19 Haziran 2022 Pazar

TARİHTE BUGÜN (20 HAZİRAN)

      


        OLAYLAR:

  • 404 - Ayasofya, çıkan isyanlar sırasında yakıldı.
  • 1481 - II. Bayezid ile Cem Sultan arasında Yenişehir Ovası'nda yapılan taht savaşını, Cem Sultan kaybetti.
  • 1837 - Kraliçe Victoria, 18 yaşında Birleşik Krallık tahtına çıktı. 63 yıldan fazla tahtta kalarak en uzun süre saltanat süren Birleşik Krallık Hükümdarı olacaktır.
  • 1877 - Alexander Graham Bell, dünyanın ilk ticari telefon hizmetini Kanada'nın Ontario  Eyaleti'ndeki   Hamilton şehrinde başlattı.
  • 1840 - Samuel Morse, telgrafın patentini aldı.
  • 1884 - Mülkiye Mühendis Mektebi kuruldu.
  • 1909- Osmanlı Hükümeti, yabancı uyruklu Yahudilerin, devletin çıkarlarına zararlı olabileceği gerekçesiyle Filistin’e göçünü yasakladı.
  • 1920 - Çerkez Ethem kuvvetleri, Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Ankara'dan yola çıktı.
  • 1925- İstanbul’da Velid Ebuzziya, Fevzi Lütfü (Karaosmanoğlu) ve bazı gazeteciler tutuklandılar;  Doğu İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmak üzere Diyarbakır’a götürüldüler. Velid Ebuzziya Gazeteci-yazar (D. Temmuz 1882, İstanbul - Ö. 12 Ocak 1945, İstanbul). Ebüzziyâ Mehmed Tevfik'in küçük oğlu­dur. Bakırköy'de Behram Ağa İlkokulu'nda (1891-92) başladığı öğrenimine Mekteb-i Sultânî (Galatasaray Lisesi)’de devam etti (1893-1894). Babasının ve aynı okulun son sınıfında­ki ağabeyi Talha'nın Konya'ya sürgün edilmeleri üzerine okuldan uzaklaştırı­larak göz hapsine alındı (Nisan 1900). Bu sırada gizlice Fransız Frerler Okuluna devam ederek Fransızcasını ilerletti. Bir taraftan da babasının Konya'dan mektupla verdiği edebiyat ve dil dersle­rini sürdürdü; kendi gayretiyle Arapça, Farsça ve Almanca öğrendi. Göz hapsi­nin son bulması üzerine öğrenimini Bakır­köy'deki Fransız Saint Benoit Okulu’nda tamamladı. Daha sonra İstanbul Dârülfünunu Hukuk Mektebi'ne girdi. II. Meşrutiyetin ilânı ile çıkarılan genel af üzerine babasıyla ağabeyi sürgün­den dönüp Ebüzziyâ Matbaası'nı yeniden kurma hazırlığı içinde iken Velid de mü­tercim olarak Düyûn-ı Umümiyye'ye gir­di. Hukuk Mektebi'ni tamam­layarak doktora yapmak üzere Paris'e gitti (1910). Sorbonne Üniversitesi'nde hukuk doktorası yaparken bir ta­raftan da Sciences Politiques'e devam etti, Le Temps ve Le Figaro gazetelerinde stajyer muha­bir olarak çalıştı. Bu arada Sciences Politigues'ten mezun oldu, ancak doktorasını tamamlayamadan İstanbul'a dön­dü ve babasının gazetesinde çalışmaya başladı (1912). Gazete, Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı yıllarında birçok kere kapatıldığı için, Tasvir-i Efkâr, İntibah-ı Efkâr, Tesvîr-i Efkâr, Tefsîr-i Ef­kâr ve Hak gibi değişik isimlerle çıktı. Velid Bey, Milli Mücadele döneminde yaptıkları saldırıların fotoğraflarını yayınladığı için İngilizler tarafından tutuklanıp Malta Adası’na