Yıllar sonra köylerine dönme hayali kuran vatandaşlar, sulama barajları ve tarımsal üretimin yoğun olduğu Tokat Günçalı köyü ve çevresinde madencilik girişimi başlayınca isyan etti.
Tokat’ın merkeze bağlı köylerinden Günçalı’da 1477 hektarlık arazide değerli maden aranması için özel bir şirkete ruhsat verildi. Geçimini tarımsal üretimden sağlayan köyden büyük kentlere yönelik göç, son yıllarda tersine dönmeye başladı. Tarımsal üretimi desteklemek için kamu eliyle yapılan sulama amaçlı barajlar da yöre halkının umudu olmuştu. Ancak Günçalı dâhil bölgedeki çok sayıda köyü etkilemesi beklenen madencilik girişimi köylülerin tepkisine neden oldu. 2029 yılına kadar geçerlilik süresi bulunan IV. Grup maden arama ruhsatının iptalini isteyen köylüler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurdu. Maden ruhsatının verildiği bölgede ayrıca yöre halkı için kutsal sayılan Çal Baba ziyareti de bulunuyor.
Tokat merkeze bağlı Günçalı köyü, Killik ve Çayören köylerine ait arazide İstanbul merkezli HLC Kıymetli Madenler ve Yatırım A.Ş. adlı özel bir madencilik firmasının başlattığı değerli maden arama çalışması yöre halkının tepkisine neden oldu. Altın, gümüş, sodyum, bor tuzları, potasyum krom, titan ve alüminyum gibi çok sayıda maden ve endüstriyel hammaddeyi içeren IV. Grup maden kategorisinde verilen arama ruhsatı, ön arama, genel arama ve detay arama gibi sürelerle 2029’a kadar geçerli olacak. Ruhsat sahası içinde yöre halkı için kutsal sayılan ve ziyaret edilip kurbanlar kesilen Çal Baba’nın mekânının da yer aldığını dile getiren Günçalı köylüleri, inanç merkezi olarak görülen bölgede madencilik projesi istemiyor.
Çok sayıda köy etkilenecek
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na dilekçe ile başvuruda bulunan yöre halkı, maden arama çalışmasının durdurulmasını talep ediyor. Konuyla ilgili yapılan başvuruda, maden arama süreci ve sonrasında açılması planlanan işletme ve üretim sahalarının köy yerleşimleri, tarım arazileri ve yeraltı sularını olumsuz etkileyeceği belirtilerek şöyle denildi:
“Ruhsat alanı Günçalı, Killik, Çayören, köyleri hudutlarını içermekte olup komşu köylerimizden olan Güzelce, Kervansaray, köyleri ile Çamlıbel civarındaki köylerin yanında Yeşilyurt, Sulusaray hatta çekerek istikametine yer alan köylerde etkileneceğini düşünüyoruz. Çünkü bu hat üzerindeki sulama yapılan tarım arazilerini besleyen Güzelce Barajı yer almaktadır.
Şeker pancarı, domates ve buğday tehdit altında
Altın ve diğer kıymetli madeni faaliyetinin gerçekleşmesi halinde, izin alanı içerisindeki tüm orman kesilecek, devasa çukurlar açılacak ve yoğun ağır metaller ihtiva eden pasa yığınları meydana gelecektir. Oluşması muhtemel asit maden drenajları ile yeraltı ve yer üstü suları, dereler, göletler ve barajlar kirlenecek, Günçalı, Güzelce, Kervansaray köylerimizin yanında, DSİ Güzelce Köyü Barajını tarafından sulanan tüm Artova ve Çamlıbel Ovası ve tarımsal üretim zarar görecektir. Tokat şeker pancarı, domatesi ve buğdayı ile birçok gıda ürünü olumsuz etkilenecektir.”
'Kırsal iyice boşalacak'
Doğal tarım ve hayvancılığın yanında çiftlik faaliyetleri için de uygun olan bölgede kıymetli maden arama ve üretim izni verilmesinin ciddi kayıplara yol açacağına işaret edilen başvuru dilekçesinde, “Bölgede çok ciddi gelir kayıplarına yol açacak, kırsal iyice boşalacak ve ülke ekonomisine oldukça olumsuz etkisi olacaktır. Bu süreçte arama işletme veya üretime köyümüz ve civar tüm köyler itiraz etmekte olup böyle bir projenin gerçekleşmesini istemiyoruz” denildi.
‘ÇED Olumsuz’ kararı verilmesi talep edildi
Köy halkının projeye yönelik itirazlarının dikkate alınması istenen başvuru dilekçesinde, Bakanlıktan madencilik projesi için ‘ÇED Olumsuz’ kararı verilmesi talep edildi. Nüfusunun önemli bir kısmı İstanbul’da yaşayan Günçalı köyünde son yıllarda birçok vatandaş tersine göç başlatmıştı. Yerel kültür ve üretimi yaşatmak için dayanışma içinde olan köy halkı, madencilik faaliyetinin bölgedeki canlanmanın sonu olacağını savunuyor.
Köylülere bilgi verilmedi
Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Günçalı köylülerinden Bahadır Sarıyaprak, maden şirketi adına sondaj yapmak isteyen çalışanların 14 Mayıs sabahı ruhsat sahasına geldiklerini ancak daha önceden köylülere bilgi verilmediği için köy halkının tepki gösterdiğini dile getirdi. Maden firması yetkililerine köylülerin projeye yönelik itirazlarının da iletildiğini belirten Sarıyaprak, “Maden şirketi yetkilisine köylüye bilgi verilmeden neden çalışma başlatıldığını sorduk. Böyle bir sürece asla müsaade etmeyeceğimizi belirttik. Bizim sürece yasal olarak itiraz etmemiz için sahaya girmemesini istedik” diye konuştu.
'Çivi dahi çakılmasını istemiyoruz'
Günçalı köyünde dernekleri aracılığı ile önemli ölçüde yapısal bir dönüşüm başlattıklarını da dile getiren Sarıyaprak, belirli birikime sahip olan orta yaş grubuna mensup insanların köye dönmeye başladığını belirterek, “Böyle bir proje olursa bizim yaşam alanımız, kültürel ve inançsal değerlerimiz, ormanlarımız tahrip edilecek. Dernek olarak son 5-6 yılda belediye ve diğer kurumlardan bağımsız köyde bir kentsel dönüşüm başlattık. Binaların yüzde 70’i yenilendi. 40-45 yaş üzerinde birikimi olan insanlar köye dönüp tarımsal üretime, hayvancılığa yöneliyor. Köyümüz bizim dönüp yaşayacağımız, nefes alacağımız yer. Biz burada maden işletmesi açılmasını bırakın, bu yönde çivi dahi çakılmasını istemiyoruz” dedi.
Yusuf Yavuz / soL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder