26 Ekim 2022 Çarşamba

BELLEK 26 EKİM

  


 OLAYLAR:

  • 1461 - Trabzon İmparatorluğu, Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı  güçlerine teslim oldu.
  • 1730- Osmanlı’da ayaklanma başlatan Patrona Halil ve arkadaşları idam edildi.
  • 1863 - Uluslararası Kızıl Haç organizasyonu Cenova'da kuruldu.
  • 1912- Yunanistan Selanik’i ele geçirdi.
  • 1918 - Atatürk, Halep'in kuzeyindeki işgalcilerin taarruzunu durdurdu.
  • 1919- Bayburt’ta Şeyh Eşref Ayaklanması başladı.
  • 1922 - Lozan Konferansı'nın hemen öncesinde, Dış İşleri Bakanlığı’ndan ayrılan Yusuf Kemal Tengirşenk’in yerine, İsmet İnönü getirildi.
  • 1923- Bakanlar Kurulu, Fethi Bey’in (Fethi Okyar) başbakanlıktan istifasını kararlaştırdı. Fethi Bey bir gün sonra istifa etti.
  • 1924 - Kâzım Karabekir Paşa, Birinci Ordu Müfettişliğinden ayrıldı; artık milletvekili olarak çalışacağını bildirdi.
  • 1930– Brezilya’da ordu iktidarı ele geçirdi ve Dr. Getulio Vargas’ı geçici başkan atadı
  • 1933 - Cumhuriyetin 10. yılı dolayısıyla Genel Af Kanunu çıkarıldı.
  • 1933 - Türkiye'de kadınlara köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ile seçilme hakkı verildi.
  • 1936 - 16 yaşındaki ressam Turgut Cansever, ilk resim sergisini açtı.
  • 1938- Du Pont, ilk sentetik naylon fibere adını verdi.
  • 1947 - Irak'taki İngiliz askeri işgali sona erdi.
  • 1951- Demokrat Parti hükümetinin “Komünist Tevkifatı” başladı: İstanbul’dan vapurla Marsilya’ya gidecek olan Dr.Sevim Tarı (Belli) üzerinde bulunan 12 sayfalık “TKP Teşkilat Prensipleri” teksirlerinden dolayı “Gizli TKP’nin kuryeliği yapmak” iddiasıyla gözaltına alındı. Dr.Sevim Tarı Eylül’de Doğu Berlin Dünya Gençlik Festivali’nde Nazım Hikmet’le buluşup İstanbul’da TKP lideri Zeki Baştımar’a şairin görüşlerini iletmişti. Tarı, İstanbul’da gizlice buluştuğu Zeki Baştımar’dan aldığı 12 sayfalık ”Teşkilat Prensipleri” teksirini Paris’e iletecekti. Aylara yayılan gözaltılar ve tutuklamalarla 187 kişiye ulaşan operasyon “1951 komünist tevkifatı” olarak tarihe geçti. 1951-52’de devam eden TKP sorgulamaları, bir bölümü Askeri Ceza ve Tutukevi’ne çevrilen İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde ağır işkenceler altında yapıldı. Demokrat Parti hükümeti 1951 komünist tutuklamaları sürerken TCK 141. ve 142. maddelerinde azami 5 yıl olan ceza sınırını idama kadar yükseltti. Komünist tutuklamalarında ilk kez”pişmanlık dile getiren” tutuklulara ceza indirimi öngören düzenlemeler yapıldı, 20 kişi yararlandı. TKP Davası’nda yargılananlar arasında Enver Gökçe, Vedat Türkali, Sadun Aren, Ahmed Arif, Mübeccel Kıray, Ruhi Su, Behice Boran, Şükran Kurdakul gibi -bazıları sonradan ünlenecek olan- birçok yazar ve sanatçı da bulunuyordu. Yargılama 7 Ekim 1954’de sona erdi: 132 kişi 1-10 yıl arası hapis ve 1-3 yıl arası sürgün cezalarına çarptırıldı, 52 sanık beraat ettti. 
  • 1951 - 77 yaşındaki Winston Churchill, yeniden Birleşik Krallık Başbakanı oldu.
  • 1954- Mısır Başbakanı Cemal Abdünnasır, ‘Müslüman Kardeşler’ örgütünün düzenlediği bir suikasta hedef oldu. Nasır, olaydan yara almadan kurtulurken, Mısır’da olağanüstü hal ilan edildi.
  • 1958 - Pan American Hava Yolları Şirketi, Boeing 707'nin ilk ticari uçuşunu New York'tan Paris'e gerçekleştirdi.
  • 1959- Che, ABD’nin organize ettiği bir dizi sürpriz saldırının ardından Havana’da düzenlenen dev mitingde konuştu. 21 Ekim’de Havana üzerinde küçük bir uçak halkı taramış, ardından Ada denizden topa tutulmuş ve Florida’dan kalkan korsan uçaklar baskınlar düzenlemişti.
  • 1961 - Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.
  • 1966 - Kuzey Atlantik Konseyi (NATO) karargahını Brüksel'e taşımayı kararlaştırdı.
  • 1971- Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda Kristal-İş Sendikası üyesi 2200 işçi greve başladı. Toplu sözleşme görüşmelerinin tıkanmasından sonra Uzlaştırma Kurulu’nun aldığı kararı iki taraf da kabul etmemişti.
  • 1972- Rasih Nuri İleri 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Gerekçe; H. Lefebvre’nin “Lenin Hayatı ve Eserleri” kitabını Türkçe’ye çevirmek.  
