5 Ağustos 2022 Cuma

TARİHTE BUGÜN (5 AĞUSTOS)

                   


     OLAYLAR: 

  • 1583 - Humphrey GilbertKuzey Amerika'daki ilk İngiliz kolonisini kurdu: Bugünkü Newfoundland.
  • 1634 - IV. Murad, içki yasağı ilan ederek meyhaneleri yıktırdı.
  • 1858 - ABD ile Avrupa arasında ilk transatlantik kablo çekildi.
  • 1884 - New York Limanı'nın girişindeki Özgürlük Anıtı'nın ilk taşı konuldu.
  • 1897 - Edison, ilk reklam filmini üretti.
  • 1912 - Padişah Sultan ReşatMeclis-i Mebûsan'ı feshetti ve 14 Mayıs 1914'e kadar kadar Osmanlı Meclisi toplanamadı.
  • 1914- Amerikalı Mary Pheps Jacob, sutyen patenti aldı. İlk sutyen pembe bir kurdeleyle birbirine bağlanmış bir çift mendilden oluşuyordu.
  • 1914 - Cleveland, Ohio'da, ilk elektrikli trafik ışıkları hizmete girdi.
  • 1920 - Pozantı'da Mustafa Kemal'in katılımıyla bir kongre gerçekleştirildi.
  • 1921 - Gazi Mustafa Kemal, Türk Orduları Başkomutanlığı'na seçildi.
  • 1927 - New York'ta Sacco-Vanzettti'nin ölüm cezasına çarptırılmalarına karşı gösteriler yapıldı. İtalyan asıllı Amerikalı anarşistler Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti işlemedikleri soygun ve cinayet suçlarından 1921'de ölüme mahkûm edilmişlerdi.
  • 1940 - II. Dünya SavaşıLetonyaSovyetler Birliği himayesine girdi.
  • 1944- Nazilerden kaçan Yahudileri taşıyan Mefkure gemisi 383 yolcuyla 3 Ağustos günü Romanya Köstence Limanı’ndan ayrıldı. Kurtulanların anlatımına göre; 5 Ağustos gecesi bir denizaltı ateşe başladı. Kaybolan ya da ölenlerin sayısı 372 idi.  
  • 1945 - Fransa'nın Cezayir Katliamı: 45 bin Cezayirli katledildi.
  • 1949 - Ekvador'da deprem: 50 köy yıkıldı, 6000'den fazla kişi öldü.
  • 1955- Türkiye Avrupa Para Antlaşması’na katıldı.
  • 1956- İtalya’da yapılan “9. Salon Fıkraları Yarışması”nda Aziz Nesin ve Brezilya’dan L.Elyaçar birinci gelerek Altın Palmiye’yi paylaştı; Aziz Nesin ayrıca “Filin Tevkifi” adlı hikayesiyle birinci oldu. Karikatür yarışmasında da Turhan Selçuk ikinci oldu.
  • 1959- Kütahya Cezaevi’nde isyan çıktı. Polisler gaz bombası atarak isyanı bastırdı.
  • 1960 - Burkina Faso, (eski adıyla Yukarı Volta), Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
  • 1962 - Nelson Mandela hapse girdi. (1990'da serbest kaldı).
  • 1964- ABD Başkanı Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine ateş açıldığı iddiasıyla Kuzey Vietnam’ın bombalanması emri verdi.
  • 1965- Diyanet İşleri Başkanlığı, “aydın müftü” olarak tanınan Diyarbakır/Kulp ilçesi müftüsü Mehmet Emin Bozarslan’ı ifadesine dahi başvurmadan görevinden el çektirerek Bakanlık emrine aldı.
  • 1965 - Yeni Diyanet İşleri Teşkilat Kanunu nedeniyle düzenlenen 1 haftalık seminer 638 müftünün katılımıyla Ankara’da başladı. Seminerin sonunda katılımcılara ”Komünizmle Mücadele” ve “Misyonerlerin Müslümanlık Aleyhindeki Faaliyetleri” konulu iki konferans verilecek.
  • 1968 - Bolu Çimento Fabrikası kuruldu.
  • 1969- 5 gündür işgalde olan Eyüp Demir-Döküm Fabrikası’na yapılan müdahalede 64 polis, 14 işçi yaralandı; asker aracılığıyla işgal sonlandı. İşveren, Çelik-İş’ten topluca istifa edip DİSK/Maden-İş’e geçen işçilerle toplu sözleşme yapmayı kabul etmeyince işgal başlamıştı.
  • 1971- Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti’ni resmen tanıdı.
  • 1971 -  Yazar Sevgi Soysal tutuklandı.
  • 1975- Hilton Oteli’nde 250 işçi direnişe başladı. Türk-İş bağlı Oleyis sendikasından DİSK’e bağlı Turizm-İş Sendikası’na geçtikleri için işveren tarafından bazı haklarının kısıtlandığını öne süren 250 işçi direnişe geçince otelde hizmetler önemli ölçüde aksadı.
  • 1978- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER, 5 yılda dernek üyesi 37 öğretmenin öldürüldüğünü açıkladı.
  • 1980- 1969’da ABD uçağını kaçırarak adını duyuran Leyla Halid BM’in Kadın Konferansı’nda Filistin’i temsil edecek.
  • 1980- Türkeş’in ”CHP Gençlik Kolları 50 bin silahlı militan yetiştirmek üzere kamplar kurdu” iddiasını cevaplayan CHP Gençlik Kolları Başkanı Hasan Belovacıklı: “MHP’nin silahlı eylemci yetiştirdiği kampları ve faşist suç örgütlerini örtbas etmek ve haklı göstermek istiyor”.
