OLAYLAR:
- MÖ 209 - Büyük Hun İmparatorluğu Hükümdarı, Mete Han'ın tahta çıkışı.
- 1565 - Sokullu Mehmed Paşa, Veziriazam oldu. Veziriazamlığı, üç Padişah döneminde sürdü. (Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad).
- 1693- İlk kadın dergisi “The Ladies’ Mercury” Londra’da yayımlandı.
- 1878 - Gazeteci ve yazar Ahmet Mithat Efendi, "Tercüman-ı Hakikat" adlı günlük gazeteyi çıkarmaya başladı.
- 1884 - İstanbul'da, Beyazıt Devlet Kütüphanesi kuruldu.
- 1893 - New York Borsası çöktü.
- 1905 - Kurtlu yemeğe karşı çıkan tayfaların kurşuna dizilmesini önlemek isteyen Rus Savaş gemisi Potemkin'in mürettebatı Karadeniz'de ayaklanıp, gemiyi Odessa'ya doğru yönlendirdi. Birinci Rus devrimin ilk ayaklanması Odessa'da başladı.
- 1916 - Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrıldı.
- 1917 - Yunanistan, İtilaf Devletleri'ne katıldı.
- 1918 - Azerice, Azerbaycan'da resmi devlet dili ilan edildi.
- 1920- Mustafa Kemal, kendi imzasıyla El Cezire Kumandanlığı’na gönderdiği talimatta kısaca “Kürtler’i İngiliz ve Fransızlar’ın propagandalarından korumak için, Kürt vilayetlerini, El Cezire Komutanlığı altında birleştiren ve direkt TBMM Başkanlığına karşı sorumlu ‘Otonom Kürdistan’ yönetimi şeklinde kurulsun” dedi.
- 1923 - Çift kanatlı bir uçağa, ilk kez havada yakıt ikmali yapıldı.
- 1938 - Helikopterin patenti Igor Sikorsky tarafından alındı.
- 1945- İş Kazaları Sigortası, İş Hastalıkları ve Doğum Yardımı Kanunu kabul edildi.
- 1946 - Müttefikler, On İki Ada'nın Yunanistan'a verilmesini kararlaştırdı.
- 1949- Dünyanın ilk jet uçağı ‘De Havilland Comet’, yıllardır süren gizli ve yoğun çalışmalardan sonra ilk uçuşunda, Hatfield’daki denemelerin ardından pilot yüzbaşı John Cunnigham’ın yönetiminde havalandı.
- 1950- Amerika Güney Kore’nin yanında savaşa müdahale etti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Birleşmiş Milletler üyelerine Güney Kore’ye yardım çağrısında bulundu.
- 1951- Atatürk heykellerine saldıran Ticani tarikatının 100’den fazla üyesi ve liderleri Ankara’da tutuklandı
- 1954 - Guatemala'da CIA'nın desteklediği darbeyle, halkın seçtiği Hükûmet devrildi.
- (https://www.evrensel.net/haber/373009/1954-guatemala-darbesi-abd-eliyle-10-yillik-bahar-dan-ic-savasa)
- 1954 - Dünyanın ilk nükleer enerji santrali, Moskova yakınlarında Obninsk'de açıldı.
- 1957 - Louisiana ve Teksas'ta meydana gelen Audrey kasırgası, 500 kişinin ölümüne yol açtı.
- 1964 - Emekli Süvari Binbaşı Fethi Gürcan, idam edildi. Gürcan, 22 Şubat 1962'de darbe girişimi nedeniyle emekli edilmişti. Benzer bir girişimi, Talat Aydemir ile 20 Mayıs 1963'te tekrarlayınca yargılanmış ve idama mahkûm olmuştu.
- 1964 - Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmeti, 15 yaşından büyük Türklerin Ada'ya girişini yasakladı.
- 1967 - Dünyanın ilk bankamatiği, Londra'nın Enfield semtinde hizmete girdi.
- 1968- İstanbul Üniversitesi’nde Boykot ve İşgal Komitesi üyeleri sabah Senato ile toplantıya girdi. Ardından, 15 gündür süren işgal kaldırıldı, Üniversite binaları -Eczacılık Fakültesi dışında- öğretim üyelerine teslim edildi. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarına İstanbul Üniversitesi Senatosu ve Rektör tarafından “Reform” adına vaadedilenlerden (“kurulacak komitelerde öğrencilerin önerilerinin alınması” vs.) hiç bir sonuç çıkmadı. Başı çeken isyancı öğrenci liderlerine bilahare soruşturma açıldı.
- 1969- Kocamustafapaşa’da evinin balkonuna Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği bayrağı asan Hatice Göker gözaltına alındı. 67 yaşındaki Hatice Göker’in Amerika Birleşik Devletleri başkonsolosluğunda çamaşırcı olarak çalıştığı ve Sovyet bayrağını tanımadığı ortaya çıktı.
- 1969 - Demokratik Devrim Derneği “gayesi dışında çalıştığı” gerekçesiyle kapatıldı. Rıfat Ilgaz, Şaban Ormanlar, “Şoför İdris” kurucuydu.
- 1969 - Danıştay’ca göreve iade edilen Adana İlköğretim Müfettişi Mahmut Makal, bu kez İstanbul/Yıldız Sağır ve Dilsizler Okulu’na atandı.
- 1970- DİSK Genel Başkan Vekili Rıza Kuas, Sıkıyönetim’in gözaltına aldığı DİSK yöneticilerini 11 gündür yargıç huzuruna çıkarmamasını kınadı.
- 1970 - Işık Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu’nda devrimci öğrenci Mehmet Cantekin’in kurşunlanarak öldürülmesinden sanık sağcı öğrencilerin duruşmasına devam edildi.
- 1974- THKP-C Davası’nda 2.5 yıllık tutukluluktan sonra CHP-MSP Koalisyon hükümetinin çıkardığı Af Kanunu ile hapisten çıkan Yılmaz Güney: ”Türkiye, tarihinde en ilerici, en demokrat amaçları taşıyan bir iktidarla karşı karşıyadır. İktidarı sinema yoluyla destekleyeceğiz.”
- 1974 - Richard Nixon, Sovyetler Birliği'ni ziyaret etti.
- 1975- Söke’de Hilmi Fırat’ın 30 bin dönümlük arazisinde çalışan Toprak-İş üyesi 3 bin tarım işçisi gündeliklerine zam istemiyle çalışmadı.
- 1976 - Fransız Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı, Tel Aviv-Atina-Paris seferini yapmakta iken FKÖ militanlarınca kaçırıldı ve Uganda'nın Entebbe şehrindeki Entebbe Uluslararası Havalimanı'na yönlendirildi.
- 1976- Urfa/ Birecik’te “Halkın Gücü” adlı oyunu sahneleyen Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu‘nun (DAST) Erkan Yücel dahil 12 oyuncusu “komünizm propagandası, Kürtçülük ve bölücülük” suçlamasıyla Urfa’da tutuklandı.
- 1977 - Cibuti Cumhuriyeti, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
- 1978 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi'ne bomba atıldı;
- 1978 - Benzin yokluğu nedeniyle uzun kuyruklar oluştu.
- 1978- Manisa-Alaşehir’de yüzlerce kişinin oturduğu 5 Eylül Parkı’na, ülkücülerin yaptıkları silahlı saldırıda Özer Üstüntaş’ı (1965- Alaşehir) öldürüldü, Paşa Yıldız yaralandı. Saldırıyı kınayan devrimciler üzerine jandarmanın ve polisin önünde AP binasından açılan ateşle Ahmet Göver ağır yaralandı. Karışık ortamdan yararlanan ÜLKÜ-BİR üyesi öğretmen Ali Karabostan’ın rasgele açtığı ateşle Devrimci-demokrat öğretmen İclal Akın (1953) katledildi.
- 1978 - MİT Müsteşarlığına emekli Org. Adnan Ersöz getirildi.
- 1979- MHP Manisa İl Bşk’nın cenazesi sonrası, CHP Kadın Kolları ve Eczacı Odası Y.K.üyesi Neşe Gülersoy işyerinde kurşunlanarak öldürüldü. “Eczacılar Üretim ve Tüketim Kooperatifi”nin kuruluşuna öncülük eden, 1975 sonrası “Demokrat İzmir”gazetesine yazılar yazan Neşe Gülersoy’un yazdığı 5 öykü, katlinden 3 yıl sonra Hayrettin Karademir’in Şubat 1982’de kendi öyküleriyle birlikte yayınladığı kitabında yer aldı.
- 1979 - Ağrı valisi iş verimini azalttığı gerekçesiyle resmi dairelerde çay içmeyi yasakladı.
- 1979 - Muhammet Ali, boksu bıraktığını açıkladı.
- 1980- Halil Şahin ve Celal Demirtaş, “ülkücüler” İstanbul’da evleri basılarak katledildiler.
Sefaköy’de “ülkücüler”, devrimci Hasan Şerif Demir’i öldürdüler. - 1980 - Adana Cezaevi'nden bir grup tutuklu, tünel yoluyla firar etmeye çalıştı. Güvenlik kuvvetleri ateş açtı; 4 tutuklu öldü.
- 1980 - İtalyan Hava Yolları'na ait DC-9 tipi bir yolcu uçağı, İtalya'nın Ustica adası yakınlarında düştü: 81 kişi öldü.
- 1984- Askerlik süresi 20 aydan 18 aya indi.
- 1985- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, 133 bin 607 kitabın 1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu’na dayanılarak değişik tarihlerde imha için SEKA’ya gönderildiğini, durumun yayınevi sahibi Süleyman Ege’ye 13 Haziran 1985 tarihli yazı ile bildirildiğini açıkladı.
- 1985 - Yazar ve emekli öğretmen Hasan Kıyafet “Bizim Lise” adlı kitabından dolayı DGM’de yargılandı.
- 1987 - Gaziantep Üniversitesi kuruldu.
- 1988 - Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan Lyon Garı'nda tren kazası: 56 ölü, 60 yaralı.
- 1989- 5.5 yıldır yurtdışında yaşayan Ataol Behramoğlu Türkiye’ye dönüşünde gözaltına alındı. Behramoğlu 1983’de Türkiye Yazarlar Sendikası davasından beraat etmiş, Barış Derneği (2 yıl tutuklu kaldı) ve TKP davalarından yargılanıp tahliye edilmişti.
- 1989 - Askeri Yargıtay’ca bozulup tekrar görülen TKP davasında, aralarında Ataol Behramoğlu’nun da bulunduğu 27 sanık hakkında beraat kararı verildi, 2 sanık çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
- 1990- 22 Haziran’da resmî kuruluşunu yapan İstanbul merkezli Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği‘nin Geçici Yönetim Kurulu üyeleri, İstanbul Tabip Odası’nda düzenledikleri basın toplantısında derneğin kuruluşunu ve amaçlarını kamuoyuna duyurdu.
- 1991 - Yugoslav Halk Ordusu, Slovenya'ya karşı operasyon başlattı. İki gün önce bağımsızlığını ilan eden Slovenya, Yugoslav askerleri, tankları ve uçakları tarafından işgal edildi.
