15 Aralık 2022 Perşembe

BELLEK - 15 ARALIK -

 


 OLAYLAR: 

  • 1256 - İran'da bulunan haşhaşîlerin Alamut KalesiHülagû Han Ordusu tarafından yok edildi.
  • 1840 - Napolyon Bonapart'ın naaşı (külleri), Saint Helena Adası'ndan Paris'e getirilerek Les Invalides'e gömüldü
  • 1890 - Amerikan yerli kabilelerinden Hunkpapa Lakotaları'nın şefi Oturan Boğa (Tatanka Iyotake), ABD'nin harekete geçirdiği yerli polis tarafından öldürüldü.
  • 1893 - Wilhelm Ludwig Thomsen, Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle Orhun alfabesini çözdüğünü ve Orhun Kitabeleri'ni okuduğunu bilim dünyasına açıkladı.
  • 1923 - Türkiye-Macaristan dostluk antlaşması İstanbul’da imzalandı.
  • 1934 - Bingöl'de, 4.9 büyüklüğündeki depremde 12 kişi öldü.
  • 1936- Ankara 19 Mayıs Stadyumu açıldı.
  • 1939 - Rüzgâr Gibi Geçti filmi, Atlanta'da (ABD) gösterime girdi.
  • 1941- 769 Rumen Yahudisi yolcusuyla Filistin’e gitmekte olan Struma gemisi İstanbul’a geldi. Yolcuların inmesine izin verilmedi. 23 Şubat 1942’de limandan ayrılmak zorunda kalan gemide 7 gün sonra nedeni açıklanamayan bir patlama oldu. 21 yaşındaki bir genç dışında kimse kurtulamadı.
  • 1942- Varlık vergisi listeleri açıklandı. Varlık Vergisi 330 milyon lira olarak kesinleşti.
  • 1948 - TBMM'de Sivas Kongresi'ne seçilen Temsil Heyeti üyeleriyle, TBMM'nin birinci döneminde bulunan üyelere, vatan-ı hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkında kanun kabul edildi.
  • 1948 - Fransa, ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.
  • 1949 - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)'nun İstanbul Bürosu açıldı.
  • 1953 - Eleştirmen Fethi Naci, bu adını ilk kez Kaynak dergisinde Orhan Kemal'in bir öyküsünü eleştiren Kurtuluş Yolu adlı bir yazıda kullandı.
  • 1954 - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) kuruldu.
  • 1957 - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Yunanistan'ın Kıbrıs tezini reddetti.
  • 1958 - Adalet Bakanı Esat Budakoğlu, 4 yıl içinde basın suçundan 238 gazetecinin mahkûm olduğunu açıkladı.
  • 1960 - Erzurum'da radyo istasyonu açıldı.
  • 1964- İstanbul Tiyatrosu (Gülriz Sururi-Engin Cezzar) oyuncuları Berec Pil Fabrikası’nda 10 gündür grevde olan Petrol-İş üyesi işçilere “Keşanlı Ali Destanı”nı sergiledi. Yazar Haldun Taner oyun başlamadan önce işçilere kısa bir konuşma yaptı.
  • 1969- Türkiye Öğretmenler Sendikası, TÖS ile İlkokul Öğretmenleri Sendikası, İlk-Sen’in birlikte düzenlediği boykot başladı. Boykota 120 bin öğretmen katıldı. “Genel Öğretmen Boykotu”nu düzenleyen TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt ve İLK-SEN Genel Başkanı Kenan Keleş ifade için savcılığa çağrıldı. Ankara’da 14, Adana’da 12 TÖS yöneticisi öğretmen işten el çektirildi; bildiri dağıtan 32 öğrenci savcılığa sevk edildi. İstanbul’da Eğitim Enstitüsü ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu öğrencileri “Genel Öğretmen Boykotu”na destek için boykot kararı aldılar. Ankara Üniversitesi’nde TÖS üyesi 50’ye yakın akademisyen destek için derslere girmedi. İstanbul Fatih Kız, Pertevniyal ve Vefa Lisesi öğrencileri de dersleri boykot etti.
  • 1969- John Lennon ve Yoko Ono farklı ülkelerden 12 kentte yürüttükleri Vietnam savaşı karşıtı kampanyaları için Londra’da.
  • 1970 - Sovyet uzay sondası Venera 7Venüs gezegenine ulaştı ve etrafında 23 dakika dolanarak Dünya'ya bilgi gönderdi.
  • 1970 - Polonya'da işçiler ayaklandı.
  • 1972- Şadi Alkılıç, Çetin Özek, Aydın Engin, Seçkin Selvi, Faruk Pekin ve Şiar Yalçın’ın aralarında bulunduğu 16 kişi “gizli komünist parti kurmak”tan 6 ay ile 8 yıl arasında ağır hapis ve sürgün cezalarına çarptırıldı.
  • 1972- Yaşar Kemal, 30 Kasım’da yurtdışı çıkış izni için yaptığı başvuruya cevap verilmediği için, davetli olduğu Floransa’daki “Akdeniz Kültür İlişkileri”konulu 14-17 Aralık tarihli uluslararası kongreye katılamadığını bildirdi. Tepkiler üzerine, yazara 15 gün sonra pasaport verildi.
  • 1980- Erdal Eren’in idamını protesto için 13 Aralık’ta Ankara Yenimahalle’de pankart asarken karakolda gözaltına alınan, daha sonra götürüldüğü Etimesgut Zırhlı Birlikler Komutanlığı’nda rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan Ercan Koca (17) hayatını kaybetti.
  • 1986 - Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu, Türk vatandaşı oldu.
  • 1987 - Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Dolarının satış kurunu 1.300 liraya yükseltti.
  • 1988- Av.Halit Çelenk ile İHD Ankara Şube Başkanı Muzaffer Erdost’un ABC Dergisi’ndeki yazılarında ”komünizm propagandası yaptıkları” iddiasıyla yargılanmalarına başlandı. DGM Savcı Yardımcısı Nuh Mete Yüksel’in “ideolojik tavır sergilediği”nden davadan çekilmesi istendi.
  • 1989- Şili’de 16 yıllık Pinochet diktatörlüğü sona erdi: Pinochet’in desteklediği aday % 31’de kalırken, 17 merkez ve sol partinin ittifak adayı Patricio Aylwin % 56 oyla yeni Cumhurbaşkanı oldu.
  • 1989 - Romanya'da, Devlet Başkanı Nicolay Çavuşesku'nun devrilmesine kadar gidecek olan halk ayaklanması başladı.
