Küresel Haklar Endeksi: Türkiye çalışanlar için en kötü 10 ülkeden biri + Akkuyu NGS'de işçilere takip cihazı takıldı: Bozulan cihazın parasını işçiden kestiler (BİRGÜN)

Küresel Haklar Endeksi: Türkiye çalışanlar için en kötü 10 ülkeden biri  

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu Küresel Haklar Endeksi açıklandı. Türkiye bir kez daha işçi hakları açısından en kötü on ülke arasında yer aldı. Türkiye, geçtiğimiz yılda da işçi hakları açısından en kötü on ülke arasında yer almıştı.

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu'nun (ITUC) 148 ülkeyi kapsayan Küresel Haklar Endeksi'ne göre Türkiye, 2023 yılında da çalışanlar için en kötü 10 ülkeden birisi oldu.

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun geleneksel yıllık raporu, 149 ülkede işçi haklarının durumunu gözler önüne seriyor.

İşçi hakları ve çalışma hayatına dair uygulamalara bakılarak hazırlanan rapora göre, 2023'te çalışanlar için en kötü 10 ülke, Bangladeş, Beyaz Rusya, Ekvador, Mısır, Esvatini, Guatemala, Myanmar, Tunus, Filipinler ve Türkiye olarak kayda geçti. 

Raporda yer alan yüksek düzeydeki ihlaller özetle şöyle:

• 10 ülkeden 9'u grev hakkını ihlal etti. Kanada, Togo, İran, Kamboçya ve İspanya'daki işçiler, grev kararlarının ardından cezai kovuşturmaya veya işten çıkarmaya maruz kaldı.

• Ülkelerin yüzde 77'si çalışan insanları sendika kurma veya sendikaya üye olma hakkından dışladı. Göçmen, yerli ve geçici işçiler, kayıt dışı ekonomide çalışanlar, platform çalışanları ve Özel Ekonomik Bölgelerdeki işçilerin örgütlenme özgürlüğü hakkı reddedildi. Burundi, Haiti, Hindistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri, işçileri sendikal temsilden dışlayan ülkeler arasında yer aldı.

• İfade ve toplanma özgürlüğü hakkı, ülkelerin yüzde 42'sinde kısıtlandı ve bu, genellikle işçilerin polis şiddetiyle karşı karşıya kaldığı protestolarla sonuçlandı. Fransa'da yasal protestolar, acımasız polis dayakları, ayrım gözetmeyen tutuklamalar ve göz yaşartıcı gazla karşılandı. İran'da öğretmenler, 1 Mayıs gösterilerine katıldıkları için tutuklandı ve polis tarafından dövüldü.

• 10 ülkeden 8'i toplu sözleşme hakkını ihlal etti. Hollanda, Kuzey Makedonya, Zimbabwe, Honduras, Endonezya, Karadağ ve Sırbistan'daki işçilerin toplu sözleşme haklarının ciddi şekilde azaldığı görüldü.

• Beyaz Rusya, Myanmar, Hong Kong, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Guatemala da dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 73'ü sendikaların tescilini engelledi veya yasakladı.

• 69 ülkede işçiler tutuklandı ve gözaltına alındı; Myanmar, Hong Kong, Dominik Cumhuriyeti, Hindistan ve Türkiye'de önde gelen sendika liderleri hedef alındı.

• Ülkelerin yüzde 65'inde çalışan insanların adalete erişimi yoktu veya kısıtlıydı. Zimbabve, Çin ve Kazakistan'daki sendika liderleri ve işçi hakları savunucuları uydurma suçlamalarla yargılandı ve davaları genellikle yasal sürecin hiçe sayılmasıyla kuşatıldı.

"DEMOKRASİ TEMELLERİ SALDIRI ALTINDA"

TUC Genel Sekreter Vekili Luc Triangle rapora ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

"2023 ITUC Küresel Haklar Endeksi, demokrasinin temellerinin saldırı altında olduğuna dair şok edici kanıtlar sunuyor. İşçi haklarının korunması ile herhangi bir demokrasinin gücü arasında açık bir bağlantı vardır. Birinin erozyonu, diğerinin bozulması anlamına gelir.

Bu, Endeksin 10. baskısı ve 2023 sonuçları bunun ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor. Hem yüksek gelirli hem de düşük gelirli ülkelerde, çalışan insanlar tarihi bir yaşam maliyeti kriziyle ve kurumsal açgözlülüğün yol açtığı sarmal enflasyonla karşı karşıya kalırken, hükümetler ücret artışlarını toplu olarak müzakere etme ve grev eylemi yapma hakkına baskı yaptı.