  • 1980-  “Sürü” filminin Kuzey Kıbrıs’taki galası Lefkoşa’da Vakıflar Sineması’nda yapıldı. Gala gecesine KTFD Başkanı Rauf Denktaş ve Türkiye Büyükelçiliği Maslahatgüzarı İnal Batu katılmadı.
  • 1980 - Ali Özgentürk’ün “Hazal” adlı filmi Fransa’nın “PRADES” film festivalinde birincilik ödülünü aldı. 
  • 1985- Hollanda kökenli 23 kültür kuruluşu, Barış Derneği davasında tutuklu bulunan ressam Orhan Taylan’a resim ve çizim malzeme gönderdi.
  • 1988- Öğretim Üyeleri Derneği Genel Sekreteri Tahir Hatipoğlu: “1980 sonrası 1402 Sayılı Sıkıyönetim Yasası ile üniversitelerden 1.182 öğretim üyesi atıldı. ODTÜ’den 324, Ankara Üniversitesi’nden 198 ve İstanbul Üniversitesi’nden 135 öğretim üyesi uzaklaştırıldı.”
  • 1989- Eskişehir Özel Tip Cezaevi’nde açlık grevindeyken Aydın E Tipi Cezaevi’ne nakledilen 259 mahpustan 247’si açlık grevini sürdürüyor, 8’inin durumu ağırlaştı.
  • 1989- TAYAD’lı 40 tutuklu-hükümlü yakını Aydın Devlet Hastanesi bahçesinde oturma eylemi yaptı, 10’u gözaltına alındı. 
  • 1989- 10 kadın yazar cezaevlerindeki baskıları protesto için AKM önünde kitaplarının üzerine siyah boya döktü. 
  • 1989- Adalet Bakanlığı 1 Ağustos 1988 Genelgesi’nde bazı değişiklikler yaptı: Cezaevlerinde açlık grevinde iken tedaviyi kabuĺ etmeyen mahpus ağırlaştığında sağlık kurumlarına sevkedilecek, avukat görüşmelerini izleyen görevliler konuşmaları işitmeyecek uzaklıkta olacak. 
  • 1989- Kartal Belediyesi’nin Kartal Stadyumu’nda düzenlediği Zülfü Livaneli konserine yaklaşık 50 bin kişi katıldı, konserde ”Tutsaklara Özgürlük” pankartı açıldı. Konser sonrası yaklaşık 1.000 kişi Eskişehir Özel Tip Cezaevi’nden nakilleri Belediye’ye yürüyüşle protesto etti. 
  • 1989-  Nikaragua’da genel seçimler yapıldı Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi çoğunluğu kazandı.
  • 1992- Özgür Gündem gazetesinin Diyarbakır muhabiri Burhan Karadeniz silahlı saldırıda ağır yaralandı. Türkiye’de 82 yılda 28 gazeteci öldürülmüşken, son 6 ayda 6 gazeteci öldürüldü, 1’i ağır yaralandı. 
  • 1994- Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Türk-İş temsilcilerinin katılmadığı toplantıda, asgari ücreti işveren ve hükümetin isteği doğrultusunda belirledi.
  • 1995- Kamu kesimi toplu iş sözleşmesindeki tıkanıklığı protesto amacıyla Ankara’da düzenlenen “Emeğe Saygı” mitingi tam bir gövde gösterisine dönüştü. Tandoğan Meydanı’na sığmayan yaklaşık 100 bin işçi, Kızılay’a yürüdü.  
  • 1995 -  II. Akkuyu Nükleer Karşıtı Şenliği yapıldı.
  • 1995-  İHD’liler, ABD’de bir polisi öldürmekten idama mahkum edilen Abu-Jamal için Galatasaray Postanesi’nden Pensilvanya’ya faks çekti.
  • 1997- 21 gün süren Petlas grevi anlaşmayla sonuçlandı. İşçilerin 1 Mart-9 Mayıs tarihlerini kapsayan geriye dönük alacaklarının üç ay içinde 4 eşit taksitte ödenmesi karara bağlandı.
  • 1998- Özelleştirilme kapsamında olan Türkbank, 600 milyon dolara Korkmaz Yiğit’e verildi.
  • 1998 -  Ordu Valisi Kemal Yazıcıoğlu “PKK casusu barındırdıkları” iddiasıyla mevsimlik işçilere iş verilmesini yasakladı. 
  • 1998-  İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan Milliyet Gazetesi’ni ziyaret ederken: ”Gebze-Çorlu hattını birbirine bağlayacak en kuzeyde bir çevre yoluyla köprü düşünülürse, buna sıcak bakabilirim.” (Haber Milliyet’te ”Erdoğan: 3.Köprü cinayettir” başlığıyla çıktı”)
  • 1999- Polis yüksek okullarına imam hatip mezunlarının da girebilmesine yol açan değişiklik Meclis Komisyonu’nda DSP-ANAP ve FP Milletvekillerinin önergesiyle kabul edildi. “Genel liselerden mezun olanlar” ibaresi “lise ve dengi okullardan mezun olanlar” şeklinde değiştirildi.
  • 2000- F Tipi cezaevlerini protesto için G.Saray’da toplanıp açıklama yapmak isteyen tutuklu ve hükümlü yakınlarından 70 kişi dövülerek gözaltına alındı. 
  • 2001- Cezayir Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika, Berberiler için genel af ilan etti. Berberiler, siyasi ve kültürel haklarının tanınması ve ekonomik şartlarının düzeltilmesini istiyorlar.  