  • 1990- 48 bin madencinin grevinin 16.gününde Zonguldak dışından gelen sanatçı, yazar ve sendikacılar işçilerle birlikte yürüyüş ve mitinge katıldı. Edip Akbayram ve İlhan İrem’in vereceği konserler “izdiham” gerekçesiyle iptal edildi.
  • 1993- HBB televizyonundan Erhan Akyıldız ve muhabiri Ali Tevfik Berber Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi tarafından tutuklandı. Halkı askerlikten soğutan yayın yaptıkları ileri sürülen televizyoncular 5 gün sonra serbest bırakıldı.
  • 1993- İstanbul Florance Nightingale’de 3 gün önce Dev Sağlık-İş üyesi 8 arkadaşlarının işten atılmasını protesto gösterisi yapan 102 sağlık çalışanı 17.maddeden işten çıkarıldı. Polis, verilen listeye göre kapıda ve bölümlerde kimlik kontrolü yaparak atılanları binadan çıkardı.
  • 1993- İstanbul DGM’deki Dev-Sol duruşmasının sonunda sanıklar topluca ayağa kalkarak yanlarında getirdikleri, üzerlerinde “cesaretiniz varsa asın” yazılı olduğu idam kementlerinin dava dosyasına konularak Adalet Bakanlığı’na gönderilmesini isteyip slogan attılar.
  • 1993- 7 Aralık’ta hayata veda eden Abidin Dino’nun eşi Güzin Dino, eşinin tabutuyla birlikte Paris’ten uçakla İstanbul’a geldi.
  • 1995 - Avrupa Adalet DivanıJean-Marc Bosman'ın başvurusu üzerine futbolcuların sözleşmeleri ile ilgili Bosman kuralları olarak anılan kararını açıkladı.
  • 1996 - Türkiye tarihinin o güne kadarki en büyük ikramiyesi bir Sayısal Loto talihlisine çıktı: 211 milyar lira.
  • 1997 - Türkiye ile Rusya arasında Mavi Akım projesini içeren anlaşma imzalandı.
  • 1997- “Sendikal Haklar” için İstanbul’dan başlattıkları yürüyüşlerinin 8.gününde DİSK kafilesi Ankara il sınırlarına ulaştı. Sabah Eskişehir’den ayrılan kafileyi Sivrihisar’da Entil Döküm ve Esem işçileri, Kaymaz beldesinde Bergamalı köylüler dahil Eurogold’un altın aradığı 14 merkezden yurttaşlar karşıladı.
  • 1997- 9 ay içinde 45 il ve ilçede yasaklanan Ankara Ekin Tiyatrosu’nun “Memleket Hikayeleri” 200.oyuna yaklaştı.
  • 1998- Ankara Valiliği İl İdare Kurulu, İçişleri Bakanlığı müfettişlerinin raporlarına istinaden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek hakkında “yargılanması” kararı aldı. Karar, doğalgaz sayaç ihaleleri ile imar uygulamalarındaki usulsüzlüklere dayandırıldı.
  • 2000- 14 cezaevinde 203 mahpusun açlık grevine 46 kişilik 3.bir ekip daha katıldı. Adalet Bakanı Türk: “Koğuş sisteminin sürmesiyle cezaevi sorunu çözülemez. Eylemler cezaevi boyutunun ötesine geçerek düzen bozucu eylem niteliği kazandı. Bu, hoşgörü ile karşılanamaz.”
  • 2000 - Bitlis'in Tatvan ilçesi yakınında 6. Zırhlı Tugay Komutanlığına ait askeri helikopter düştü. Kazada 2 asker öldü, 5 asker yaralandı.
  • 2000 - Afyonkarahisar ve çevresinde büyüklüğü 5,8 olan depremde 6 kişi öldü, 42 kişi yaralandı.
  • 2000 - Çernobil reaktör kazasının ardından, Nükleer Santralin çalışması durduruldu.
  • ------------------------------------------------------------
  • 2002- Rusya’da müebbet hapse mahkum Çeçen komutan Salman Raduyev’in cezaevinde öldüğü açıklandı. Adalet Bakanlığı Raduyev’in iç kanamadan öldüğünü açıkladı.
  • 2005- Irak’ta yüzde 70 katılımla gerçekleşen genel seçimlerde halk ilk kez dört yıl için milletvekillerini seçti. 307 parti,19 ittifak ve bağımsızların sunduğu 7 bin 655 aday arasından, Meclisin 275 üyesi belirlendi.
  • 2006- İran’da Uzmanlar Meclisi ve yerel yönetim seçimleri yapıldı. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad oy kaybetti. Dini lideri belirleyen Uzmanlar Meclisi seçimini eski cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani kazandı. Büyük kentlerde kadın adaylar, erkekleri geçti. Şiraz’da en çok oyu Fatma Huşmand, Arak’ta Fariha Abagheri aldı.
  • 2008- Özcan Alper’in “Sonbahar” filmi Hayata Dönüş’ün 8. yıldönümünde gösterime girdi.
  • 2009- TEKEL’in özelleştirilmesinin ardından işyerleri kapatıldığı için başka kamu kuruluşlarına özlük haklarıyla birlikte nakledilmek isteyen TEKEL işçileri Türkiye’nin farklı illerinden otobüslerle Ankara’ya gelerek AKP Genel Merkezi’ne yürüdü, polis barikatla engelledi.
  • 2010- Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısı için 9 bakanla ODTÜ’ye gelen Başbakan Erdoğan’ı protesto eden öğrencilerden 21’i gözaltına alındı.
  • 2011- Dev Sağlık-İş üyeleri, Kadıköy Belediyesi Sağlık Polikliniği’nde 3 çalışanın sendikaya üye oldukları için işten çıkarılmasını Söğütlüçeşme’deki poliklinik önünde protesto etti.
  • 2012- ÖDP’liler “AKP düzenini yıkalım, Türkiye’yi yeniden kuralım” çalışmalarının İstanbul Valiliği’nce yasaklanmasına karşı Vali H.Avni Mutlu’yu Taksim’de protesto etti.
  • 2012- Taksim Dayanışma Platformu üyeleri “Yayalaştırma Projesi” kapsamında Gezi Parkı’nda ağaç kesilmemesi için stand açıp imza topladı.
  • 2013- İHD’liler, cezaevlerinde ağır hasta 163 tutuklu ve hükümlünün bırakılması istemiyle ülke genelinde eş zamanlı olarak “163 dakika süreyle oturma eylemi” yaptı.
  • 2013- Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenler için Gezi Parkı’nda anma yapmak isteyen 20 kişilik bir gruba polisler engel oldu.
  • 2017 - Türkiye'nin ilk sürücüsüz metro hattı olan İstanbul'daki M5 (Üsküdar - Çekmeköy) Metro Hattının ilk etabı olan Üsküdar - Yamanevler etabı hizmete açıldı.


