26 Temmuz 2022 Salı

TARİHTE BUGÜN (26 TEMMUZ)

     

      OLAYLAR: 

  • 1788 - New York, ABD Anayasası'nı onaylayarak ABD'nin 11. eyaleti oldu.
  • 1882 - Richard Wagner'in Parsifal adlı operası, ilk kez Almanya'nın Bayreuth kentinde sahnelendi.
  • 1919 - Balıkesir Kongresi başladı (30 Temmuz'a değin).
  • 1923 - İskoç mühendis John Logie Baird, ilk mekanik televizyonun patentini aldı.
  • 1926- Türkiye Cumhuriyeti, Musul Petrol gelirlerinin % 10’u karşılığında Musul vilayetinden Osmanlıdan kalan haklarından vazgeçerek resmi olarak elini çekti.
  • 1933- Adolf Hitler görme, duyma gibi sorunları olan engelli Almanların kısırlaştırılacağını açıkladı. Naziler ırsi kökenli şizofreni, sara, körlük, sağırlık, sakatlık vb. arazları olanlar için “Kısırlaştırma Kanunu”çıkardı. Doğuştan hasta, sakat vb. yaklaşık 410 bin Alman savaş sonuna kadar kısırlaştırıldı; 300 bini için “akli dengesi bozuk” dendi. Hitler’in gizli tutulan emriyle 1940’tan Ağustos 1941’e kadar “tedavisi imkansız hastalığı” bulunduğu gerekçesiyle -20 bini çocuk- 120 bin kişiye “ötenazi” uygulandı.
  • 1945 - Birleşik Krallık'ta, İşçi Partisi seçimleri kazandı: Clement Attlee Başbakan oldu. Winston Churchill kaybetti.
  • 1953- Küba’da Castro ve 130 devrimci, 1.000’in üzerinde askerin bulunduğu Moncada Kışlası’nı bastı, ele geçiremeden geri çekildi. Fidel ve 18 yoldaşı 1 hafta sonra yakalandı. Moncada sonrası yapılan baskınlarda ve gözaltılarda yapılan işkencelerde 68 devrimci öldürüldü. Moncada baskınından Fidel ve yoldaşlarına verilen 5-15 yıl arası hapis cezaları, 1955 affıyla Meksika’da sürgüne dönüştürüldü. Castro sürgünde Che’yi de katarak 12 Haziran 1955’de “26 Temmuz Hareketi”ni kurdu ve Granma yatı ile Küba’ya çıkarak hareketi 1959 devrimine ulaştırdı.
  • 1956 - Dünya Bankası'nın Assuan Barajı'nın inşasını desteklemekten vazgeçmesi üzerine Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır, Süveyş Kanalı'nı millileştirdi.
  • 1967- Milli Türk Talebe Birliği Başkanı İsmail Kahraman ve diğer yöneticiler müze olan Ayasofya’da namaz kıldı. İfadesi alınan Kahraman düzenlediği basın toplantısında Papa’nın Türkiye ziyaretinin “hristiyanlık alemi için bazı menfaatlar sağlama amacı güttüğünü” iddia etti.
  • 1974 - Kıbrıs için ateşkes görüşmelerine Dışişleri Bakanı Turan Güneş katıldı. Güneş, “Ateşkes belli haklarımızı kullanmamamız manasına gelmez” dedi.
  • 1991 - Asgari ücret brüt 801 bin, net 503 bin lira oldu.
  • 1996- Ölüm orucunun 68. gününde TİKB militanı Tahsin Yılmaz (1954- Kars/ Selim) ve DHKP-C militanı Ayçe İdil Erkmen (1970- Kırklareli) öldüler. 8’e yükselen ölümler için “örgüt infazı” diyen Refah-Yol hükümetinin Adalet Bakanı Şevket Kazan: “Son kez uyarıyorum, eyleminize son verin. Yoksa müdahale ederiz” dedi. ÇHD üyesi avukatlar Adalet Bakanlığı’nın kapısına “Ölümlere doymadınız mı?” yazılı siyah çelenk bıraktı. Bursa’da ölüm orucunda hayatını kaybeden Ali Ayata’nın cenazesi İstanbul Sarıgazi Mezarlığı’nda toprağa verildi. Ankara’da hayatını kaybeden Hüseyin Demircioğlu’nun naaşı ailesi tarafından İstanbul Gazi Mezarlığı’na götürülürken polisçe el konulup Karacaahmet Mezarlığı’na gömdürüldü. Yaşar Kemal ve Zülfü Livaneli’nin ölüm oruçlarını bitirme çabaları sonuçsuz kaldı, mahpuslar Eskişehir Cezaevi’nin kapatılmasını şart koşuyor. Ankara Demokrasi Platformu’ndan 3 bini aşkın kişinin ÖDP İl’den Başbakanlığa yürüyüşünü polis engelledi, çatışma yaşandı.
  • 2000 - BM Genel Sekreteri Kofi Annan, 50 uluslararası şirket yöneticisine insan hakları ilkelerine uymaları ve küresel yoksullukla mücadeleye katılmaları karşılığında BM logosunu kullanma teklifi getirdi. BM’nin masaya oturduğu şirketlerin arasında Nike, Shell, BP, Unilever Ericsson, Volvo, Bayer  gibi insan hakları sicili bozuk şirketler var. İnsan hakları örgütleri bu girişime sert biçimde karşı çıktılar.
  • 2000 - Almanya’daki bürolarını kapatan Fadıl Akgündüz’ün JET-PA’sının 1.5 yılda Avrupa’daki 20 bin Türk’den topladığı 800 milyon Marklık “kar payı”nı ödeyemeyeceğine ilişkin açıklama yapıldı.
  • 2000 -  Eski Refah Partisi milletvekili Hasan Mezarcı, Atatürk’e ve hükümetin manevi şahsiyetine hakaretten 2 yıl 6 ay hapisle cezalandırıldı.
  • 2001- Danıştay, siyanürlü altın işletmeciliğinin durdurulması kararını veren mahkeme kararını iptal etti.
  • 2002- AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İdris Naim Şahin dahil 18 kişi hakkında Erdoğan’ın İBB Başkanı olduğu 1998’de billboard’ların kiralanmasına ilişkin ihalelerin bedellerini düşük göstererek 50 trilyon 7 milyar TL’lık yolsuzluk yaptıkları suçlamasıyla dava açıldı. Sanıklardan Erdoğan ve Şahin dahil 13 sanık hakkında “ihaleye fesat karıştırmak” suçundan 3’er yıl, 5 sanık hakkında da 2 ile 6 yıl arası hapis cezaları isteniyor.
  • 2003- ABD’de mahkeme, üç Katolik rahibe Jackie Hudson (68), Ardeth Platte (66), ve Carol Gilbert’i (55) savaş karşıtı eylemlerinden dolayı iki buçuk yıl hapse mahkum etti.
  • 2011-19 Aralık 2000’de Bayrampaşa Cezaevi’ndeki Hayata Dönüş Operasyonu’nda beş kadının yanarak, bir kadının da gazdan zehirlenerek hayatını kaybettiği koğuşlara nasıl müdahale edildiğini gösteren fotoğraflar dava dosyasına girdi. Hayata Dönüş Operasyonu’nda Bayrampaşa kadınlar koğuşunda çıkan yangında koğuşa ıslak yerine benzinli battaniye atıldığı ortaya çıktı.
  • 2017 - Merve Kavakçı, Dışişleri Bakanlığı yaz dönemi kararnamesiyle Türkiye’nin Kuala Lumpur Büyükelçiliğine atandı.