sürgün edildi (1920). Bir yıl kadar sonra diğer Malta sürgünleri ile birlikte serbest bırakılarak İstanbul’a döndü. Tasvîr-i Efkâr'ı çı­karmasına izin verilmeyince Tevhîd-i Efkâr adı altında yayımlamaya başladı­ğı gazete ile gerek işgal kuvvetleri gerekse İstanbul'daki İngiliz taraftarları ile mücadeleye girişti. Tevhîd-i Efkâr bir taraftan Millî Mücadele hareketinin ya­yın organı halinegelirken diğer taraf­tan Velid Bey'in matbaasında kurduğu "Mim Mim grubu" yer altı teşkilâtı ile, işgal kuvvetlerinin Türk ordusundan top­layarak depolara doldurduğu silâh ve mühimmatı alıp Anadolu'ya kaçırmaya başladı. Bu hizmetine karşılık ken­disine Erkân-ı Harbiyye Reisi Fevzi Çak­mak imzasıyla İstiklâl Madalyası verildi (22 Nisan 1922). Zaferden sonra Mudan­ya Mütarekesi'ne katılan tek gazeteci olan Velid Bey, Lozan barış müzakerelerinde de bulunarak gazetesine günü gününe gönderdiği yazılarla ülkeyi bilgilendirdi.İşgalciler kovulduktan sonra Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü ile görüş ayrılığına düşerek İstanbul, Diyarbakır, Ankara İstiklâl Mahkemelerinde birkaç kere yargılandı ve tutuklu kaldı, gazetesi kapatıldı. 1934’te Zaman, 1940’da yeniden Tasvir-i Efkâr gazetelerini çıkardıysa da gazetelerinin sık sık kapatılması ve bedensel rahatsızlığı yüzünden son yıllarında matbaasını sadece kitap basımında kullandı. Bakırköy aile mezarlığına gömülüdür. Hilafetin muhafazasını savunan görüşleriyle tanınmıştır. Hüseyin Cahid ve diğer Latin harfleri yanlısı yazarlarla kalem kavgaları olmuştu. Türkiye'de çağ­daş gazeteciliği kurucusu sayılan Velid Bey, Paris'teki gazetecilik stajında mesleğin bütün in­celiklerini kavrayıp bunları kendi gazetesinde başarıyla uyguladı. Türk basınında foto muhabirliğini yaygınlaştıran, olayları fotoğraflarla görüntüleyip sunan, idarehanede karanlık oda ve klişehane kuran, olayların temsili resim ve karikatürlerle sunulmasını başlatan da kendisidir. Yayıncılığı döneminde Fen ve Sanat Halk An­siklopedisi adıyla fasikül halinde bir eserin yayımına başladı, ancak vefatı üzerine eser ilk ciltten sonra yarım kal­dı. ESERLERİ: İğne (Conan Doyle'den trc., 1910), Şarlok Holmes’in Maceraları (Conan Doyle'den trc., 1912),   Kuyruklu Yıldızlar ve Halley (1912), Tayyarecilik (1913), Türkiye Demiryolları Cep At­lası (1931), Fen ve Sanat Ansiklopedisi (1. ciltten sonra yarımkaldı, 1944), Firit (imzasız, tsz.).
  • 1926 - Kemal Atatürk'e İzmir'de suikast girişimiyle ilgili tutuklamalar devam ediyor; eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası lider kadrosundan Ali Fuat Cebesoy tutuklandı, Kâzım Karabekir ise, 22 Haziran günü tutuklandı.
  • 1938 - 19 Mayıs, 3466 sayılı kanunla Millî Bayram olarak kabul edildi. Gençlik Marşı, Gençlik ve Spor Bayramı Marşı olarak kabul edildi.
  • 1943 - Adapazarı'nda meydana gelen 5,6 şiddetindeki depremde 346 kişi öldü.