 DOĞUMLAR: 

 ÖLÜMLER:  




       (derleyen: mstfkrc)

14 Aralık 2022 Çarşamba

KISA KISA GÜNDEM 14 - ARALIK - 2022

 


Gazeteci Sinan Aygül gözaltına alındı (Evrensel)

Gazeteci Sinan Aygül, tacize dair yaptığı haber gerekçe gösterilerek, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla gözaltına alındı. (https://www.evrensel.net/haber/476960/gazeteci-sinan-aygul-gozaltina-alindi)

Beşiktaş Belediyesinde "rüşvet" soruşturması: Murat Hazinedar, İstanbul'a sevk edildi (Evrensel)

Beşiktaş Belediyesine yönelik çıkar amaçlı suç örgütü kurma, rüşvet, irtikap soruşturmasında 17 kişi gözaltına alındı. Eski belediye başkanı Murat Hazinedar, İstanbul'a sevk edildi.(https://www.evrensel.net/haber/476890/besiktas-belediyesinde-rusvet-sorusturmasi-murat-hazinedar-istanbula-sevk-edildi)

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni başdanışmanı Sadettin Hülagü oldu(Evrensel)

Resmi Gazete'de yayımlanan kararla AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başdanışmanı eski Kocaeli Üniversitesi Rektörü Sadettin Hülagü oldu. (https://www.evrensel.net/haber/476951/cumhurbaskani-erdoganin-yeni-basdanismani-sadettin-hulagu-oldu)

RSF: Dünyada gazeteci tutuklamada bir rekor (Evrensel)

Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, bu yıla ilişkin bilançosunda, dünyada 533 gazetecinin kamuoyunu bilgilendirme çabası içerisindeyken tutuklandığını, 57’sinin de öldürüldüğünü bildirdi. (https://www.evrensel.net/haber/476957/rsf-dunyada-gazeteci-tutuklamada-bir-rekor)

Turkcell Global’de tazminatsız işten atmalar sürüyor: Promosyon hakkını isteyen işçi işten atıldı (Dilan TEMİZ - Diyarbakır/Evrensel)

Turkcell Global’in Diyarbakır merkezinde çalışan işçiler, tazminat hakları da ellerinden alınarak işten atılıyor. Evrensel'e konuşan işçi, promosyon hakkını talep ettiği için atıldığını söyledi.(https://www.evrensel.net/haber/476952/turkcell-globalde-tazminatsiz-isten-atmalar-suruyor-promosyon-hakkini-isteyen-isci-isten-atildi)

Yunanistan'da halk polis kurşunuyla ölen çocuk için sokağa çıktı (Evrensel)

Yunanistan'da 5 Aralık'ta polisin açtığı ateş sonucu ağır yaralanan ve dün hayatını kaybeden 16 yaşındaki çocuk için başkent Atina'da halk sokağa çıktı.(https://www.evrensel.net/haber/476955/yunanistanda-halk-polis-kursunuyla-olen-cocuk-icin-sokaga-cikti)

ABD'li bilim insanları füzyon ateşlemesini başardı(Evrensel)