- 1993- Kamu çalışanları İstanbul Abide-i Hürriyet Meydanı’nda grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı için miting yaptı.
- 1993 - SHP G.O.Paşa İlçe Yönetimi, Küçükköy’de 2 Dev-Sol üyesinin öldürülmesi için “yargısız infaz” açıklaması yaptı.
- 1994- Sümerbank Bakırköy Hazır Giyim işçileri Türk-İş yönetimine “uyarı” için işletme önünde gösteri yaptı.
- 1994 - Deniz Gezmiş’i anma gecesine gönderdiği mesajda “bölücülük” yaptığı gerekçesiyle 20 ay hapse mahkum edilen gazeteci-yazar Haluk Gerger cezaevine konuldu.
- 1995- Bilgesu Erenus “halkı askerlikten soğuttuğu”gerekçesiyle Askeri Mahkeme’ce 2 ay hapse mahkum edildi.
- 1995 - 22 Haziran’da gözaltına alınan Halkın Hukuk Bürosu avukatlarından A.Düzgün Yüksel: “Gözaltında işkence gördüm.”
- 1995 - Birleşik Sosyalist Parti’nin “Kaybolursak devlet bizi kolay bulsun” kampanyasına katılanlar Adli Tıp’a parmak izi ve fotoğraf verdi.
- 1996- Cezaevlerinde yürütülen açlık grevlerinin 40.gününde Adalet Bakanı Mehmet Ağar ilk kez bir grup mahpus yakınıyla görüştü.
- 1997- Eğitim-Sen’li 200 öğretmen Üsküdar Belediyesi’nin tesis inşasına başladığı Validebağ Öğretmenevi arazisine çadır kurdu.
- 1997 - RP’li Kültür Bakanı İsmail Kahraman’ın 1 yıllık görev süresi içinde Bakanlık yardımlarında aslan payını yandaş vakıf ve kuruluşlara ayırdığı anlaşıldı. Kahraman,kurucusu olduğu Birlik Vakfı’na 850 milyon TL,Türkiye Diyanet Vakfı’na 28 milyar TL yardım yaptı.
- 1998- 1 Haziran’da turneye çıkan Ankara Birlik Tiyatrosu’nun Yılmaz Güney’e dair “Bir Güzel Çirkin Kral” adlı oyunu 13 ilde yasaklandı.
- 1998 - Adana’da meydana gelen 6.3 büyüklüğündeki depremde 210 kişi öldü, binden fazla kişi yaralandı.
- 1999- “Üniversiteler Emekçilerindir- Boğaziçi Üniversitesi Satılamaz” kampanyası Yürütme Komitesi Boğaziçi Üniversitesi önünde gösteri yaptı.
- 1999 - Çeşme Açıkhava Tiyatrosu, otelden anfitiyatroya çevrilmiş olarak saat 21:00’da büyük bir törenle açıldı.
- 2000- Arkadaşlarının il dışına tayin edilmesini protesto eden SES üyeleri Okmeydanı Hastanesi’nde 1 saat iş bıraktı.
- 2000 - Hücre tipi cezaevlerine karşı Bayramaşa Cezaevi önünde toplanan İHD, Halkevleri, ÖDP’liler ve tutuklu yakınları dövülerek gözaltına alındı.
- 2001- Kürt Araştırmaları Merkezi’nin “Kürdistan Tarihi” adlı kitabı İstanbul 2 Nolu DGM tarafından toplatıldı. Kitap Avesta Yayınları’nca yayımlanmıştı
- 2001 - 3 aydır ücretleri ödenmeyen Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası işçileri fabrikayı terk etmeme eylemi yaptı.
- 2001 - Türkbank’lılar İstanbul’da, Ziraat, Hakbank ve Emlakbank çalışanları da İzmir’de kapatma kararlarını protesto etti.
- 2002- Arjantin’de başkent Buenos Aires’de hükümeti protesto eden 2 bin gösterici köprü işgal etti. Polis plastik mermi atan silahla müdahale etti; 2 genç öldü, yüzlerce gösterici gözaltına alındı.
- 2002 -İspanya’da iki ETA üyesi, iki yıl önce Sosyalist Parti liderlerinden Fernando Buesa ile Jorge Diez’in öldürüldüğü suikasttan suçlu bulunarak yüz yıldan fazla hapse mahkum edildiler.
- 2002 - 30 Haziran’da kapatılacak TEKEL Alsancak Sigara Fabrikası’nda direnişte olan işçileri KESK’e bağlı sendikalar ziyaret etti.
- 2003- Yunanistan’da Abdullah Öcalan’ın ülkeye yasadışı yollardan sokulmasından sanık 12 kişi hakkındaki dava sonuçlandı; tüm sanıklar beraat etti.
- 2004- İstanbul’da yapılacak NATO Zirvesi’ne 1 gün kala Kadıköy’de “İşgale, NATO’ya, Bush’a karşı İstanbul Buluşması”na onbinler katıldı.
- 2004 - Boris Tadiç, Sırbistan-Karadağ Cumhurbaşkanı seçildi.
- 2005- Irak’ın işgaline karşı dünyadaki 20 farklı kentte oturumlar düzenleyen Irak Dünya Mahkemesi (WTI), son karar toplantısını İstanbul’da yaptı. Kararını açıkladı: İşgale son verilsin, Irak halkına tazminat ödensin, savaşta kar eden şirketler boykot edilsin.