Eswatini'den Myanmar'a, Peru'dan Fransa'ya, İran'dan Kore'ye, işçilerin çalışma haklarının korunmasına yönelik talepleri, işverenlerin muhalefetiyle ve hükümetin kayıtsızlığıyla karşılandı ve muhalefetleri, devlet güçlerinin giderek artan acımasız tepkileriyle karşılandı."

                                                                 /././

Akkuyu NGS'de işçilere takip cihazı takıldı: Bozulan cihazın parasını işçiden kestiler

Mersin’de inşaatı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde TSM bünyesinde çalışan işçiler bileklerine takılan saat şeklindeki GPS cihazıyla sürekli takip altında olduklarını söyledi. Her gün cihazı takarak işbaşı yaptıklarını ifade eden bir işçi, “Şantiyeye girer girmez saati takmamızı istiyorlar. Beyaz baretli dediğimiz şefler, kolumuzda saat olup olmadığını kontrol ediyor” dedi. Bir başka işçi ise saat bozulduğunda ya da kırıldığında parasını kendilerinden alındığını ifade etti.

Mersin’deki Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) inşaatında çalışan işçilerin bileklerine takılan GPS cihazıyla sürekli takip altında oldukları belirtildi.

Evrensel’den Volkan Pekal’ın haberine göre, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) inşaatında TSM bünyesinde çalışan işçiler bileklerine takılan saat şeklindeki GPS cihazıyla sürekli takip altında olduklarını söyledi.

Cihazı çıkardıklarında o günkü ücretlerinin ödenmediğini belirten işçiler, cihaz bozulduğunda ise masrafını kendilerinden aldıklarını belirtti.

GPS cihazına ilişkin konuşan bir işçi, “Sabah 06.00’da kalkıyoruz. Servise binmek için de şantiyeye girmek için de dakikalarca bekliyoruz. Şantiyeye girer girmez saati takmamızı istiyorlar. Beyaz baretli dediğimiz şefler, kolumuzda saat olup olmadığını kontrol ediyor. Ancak ondan sonra çalışmaya başlayabiliyoruz. GPS üzerinden çalışma sahasına zamanında giriş yapıp yapmadığımızı kontrol ediyorlar. Saati takmazsan ya da zamanında şantiyeye giriş yapamazsan imzayı silip gönderiyorlar, ‘Bugün sana yevmiye yok’ diyorlar” dedi.

"ARTIK SAAT TAKINCA BİLE RAHATSIZ OLUYORUM"

Havaların sıcak olması sebebiyle cihazın kordonunun rahatsız ettiğini aktaran işçi şöyle devam etti: “İster istemez kolumuzdan çıkarıyoruz. Ondan dolayı uyarı veriyorlar, bu yüzden işten çıkarılan ya da baskıya dayanamayıp işi bırakan arkadaşlarımız oldu. Lavaboya gittiğimde bile 5 dakika sonra arıyorlar.  Ben lavaboya gidemez miyim ya da su içmeye gidemez miyim? Biz de insanız sonuçta. Ancak tüm bunlar saat kolumuzda olduğu için izleniyor. GPS’den bir yerde kaç kişinin çalıştığını görüyorlar. ‘50 kişi bu işi neden bitiremediniz?’ diye baskı yapıyorlar. Koluma normal saat takınca bile psikolojim bozuluyor. Sürekli izleniyorum duygusu yaşıyorum.”

SAATE SAHİP ÇIKMADIN DİYE PARASINI KESMİŞLER

İnşaatta saatle çalışmanın zor olduğunu anlatan bir başka işçi, “İnşaatta çalışıyoruz. Sürekli hareket ediyoruz. Saat bozulduğunda ya da kırıldığında parasını bizden kesiyorlar. Benim başıma bir sefer geldi. Çıkarınca hemen telefonla arıyorlar diye abdest alırken çıkarmadım. İçine su kaçtığı için bozuldu. Benden 950 lira iki günlük yevmiyemi kestiler. Verilen saate sahip çıkmadın diye kestik dediler. Bir ton borç altındayız. Çalışıyoruz. 20 yaşındaki adam o saati çıkardın diye sana onur kırıcı şekilde davranabiliyor. TSM şu an bunu Akkuyu’daki tüm şirketlere duyuruyor. Diğer firmalar da uygulamak istiyor ama uygulama yapılacağı için iş bırakan yerler olduğu için başlatılmadı” dedi.

Konuyla ilgili bilgi almak için ulaşılmaya çalışılan Akkuyu Nükleer AŞ’nin internet sitesinden paylaştığı basın servisi iletişim numarasına, iki gün boyunca cevap veren olmadı.

(BİRGÜN)