  • 1975 - Enver Sedat, ABD'ye resmi ziyarette bulunan ilk Mısır Devlet Başkanı oldu.
  • 1975 - Genel nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 40.347.719 kişi.
  • 1976- DİSK/ Dev Maden-Sen üyesi maden işçilerinin toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 2 Eylül’de başlatıkları grev tam bin üç yüz gün sonra 26 Ekim 1979’da sonuçlandı.
  • 1977- Avrupa ile otomatik telefon görüşmesi, başladı.
  • 1979- İspanya’da Franco döneminde özerkliklerini yitiren Bask ve Katalonya’daki özerklik oylamasında %90’lara ulaşan “Evet” oyu çıktı.
  • 1982– Yılmaz Güney, TC vatandaşlığından çıkarıldı.
  • 1982-  Anayasa Referandumu için Erzurum’da konuşan Evren: “Dinin istismar edilmemesi için Anayasa’da din derslerini zorunlu kıldık.”
  • 1982-  M.Ali Ağca’ya yurtdışına çıkışı için pasaport temin etmekten ve 1980’de CHP Nevşehir İl Başkanı Zeki Tekiner ile Yavuz Yükselbaba’yı öldüren ülkücülere silah sağlayıp saklamaktan aranırken 14 Şubat’ta Hamburg’da yakalanan Ömer Ay Türkiye’ye iade edildi.
  • 1983- Milli Güvenlik Konseyi “Olağanüstü Hal Yasası”nı kabul etti. Bakanlar Kurulu KHK’ler çıkarabilecek. İl ve bölge valilerine geniş yetkiler tanındı.
  • 1983- Diyarbakır eski Belediye Başkanı Mehdi Zana 24 yıl hapse mahkum oldu
  • 1984– KDV Kanunu, Meclis’ten geçti. 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek yasa, iğneden ipliğe her şeyin fiyatını yüzde 10 oranında artıracak.
  • 1984 - Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir bakan azledildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan istifa etmeyince, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı.
  • 1994 - İsrail ile Ürdün arasındaki 46 yıllık savaşa son veren tarihi barış anlaşması; iki ülke arasındaki sınırda, 5 bin kişinin katıldığı gösterişli bir törenle imzalandı.
  • 1995- Haluk Gerger, DYP azınlık hükümetinin Terörle Mücadele Yasası’nın 8.Maddesi’nde yapmayı tasarladığı “kozmetik değişiklikle” tahliye olmak yerine, 208 bin TL’lık para cezasını ödeyerek hapisten çıktı.
  • 1995 - İslami Cihat lideri Fethi Şikaki, Malta'daki otelinde Mossad ajanları tarafından öldürüldü.
  • 1995 - Demokrasi Partisi (DEP) davası karara bağlandı. Yargıtay Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak'ın on beşer yıl, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık'ın üçer yıl altışar ay hapis cezasını onayladı. Cezaları bozulan Ahmet Türk ve Sedat Yurtdaş tahliye edildi.
  • 2002 - Moskova tiyatrosunda üç gündür süren rehin alma eylemi, Rus özel güçlerinin (Spetsnaz) düzenlediği ve yaklaşık 50 Çeçen isyancı ile 800 rehineden 118'inin ölümüne neden olan bir operasyonla sona erdi.
  • 2004- Küba devlet başkanı Fidel Castro, 8 Kasım’dan geçerli olmak üzere ABD doları ile yapılacak alış veriş işlemlerinin yasaklandığını açıkladı. Yıllarca yasak olan dolar kullanımı,1993’te yeniden serbest bırakılmıştı.
  • 2005- Demokratik Toplum Hareketi, Demokratik Toplum Partisi (DTP) adıyla partileşme sürecini tamamladı. Eşbaşkanlık sistemini benimseyen partide bu göreve Ahmet Türk ile avukat Aysel Tuğluk seçildi. Partinin 60 kişilik yönetim kurulunun 24’ü kadın. Amblemi sarı zemin üzerine kırmızı gül.
  • 2006- Danimarka’da yargı, Hz Muhammed’le ilgili karikatür yayımlayan Jyllands-Posten hakkında yedi Müslüman örgütün açtığı hakaret davasını reddetti.
  • 2007- İranlı Marjane Satrapi’nin otobiyografisinden sinemaya animasyon filmi olarak uyarlanan “Persepolis” Türkiye’de gösterime girdi. 9 yaşındaki Marjane’nin gözünden Şah’ın devrilmesi öncesiyle başlayan film, mollaların pençesine düşen İran’ın toplumsal dönüşümünü anlatıyor.
  • 2010- Irak Yüksek Mahkemesi, Saddam Hüseyin döneminin Dışişleri Bakanı Tarık Aziz’i, dini partilere baskı ve zulüm uygulamak iddialarından suçlu bularak hakkında ölüm cezası verdi. 
  • 2017- Dünya Sağlık Örgütü’nün yayımladığı rapora göre, salgının ortaya çıktığı 27 Nisan’dan bu yana Yemen’de kolera nedeniyle 2 bin 180 kişi hayatını kaybetti.
  • 2017 - İYİ Parti Meral Akşener öncülüğünde kuruldu.



 DOĞUMLAR:



 ÖLÜMLER :


(derleyen: mstfkrc)















Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)