15 Ekim 2022 Cumartesi

BELLEK (15 EKİM 2022)



 OLAYLAR:

  • 1582 - Avrupa'da Gregoryen takviminin kabulü. Miladî Takvim ya da Gregoryen Takvimi, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin  yerine,  Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir. İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder. Günümüzde, Dünya'da en yaygın olarak kullanılan takvimdir.
  • 1878 - Edison, Edison Electric Light Co adlı şirketi kurdu.
  • 1927 - Gazi Mustafa Kemal Paşa CHP kurultayında "Büyük Nutuk"u okumaya başladı. Nutuk'un okunuşu 6 gün sürdü.
  • 1928 - Yusuf Ziya Ortaç, Meş’ale dergisini kapattı. Böylece, birkaç ay önce bu dergide başlayan ve yedi genç şairin ortak kitabı Yedi Meşale ile süren "Yedi Meşaleciler" akımı da sona ermiş oldu.
  • 1928 - Almanya'dan hareket eden dünyanın en büyük hava gemisi Graf Zeppelin   Amerika'da New Jersey'e ulaştı. Uçuş 111 saat sürdü.
  • 1934 - Mao Zedung'a bağlı 100 bin kişilik birlik, Çin'in güneydoğusundan başlayıp kuzeydoğusuna kadar sürecek 10 bin kilometrelik Büyük Yürüyüş'e başladı.
  • 1937 - Yeni harflerle basılan ilk kâğıt paralar tedavüle çıktı. Üzerinde Atatürk'ün resmi bulunan 100 liralık banknotlar 1942'de tedavülden kaldırıldı.
  • 1961 - Uluslararası Af Örgütü Londra'da kuruldu.
  • 1961- 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrasında kısıtlı ve sınırlı seçim kampanyasının ardından genel seçimler yapıldı. Seçime dört parti katıldı. Cumhuriyet Halk Partisi 173, Adalet Partisi 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 54, Yeni Türkiye Partisi 65 milletvekili kazandı.  
  • 1961 - “İstanbul İşveren Sendikaları Birliği” kuruldu. Bir yıl sonra (1962) adı “Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu” (TİSK) olarak değiştirilecek
  • 1964- Uzun bir aradan sonra İngiltere’de İşçi Partisi iktidara geldi. Harold Wilson başbakan oldu.
  • 1967- Castro radyo konuşmasında, Che’nin ölüm haberinin teyit edildiğini açıkladı; Küba’da 3 günlük yas ilan edildi, bayraklar 1 ay süreyle yarıya indirilecek.
  • 1969- Amerika Birleşik Devletleri’nde, yaklaşık 1 milyon Vietnam Savaşı karşıtı, “Moratorium Day” de ülke çapında gösteriler yaptı.
  • 1970 - İstanbul'da kolera salgını olduğu açıklandı.
  • 1971- Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşını savunan 11 avukat hakkında “Hükümetin ve ordunun manevi şahsiyetini tahkir ettikleri” iddiasıyla soruşturma açıldı.
  • 1971- Ankara’da “Dev-Genç’in örgütsel faaliyetlerine katıldıkları” iddiasıyla 1 doçent, 2 asistan, 1 ziraat mühendisi ve 18 öğrenci tutuklandı.
  • 1974- Denizleri idama mahkum eden Ankara Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi eski Başkanı Tuğgeneral Ali Elverdi törenle Adalet Partisi’ne girdi.