- 2006- Şemdinli iddianamesi yüzünden meslekten atılan savcı Ferhat Sarıkaya’nın itirazı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nda reddedildi. Sarıkaya’nın başka itiraz hakkı yok.
- 2006 - Irak Kürdistan’ın Germiyan bölgesinde petrol arama çalışması yapan Kanadalı uzman bir ekip, bölgenin petrol denizi üzerinde yüzdüğünü bildirdi. Uzmanlar, ABD’li bir şirketle birlikte bu yıl bölgedeki petrolün çıkartılmaya başlanacağını söylediler.
- 2007 - Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair, görevinden ayrıldı.
- 2007- Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev idam cezasının kaldırılmasını öngören kanunu onayladı.
- 2007 - Bosna’da 1992-1995 savaşında öldürülenlerin gömüldüğü bir toplu mezar daha ortaya çıkarıldı.
- 2010- Mersin Nükleer Karşıtı Platform Akkuyu Nükleer Santralı’na karşı miting yaptı.
- 2011- Dersim/ Ovacık kırsalında devlet güçleriyle çıkan çatışmada MKP/ HKO mensupları Ozan Derman, İsmail Perktaş ve Abidin Demir öldürüldü.
- 2011 - Kamboçya’da 1975-79 arasında iktidarı elinde bulunduran ve nüfusun dörtte birinin ölümüne neden olan Pol Pot liderliğindeki Kızıl Kmer’lerin hala hayatta olan dört yöneticisi 32 yıl sonra yargılanmaya başladı.
- 2011 - UNESCO, Selimiye Camii ve külliyesini, ”Dünya Mirası Listesi”ne dahil etti.
- 2012- Taksim Dayanışması üyeleri, ihaleye çıkacak olan “Taksim Yayalaştırma Projesi”ni protesto edip Meydan’da nöbet tuttu.
- 2012 - İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş: ”Arap ve İslam aleminden, Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez ülkelerinden İstanbul’a yatırım hareketliliği var. Özellikle Kanal İstanbul projesi büyük cazibe oluşturuyor.”
- 2012 - Ferhat Tunç 1 Mayıs 2011 İşçi Bayramı’nda Tunceli’deki konuşmasında “Maoist Komünist Parti’nin (MKP) propagandası yaptığı” gerekçesiyle 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
- 2012 - Suriye Devlet Başkanı Beşar El Esad iktidarına karşı ayaklanmaların başlamasından yaklaşık bir buçuk sene sonra ülkesinin “savaş halinde” olduğu açıklamasını yaptı.
- 2012 - Nihat Sami Banarlı İlköğretim Okulu’nun öğrenci ve öğretmenleri imam-hatip’e dönüştürmeye karşı yürüdüler.
- 2013- Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) Gezi Direnişi ile dayanışma için eylem çağrısı üzerine birçok ülkeden 20 binden fazla protesto mektubu Erdoğan’a gönderildi.
- 2013 - Antalya Cumhuriyet Meydanı’ndaki koruluğa dikilen 8 ağaca Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenler ile Deniz-Yusuf-Hüseyin’in isimleri verildi.
- 2013 - Ethem Sarısülük’ün Hakkari’de tabur komutanlığı inşaatında çalışırken çektirdiği hatıra fotoğrafı PKK kampındaymış gibi servis edildi, bir gösteride Türk bayrağını yakanlar arasında olduğu haberi yayıldı. Asılsız haberler ATV önünde protesto edildi.
- 2016- Başbakan Binali Yıldırım, Türkiye-İsrail ikili ilişkilerinin normale dönmesi hakkındaki mutabakatın, taraflar arasında Roma’da sonuçlandırıldığını duyurdu.
- 2017- AB, Google’a internet aramalarındaki hakim konumunu kötüye kullanmaktan dolayı 2,42 milyar avroluk rekor para cezası verdi.
- MÖ 1212 - II. Ramses, Antik Mısır'da, 19. Hanedan firavunlarından biri (d. MÖ 1302)
- 1574 - Giorgio Vasari, İtalyan ressam, yazar, tarihçi ve mimar (d. 1511)
- 1838 - Paul Von Mauser, doğdu. Alman silah tasarımcısı (ö. 1914)
Paul Von Mauser, (d. 27 Haziran 1838, Oberndorf am Neckar - ö. 29 Mayıs 1914, Obendorf), Alman sanayici ve balon tasarımcısı. 27 Haziran 1838 tarihinde Almanya'nın Oberndorf am Neckar kentinde dünyaya geldi. Babası Alman bir demirci ustası, annesi İngiliz asıllı ev kadınıydı. Mauser, çocuk yaşlarda silah tamircisi dedesiyle beraber avcılık yapmayı çok seviyordu. O zamanlarda bile dedesinin barutla dolduruup çakmak taşıyla ateşlenen tüfeğinden çok korkuyordu, dedesine "bir gün bu tüfek kendi içinde patlayacak dede" demişti ve öyle oldu çok sevdiği dedesi 1845 kışında bir av sırasında hayatını kaybetti. Artık Mauser kendini dedesinin mesleği olan silah tamirciliğine verdi. Amacı barutla doldurulmadan mermiyi ateşleyen bir tüfek yapmaktı. 1874 yılında Almanya'da kendi adını taşıyan Mauser adında silah şirketini kurdu. Ve hızla çalışmalara devam ederek 7.9 mm çapında sivri uçlu mermi atabilen, tetik mekanizmalı, gövdesi ahşaptan, yarı otomatik ve 6 şarjörlü ilk tüfeğini yapmıştır. O sene Münih'te yapılan fuarda silahını tanıttı ve Prusya ordusuna 50.000 Alman Ordusuna ise 40.000 adet olmak üzere 90.000 adet sipariş almıştır. Ve daha sonraki senelerde de Mauser 30 Şarjör kapasiteli yarı otomatik silahları da tasarlamayı başarmıştır.(OSMANLI ORDUSU’NDA MAVZER (MAUSER) TÜFEĞİ)
Sultan Abdülaziz döneminde Osmanlı Devleti, 1869-1873 arasında, kıçtan dolma, tek atımlık, Springfield ve Martini tüfeklerinden 800 bin adet satın alıp orduyu bunlarla donattı. 'At martini debreli Hasan’ ve ‘Aynalı martin yaptırdım da narinim’ türküleriyle popüler kültürümüze de giren Martini, o kadar tutulacaktı ki, revizyondan geçirildikten sonra İstiklal Savaşı’nda bile kullanılacaktı. 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı ( 93 Harbi ), Osmanlı için askeri, coğrafi ve siyasi olduğu kadar, silah stokları açısından da bir felaket oldu. Ordunun belkemiği Martini'lerin büyük kısmı ya düşman eline geçti, ya da kullanılmaz hale geldi. Hem bu nedenden, hem de çok atımlı tüfeklerin ortaya çıkıp, Martini gibi tek atımlık tüfeklerin teknolojik ömrünü tamamlamasıyla 2. Abdülhamit yeni piyade tüfeği arayışına girdi.Araştırma ve incelemeler sonucunda mavzer tüfeklerinde karar kılındı. Fakat Abdülhamid aşırı şüpheci bir kişiliğe sahipti ve ikna edilemiyordu. Mavzer üreticisi Paul Mauser’in (Waffenfabrik Mauser) adından geliyordu ve zamanında üretilmiş bütün tüfeklerin tozunu atmış rakipsiz hale gelmişti. Paul Mauser kurma kolu (boltaction) sistemini geliştirdi ve şarjör ekleyip çok atımlı hale getirdi. Osmanlı’nın 500,000 tüfek satın almak istediği duyulunca, uluslararası silah tüccarları hemen faaliyete geçtiler. Alman devleti diplomatik kanalları kullanarak ve Türk topraklarında bulunan askeri misyonu üzerinden yoğun bir kulis faaliyetine girişti. Alman devleti için bu ihale, Almanya’nın Osmanlı’yı askeri açıdan kendisine bağlaması için kaçırılmaz bir fırsattı. Osmanlı ordusunun yeniden yapılanmasında görevli Colmar Von Der Goltz’a (Goltz Paşa), Abdülhamid’i Mavzer tüfeğinin alınması konusunda ikna etmesi emri verildi. Aslında ihaleye katılan tüfekler içinde, Paul Mauser’in sunduğu 1887 model, çok atımlı, kara barutlu, kurma kollu tüfek, teknolojik olarak açık arayla birinciydi. Ama Abdülhamid mizacı gereği tedirgindi.
Ve sonuçta 500 bin tüfeklik 100 milyon mermilik bu dev ihaleyi Almanlar kazandı. Osmanlı’nın yeni tüfeği Mauser Model 1887 olmuştu. Ama bir yeni gelişme daha olmuştu. Fransız Lebel firması dumansız barut ile çalışan tüfek icat etti. Bu olay, kara barut kullanan tüm tüfeklerin teknolojik ömrünün bitmesi demekti. Osmanlı devletine teknolojik ömrü bitmiş tüfekler sunulmuş, ve Osmanlı bunların içinden en iyisini seçmişti. Ama Abdülhamit kimseye güvenmediği için ihaleye iki önemli madde koydurmuştu.1) Tüfekler üretim sürecindeyken, Mauser firması yeni bir tüfek geliştirirse, Osmanlı verdiği siparişi bu tüfekle değiştirebilecekti.2) Almanya, ordusunu yeni bir tüfekle donatırsa, Osmanlı, Mauser firmasının kendisi için bu tüfeği üretmesini isteyebilecekti. Almanya, Fransız’ların dumansız barutlu Lebel tüfeğine karşı bir tüfek arayışına girdi. Paul Mauser, masa başına oturdu ve Mauser 1890 model tüfeği geliştirdi. Osmanlı Devleti görür görmez bu modeli istedi. Mauser 1887 modellerin üretimi durdurulup bu modelin üretimine geçildi. Dünyada 1890 model Osmanlı Mavzeri olarak bilinen bu tüfek ve türevleri, 1940’lı yıllara kadar dünyanın tüm tüfekler için prototip kabul edildi. 