ABD'li bilim insanları bir füzyon deneyinde, işlem için gereken enerjiden daha fazlasını üretmeyi başardı. ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm, sınırsız ve temiz füzyon enerjisinin gelişimine yönelik büyük bir bilimsel buluş gerçekleştirdiklerini duyurdu. Granholm, Kaliforniya'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'ndaki bilim adamlarının gerçekleştirdiği füzyon enerjisi buluşuna dair basın toplantısı düzenledi. Ulusal Ateşleme Tesisi'ndeki bilim insanlarının füzyon ateşlemesini başardığını belirten Granholm, bunun füzyon reaksiyonlarından süreci başlatmak için kullanılan enerjiden daha fazla enerji yarattığını aktardı. Granholm, söz konusu deneyin dünyanın herhangi bir yerindeki bir laboratuvarında ilk kez yapıldığını vurgulayarak, "Bu 21. yüzyılın en etkileyici bilimsel başarılarından biri" değerlendirmesinde bulundu. Araştırmacıların 60 yılı aşkın süredir bunun üzerinde çalıştığını anlatan Granholm, bu bilimsel başarının güvenli, emniyetli ve etkili bir nükleer caydırıcılığın sürdürülmesi için yeni bir alan açarak ulusal güvenliği güçlendirdiğini ifade etti. Granholm, "Ateşleme, yalnızca yıldızlarda ve güneşte bulunan belirli koşulların ilk kez aynısını yapmamızı sağlıyor" dedi. Bu "dönüm noktasının" ABD'yi sıfır karbon füzyon enerjisi olasılığına bir adım daha yaklaştırdığını anlatan Granholm, füzyon enerjisinin temiz enerji üretiminde, ulaşım yakıtlarında ve ağır sanayiye enerji sağlamada kullanılabileceğini söyledi. Granholm, "Bugün dünyaya Amerika'nın büyük bir bilimsel buluş gerçekleştirdiğini anlatıyoruz" diye konuştu. Ulusal laboratuvarlara ve temel araştırmalara yaptıkları yatırımlara dikkati çeken Granholm, "gücünü kısmen füzyon enerjisinden alan bir gelecek" için çalışmaya devam edeceklerini ifade etti. Söz konusu başarının daha da fazla keşfi tetikleyeceğine işaret eden Granholm, füzyon buluşunun tarih kitaplarına geçeceğini kaydetti.(FÜZYON NEDİR ?) ABD Enerji Bakanlığından yapılan açıklamada, füzyonun, iki hafif çekirdeğin birleşerek daha ağır tek bir çekirdek oluşturması ve büyük miktarda enerji açığa çıkarma işlemi olduğu belirtildi. Açıklamada, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'nın deneyinin hedefe 2,05 megajul enerji vererek füzyon eşiğini aştığı ve 3,15 megajul füzyon enerjisi çıkışı sağladığı bildirildi.

200 liralık banknot basımında rekor!(BİRGÜN)

Dolaşımdaki en büyük banknot olan 200 liranın basımı, kasım ayında rekor kırdı.

Son bir buçuk yılda Türk Lirası'nın değer kaybetmesi ve enflasyonun yüzde 80 seviyesini aşması nakit ödemelerde banknotların yetersiz kalmasına neden oldu. Bloomberg'e göre, dolaşımdaki en büyük banknot olan 200 liranın basımı, 2019'dan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.Grafik, 200 liralık banknotun sirkülasyonunun bu yıl hemen hemen 2 katına çıktığını ortaya koydu. 1 Ocak 2019'da tedavüle girdiğinde yaklaşık 131 ABD Doları değerinde olan 200 liralık banknot bugün ise yaklaşık 11 dolar seviyesinde.

Gözler bugün İmamoğlu’nda: Dava hâkimi ceza verme eğiliminde(BİRGÜN)

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun YSK başkan ve üyelerine hakaret ettiği iddiasıyla yargılandığı davada bugün karar çıkması bekleniyor. Savcı, önceki duruşmada siyasi yasak ve hapis cezası istemişti.(https://www.birgun.net/haber/gozler-bugun-imamoglu-nda-dava-hakimi-ceza-verme-egiliminde-413563)

Nurcu vakfa avro ile hibe (Mustafa Bildircin-BİRGÜN)

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile kimsesiz çocuklara yönelik işbirliği anlaşması imzalayan Nurcu vakfa, 18 bin 395 Avro hibe verildiği ortaya çıktı. İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı’nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in kızı H.K.G.’nin 6 yaşında evlendirildiğinin ve cinsel istismara uğradığının ortaya çıkması ile gözler, Türkiye’de cemaat ve tarikatlar eliyle yaratılan karanlığa çevrildi. İktidarın destek ve yönlendirmeleri ile etki alanlarını giderek derinleştiren dini yapılar, toplumsal yaşamın tümünü ilgilendiren alanlarda söz sahibi yapıldı. AKP iktidarında okullardan hastanelere, cezaevlerinden kadın sığınma evlerine kadar birçok alanda etkileri artırılan cemaat ve tarikatlar, kimsesiz çocuklar üzerinde de etkili kılındı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Nur Cemaati’nin, “Yazıcılar” kolundan olan Hayrat Vakfı arasında 2016 yılında korunma ve bakım altındaki çocuklara yönelik protokol imzalandığı belirlendi.(HİBE TUTARI 18,3 BİN AVRO) Kimsesiz çocuklara yönelik çalışmalar düzenlemesine olanak sağlanan Nurcu vakıf, “2022/R2 Erasmus+Gençlik Programı Projeleri” listesinden de çıktı. Proje başvuru değerlendirme sürecini tamamlayan Türkiye Ulusal Ajansı, Hayrat İnsani Yardım Derneği’ne 18 bin 398 avroluk hibe verdi. Hayrat Vakfı’nın yardım derneği olan Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin, TUA’dan aldığı 18 bin 398 avroluk hibeyi, “Sürdürülebilir İnsani Yardım Gönüllülüğü” projesi kapsamında kullanacağı belirtildi.(TÜGVA DA LİSTEDE) Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı’na bağlı Türkiye Ulusal Ajansı, 2022 yılında Erasmus Projeleri kapsamında iktidara yakınlığıyla bilinen dernek ve vakıflara da çok sayıda hibe dağıttı. TÜRGEV 101 bin 60 avroluk, TÜGVA ise 60 bin 568 avroluk TUA hibesine hak kazandı.

Anayasa Mahkemesi'nden Sanasaryan Han'a ilişkin 'mülkiyet hakkının ihlali' kararı (Cumhuriyet)

1930 yılında devlet tarafından el konulan ve uzun yıllar İstanbul Emniyet Müdürlüğü olarak kullanılan Sanasaryan Han, Anayasa Mahkemesi kararıyla 92 yıl sonra Ermeni vakfına geri verilecek.(https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/anayasa-mahkemesinden-sanasaryan-hana-iliskin-mulkiyet-hakkinin-ihlali-karari-2011858)

Erdoğan, önümüzdeki yıl için herkesin yüzde 20 enflasyona göre hesap yapmasını istedi(Ali Canpolat-Cumhuriyet)

Baz etkisi ile düşen enflasyonda yeni hedef hayali bulundu. İş dünyasının bütçesinde enflasyon en düşük yüzde 40 olarak yer aldı. Seçim sonrası ise büyük bir bilinmezlik. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın baz etkisiyle gerileyen enflasyonu başarı olarak göstererek 2023 hedefini “yüzde 20” açıklaması ekonomistler ve iş dünyası tarafından “seçime yönelik aldatmaca” olarak yorumlandı. İş dünyası enflasyonda beklentilerin hâlâ yüksek olduğunu belirtirken bütçelerde en düşük enflasyon oranı yüzde 40-50 olarak yer aldı. (https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/erdogan-onumuzdeki-yil-icin-herkesin-yuzde-20-enflasyona-gore-hesap-yapmasini-istedi-2011793)

(derleyen: mstfkrc)



BELLEK - 14 ARALIK -

 


 OLAYLAR: 

  • 557 - Konstantinopolis'te büyük bir deprem meydana geldi.
  • 1885- Fevziye Mektepleri Vakfı: Işık Lisesi kuruldu.
  • 1900 - Bilim insanı Max Planckkuantum teorisini Berlin Fizik Birliği'ne sundu.
  • 1911 - Norveçli Roald Amundsen, Güney Kutbu'na ulaştı.
  • 1918- “Dünya Savaşı,toplumu şu seçimle karşı karşıya bıraktı: Ya kapitalizmin sürmesi yeni savaşlar içinde: kaos ve anarşi içinde yaklaşan çöküş; ya da kapitalist sömürünün ortadan kaldırılması” Rosa Luxemburg’un “Spartakistler Birliği Ne İstiyor” başlıklı yazısı yayınlandı.


  • 1936- İstanbul Üniversitesi’ne bağlı İktisat Fakültesi kuruldu. Hitler Almanyası’ndan kaçan Fritz Neumark, Wilhem Rupke, Gerhard Kessler, Alexander Rustov gibi ünlü bilim adamlarının ders vereceği fakülte eğitime 1937 yılında başlayacak.
  • 1939 - Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.
  • 1954 - Kıbrıs sorunu Birleşmiş Milletler'de görüşüldü. Türk delegesi Selim Sarper, "Kıbrıs, Türk sahillerinden 40 mil ötededir. Yunanistan'a 600 mil mesafede olan bu ada Yunanistan'ın olamaz" dedi.
  • 1960 - Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) kuruldu. 9 Ortak Pazar üyesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği EFTA'ya üye 7 ülke, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada tarafından kuruldu. Türkiye de anlaşmayı imzaladı.
  • 1960 - İstanbul Boğazı'nda Yunan World Harmony ve Yugoslav Peter Verovitz tankerleri çarpıştı. İskeledeki Tarsus yolcu gemisinin de yanmasına neden olan kazada 20 kişi öldü, tonlarca petrol denize döküldü.
  • 1969- Mehmet Sevinçbüyük’ün 8 Aralık’ta öldürülmesinin ardından devrimci öğrencilerce işgal edilen Yıldız DMMA’da nöbet tutan Battal Mehetoğlu, sabaha karşı kurşunlanarak hayatını kaybetti. Mehetoğlu ile birlikte, 1968’den beri öldürülen devrimcilerin sayısı 7’ye yükseldi.
  • 1971- “Pahalılıkla mücadele için” Hal’den aldığı gıda maddelerini doğrudan halka satmak için İstanbul Belediyesi’nce 6 ay önce açılan 5 tanzim satış mağazasına ilaveten Basınköy ve Kasımpaşa’da da mağaza açma kararı alındı.
  • 1973- Habis tümör teşhisiyle 4 kez ameliyat olup Haydarpaşa Numune Hastanesi’nden Londra’da tedavi görmesi gerektiğine dair rapor alan, Sıkıyönetim Komutanlığı’nın da yurt dışı için sakınca görmediği Harun Karadeniz’e Emniyet Müdürlüğü gerekçe göstermeden pasaport vermiyor.