  • 1976- Başbakan Demirel Erzurum’da konuştu: “Okul, cami, yol, su, elektrik için solcu olmaya, sol eli havaya kaldırıp bağırmaya lüzum yok.”
  • 1977- Bakanlar Kurulu TCDD grevini 60 gün daha erteledi.
  • 1981- Devrimci Yol militanı Mustafa Sevil (1956- Malatya Kürecik), üç arkadaşıyla kaldıkları eve yapılan baskında öldürüldü.
  • 1982- 12 Eylül öncesi yayınlanan “Savaş Yolu” dergisinin yazı işleri müdürü İ.Arık 1979’daki bir yazıdan dolayı 15 yıl hapse mahkum oldu.
  • 1982 - Ankara Mamak Askeri Cezaevinde, Devrimci Yol davasından tutuklu bulunan Ömer Zafer Müctebaoğlu (1954- Kastamonu), kaldırıldığı Askeri Mevkii Hastahanesinde yaşamını yitirdi.
  • 1982 - May Yayınları’ndan çıkan Lenin’in “Seçme Yazılar” ve A.Smedley’in “Uzun Yürüyüş” adlı kitapları toplatıldı.
  • 1988- Adana Emniyet Müdürlüğü’nde gördüğü yoğun işkence sonucu SSK hastahanesine kaldırılan Turgay Bulduruç (1962- Adana) yaşamını yitirdi.
  • 1995- DYP azınlık hükümeti 191’e karşı 230 oyla güvenoyu alamadı. Daha önce Çiller’e destek vereceğini açıklayan DSP, DYP’nin işçilerin ücret talepleri konusunda tutumu üzerine desteğini çekti. Yapılan güvenoylamasında 7 DYP’li milletvekili red oyu kullandı. 6 milletvekili ise oylamaya katılmadı. Cumhuriyet tarihinde güvenoyu alamayan üçüncü hükümetin Başbakanı olarak Çiller, görevi Çankaya’ya teslim etti.
  • 1995 - Türkiye’nin birçok ilinden Ankara’ya gelen binlerce işçi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, TÜRK-İŞ’in düzenlediği mitingde, polisin tüm engellemelerine rağmen yaklaşık 30 bin işçi Tansu Çiller’i protesto etti.
  • 1999 - Sümer Holding’de yaklaşık bin işçi Bakırköy, Beykoz ve Kayseri fabrikalarının kapatılmasını protesto etti.
  • 1999 - Sınır Tanımayan Doktorlar örgütü, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
  • 2003- Azerbaycan’da devlet başkanlığı seçimi yapıldı. Devlet başkanı Haydar Aliyev’in oğlu İlham Aliyev oyların yüzde 79.57’sini alarak seçildi. Muhalefetle polis arasında çatışma çıktı. AGİT gözlemcileri seçimin şaibeli olduğunu söyledi.   
  • 2004 - Bosna–Hersek Yüksek Temsilciliği’nin baskılarıyla Sırp Cumhuriyeti hükümetinin oluşturduğu Srebrenitsa Komisyonu, Temmuz 1995’te 7.000 ‘den fazla Boşnak insanın katletildiğini itiraf eden bir rapor yayınladı.
  • 2015- Ankara katliamını gerçekleştiren canlı bombalar için Adıyaman’da yürütülen IŞİD soruşturması kapsamında katliamdan yaklaşık 2.5 ay önce yakalama kararı alındığı ortaya çıktı.
    2015 -  20 Temmuz’dan bu yana DBP’li 18 belediye başkanı özyönetim açıklaması ve operasyonlara canlı kalkan eylemi gibi nedenlerle tutuklandı, 3 belediye başkanı ev hapsi ve denetimli serbestlik cezasına çarptırıldı, 2’si görevden alındı, 105 belediyenin üçte biri basıldı.
  • 2017- Somali’nin başkenti Mogadişu’ya bomba yüklü kamyonla saldırı düzenlendi. 276 ölü, 275 yaralı.