1. Dünya Savaşı’nın efsanevi tüfeği Gewehr 98 ve 2. Dünya Savaşı’nın efsanevi tüfeği Kar 98 K, bu modelin geliştirilmiş türevleridir.Türk mavzeri, orduda büyük nam salan ve sıkça kullanılan bir tüfek haline gelmiş, askerlerimiz bu tüfekle Çanakkale Muharebeleri Kut’ül Amare gibi büyük zaferler kazanmışlardır. Yalnızca Çanakkale Muharebeleri’nde değil, Kafkaslardan Arap çöllerine kadar tüm Osmanlı cephelerinde bu tüfek; askerlere büyük bir avantaj sağlamıştır. Türk mavzeri; yaklaşık 1.23 m uzunluğunda, 4 kg ağırlığında bir tüfektir. Namlusunun uzunluğu 75 cm’dir. 5 mermi kapasitesi vardır. Tüfeğin azami menzili 2.000 metre olup, 7,65 mm’lik mermi kullanır.(Kenan Tez-Yeni Marmara Gazetesi)
- 1869 - Emma Goldman, doğdu. Litvan anarko-komünist yazar (ö. 1940)
- 1916 - Ștefan Luchian, Rumen ressam (d. 1868)
- 1921 - Yusuf Atılgan, doğdu. Türk roman ve öykü yazarı (ö. 1989)
- 1921 yılında Manisa’da doğan Yusuf Atılgan, 1936 yılında Manisa Ortaokulu’nu, 1939 yılında ise Balıkesir Lisesi’ni ve ikinci sınıftan sonra askeri öğrenci olarak devam ettiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirmiştir. Akşehir’de Maltepe Askeri Lisesinde bir yıl edebiyat öğretmenliği yapmıştır. Yusuf Atılgan üniversite öğrenciliği sırasında Türkiye Komünist Partisine katılarak faaliyette bulunduğu iddiasıyla sıkıyönetim mahkemesince tutuklanarak hapse mahkûm edilmiş ve on ay hapis yatmıştır. Serbest kalmasına rağmen öğretmenlik mesleği elinden alınmıştır. 1946 yılında Manisa’nın Hacırahmanlı Köyü’ne yerleşerek çiftçilik yapan Yusuf Atılgan 1976’da İstanbul’a dönmüş; burada danışmanlık, çevirmenlik ve redaktörlük yapmıştır. 1989 yılında İstanbul’da kalp krizi nedeni ile hayatını kaybeden yazarın Canistan adlı romanını tamamlamasına ömrü yetmemiştir. *Romanlarında yalnızlık ve psikolojik yabancılaşma konularını işlemiştir. *Köyü anlatan öykülerinde, kırsal kesimin geleneksel yaşamından kesitler sunar; şehri anlatan öykülerinde ise hali hazırdan duyulan bıkkınlık ve düzene uyumsuzluk yer alır. *“Anayurt Oteli”nin kurgusu, aynı otelde kâtiplik yapan Zebercet adlı kahramanın ruhsal dünyasının açığa çıkarılması üzerine şekillenir. *“Aylak Adam” romanında C adlı kişinin ruhsal durumunu anlatır.
- 1934 - Raik Alnıaçık, doğdu. Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Tiyatro rejisörü, araştırmacı. 27 Haziran 1943, Bursa doğumlu. Tam adı Ahmet Raik Alnıaçık. Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Yüksek Bölümü (1957) mezunu. İstanbul Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü Anasanat Dalı başkanlığı (1980), İstanbul Devlet Tiyatrosu müdürlüğü (1981), Devlet Tiyatroları Genel müdürlüğü (1986-88), İstanbul Kültür ve Eğitim Vakfı Sanat danışmanlığı (1992-) görevlerini yürüttü. Devlet Tiyatroları Sanat Vakfı (1987), Sanat ve Sanatı Sevenler Vakfı başkanlığı (1997) yaptı. Halk Evleri Dergisi, Türk Dili, Devlet Tiyatroları dergilerinde yazdı. Çeşitli ulusal toplantılara katıldı.
- 1936 - Kutlu Payaslı, doğdu. Türk şarkıcı ve besteci
- 1951 - Ahmet Güvenç, doğdu. Türk bas gitarist
- 1953 - Bilge Öngöre, doğdu. Türk yazar ve şair
- 1955 - Isabelle Adjani, doğdu. Fransız sinema oyuncusu
- 1959 - Janusz Kamiński, doğdu. Polonyalı görüntü yönetmeni ve film yönetmeni
Janusz Zygmunt Kamiński, (d. 27 Haziran 1959) Polonyalı görüntü yönetmeni ve film yönetmeni. Steven Spielberg'in 1993 yılı yapımlı Schindler'in Listesi filminin fotoğrafçılığında görev aldı. 2008 yılında Dalgıç ve Kelebek filmiyle En İyi Görüntü Yönetmeni Bağımsız Ruh Ödülü ödülünü kazandı. Ziębice, Polonya'da doğdu. Annesi Jadwiga Celner, babası Marian Kamiński'dir. 21 yaşında Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti. Amerikan Film Enstitüsü Konservatuvarı, Güzel Sanatlar bölümünden mezun olmadan önce 1982'den 1987'ye kadar Chicago'daki Columbia College'da film yapımı eğitimi aldı.