  • 2002- Paşabahçe/Beykoz Cam’ın kapatılıp 165 çalışanın işten çıkarılması tüm fabrikalarda protesto edildi: 16:00 vardiyasında işçiler fabrikadan ayrılmadan bekledi. 
  • 2003 – Endonezya’nın başkenti Cakarta’da bir araca yerleştirilen bomba infilak etti; 12 kişi öldü, 150 kişi yaralandı.
  • 2004- Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararları açıklandı.Cumhurbaşkanı da onayladı. Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na Orgeneral Yaşar Büyükanıt, 1.Ordu Komutanlığı’na Ege Ordu Komutanı Hurşit Tolon getirildi. 12 askerin ihraç kararına Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül şerh koydu.
  • 2005- Ereğli Demir Çelik Fabrikası T.A.Ş (Erdemir) ihalesi için önyeterlilik alan firmalar arasında bulunan Rusya Federasyonu’ndan firma yetkilileri tesiste inceleme yapmak isteyince işçiler iş yerini terketmeme eylemi yaptı.
  • 2006- İsrail, Filistin Meclis Başkanı Aziz Duveyk’i evini basarak esir aldı. İsrail ordusu, Lübnan’a savaş başlattığı 12 Temmuz’dan bu yana en büyük hava saldırısını gerçekleştirdi. Bölgeye yedi saat içinde 4 binden fazla bomba ve top mermisi atıldı.  
  • 2006-  Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi bileşenlerinin yaptığı değerlendirme toplantısında konuşan Baydemir, Başbakan Erdoğan ve Ilısu Barajı yapımından yana olanlara seslenerek, “Ya bizi ikna edin ya da kapıları açın biz sizi ikna edelim” dedi. Baydemir, Başbakan’ın Hasankeyf davetine gelmeyişini Dicle’deki timsahtan çekinmesine bağlayarak, “Timsahı ikna edeceğiz, Hasankeyf’e gelin”dedi.
  • 2007- Danıştay 13. Dairesi, Yapı-Yol Sen’in İstanbul Levent’teki Karayolları Genel Müdürlüğü arazisinin satışının iptali ve yürütmenin durdurulması istemini reddetti. 96 bin 500 metrekarelik arazi için yapılan ihaleyi Zorlu Gayrımenkul kazanmıştı.
  • 2007-  Tekstil-Senliler 1 yıldır tutuklu yargılanan genel başkanları Ayşe Yumli Yeter’in serbest bırakılmasını istedi. 
  • 2009- ÖDP’liler ve Devrimci 78’liler Federasyonu üyeleri, Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne (GATA) kaldırılan Kenan Evren’i bina önünde protesto etti. 
  • 2009-  Çeşitli illerden Ankara’ya gelen “ataması yapılmayan öğretmenler”Abdi İpekçi Parkı’nda çadır kurarak 2 günlük açlık grevine başladı. 
  • 2011- Hrant Dink’i korumadığı gerekçesiyle 100 bin TL tazminata mahkum edilen İçişleri Bakanlığı’nın savunması: “Tazminat miktarı amacına aykırı ve fahiş. Hrant Dink koruma istememişti, buna rağmen gereken önlemler alındı”.
  • 2013- Hatay Halkevi’nin Yaz Okulu’na katılan çocuklar “Çapulcuyuz biz” yazılı tişört giydikleri için polis, çocukların müze gezisini engelleyip ceza kesmek istedi. 
  • 2013 - Ergenekon Davası'nda nihai kararın açıklanacağı dava başladı.
  • 2014- Ergenekon Davası’nda karar açıklandı. 66’sı tutuklu 275 sanık arasında yer alan eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, CHP Milletvekilleri Mustafa Balbay, Mehmet Haberal ve Sinan Aygün hakkında da çeşitli hapis cezaları verildi.
  • 2015- HDP-CHP teması ve HDP’lilerin Kamu Güvenliği Müsteşarı ile bir araya gelişinin ardından “barış trafiği” hareketlendi: S.Demirtaş PKK/KCK’ye mesaj iletmek için Brüksel’e gitti. Temmuz’dan bu yana Habur’da bekletilen YPG’lilerin cenazelerinin nakline izin verildi.
  • 2015-  AKP hükümeti, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’nın Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te -İç Güvenlik Yasası’na paralel- özgürlükleri daraltan değişiklikler yaptı: Vali ve kaymakamlar toplantı ve gösterileri yasaklayabilecek, tüm kamu personeli emirlerine girecek.
  • 2016- İzmir’de, 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin, örgütün lideri Fetullah Gülen hakkında mahkemece “tutuklamaya yönelik yakalama” kararı çıkarıldı.
  • 2016-  Sudan’da sağanak yağışların Nil Nehri’nde yol açtığı taşma ve sel felaketi nedeniyle en az 152 kişi yaşamını yitirdi.
  • 2017- Balistik füze denemelerini sürdüren Kuzey Kore’nin ihracat gelirlerini yeni yaptırımlarla üçte bir oranında azaltmayı hedefleyen BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı oy birliğiyle kabul edildi.