  • 1973-  Bozcaada’da evinde eğitim verdiği 3 erkek çocuğa tecavüz ettiği ortaya çıkan Ticani Tarikatı şeyhi Kemal Pilavoğlu Ankara’da yakalanarak tutuklandı.
  • Ad Soyad: Mehmet Kemal Pilavoğlu Doğum Tarihi: 1096 Nereli: Ankara Meslekler: Din Adamı Ölüm Tarihi: 02 Ocak 1977
  • 1782 yılında Ahmed Ticani tarafından kurulan Ticanî Tarikatını 1930 yılında Türkiye’de de kurulmasını sağlayan kişi Mehmet Kemal Pilavoğlu’dur. Mehmet Kemal Pilavoğlu, 1906 yılında  Ankara‘da ailesinin tek çocuğu olarak doğmuştur. Zengin bir aileden gelen Pilavoğlular kazan kazan pilav pişirip ihtiyaç sahiplerine dağıttıkları için Pilavoğlu ismini aldı. Mehmet Kemal Pilavoğlu, İlk, orta ve lise tahsilini de Ankara’da tamamladı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıfındayken, 1926 yılında Beyrut‘tan İstanbul’a gelen Medine’li Abdulkadir Medenî ile tanışıyor. Görüşme sırasında milletime nasıl faydalı olabilirim diye soran Pilavoğlu’na, bu zat; Peygamberimizin hizmet esaslarına uy, Allah’tan kork, bütün varlığınla işine sarıl, bol bol salavat getir. İyi olacak inşaallah” diyor. Mehmet Hukuk Fakültesi son sınıftayken öğrenimini yarım bırakıyor ve bu tarikat üzerine hizmet etmeye başlıyor. Tefsir, hadis, siyer, fıkıh üzerine kendini geliştiriyor. Osmanlıca ve Türkçe eserler üzerine yazıyor. Sohbetler düzenliyor. Sohbetine katılanlarla dostluk halkası kuruyor. 25 yaşındayken gördüğü bir rüya hayatının dönüm noktası oluyor. Bir gün rüyasında Peygamber efendimizi kendisinin de içinde bulunduğu bir cemaatle namaz kılarken görüyor. Peygamber efendimiz namazdan sonra dönüp Pilavoğlu’na bir zatı tavsiye ediyor. Aynı yıl içerisinde Arif Hikmet Kütüphanesi’nin Medineli Müdürü’yle İstanbul ziyaretinde karşılaşınca, peygamberin tavsiye ettiği şahsın kendisi olduğunu fark ediyor. Mehmet Kemal Pilavoğlu, 1940’lardan itibaren, doğup büyüdüğü yer olan Ankara ve çevresinde mürit toplayarak tarikat faaliyetlerine hız vermeye başladı. Faaliyetini yoğunlaştırdığı belli başlı merkezlerden biri Ankara‘nın Çubuk ilçesi, bir diğeri ise Çankırı‘nın Şabanözü ilçesiydi. Türkiye’nin çeşitli beldelerinden gelen insanlar etrafında toplanmaya sohbetlerinde bulunmaya talebesi ve müridi olmak için topluluğa katılıyorlardı.  Ticaniler ismini 1942 yılında Pilavoğlu’nun müridlerinden Sadık Çakırtepe, Türkçe ezan okunduğu yıllarda Ulus’taki Zincirli Camiiden okuduğu Arapça ezanla duyurdu. Olay Çakırtepe’nin tutuklanmasıyla kapandı. Ticanilerin bir diğer önemli girişimi, yine Pilavoğlu’nun müritlerinden Yusuf Özcan Hacı Bayram Camii’nde hocanın devlete itaati ve vatana bağlılığı anlatırken, kalkıp Arapça ezan okuması oldu. Mehmet Kemal Pilavoğlu’na göre “heykel puttur”, “laiklik dinsizliktir”, “Hilafeti kaldıran Atatürk  mel’undur”, “Türkçe ezan küfürdür” Mehmet Kemal Pilavoğlu’nun bilgisi ve isteği dışında Ticanilere bağlı bazı müritlerin Atatürk büstlerine saldırması olayları sonrası, Celal Bayar‘ın çıkardığı Atatürk‘ü Koruma Kanunu ile Laiklikle devletin düzeniyle alakalı 163’üncü Madde genişletildi, cezalar artırıldı. 1942 yılında okudukları Arapça ezanla adını duyuran Ticaniler, 1943 yılında basıldı. Şeyhleri Mehmet Kemal Pilavoğlu ve 24 müridi tutuklanıp cezaevine konuldu. Suç unsuru olarak ele geçirilen materyaller, 500’lük iki tespih, 23 maddelik esasat ele geçirildi. Esasatte, sabah ve akşam 2 defa 100 estağfurullah, 100 la ilahe illallah, 100 salavat söylenip, 1000 veya 1600 kez toplu halde La ilahe illallah veya ‘Allah’ denileceği gibi ibareler yer alıyordu. Mehmet Kemal Pilavoğlu, ifadesinde, “Peygamber ahlakı yolumuz, Kuranı Kerim düsturumuz, her şeyi ondan alır ona göre hareket ederiz. Siyasi bir gayemiz yoktur. Hakkımızda ne kadar ceza verilirse, inancımızdan vazgeçmeyiz,” demiştir. Mehmet Kemal Pilavoğlu‘nun deli olup olmadığının anlaşılması için üç hafta akıl hastanesinde kontrollerden geçirildi. Akıl sağlığının yerinde olduğu tespit edilip, tekrar cezaevine gönderildi. Mehmet Kemal Pilavoğlu ve 74 Ticani müridine 1952 yılında çeşitli cezalar verildi. Pilavoğlu’da 10 yıl hapis, 10 yıl sürgün cezalarına çarptırıldı. Sürgün cezası 5 yıl Bozca ada ve 5 yıl İmroz olarak belirlendi. Ulucanlar Cezaevi’ne konulan Pilavoğlu, afla yaklaşık 7 yıl sonra serbest kaldı. Hapishaneden çıktıktan 3 gün sonra sürgün için Bozcaada’ya gönderildi. 