       DOĞUMLAR 
  • 1533 - Atahualpa, İnka İmparatorluğu'nun onüçüncü ve son imparatoru (d. 1502)
  • 1928 - Tunalı Hilmi Bey, Türk siyasetçi ve Türkçülük hareketinin önde gelen isimlerinden (d. 1871)
  • 1930 - Pavlos Karolidis, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarının en seçkin Yunan tarihçilerinden biri (d. 1849)
  • 1934 - Winsor McCay, Amerikalı çizgi film ve grafik sanatçısı (d. 1869 ya da 1871)
  • 1944 - Rıza Pehlevi, İran Şahı (d. 1878)
  • 1952 - Eva Peron, Arjantinli siyasetçi ve Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron’un eşi (d. 1919)
  • 1968 - Cemal Tollu, Türk ressam (d. 1899)

  • 1971 - Diane Arbus, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (d. 1923)
  • 1978- Besteci ve orkestra şefi Ferit Alnar öldü. En çok seslendirilen eserleri: “İki Dans”, “Violonsel Konçertosu”, “Kanun ve Yaylı Sazlar Orkestrası için Konçerto”.


  • 1986 - Sadık Şendil, Türk oyun yazarı (d. 1913)
  • 1988 - Fazlur Rahman Malik, Pakistanlı akademisyen, ilim ve fikir adamı (d. 1919)
  • 2003 - İsmail Akbay, Türk mühendis (d. 1930)
  • 2004 - ‘Gırgır” dergisinin kurucusu, ”Avanak Avni”nin yaratıcısı karikatürist Oğuz Aral 68 yaşında Bodrum’da hayatını kaybetti. Oğuz Aral, 1972 yılında Gırgır dergisini Çıkardı. Gırgır 1980’lerde 500 bin tirajla dünyanın en çok satan üçüncü mizah dergisi oldu. ‘Köstebek Hüsnü’, ‘Utanmaz Adam’, ‘Avanak Avni’ Çizgi karekterlerini yaratttı.
  • 2004 - Sinema ve tiyatro oyuncusu Kamran Usluer, 67 yaşında hayata veda ettiler. Usluer, “Salkım Hanımın Taneleri” filmindeki rolüyle 12. Ankara Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü almıştı.
  • 2010 - Edip Günay, Türk müzikolog (d. 1931)
  • 2012 - Mary Tamm, İngiliz oyuncu (d. 1950)
  • 2017 - K. E. Mammen, Hint özgürlük direnişçisi ve aktivist (d. 1921)
  • 2020 - Olivia de Havilland, İngiliz asıllı Fransız oyuncu (d. 1916)
  • 2020 - Francisco Frutos, İspanyol siyasetçi (d. 1939)
  • 2020 - Hans-Jochen Vogel, Alman avukat ve politikacı (d. 1926)



Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)