  • 2016 - Ekim ayına kadar süren Etiyopya protestoları başladı. Etiyopya'nın Amhara bölgesi'nde başlayıp ülke genelinde devam etmekte olan protestolar. 5 Ağustos 2016 tarihinde ülkenin Amhara bölgesine bağlı Gonder şehrinde, Etiyopya polisi ile protestocu grup arasında başlayan çatışmalarda 2 kişi öldü.Protestolarda 3. günün sonunda, protestocu gruptan yapılan açıklamaya göre en az 90 kişi öldü. Protestocu grubun Etiyopya hükümetinden, sivil insanların hükûmet güçlerince oldürülmesinin, toplu katliamların durudurulması, topraklarının el konulmasına son verilmesi, hapiste tutulan muhaliflerin salıverilmesi, gelir dağılımındaki adaletsizliklerin giderilmesi gibi sosyal ve siyasal taleplerde bulundukları belirtildi. Hükûmet ise buna cevaben, çatışmaların yoğun olduğu bölgelerde sosyal medya sitelerine erişimi kesti ve protestocu gruplara müdahale etti.



      DOĞUMLAR:
  • 1400- Matbaanın mucidi Jean Gütenberg, Almanya’da doğdu.
  • 1623 - Antonio Cesti, İtalyan besteci (ö. 1669)


  • 1809 - Alexander William Kinglake (d. 5 Ağustos 1809 Taunton, Somerset; ö. 2 Ocak 1891) İngiliz devlet adamı ve tarihçi. Kinglake Eton College'de eğitim gördü ve Cambridge Üniversitesi'nde okudu. 1837 yılında Londra'da yerel yönetici olarak siyaset yaşamını, 1857-68 yılları arasında Liberal Partiden für Parlamentoya girerek sürdürdü. Özellikle uluslararası politika alanında görev aldı. Yazdığı gezi notları sayesinde bir şarkiyatcı olarak tanındı. İlk eseri Eothen (1844, yeni basımı. 1864) olmasına karşın, Osmanlı Türkiyesi ve Kırım'a yaptığı gezi notlarının yer aldığı yedi ciltlik eseri The invasion of the Crimea (Londra 1863-75, 5 Cilt; 6. Basım. 1883, 7 Cilt.)ile ün yaptı. 'Kırım'a müdahale adı taşıyan bu eseri Kırım Savaşı alanında temel eserler arasında sayıldı.
  • 1811 - Ambroise Thomas, Fransız opera bestecisi (ö. 1896)
  • 1826 - Şinasi, Osmanlı gazeteci, yayımcı, şair ve oyun yazarı (ö. 1871)


  • 1844 - İlya Repin, Rus ressam (ö. 1930)


  • 1860 - Louis Wain (5 Ağustos 1860 - Londra - 4 Temmuz 1939), İngiliz sanatçı, ressam ve grafiker. Genel olarak, rengârenk fantastik portreleri ve kaleydoskopik/fraktal kedi resim ve çizimleri ile tanınır. Hayatının ilerleyen zamanlarında farklı akıl hastanelerine kapatıldı ve psikozlar yaşamasına sebep olan akıl hastalığıyla mücadele etti. Hayatı Louis Wain'in Renkli Dünyası filminde işlendi.
  • 1877 - Tom Thomson, Kanadalı ressam (ö. 1917)
  • 1906 - John Huston, Amerikalı yönetmen (ö. 1987)