- 1965 - Ali Gültiken, doğdu. Türk eski milli futbolcu
- 1969 - Alessandro Esseno, doğdu. İtalyan besteci
- 1975 - Tobey Maguire, doğdu. Amerikalı sinema oyuncusu
- 1976 - Wagner Moura, doğdu. Brezilyalı sinema ve dizi oyuncusu
- 1984 - Gökhan İnler, doğdu. Türk asıllı İsviçreli millî futbolcu
- 1985 - Svetlana Kuznetsova, doğdu. Rus tenis oyuncusu
- 1989 - Matthew Lewis, doğdu. İngiliz oyuncu
- 1992 - Mihails Tāls, Leton satranç büyükustası (d. 1936)
- 1993 - Gamze Alikaya, doğdu. Türk voleybolcu
- 1998 - Kerim Tekin, Türk şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1975)
- 1999 - Chandler Riggs, doğdu. Amerikalı çocuk oyuncu
- 1999 - Yorgo Papadopulos, Yunan asker ve cunta lideri (d. 1919)
- 2000 - Pierre Pflimlin, Fransız siyasetçi (d. 1907)
- 2001 - Jack Lemmon, Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1925)
- 2001 - Tove Jansson, Fin romancı, ressam, çizgi karikatür bant yazarı ve çizeri (d. 1914)
- 2011 - Elaine Stewart, Amerikalı oyuncu ve model (d. 1930)
- 2015 - Chris Squire, İngiliz müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1948)
- 2016 - Bud Spencer, İtalyan yazar, oyuncu, eski yüzücü (d. 1929)
- 2016 - Alvin Toffler, Amerikalı yazar ve gelecekçi (d. 1928)
Alvin Toffler (3 Ekim 1928 - 27 Haziran 2016); sayısal devrim, iletişim devrimi, şirket devrimi ve teknolojik tekilliği tartışan çalışmalarıyla bilinen Amerikalı yazar ve gelecekçi. Fortune dergisinin eski bir editörü olarak önceki çalışmaları teknoloji ve (bilgi bombardımanı gibi) onun etkileri üzerineydi. Sonra toplumdaki değişimleri ve tepkileri incelemeye başladı. Daha sonraki çalışmalarının odağını 21. yüzyılda askeri donanımın artan gücü, silah ve teknolojinin yayılımı ve kapitalizm oluşturdu. Kendisi de yazar ve gelecekçi olan Heidi Toffler ile evliydi. Yönetim danışmanlığı şirketi Accenture, Bill Gates ve Peter Drucker'dan sonra onu iş liderleri arasında üçüncü en etkili ses olarak nitelendirdi. Financial Times tarafından "dünyanın en ünlü gelecekçisi" olarak da tanımlandı. People's Daily, onu, modern Çin'i şekillendiren 50 yabancı arasında gösterdi.Toffler diyor ki, "Toplum, yaşlıları gözeten ve nasıl şefkatli ve dürüst olunacağını bilen insanlara ihtiyaç duyar. Toplumun hastanelerde çalışacak insanlara ihtiyacı vardır. Toplum yalnızca bilişsel değil, fakat duygusal ve harekete geçiren becerilere de ihtiyaç duyar. Toplumu sadece veriler ve bilgisayarlarla yürütemezsiniz." Toffler aynı zamanda Rethinking the Future adlı kitabında der ki "21. yüzyılın cahili okuyup yazamayanlar değil, aynı zamanda öğrenemeyen, unutamayan ve yeniden öğrenemeyenler olacaktır." Üçüncü Dalga () adlı kitabında Toffler, 'dalgalar' - her dalga eski toplumları ve kültürleri kenara iter - kavramına dayalı olarak üç tip toplum tanımlar.
- Birinci Dalga tarım devrimi sonrasında ilk avcı-toplayıcı kültürün yerine geçen toplumdur.
- İkinci Dalga Sanayi Devrimi sırasındaki toplumdur (geç 1600'ler ve orta 1900'ler). İkinci Dalganın temel bileşenleri çekirdek aile, fabrika-tipi eğitim sistemi ve şirkettir. Toffler şöyle yazar: "İkinci Dalga Toplumu sanayicidir ve kitlesel üretime, kitlesel dağıtıma, kitlesel tüketime, kitlesel eğitime, kitle iletişim araçlarına, kitlesel dinlenmeye, kitlesel eğlenceye ve kitle imha silahlarına dayanır. Bunları standartlaştırma, merkezcilik, odaklanma ve eşzamanlılık ile birleştirirsiniz ve kendinizi bürokrasi olarak tanımladığımız bir örgütlenme yapısı içinde bulursunuz."
- Üçüncü Dalga sanayi sonrası toplumdur. Toffler şunu eklemektedir: geç 1950'lerden bu yana çoğu ülke bir İkinci Dalga Toplumundan Üçüncü Dalga Toplumu olarak adlandırdığı şeye ilerlemektedir. Bunu açıklamak için birçok kelime tanımlar ve (süper-sanayi toplumu) gibi kendi ürettiği ya da (Bilgi çağı, Uzay Çağı, Elektronik Çağ, Global Köy, Teknetronik Çağ, tekno-bilimsel devrim) gibi başkalarının tanımladığı terimleri kullanır, belirli derecelerde bireyselleşme, ayrışma, bilgi-tabanlı üretim ve değişimin hızlanması (Toffler'ın anahtar ilkelerinden biri "değişim doğrusal değildir ve geriye, ileriye ve yana doğru gidebilir" şeklindedir) gibi tahminlerde bulunmuştur.