DOĞUMLAR:


 ÖLÜMLER 

  • 961 - III. Abdurrahman, 912-929 yılları arasında Kurtuba Emiri 929-961 doneminde Kurtuba halifesi olarak Endülüs Emevi Devleti hükümdar (d. 891)
  • 1564 - Andreas Vesalius, Romalı hekim (d. 1514) Andreas Vesalius (d. 31 Aralık 1514, Brüksel - ö. 15 Ekim 1564, Zakintos), Roma İmparatoru V. Charles'ın  eczacısının oğlu olarak Brüksel'de doğmuştur. Antik Çağ'dan beri süregelen insan bedeni hakkındaki yanlış düşünceleri düzelten anatomist ve doktordur. Tıp kökenli bir ailede büyümüştür. Babası imparatorun başeczacısıydı. Ailesi küçük yaştan itibaren onu tıbbı düşünceleri okuması için cesaretlendirmişti. Önce Leuven'de sonra Paris Üniversitesi'nde eğitim gördü ve daha sonra İtalya'da Padova Üniversitesi'nde anatomi kürsüsünde ders vermeye başladı. Bu sırada Galen'in eserlerini incelemeye başlayan Vesalius; onun insanın anatomik yapısı hakkında verdiği bilgilerin hatalar içerdiğini ve bu hataların kaynağının, bu konudaki çalışmaların hayvanlar üzerinde yapılmasına ve elde edilen verilerin insanlara mâl edilmesinden kaynaklandığını ileri sürdü. Ona göre insan anatomisi ile ilgili bilgi en iyi biçimde, sadece sağlıklı bir insan vücudunun incelenmesi ile elde edilebilirdi.
  • 1885- İlk Türk gazetelerinden biri olan Tercüman-ı Ahval Gazetesi’ni yayınlayan Agah Efendi Atina’da öldü.
  • 1917 - Fransızlarca tutuklanan ve Alman gizli servisine bazı bilgiler verdiğini kabul eden  Hollandalı dansçı Mata Hari (Margaretha Geertruida), askeri mahkemece yargılandıktan sonra, kurşuna dizildi.
  • 1945- Nazi işgali altında işbirlikçi Geçici Fransız hükümetinde başbakanlık yapan Pierre Laval “vatana ihanet”ten suçlu bulundu ve kurşuna dizildi.
  • 1946 - Nazi savaş suçlusu Hermann Göring idam edilmesine saatler kala zehir içerek intihar etti.
  • 1953 - Helene Mayer, Alman eskrimci (d. 1910)
  • 1958 - Asaf Halet Çelebi, Türk şair  (27 Aralık 1907, İstanbul - 15 Ekim 1958, İstanbul), Türk şair. İlhamını Asya, tasavvuf ve dinler tarihinin ünlü kişilerinden, eski Doğu medeniyet ve masallarından alan egzotik şiirleriyle tanınmış cumhuriyet devri şairidir. Türk şiirinde modern-gelenekçi anlayışın temsilcisi kabul edilir. Kendisinden sonra gelen nesli soyut şiir anlayışının Türk Edebiyatı'ndaki ilk tanımlarını yaparak etkilemiştir. Divan ve Fars edebiyatı ile ilgili inceleme ve çevirileri vardır. Türk sanat müziği konusunda derin bir bilgisi olan sanatçı resim, müzik ve bilimle ilgili makaleler de yayımlamıştır.
  • 1963 - Horton Smith, Amerikalı golfçü (d. 1908)
  • 1976 - Carlo Gambino, Amerikalı mafya lideri (d. 1902)

  • 1993 - Aydın Sayılı (2 Mayıs 1913, İstanbul - 15 Ekim 1993, Ankara), Türk bilim insanı. Türkiye’de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış bilim insanıdır. Ordinaryüs Profesör Doktor unvanı taşır. 1942 yılında Harvard Üniversitesi’nde bilim tarihi alanında doktorasını tamamlamış olan Sayılı, dünyada bilim tarihi alanında bilinen ilk doktora derecesinin sahibidir. 2009 yılında tedavüle sürülen 5 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde portresi bulunur.
  • 1998 - Ahmet Faruk Erem (d. 1913, İstanbul - ö. 15 Ekim 1998, Ankara), Türk hukukçu ve yazardır. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Burslu olarak  Belçika'da hukuk alanında doktora yaptı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde doçent olarak göreve başladı. Bir yıl İtalya'da kalarak ceza hukuku ve kriminoloji alanında çalıştı. Dönünce profesör oldu. Üniversitede dekan düzeyinde yöneticilik yaptı. 1978'de emekli oldu. Türkiye Barolar Birliği'nin 11 Ağustos 1969 tarihinde kurucu başkanı oldu ve bu görevi 9 Ocak 1980 tarihine kadar sürdürdü. Birçok kitabı ve yüzlerce makalesi vardır. Bir Ceza Avukatının Anıları isimli kitabı geniş kesimlerce okunmuş, sonradan Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. Prof. Erem, ceza hukukunda hümanist doktrini savunmuştur. Binlerce hukukçunun hocası olmasının yanı sıra, Türk Ceza Hukukunu da derinden etkileyen hocalardandır.
  • 2005 - Bilal İnci, Türk oyuncu (d. 1936)
  • 2005 - Sıtkı Davut Koçman, Türk iş insanı, sanayici ve hayırsever (d. 1912)
  • 2008 - Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk şair (d. 1914)
  • 2010- Gazeteci-yazar Deniz Som yaşamını yitirdi.
  • 2012 - İktisatçı yazar Tevfik Çavdar (81) yaşamını yitirdi
  • 2012 - Erol Günaydın, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1933)
  • 2013- Meslek hayatı boyunca kent rantçılarına karşı mücadele eden, Mimarlar Odası eski Genel Başkanı mimar- gazeteci Oktay Ekinci (d. 1952) yaşamını yitirdi.
  • 2018 - Paul Gardner Allen, Amerikalı iş insanı ve Microsoft'un kurucusu (d. 1953)

(derleyen:mstfkrc)


Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)