  • 1906 - Wassily Leontief (d. 5 Ağustos 1906 MünihAlmanya - ö. 5 Şubat 1999),  Rus asıllı Amerikalı iktisatçı. 1973 yılında Nobel İktisat Ödülü'nü kazanmıştır. En iyi bilinen çalışmaları girdi-çıktı analizi ve tablolarıdır. Wassily Leontief 5 Ağustos 1906'da Münih Almanya'da doğmuştur (ama Nobel Ödülü sunumunda doğumu 1906 Sankt-Peterburg Rusya olarak verilmiştir.) Babasının sülalesi 1741'den beri Sankt Petersburg'da yaşayan ve 17. yüzyıldan beri Rus Ortodoks Kilisesinen ayrılmış bir "Eski İnançlılar (Starovery)" mezhebine dahil tüccardılar ama babası bir iktisat profesörü idi. Annesi ise Odesa'dan gelme zengin bir Yahudi asıllıydı. Leontief 1921'de 15 yaşındayken Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi'ne girdi ve Masters diplomasına eşit bir dereceyi 19 yaşında 1923'te aldı. Leontief Menşevikleri tutmaktaydı ve konuşma hürriyeti ve akademik otonomi için kampanyaya katılmıştı ve bu nedenle Çeka tarafından birkaç defa tutuklanıp soruşturmaya hedef olmuştu. Çeka yetkilileri Leontief'in bir sarkom tümörü olması ile teşhis edilip fazla yaşamayacağını zannettikleri için onun 1925'te Sovyet Rusya'dan ayrılmasına izin verdiler; bu teşhisin sonradan yanlış olduğu ortaya çıktı. Leontief akademik eğitimine Berlin Humboldt Üniversitesi'nde iktisat bölümünde devam etti ve 1928'de "İktisatta Devri Akımlar" adı ile Werner Sombart'ın tez hocalığı altında hazırladığı tez ile doktora derecesi aldı. 1927-1930 döneminde Leontief Kiel Üniversitesi'nin ünlü "Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü"unde çalıştı. Çalışma konusu arz ve talep eğrilerinin istatistiksel olarak türetilmesiydi. 1929'da Çin'i ziyarete giderek demir yolları bakanlığında danışmanlık da yaptı. Leontief 1931'de Amerika Birleşik Devletleri'ne geçti ve "NBER - National Bureau of Economic Research (İktisat Araştırmaları için Millî Büro)"da danışmanlık yaptı. 1932'de bir Amerikan şair olan Estelle Marks ile evlendi ve bir çocukları oldu. II. Dünya Savaşı  sırasında Leontief ABD'de o zaman istihbarat kurumu olan Stratejik Servisler Ofisi'nde danışman olarak hizmet yaptı. Leontief, 1932'de Harvard Üniversitesi'ne iktisat bölümünde akademik göreve başladı ve 1946'da o üniversiteye İktisat Profesörü olarak atandı. Harvard'da profesör iken 1941'de Amerikan ekonomisi için bir girdi-çıktı tablosu hazırladı. 1949 yılında o zaman Harvard'da bulunan çok ilkel olan kompüter sistemini kullanarak ABD İşçi İstatistikleri Bürosu'nun sağladığı verileri kullanarak ABD ekonomisinin 500 sektörünün bir ekonomik modelini hazırladı. Leontief bu 500 sektörün her biri için verilere dayanarak ve kompüter kullanarak birer doğrusal denklem modeli hazırladı ve "Harvard Mark II" adlı komputeri kullanarak bu 500 doğrusal denklemden oluşan sistemin doğrusal çözümünü buldu. Bu iktisatta matematiksel modellemede temelden kompüter kullanarak çözüm çıkarmanın ilk pratik örneği oldu. Leontief 1948'de "Harvard Ekonomik Araştırma Projesi"'ni kurdu ve bu proje grubunun başkanlığını 1973'e kadar yüklendi. 1965'ten itibaren de ilmi "Harvard Şociety of Fellows (Harvard Akademik Üyeler Derneği)" başkanlığını yapmıştır. 1973'te girdi-çıktı tabloları ve bunlar hakkındaki teorileri geliştirmesi dolayısıyla kendisine Nobel Ekonomi ödülü verildi. 1975'te Leontief New York Üniversitesi'ne geçti ve orada "Economik Analiz Enstitüsü"nü kurdu ve bu araştırma enstitüsünün direktörlüğünü yaptı. Bu üniversiteden 1991'de emekli oldu. Fakat emertius profesör olarak aynı üniversitede 90 yaşlarına kadar dersler vermeye devam etti. Leontief 5 Şubat 1999'da 93 yaşındayken New York'ta öldü. Leontief en başta olarak Genel Denge teorisini doğrusal etkinlik modelinin geliştirilmesi ile ve bu teorik gelişmelerin sonucunun pratik girdi-çıktı modelinde ifade edilip kullanılması konularında gösterdiği başarılar ile bilinmektedir. 1941'de geliştirdiği pratik girdi-çıktı tablosu çok yeni bir pratik iktisadi politika ve gelişme planlaması aracı olarak çok yeni bir tutum göstermiş ve çok sayıda emprilk iktisat çalışmalarına ilham kaynağı olmuştur. İktisadi planlama alanında Gelişmiş Batı ülkelerinde, sosyalist ülkelerde ve Üçüncü Dünya Ülkeleri'nde gelişmekte olan ekonomilerde devamlı olarak kullanılmıştır ve hala da kullanılmaktadır. Diğer ekonomi konularında da Leontief'in önemli katkıları olmuştur. Girdi-çıktı tabloalarında yaptığı pratik incelemelerden Amerika'nın ihracatının daha çok işçi girdisi önemli olan mallarda olduğu sonucuna vardı. Bu en sanayileşmnis ülkenin işçi girdisi önemli malları satması uluslararası ticaret teorilerine ters düşmekte idi ve bu sonuca "Leontif Paradoksu" adı verildi. Bu konu büyük bir teorik ve pratik araştırma alanı açmıştır. Uluslararası ticaret teröilerine daha da katkısı bulunmaktadır. Bileşik mal teoremini ilk ortaya atan iktisat teoricilerinin biri de Leontief olmuştur. Leontief ekonomi bilimi çalışmalarında matematik ve niceliksel verilerin birlikte kullanılmasının devamlı yandaşı olmuştur. Verdiği dersler ve yazdığı ilmi yazılarda devamlı olarak ekonomide "teorik farzedişler ve gözümlenmesi imkansız gerçekler" kullanılmasına karşı durmuştur. Leontief pek çok ekonomiciyi ham empirik gerçekleri ile çalışıp "ellerini kirletmekten kaçınmakta" olduklarından dolayı tenkit etmiştir. Araştırma hayatının sonuna kadar Wassily Leontief ekonomi üzerinde çalışmak için niceliksel verilere daha kolay ulaşılabilmesine ve bu verileri zorunlukla kullanılmalarına büyük destek sağlamıştır.
  • 1931 - Ülker Köksal, Türk oyun yazarı, romancı ve öykü yazarı