1958-1974 tarihleri arasında  Bozcaada‘da sürgün yaşadı. Bozcaada’da müritleri kendisini yalnız bırakmamış devamlı olarak ziyaret edilmiştir. Bugün mevcut olan eserlerinin birçoğu adada kaldığı yıllarda yazmıştır. Adada çok hizmetleri olmuştur yol yaptırmış, çeşmeler yaptırmış, camileri tamir ettirmiştir. Modern ekmek fırını yaptırarak düzenli ekmek imal ettirmiş, bağ ve bahçeler satın alarak burada ada halkı için sebze, meyveler yetiştirmiş, modern ahırlar kurarak hayvancılık yapmış süt, yoğurt vs. ihtiyaçlarını temin etmiştir. Ada ekonomisini ve dolayısıyla Ada halkını etkisi altına almayı kısa sürede başarmıştır. Fırın, kasap, pastane, vs. Pilavoğlu’nun eline geçmiş, şarap üretimini engellemek için “Şarap üretmek günahtır, üzümlerini şarapçılara verenler cehennemde cayır cayır yanar” diyerek onları pekmez yapımına yönlendirmiş ve bu işten iyi para kazanmıştır. Pilavoğlu, adayı terk eden Rumların bağlarını teker teker satın alarak pekmezcilikten servet edindi. 1974 yılında Bozcaada’dan Ankara‘ya döndü.
  • Karısının ihbarı üzerine Bozcaada’daki evinin üst katında üç oğlan çocuğuyla basılmış ve “elle fiili livata” suçuyla yargılanmış, Bursa cezaevinde 6 ay yatmıştır. Olaydan birkaç ay sonra 1977’de ölmüştür.
  • Mehmet Kemal Pilavoğlu, 2 Ocak 1977 tarihinde 71 yaşında Ankara‘da Hamamönü’ndeki tarihi evinde öldü. Mehmet Kemal Pilavoğlu, evli ve 2 kızı, bir oğlu vardı. 1782 yılında Ahmed Ticani  tarafından kurulan Ticanî Tarikatı; 1926 yılında Beyrut‘tan İstanbul’a gelen Medineli Abdülkadir adlı birisinin öncülüğünde 1930 yılında gizli olarak Mehmet Kemal Pilavoğlu ile birlikte Türkiye‘de de kuruldu. Mehmet Kemal Pilavoğlu’nun yönetiminde olan tarikat 1949 yılından sonra hızla etkinliğini arttırdı. Heykel, resim, müzik, oyun gibi sanatçılara karşı çıkan ve Allah, peygamber ve din büyüklerini övmeyen şiirleri suçlayan Ticanilik’e göre laiklik dinden sapmadır, faiz haramdır ve tatil günü Cuma olmalıdır. İlk kitabını 1949 yılında bastırdıktan sonra 1974 yılına kadar kitaplarının sayısı 200 adede ulaştı. 1967-1968 yıllarında Ankara’da yayına başlayan ve 1974 yılına kadar devam “İlahi ışık” adı altında 15 günde bir çıkan gazetenin yazılarının birçoğunu Mehmet Kemal Pilavoğlu yazdı.
  • ----------------
  • 1976- İstanbul Belediyesi’nde görevli 13 bin işçi maaş alamadıkları için direnişe geçti. Yan ödemelerini alamayan memurların bir bölümü de direnişe katıldı. Belediye’nin işçi ve memurlara 117 milyon lira borcu bulunuyor. DİSK/Genel-İş üyesi, işçiler 16 Aralık’ta Vatan Caddesinde başlayan ve Beyazıt, Eminönü, Karaköy hattı üzerinden Beşiktaş’a kadar uzanan bir yürüyüş yaptı. İşçilere bu yürüyüş sırasında iki yüz araç eşlik etti. Yine aynı saatlerde elli araçlık bir konvoy oluşturan işçiler Üsküdar’dan Bostancı’ya kadar bir gösteri düzenledi. İşçilerin direnişi 5 Ocak’ta sona erdi.
  • 1977– Ankara’da TBMM’nin yanıbaşında Atatürk Bulvarı üzerinde bulunan Halkevleri Genel Merkezi’nin giriş katına camı kırarak giren kişilerin bıraktığı bombanın patlaması sonucu büyük hasar oluştu.
  • 1977- Haydarpaşa Lisesi’nde 4 bin öğrencinin 2 hafta önce başlattığı direniş “süresiz boykot”a dönüştürüldü. Öğrenciler, okul yönetiminin parasız yatılı öğrencilerden para aldığı, arkadaşlarından 7’sinin kaydını sildirdiği vb. gerekçelerle eylem yapıyor.
  • 1977 - CHP'li Aytekin Kotil, İstanbul Belediye Başkanı oldu.
  • 1979- Türkiye akaryakıt bulunmaz oldu. Başbakan Süleyman Demirel “Ecevit bize tanklar dolusu fuel-oil bıraktı da içtik mi ” dedi. Aynı gün İstanbul konutlara yapılan fuel-oil dağıtımı durduruldu.
  • 1981 - İsrail, Suriye kontrolündeki Golan Tepeleri'ni ilhak etti.
  • 1985- Başbakan Turgut Özal: “Bizim kendi hükümet dönemimizde hiç bir şekilde sistemli, hazırlıklı bir işkence bahis konusu değildir. Olan sadece sorgulama tekniğini bilmediklerinden, istemeyerek aşırılıklar yapmalarıdır. Karakollarda şimdi güleryüz programları yapılıyor.”
  • 1989- Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın “çevre ve turizm danışmanı” Can Pulak: “Gökova’da termik santral inşaatından vazgeçtik”
  • 1990 - Polonyalı futbolcu Roman Kosecki, 2 milyon dolara Galatasaray'a transfer oldu; bu rakam Türkiye'de o güne kadar ödenen en yüksek transfer ücretiydi.
  • 1993- 46 çalışanın gözaltına alındığı Özgür Gündem gazetesi DGM kararıyla toplatıldı. Gazete Mali Şube, Defterdarlık ve Vergi Denetmenleri’nce arandı, defter ve belgelere el koyuldu. İskenderun’da gazete dağıtıcısı Zuhat Tepe boğazı kesilerek öldürülmüş olarak bulundu.
  • 1994 - Demokrasi Partisi (DEP) avukatlarından Av. Faik Candan öldürülmüş olarak bulundu.