- 2017 - Michael Bond, İngiliz yazar (d. 1927)
- 2017 - Michael Nyqvist, İsveçli aktör (d. 1960)
- 2017 - Mustafa Talas, Suriyeli asker ve siyasetçi (d. 1932)
Mustafa Abdül Kadir Talas (11 Mayıs 1932 – 19 Haziran 2017), Suriyeli asker ve siyasetçi. 1972-2004 yılları arasında Suriye Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Hafız Esad döneminde dört üyeli Bölge Komutanlığı'nın üyesi olarak görev yapmıştır. Humus kenti yakınlarındaki Rastan'da, 11 Mayıs 1932 tarihinde tanınmış bir yerel Sünni Müslüman aileye doğdu. Babası Abdül Kadir Tlass, Osmanlı döneminde Türk garnizonlarına mühimmat satarak geçimini sağlayan küçük bir Sünni idi. Öte yandan, ailesinin üyeleri de Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Fransız işgalciler için çalıştı. Babasının büyükannesi Çerkes kökenli ve annesi Türk kökenliydi. Tlass'ın ayrıca annesi aracılığıyla bazı Alevi aile bağlantılarına sahip olduğu söylenir. İlk ve orta öğrenimi Humus'ta aldı. 1952'de Humus Askeri Akademisi'ne girdi. 15 yaşında Baas Partisi'ne katıldı ve Humus'taki askeri akademide okurken Hafız Esad ile tanıştı. İki subay, 1958-1961 döneminde Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin Suriye ile Mısır arasında birleşmesi sırasında Kahire'ye yerleştirildiklerinde arkadaş oldular: ateşli Pan-Arap milliyetçileri, her ikisi de Mısır'ın lehine haksız denge olarak gördükleri birliği koparmak için çalıştılar. 1960'larda Hafız Esad, Baas Partisi tarafından desteklenen 1963 darbesi ile Suriye hükümetinde ön plana çıktı. Daha sonra Tlass'ı üst düzey askeri ve parti makamlarına terfi ettirdi. 1965 yılında Humus'un Baas ordusu komutanıyken hükümet yanlısı arkadaşlarını tutukladı. Nusayrilerin egemen olduğu bir Baas fraksiyonunun yaptığı 1966 darbesi Esad'ı ve Tlass daha da güçlendirdi. Hükümet içindeki gerilimler kısa süre sonra ortaya çıktı, Esad bir pragmatistliği ana savunucusu olarak ortaya çıktı, askeri tabanlı hizip egemen aşırı solcuların ideolojik radikalizmine karşıydı. 1967 Altı Gün Savaşı'ndaki Suriye yenilgisi hükümeti utandırdı ve 1968'de Esad Tlass'ı yeni Genelkurmay Başkanı olarak atamayı başardı. Kara Eylül ihtilafına Suriye müdahalesi girişimi yüzünden, güç mücadelesi açık çatışmalara dönüştü. 1969'da Pekin'e askeri bir görevle giderek Çin hükümeti ile silah anlaşması yaptı. Sovyetler Birliği'ni, Suriye'de devam eden ardıllık anlaşmazlığından uzak durmak için kasten hesaplanan bir hareketle, Çin ve Sovyet orduları arasındaki Ussuri nehrindeki kanlı çatışmalardan sadece iki ay sonra Mao Zedong'un Küçük Kırmızı Kitabı'nı sallayarak fotoğraflanmasına izin verdi. Sovyetler Birliği daha sonra Suriye'yi desteklemeyi ve silah satmayı kabul etti. 1970 "Düzeltici Devrim" kapsamında Hafız el-Esad iktidarı ele geçirdi ve kendini Diktatörlük sistemini kurdu. 1972 yılında savunma bakanlığına terfi etti ve Suriye'deki 30 yıllık tek kişilik iktidarın ardından Esad'ın en güvenilir sadakatçilerinden biri oldu. As'ad Abu Khalil'e göre, Mustafa Tlass'ın Hafez Esad'ın savunma bakanı olması için "güç temeli yoktu, vasattı ve siyasi yeteneği yoktu ve patronuna sadakati tamamlanmıştı." şeklinde ifade etmiştir. Savunma bakanı olarak görev yaptığı sırada, İslamcı veya demokrat olmasına bakılmaksızın tüm muhalifleri bastırdı. 2000'li yılların başında, savunma bakanlığı görevine ek olarak başbakan yardımcısıydı. Ayrıca Baas Partisi merkez komitesinin bir üyesiydi. Diğer parti rolleri arasında parti askeri bürosu başkanlığı ve parti askeri komitesi başkanlığı da vardı. Hafız'ın oğlu Beşar Esad'ın devlet başkanlığı, Tlass da dahil olmak üzere bir grup üst düzey yetkili tarafından güvence altına alındı. Esad'ın 2000 yılında ölümünden sonra geçiş dönemini denetlemek için 9 üyeli bir komite kuruldu ve üyeleri arasında yer aldı. Tlass ve taraftarları birçok kişi tarafından genç Esad'ın izlediği gizli liberalleşmenin muhalifleri olarak ve Suriye'nin sert dış politika duruşlarını korumak aynı zamanda, hükümetin yolsuzluğuna yoğun bir şekilde dahil olmuş, yerleşik ayrıcalıklar için mücadele etmek için görüldü. Şubat 2002'de Ürdün gazetesinde El Düstur, Tlass'ın istifa mektubunu Beşar Esad'a gönderdiğini ve Temmuz 2002'de istifa etmeyi başardığını belirtti. [29] Ancak 2004 yılında Tlass'ın yerine savunma bakanı olarak Hasan Türkmani geldi. Asıf Şevket'in Mustafa Tlass'ın görevden alınması için bastırdığı da iddia edilmektedir. 2005 yılında bölgesel komutadan da çıktı. Mustafa Tlass ve oğlu Firas, 2011'de Esad'a isyan başladıktan sonra Suriye'den ayrıldı. Tedavi için Fransa'ya gitti. Bir iş adamı olan Firas, 2011'de Suriye'den ayrılarak Mısır'a geçti. Diğer oğlu Menaf, Temmuz 2012'de, Esad hükümetinden kaçarak önce Türkiye'ye ardından Fransa'ya kaçtı. 19 Haziran 2017 tarihinde 85 yaşında Paris'te öldü.
- 2018 - Steve Ditko, Amerikalı yazar (d. 1927)
- 2018 - Joseph Jackson, Amerikalı müzisyen (d. 1928)
- 2018 - Vladimir Andreyeviç Uspenski, Rus matematikçi, dilbilimci, yazar, fizik ve matematik doktoru (d. 1930)
- 2019 - Justin Raimondo, Amerikalı yazar, siyasetçi ve yayın yönetmeni (d. 1951)
- 2020 - Freddy Cole, Amerikalı siyahi caz şarkıcısı ve piyanist (d. 1931)
- 2021 - Uğurtan Sayıner Türk oyuncu (d.1944)
.jpg)