  • 1936 - John Saxon, Amerikalı oyuncu (ö. 2020)
  • 1937 - Akın Çakmakçı, Türk bürokrat (ö. 2001)
  • 1938 - Serol Teber, Türk psikiyatr (ö. 2004)


  • 1939 - Aysel Tanju, Türk sinema oyuncusu (ö. 2003)
  • 1939 - Bob Clark, Amerikalı film yönetmeni (ö. 2007)
  • 1941 - Airto Moreira, Brezilyalı davulcu ve perküsyoncu
  • 1944 - Selçuk Alagöz, Türk pop-rock şarkıcısı, besteci ve söz yazarı
  • 1948 - Cemil İpekçi, Türk moda tasarımcısı
  • 1948 - Ray Clemence, İngiltere futbolunun efsane kalecisi (ö. 2020)


  • 1957 -Shigeru Ban (d. 5 Ağustos 1957), Japon mimar.  Geridönüşüm ile üretilmiş oluklu mukavva tüplerle doğal afete uğramış bölgelerde inşa edilmiş tasarımlarıyla tanınmış bir mimardır. Time dergisi tarafından mimarlık ve tasarım alanlarında 21. yüzyılın öncülerinden birisi olarak tanımlanmıştır.  2014 yılında mimarlık alanının en önemli ödüllerinden birisi olan  Pritzker Mimarlık Ödülü’nün kazandı. Bu ödülü kazanan 37. mimardır.(Projeleri) Mobilya Evi (Japonya, Çin ve ABD’de inşa edilmiş bir seri prefabrik evler), Curtain Wall House (1995),  ItabashiTokyoJaponya, Naked House (2000), KawagoeSaitama, Japonya, Japon Pavyonu (2000), Expo 2000HannoverAlmanyaCentre Pompidou-MetzFransa, Aspen Sanat Müzesi,   ABD
  • 1961 - Janet McTeer, İngiliz oyuncu

  • 1964 -  Zerrin Tekindor,Türk oyuncu
  • 1966 - Suzan Seçkiner, İlk kadın FIDE hakemi
  • Suzan Seçkiner, 5 Ağustos 1966 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir. İlk Türk kadın satranç FİDE hakemidir. Asıl mesleği avukatlıktır. İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak Mühendisliği Bölümünde üç sene okumuştur. Ardından İstanbul Üniversitesi'nde Hukuk Fakültesine girmiştir. Şu anda aktif olarak hakemlik yapmasa da daha önce birçok turnuvada hakemlik ve satranç öğretmenliği yapmıştır. Türkiye'ye geldiklerinde Kasparov gibi birçok ünlü satranç oyuncusuna hakemlik yapmıştır.
  • 1968 - Colin McRae, İskoç ralli sürücüsü (ö. 2007)
  • 1968 - Marine Le Pen, Fransız siyasetçi
  • 1972 - Darren Shahlavi, İngiliz aktör (ö. 2015)
  • 1973 - Bora Öztoprak, Türk müzisyen
  • 1981 - Jesse Williams, Amerikalı oyuncu ve model
  • 1985 - Erkan Zengin, Türk asıllı İsveçli futbolcu
  • 1996 - Takakeishō Mitsunobu, Japon profesyonel sumo güreşçisi


    ÖLÜMLER:
  • 1729 - Thomas Newcomen, İngiliz mucit (d. 1663)


  • 1895 - Karl Marx ile birlikte modern sosyalist teoriyi kuran Friedrich Engels öldü. Almanya’da bir fabrikatörün oğlu olarak dünyaya gelen Engels kırk yıl boyunca uluslararası işçi hareketinin teorik ve siyasal önderliğini yürüttü. “Anti -Dühring”, “Doğanın Diyalektiği” ile “Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni” adlı eserleri en bilinen yapıtlarıdır.
  • 1929 - Millicent Fawcett, İngiliz feminist (d. 1847)
  • 1955 - Carmen Miranda, Portekiz doğumlu Brezilyalı aktris ve samba şarkıcısı (d. 1909)
  • 1962 - ABD’li sinema oyucusu Marilyn Monroe öldü. 36 yaşındaki Monroe’nin intihar ettiği açıklandı.
  • 1967 - Mustafa İnan, Türk inşaat mühendisi, akademisyen ve bilim adamı (d. 1911)
  • 1970- TÖS Tiyatrosu’nu Fakir Baykurt’la birlikte kuran oyuncu, yönetmen ve oyun yazarı Sermet Çağan hayata veda etti. 
  • 1982 - Faruk Gürtunca, Türk eğitimci, gazeteci ve siyasetçi (d. 1904)