  • 1960 - Mali ve Senegal bağımsızlığını ilan etti.
  • 1961 - Türkiye, iş gücü ihracına başladı. Almanya'ya gitmek isteyenler, Türkiye İş Kurumu'nun önünde toplandı.
  • 1961 - Türkiye'nin ilk naneli (mentollü) sigarası Çamlıca piyasaya çıkarıldı.
  • 1963- Beyaz Saray ile Kremlin arasında kırmızı telefon hattı kuruldu. Artık ABD başkanları ile Sovyet liderleri doğrudan konuşabilecek.
  • 1965 - Cezayirli lider Ahmed Ben Bella, askerî darbeyle iktidardan uzaklaştırıldı. Askerî darbeyi, Albay Huari Bumedyen yönetiyordu.
  • 1969- Artan öğrenci olayları üzerine Ege Üniversitesi süresiz tatil edildi. Ege Üniversitesi’nde MTTB’li sağcı öğrenciler gece boykotçu solcu öğrencilerin kaldığı yurdu silahla bastı: 5’i ağır 15 öğrenci yaralandı.
  • 1969 - “Milli Demokratik Devrim” tezini savunan konferansından dolayı “komünizm propagandası”ndan 5 yıl hapis, 3 yıl sürgün cezasına çarptırılan Mihri Belli hakkındaki hüküm Yargıtay 1.Ceza Dairesi’nce oybirliğiyle esastan bozuldu.
    1969 - “Ant” dergisi sahibi Doğan Özgüden “Faşizmin Ayak Sesleri” başlıklı yazısında “Devletin emniyet kuvvetlerini tahkir ve tezyif ettiği” gerekçesiyle 1 yıl hapis, 6 ay sürgün cezasına çarptırıldı. Sorumlu Müdür Alpay Kabacalı beraat etti.
  • 1969 - 7 Mayıs’tan bu yana grevde olan Levent Madeni Eşya ve Cam Sanayi fabrikasında çalışan 300 işçi aileleriyle Beyazıt’tan Taksim’e yürüdü.
  • 1970- İstanbul’da Sıkıyönetim’in tebliğlerine ve işverenlerin şikayetlerine rağmen Rabak ve Demir-Döküm’de DİSK’li işçiler yine çalışmadı. “DİSK’li işçiler eylem yapacak” ihbarı gerekçe gösterilerek tanklar sabaha karşı fabrikaların etrafında konuşlandı.
  • 1974- İsrail Lübnan’daki Filistin mülteci kamplarına saldırdı; 16 Filistinli öldü.
  • 1975- DİSK’e bağlı Gıda-İş sendikası Ünilever işyerinde yaptığı toplu sözleşme ile işçilerin aylık ücretlerine 1561-3602 lira arasında zam sağladı. Kıdem tazminatı süresi de 30 güne çıkarıldı.
  • 1976- Kıbrıs Türk Federe Devleti’nde ilk kez seçim yapıldı. Rauf Denktaş devlet başkanı seçildi.
  • 1977- Doç.Dr. Orhan Yavuz’un katledilmesini protesto için İstanbul’daki üniversite ve yüksek okullardan akademisyenler Tüm Öğretim Üyeleri Derneği (TÜMÖD) ve Tüm Üniversite Asistanları Derneği (TÜMAS) öncülüğünde Saraçhane’den İstanbul Ünv. önüne sessiz yürüyüş yaptı.
  • 1979- Trabzon Kapalı Cezaevi’nde 12 koğuştaki 51 sol siyasi mahpusun başlattığı isyan sürüyor. İsyancı tutuklu ve hükümlüler basın mensupları aracılığıyla isteklerinin Adalet Bakanlığı’na iletilmesini istedi.
  • 1980- Türkiye’de artan işkence iddiaları üzerine; Alman parlamenterler Türkiye’ye yardımın durdurulmasını istedi.
  • 1980 - CHP Afyon milletvekili İsmail Akın,  Afyon’un Emirdağ ilçesinde 29 Nisan’da bir ortaokulda yapılan devlet parasız yatılı okul sınavlarında MHP’lilere cevap anahtarlarının verildiğinin tutanakla saptandığını açıkladı.
  • 1982- ‘Banker Kastelli’ olarak tanınan Cevher Özden ve eşi İsviçre’ye kaçtı.
  • 1983- Barış Derneği davasında iddianameyi okuyan savcı: “Sanıklar, barışın beyaz rengi ile komünizm ideolojisinin kızılını örtmektedir”.
  • 1984- Türkiye’nin Viyana Büyükelçiliği Çalışma Ataşesi Erdoğan Özen otomobiline yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü. Eylemi “Ermeni Devrim Ordusu” üstlendi.
  • 1985- Konya’nın Karaağa kasabasının ANAP’lı Belediye Başkanı Mehmet Topuz, oruç yedikleri gerekçesiyle 16 kişiye 10’ar bin lira para cezası kesti.
  • 1987- Uluslararası Rotterdam Şiir Festivali ”Onur Ödülü”nün tutuklu şair Nevzat Çelik’e verilmesi kararlaştırıldı. Devrimci Sol davasında idam istemiyle yargılanan Çelik, hapiste yazdığı “Şafak Türküsü” ve “Müebbet Türküsü” şiir kitaplarından dolayı ödüle layık görüldü.
  • 1987 - Pınarcık katliamı: PKK militanları, Mardin'in Ömerli ilçesindeki Pınarcık köyünde 16'sı çocuk 30 kişiyi öldürdü.
  • 1989- Gazi Üniversitesi öğrencilerinin düzenlediği bir paneldeki konuşması nedeniyle 16 Haziran’da gözaltına alınan şair Ahmet Telli ve 18 öğrenci, çıkarıldıkları Ankara DGM Savcılığı’nda ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı.
  • 1990- TRT’de yayınlanan “İnanç Dünyası”, “İslam ve Toplum” gibi programların kaldırılması için birden fazla dilekçe verip yanıt alamayan Turan Dursun: “TRT programlarında İslam, bir devlet dini olarak sunuluyor.” (Cumhuriyet’te Ahu Antmen ile yapılan söyleşiden)