  • 1994- Ülke genelinde başlatılan “Sanata Evet” kampanyası çerçevesinde İzmir’de devlet tiyatrosu bahçesinde toplanan opera-bale-tiyatro sanatçıları “Sanata evet, karanlığa hayır”, “Laik demokratik Türkiye” sloganlarıyla Cumhuriyet Alanı’na yürüdü.
  • 1994 - Aksiyon dergisi yayın hayatına başladı.
  • 1995 - Savaşın tarafları Alia İzzetbegoviç (Bosna), Slobodan Milošević (Sırbistan), ve Franjo Tuđman (Hırvatistan) arasında Dayton AntlaşmasıDayton-Ohio'da (ABD) imzalandı. Eski Yugoslavya'da son üç yıldır süren savaş sona erdi.
  • 1996- Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu, KESK’in Ankara Kızılay’da düzenlediği “Demokratik devlet, halk için bütçe” mitingine 100 bine yakın kişi katıldı, DİSK ve partiler destek verdi. Alana yürüyüşte Ankara Radyosu civarında çıkan çatışmada polis tazyikli su ve cop kullandı, çok sayıda kişi yaralandı.
  • 1997- DİSK’li işçilerin Ankara’ya “Sendikal Haklar Yürüyüşü”nün 7.gününde ulaştıkları Eskişehir girişinde kafileyi CHP, ÖDP, İP, EMEP, SİP, TMMOB, KESK ve Türk-İş bölge temsilcilerinden oluşan yaklaşık 1.000 kişilik kitle karşıladı.
  • 1999 - Fransa'dan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı  Türkiye'ye getirildi.
  • 2000- 20 Ekim’de 18 cezaevinde 865 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başlamıştı. F tipi cezaevlerine karşı 14 cezaevinde 203 tutuklu ve hükümlünün sürdürdüğü ölüm oruçlarının 57.gününde TTB ve İstanbul Barosu yöneticileriyle Yaşar Kemal, Zülfü Livaneli, Orhan Pamuk, Oral Çalışlar ve Can Dündar uzlaştırma görüşmelerinden çekildiklerini açıkladı. İstanbul 4 no’lu DGM, F tipi cezaevleri ve ölüm oruçlarıyla ilgili “yasadışı örgütlerin açıklama ve propagandası niteliğindeki haber ve görüntülere” yayın yasağı getirdi.
  • -----------------------------------------------------------------------------------
  • 2002 - Irak'taki BM silah denetçileri şefi Hans Blix, Irak'tan geçmişte ve şu anda kimyasal, biyolojik ve balistik füze programlarıyla ilgili çalışan bilim adamlarının listesini istedi.
  • 2002- Seçim yenilgisi üzerine çekilme kararı alan DYP’nin 10 yıllık genel başkanı Tansu Çiller’in yerine, DYP 7. Olağan Büyük Kongresi’nde, Elazığ Milletvekili Mehmet Ağar Genel Başkan seçildi.
  • 2003- KKTC’de yapılan seçimlerde hiç bir parti tek başına iktidar olacak oya ulaşamadı. CTP yüzde 35.18 oy oranıyla birinci parti oldu. UBP yüzde 32.93, BDH yüzde 13.14, DP yüzde 12.93 oy aldı.
  • 2004- Britanya’da aşırı sağcı Britanya Ulusal Partisi’nin (BNP) lideri Nick Griffin, halkı ırkçılığa teşvik ettiği gerekçesiyle gözaltına alındı. BNP, göçmenlerin ülkelerine yollanmasını savunuyor.
  • 2005- Kuş gribi vakalarının ardından 14 Ekimde yasaklanan kanatlı yaban hayvanlarının avı serbest bırakıldı.
  • 2006- Hükümetin sosyal politikalarını ve 2007 yılı bütçesini protesto eden KESK üyeleri Türkiye genelinde iş bırakma eylemi yapıp meydanlara çıktı. Yaklaşık 40 bin memur iş bıraktı. DİSK, TMMOB, TTB, ÖDP, ESP ve Halkevleri destek verdi. Eğitim-Sen Genel başkanı Alaattin Dinçer “Katılım 1994 ve 2000 eylemlerinin gerisinde” dedi.
  • 2006- TÜSİAD Başkanı Ömer Sabancı, Akdeniz Üniversitesi’nde konuşma yaparken Yurtsever Cephelilerce protesto edildi.
  • 2008- Iraklı gazeteci Muntazır El Zeydi, Irak’a sürpriz ziyarette bulunan ABD Başkanı Bush’a düzenlediği basın toplantısı sırasında ayakkabılarını fırlattı.
  • 2010- Burhan Kuzu’ya yumurtalı protestonun ardından yürütülen karalama kampanyasına karşı AÜ Cebeci Kampüsü önünde TMMOB, TTB, ABF, Mülkiyeliler Birliği, ODTÜ Mezunları Derneği, Halkevleri, Petrol-İş, Aydın Sanatçı Girişimi, EMEP, ÖDP ve TKP’liler basın açıklaması yaptı.
  • 2011- Cumhurbaşkanı Gül’ün İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ziyaretini protesto etmek isteyen 13 öğrenci kelepçelenerek gözaltına alındı, dersler iptal edildi.
  • 2012- 2 ay ücret alamayınca iş bıraktıkları için atılan BEDAŞ işçileri direnişlerinin 208.gününde işe iade edildi.
  • 2012- Emin Alper’in “Tepenin Ardı” adlı filmi gösterime girdi.
  • 2012 - Sandy Hook İlkokulu saldırısı: 20 Yaşındaki Adam Lanza evinde annesini vurduktan sonra Sandy Hook İlkokuluna gidip 20 çocuk ile 6 yetişkini vurduktan sonra intihar etti
  • 2013- Gezi Direnişi’nin ilk kaybı Mehmet Ayvalıtaş’ın kalp krizi nedeniyle hayatını kaybeden annesi Fadime Ayvalıtaş’ın tabutu kadınların omuzlarında taşındı.


 DOĞUMLAR: 

1503 - Nostradamus, Fransız astrolog ve fizikçi (ö. 1566)



 ÖLÜMLER:  


      (derleyen: mstfkrc)