  • 1984 - Richard Burton, İngiliz aktör (d. 1925)
  • 1991 - Soichiro Honda, Japon iş adamı (d. 1906)
  • 1998 - Münif İslamoğlu, Türk hekim, siyasetçi ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlarından (d. 1917)
  • 1998 - Otto Kretschmer, Alman asker ve Alman Donanması'nda U-boot kaptanı (d. 1912)
  • 2000 - Alec Guinness, İngiliz aktör (d. 1914)
  • 2013 - İnal Batu, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1936)
  • 2014 - Marilyn Burns, Amerikalı oyuncu (d. 1949)
  • 2015 - Nuri Ok, Türk hukukçu (d. 1942)

  • 2015 - Ellen Vogel, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1922)


  • 2020 - Pete Hamill, Amerikalı gazeteci, yazar, yayıncı ve eğitimci (d. 1935

Devletin kurumu devletin kurumuna güvenmiyor + KABİNEDE İBB YARIŞI - Barış Pehlivan/Cumhuriyet

 


Devletin kurumu devletin kurumuna güvenmiyor

Baştan söyleyeyim, tavrım şu: Daha fazla zam yapılsın. Bu ülkenin her ferdi daha iyi şartlarda yaşasın. Türkiye’nin stratejik kurumlarında çalışanlar beyin göçüne mecbur kalmasın.

Şunu demek istiyorum...

Biliyorsunuz, asgari ücrete yüzde 30 oranında ara zam yapıldı.

Kamu görevlileri ve memur emeklilerinin maaşlarında ise temmuzdan itibaren geçerli olmak üzere yüzde 41.69 artış gerçekleşti.

Hepsi enflasyondan kaynaklıydı.

Hepsi gerçek enflasyonun altında zamlardı.

Ve sorsanız, hepsi de TÜİK verileri esas alınarak belirlendi.

Şimdi...

ASELSAN bu toprakların en kritik kurumlarından biri. Türkiye’nin en büyük savunma elektroniği kuruluşu. Başında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın olduğu Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na (TSKGV) bağlı olarak 47 yıldır yaşıyor.

İşte o ASELSAN’ın yönetim kurulu 26 Temmuz’da yaptığı toplantıda bir karar aldı. Ve o kararı, ASELSAN’ın genel müdürü Haluk Görgün tüm çalışanlarına şu sözlerle duyurdu:

“Kıymetli Ailem,

Ürettiğimiz güven veren teknolojilerin altında daima sizin imzanız var. Biliyoruz ki sizler bu ülkenin ve ASELSAN’ımızın değerlerisiniz. Birlikte yürüdüğümüz bu yolda biz de sizler için çalışmaya, geliştirmeye ve gelişmeye devam ediyoruz.

Bu kapsamda, TSKGV Yönetim Kurulu’nun Temmuz 2022 ücret artışlarına dair kararı doğrultusunda, 26.07.2022 tarihinde gerçekleştirdiğimiz yönetim kurulu toplantımızda aldığımız kararı sizlerle paylaşmak istiyorum.

2022 yılı ikinci altı aylık dönemi için 01.07.2022 tarihi itibarıyla geçerli ücret artış oranını yüzde 55 olarak belirledik. Bununla birlikte asgari geçim indirimi uygulamasının kaldırılmasından dolayı, tüm ASELSAN’lılara her ay net 500 TL yapılan ek ödemenin 650 TL olarak güncellenmesine karar verdik.”

Evet...

ASELSAN 9 bini aşkın çalışanına yüzde 55 ara zam yaptı.

Dedim ya, ne güzel... Daha fazla kazansın hepsi, haklarıdır.

Ama işte bu şu anlama da gelmiyor mu? Devletin gözbebeği kuruluşu, devletin bir diğer kuruluşu olan TÜİK’in rakamlarına güvenmiyor. Onu esas almıyor. Enflasyonun açıklanandan daha fazla olduğunu biliyor.

Tabii, bir de şu var... Mesele sadece çalışanları enflasyona ezdirmemek değil.

Zira...  

Deniyor ki, ASELSAN’daki birçok mühendis daha iyi şartlarda yaşamak için yurtdışından iş bakıyor. Başarılarının hakkını veren ülkelere gitmek istiyor. İşte biraz da bu yüzden ASELSAN yönetimi, onlara “resmi” rakamların üstünde zam yapıyor. Yapıyor ki, beyin göçü birazcık da olsa durabilsin. Kurum kan kaybetmesin...


KABİNEDE İBB YARIŞI  


Arka Bahçe’nin sıkı ziyaretçileri bilir. Geçen ay şunu yazdım: “Söylenen o ki Erdoğan, İstanbul’un başına Adil Karaismailoğlu’nu düşünüyor.”