  • 1990 - Viyana’da açılacak ”Anadolu’nun Görkemi” adlı sergi için gönderilen 7 bin 500 yıllık ”Ana Tanrıça” heykeli çalındı.
  • 1990 - Akçaabat'ta büyük bir sel felaketi meydana geldi. 39 kişi öldü, 4 kişi kayboldu.
  • 1990 - 5261 Eureka adı verilen ilk Mars trojanı asteroit keşfedildi.
  • 1991 - Alman Parlamentosu, ülkenin başkentini Bonn'dan tekrar Berlin'e taşıma kararı aldı.
  • 1993- İngiliz rock sanatçısı Elton John İstanbul’da 30 bin kişiye konser verdi.
  • 1994- 27 Mart seçimlerinde R.Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesinin ardından Belediye şirketleri İSTON, İSFALT ve İSBAK’tan atılan DİSK/Genel-İş üyesi 139 işçi aileleriyle birlikte Fatih Saraçhane Parkı’nda toplanarak İBB önüne yürüdü.
  • 1995- Türkiye genelinde 600 bin memur “sendika hakkı” için iki günlüğüne iş bıraktı.
  • 1995 - “Grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkının anayasal güvenceye bağlanması için” İstanbul’da Ener-Sen, Tüm Haber-Sen ve Tüm Sağlık-Sen üyesi binlerce kamu emekçisi iş bırakıp Kadıköy’de oturma eylemine başladı.Grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı için başlattıkları oturma eyleminde gözaltına alınan ”Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu Koordinasyon Kurulu” sözcüsü 4 sendika başkanının serbest bırakılması için 31 sendika başkanı kendileri için suç duyurusunda bulundu. Gözaltındaki 4 sendikacı serbest bırakılırken, 27 sendika başkanı ve 6 yönetici hakkında dava açıldı. 4 sendikacının serbest bırakılması üzerine 31 sendika başkanının başlattığı açlık grevine son verildi.
  • 1996- 2 aydır açlık grevinde olan yakınları için DYP Genel Merkezi’ne gidip gözaltına alınan 76 tutuklu/hükümlü yakını tutuksuz yargılanacak.
  • 1996 - Cumartesi Anneleri: “Bundan sonra her cumartesi Galatasaray’a tek tek gelip karanfil bırakacağız. Buraya mecburuz”.
  • 1997- İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları Yönetim Kurulu üyeleri Füsun Akatlı ve Can Başak’ın Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla görevden alınması üzerine Engin Uludağ, Cem Davran ve Macit Koper Yönetim Kurulu üyeliğinden istifa etti.
  • 2001- Yargıtay, TİP’li 7 genci katleden ülkücülerden Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı hakkındaki 7’şer kez ölüm cezası kararını onadı. 
  • 2001 - Pervez Müşerref, Pakistan Cumhurbaşkanı oldu
  • 2001 - Ancak suç 1991’den önce işlendiğinden her ölüm için 10’ar yıl ceza uygulanacak, 70’er yıllık toplam cezalar da 36 yıla inecek.
  • 2003- İstanbul Maltepe ve Paşabahçe’de TEKEL işçileri tesislerin etrafında insan zinciri oluşturarak özelleştirmeyi protesto etti.
  • 2004- İstanbul’un birçok yerinde farklı gruplarca NATO zirvesini protesto gösterileri yapıldı.
  • 2005- Atom bombası atıldıktan sonra Nagazaki’ye ilk giren ABD’li gazetecinin sansür edilen haber ve fotoğrafları 60 yıl sonra yayınlanabildi.
  • 2005 - Almanya’dan sınır dışı edilen İslami Cemiyet ve Cemaatleri Birliği yöneticisi Metin Kaplan, anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye teşebbüs etmek suçundan müebbet ağır hapis cezasına çarptırıldı. 
  • 2005 - DTCF öğrencileri, “faşist saldırganları kolladıkları için” Dekan ile bazı özel güvenlikçiler ve polisler hakkında suç duyurusu yaptı.
  • 2006- Diyarbakır Göç Sorunları Bilimsel Araştırma ve Göç Mağdurları ile Sosyal Yardımlaşma, Dayanışma ve Kültür Derneği’nce, 14-21 Haziran tarihleri arasında kutlanan Göç Haftası nedeniyle “Zorunlu Göç ve Etkileri” konulu panel düzenlendi.
  • 2008- Avrupa Birliği, Küba’ya uygulanan diplomatik yaptırımları kaldırma kararı aldı. Birlik, 2003 yılından beri Küba’da muhaliflere baskı uygulandığı gerekçesiyle Küba’ya ekonomik ve siyasi yaptırım uyguluyordu. 
  • 2009- Irak’ın Kerkük kentinin Taze kasabasında bir cami yakınında bomba yüklü araçla düzenlenen intihar saldırısında 67 kişi öldü. 
  • 2011- Tunus’un eski lideri Zeynel Abidin bin Ali ve eşi Leyla Trabelsi “devlet mallarını zimmete geçirmekten” 35 yıl hapis cezası aldı. 
  • 2011 - Frankfurt Yüksek Bölgesel Mahkemesi Kızıl Ordu Fraksiyonu’nun  (RAF) son tutuklu üyesi Birgit Hogefeld’i serbest bıraktı.
  • 2012- Libya’da kabileler arasında meydana gelen çatışmalarda 105 kişi öldü, 500 kişi yaralandı. 


  • 2013- 16 Haziran’da Kızılay’da başına akrepten gaz kapsülü atılıp hastanede 4 gündür uyutulan Dilan Dursun’un bilinci açıldı. 2012’de polis kurşunuyla hayatını kaybeden Cem Aygün’ün ablaları Ankara/Kızılay’da Ethem Sarısülük’ün  vurulduğu yere karanfil bırakıp oturma eylemi yaptı. Mersin’de Başbakan Erdoğan’ın açacağı Akdeniz Oyunları’nın yapılacağı Arena Stadı’na yürümek isteyenlere polis müdahale etti. İzmir/Gündoğdu Meydanı’ndaki çadırlar polisin şafak baskınıyla söküldü, onlarca kişi gözaltına alındı. Avrupa Parlamentosu’nda konuşan CHP Milletvekili Gülsün Bilgehan:”Gezi eylemleri sırasında 6 günde tüketilen gaz bombası, 14 Avrupa ülkesinde 2012’de kullanılanın 2 katı”. AB Komisyonu’nun Brüksel’de düzenlediği basın özgürlüğüyle ilgili toplantıda 22 basın mensubu “duran adam”oldu. G.Eroğlu, Gezi’ye yönelik “terör” operasyonunda 26 kişiyle birlikte gözaltına alınan oğlu Can için Ankara Adliyesi önünde durma eylemi yaptı.
  • 2016- NATO tarafından gönderilen savunma sistemlerinin Kahramanmaraş’a kurulum çalışmalarına başlandı.
  • 2018- Makedonya meclisi, ülkenin adının “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” olarak değiştirilmesi amacıyla Yunanistan ile yapılan anlaşmayı onayladı. 



     DOĞUMLAR - ÖLÜMLER




 

Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)