Ulaştırma bakanının Marmaray’daki “habersiz gibi görünen” videosunun da bu amaca yönelik bir çalışma olduğunu belirttim.

Kaçtır anlatacağım, fırsat olmadı. AKP koridorlarını iyi bilen bir kaynağım aradı ve şöyle dedi:

“Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un da gözü İBB’de. O da İstanbul’u yönetmek istiyor.”

Tam ağzımdan “Desene, kabinede kavga çıkacak” sözü çıkacaktı ki, telefondaki ses ekledi:

“Biliyorsun ki, hiç yanıltmadım seni. Görürsün; ikisi de değil, çok sürpriz bir adayı olacak AKP’nin. Erdoğan fikir değiştirecek ve İBB’nin başı için başka bir ismi aday gösterecek.”

Haliyle, sordum o ismi. Size şimdilik söylememem şartıyla fısıldadı.

Evet, şu an ibre Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu’ndan yana. Ama bakalım, kaynağımın dediği gibi Erdoğan daha “sağlıklı” bir ismi düşünecek mi?

Barış Pehlivan/Cumhuriyet

BirGün yazarı Timur Soykan: KPSS olayı Cumhur İttifakı’nda büyük gerilime neden olmuş gibi görünüyor - BİRGÜN

 

BirGün yazarı Timur Soykan, KPSS skandalıyla ilgili yaptığı değerlendirmede, görevden alınan ÖSYM Başkanı Halis Aygün’ün MHP’ye yakın bir isim olduğuna dikkat çekti. “KPSS olayı bazı tarikatların ÖSYM’yi ele geçirmek için kurduğu bir tuzak olabilir mi?” diye soran Soykan, yaşananların Cumhur İttifakı'nda büyük gerilime neden olmuş gibi göründüğünü belirtti.

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi 

(ÖSYM) Başkanı’nın değişmesine neden 

olan Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) 

skandalının yankıları sürerken, BirGün 

yazarı Timur Soykan sosyal medyadan konuyla ilgili dikkat çekici bir analiz yaptı.

Soykan, “KPSS olayı bazı tarikatların ÖSYM’yi ele geçirmek için kurduğu bir tuzak olabilir mi? Çok komplo teorisi gibi görünebilir ama bu ihtimali göz önünde bulundurmayı gerektiren gelişmeler var” dedi.

MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın’ın bugün Habertürk’ü hedef gösteren 27 tweetlik serisinden söz eden ve bu serideki bir tweete dikkat çeken Soykan, “Bir tanesi çok çarpıcı. Semih Yalçın'ın tweet’i şöyle yorumlanabilir: MHP, Berhan Şimşek’in anlattığı bilgileri programın moderatörü, Habertürk Yayın Yönetmeni Kürşad Oğuz’a kendilerinin verdiğini anlatıyor. Bu bilgileri Şimşek anlatınca tepki gösteriyor” ifadelerini kullandı.

diken.com.tr'de yayınlanan habere referans veren Soykan’ın bahsettiği bilgi ise görevden alınan ÖSYM Başkanı Halis Aygün’ün MHP’li olması ve Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ile anlaşamaması.

“Yani MHP, KPSS olayının Milli Eğitim Bakanı ve tarikatların ÖSYM Başkanı’nı görevden aldırmak için uyguladığı bir kumpas olduğunu mu iddia ediyor? Öyleyse bu Cumhur İttifakı’nda çok büyük bir gerilimi ortaya koyuyor” Soykan, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“CUMHURBAŞKANI VE AKP, NORMAL REFLEKSLERİNDEN FARKLI HAREKET EDİYOR”

“Zaten olayın başından beri Cumhurbaşkanı ve AKP, normal reflekslerinden çok farklı hareket ediyor. Pek çok devasa skandalda bakanlara, kadrolara sahip çıkan Erdoğan, Devlet Denetleme Kurulu’nu harekete geçirdi ve ÖSYM Başkanı’nı hemen görevden aldı. Gerçekten garip.

Söz konusu program sırasında, yani dün akşam Twitter’da bir sosyal medya kampanyasını görmüş ve mana verememiştim. #MahmutÖzerSeninleyiz diye binlerce paylaşım yapılmıştı. Milli Eğitim Bakanı için ilk defa kampanya gördüm.

Belki de en önemlisi Türkiye KPSS olayı ile çalkalanırken MHP'den ve Devlet Bahçeli'den hiçbir açıklama gelmemesi. Çok derin bir sessizlik ve çok ilgi çekici. Bahçeli halen bu konuda açıklama yapmadı.

Sonuç olarak KPSS olayı Cumhur İttifakı'nda büyük gerilime neden olmuş gibi görünüyor. Yani geriye çok önemli bir soru kalıyor: KPSS skandalı bazı tarikatların ÖSYM’yi ele geçirmek için kurduğu bir kumpas olabilir mi? Yeni ÖSYM Başkanı’nın profiline bakınca şüphe büyüyor.” (https://twitter.com/timursoykan/status/1555155362050883584)

BİRGÜN