OLAYLAR:
- 622 - Muhammed ve beraberindeki ilk Müslümanlar, Mekke'den Medine'ye hicret ettiler. Bu olay Hicrî takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir.
- 1212 - Las Navas de Tolosa Muharebesi: Reconquista döneminde, Papa III. İnnocentius'in çağrısı üzerine bir araya gelen İspanya'daki Hristiyan Krallıklar, Muhammed Nasır komutasındaki Müslüman Muvahhidler'i yendi.
- 1394 - Fransa Kralı VI. Charles, Yahudilerin Fransa'dan kovulması için emir verdi.
- 1661 - Avrupa'da ilk banknot, "Stockholms Banco" adlı bir İsveç bankası tarafından bastırılarak tedavüle verildi.
- 1782 - Wolfgang Amadeus Mozart'ın, Saraydan Kız Kaçırma adlı operası ilk kez sahnelendi.
- 1880 - Emily Stowe, Kanada'da lisanslı ilk kadın hekim oldu.
- 1888- Sözleri Paris Komünü’nün yıkılmasından sonra Komüncülerin mücadelesi adına Eugene Pottier tarafından yazılan Enternasyonal, Pierre Degeyter tarafından marş olarak bestelendi.
- 1912 - Stockholm Olimpiyat Oyunları başladı.
- 1917- Petrograd’da grevdeki binlerce işçi ve onlara destek veren -başta Kronştad- askerler Sovyet’teki bolşeviklerin tüm itirazlarına rağmen ”bütün iktidar Sovyetler’e” talebiyle silahlı gösterilere kalkıştı; “Geçici Hükümet”2. gün düzeni tekrar sağladı. 18 ve 19 Temmuz’da yüzlerce Bolşevik tutuklandı, Pravda yakıldı, devrik Çarlık polisinin eski mensupları ve “Kara Yüzler” işçi milislere karşı linç hareketlerini örgütledi. “Alman casusu” ilan edilip tutuklama kararı alınan Lenin bir süre Petrograd’da saklanıp Finlandiya’ya geçti.
- 1921 - Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. 1991'de yerine Acara Özerk Cumhuriyeti kuruldu.
- 1922- Gazi Mustafa Kemal, Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. ”Misakı Milli” temel ilke kabul edildi.
- 1930- Cumhuriyet gazetesinde “Ağrı Dağı Harekatı Bu Hafta Başlıyor” başlığı altında şöyle yazıyordu: “Ağrı Dağı tepelerinde kovuklara iltica eden 1500 kadar şaki kalmıştır. Tayyarelerimiz şakiler üzerine çok şiddetli bombardıman ediyorlar. Ağrı dağı daimi olarak infilak ve ateş içinde inlemektedir. Türkün demir kartalları asilerin hesabını temizlemektedir. Eşkıyaya iltica eden köyler tamamen yakılmaktadır. Zilan harekatında imha edilenlerin sayısı 15.000 kadardır. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur… Bu hafta içinde Ağrı Dağı tenkil harekatına başlanacaktır. Kumandan Salih Paşa bizzat Ağrı’da tarama harekatına başlayacaktır. Bundan kurtulma imkanı tasavvur edilemez.”
- 1935 - Dünyanın ilk parkmetresi, Oklahoma City'de bir caddeye yerleştirildi.
- 1942 - Fransa'daki en büyük Yahudi tutuklaması: 12884 Yahudi Auschwitz'e gönderilmek üzere tutuklandı.
- 1945 - Manhattan Projesi: Amerika Birleşik Devletleri'nin New Mexico Eyaleti, Alamogordo şehri yakınlarında ilk atom bombası denemesi (Trinity testi) yapıldı.
- 1947- Rize Çay Fabrikası açıldı.
- 1955- Söke, Aydın ve İzmir’de deprem. 3 kişi öldü, 600 ev yıkıldı, 1000 ev hasar gördü.
- 1958- Ortadoğu’da görev alacak 11 bin Amerika Birleşik Devletleri askerinin İncirlik üssüne indirilmesine başlandı.
- 1964- Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı ( NATO) Ankara ve Atina’yı uyardı: “Türkiye – Yunanistan görüşmeleri başlamazsa askeri yardımlar dondurulur.”
- 1965- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Komünizmle Mücadele Derneği fahri başkanlığından ayrıldı. Sonraki gün, Adalet bakanlığı dernekle ilgili soruşturma başlattı.
- 1965 - Aşık Veysel’e aylık bağlanması hakkındaki kanun kabul edildi.
- 1965 - Fransa ve İtalya’yı birbirine bağlayan “Mont Blanc Tüneli” açıldı.
- 1968- Ekmek-İş’e üye 39 işçi 1 aydır haftalıklarını alamadıkları için Şişli/Gürsel Mahallesi’ndeki fırını işgal etti.
- 1968 - 6.Filo’yu protesto ederken gözaltına alınan arkadaşlarına destek için Adliye’ye giden öğrencilerle polis arasında arbede çıktı. Amerikan denizcilerine mürekkep-maytap atmak vb. eylemlerden gözaltına alınan 16 genç tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
- 1969 - Apollo 11, Kennedy Uzay Üssü'nden fırlatıldı.
- 1971- Kısa adı THKO olan Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ve arkadaşlarının yargılanması başladı; 21 sanık için ölüm cezası istendi. Duruşmada söz alan 18 sanık “mahkemeye güvenlerinin olmadığını” söyledi.
- 1974- Kıbrıs’taki darbeye karşılık, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı. Türk Deniz, Kara ve Hava Kuvvetleri alarma geçti. Bazı birlikler Trakya ve Güney’de stratejik bazı bölgelere kaydırılıyor.
- 1974 - İstanbul Yüksek Öğrenim Kültür Derneği (İYÖKD) üyeleri, Kıbrıs’ta Cumhurbaşkanı Makarios’a karşı darbe yapan EOKA’cı faşist Nikos Sampson’u ve destekçisi Yunanistan Askeri Cunta yönetimini Yunan Konsolosluğu önünde protesto etti.
- 1975- Petrol şirketi Shell, Petrol-İş sendikasının 21 iş yerinde grev kararı almasına karşı lokavt ilan etti.
- 1977- İstanbul’da Hukuk Fakültesi öğrencisi Tuncay Bali (Malatya) Zeytinburnu’nda “ülkücüler” tarafından öldürüldü.
- 1977 - İstanbul/Aksaray’daki Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) lokali gece bombalandı, binada büyük hasar oluştu.
- 1977 - Merkez Bankası tüm bankaların ithalat transfer işlemini durdurdu. Karar döviz sıkıntısı nedeniyle alındı.
- 1977 - İETT’de Türk-İş’e bağlı Türk Genel-İş üyesi işçiler çalışmayınca İstanbul’da belediye otobüsleri sefere çıkmadı.
- 1978- Danıştay polis dernekleri Pol-Der ve Pol- Bir’i kapatma kararını durdurdu.
- 1979- Saddam Hüseyin Irak Devlet Başkanı oldu.
- 1980- CHP İstanbul Milletvekili Abdurrahman Köksaloğlu’nun katlinde kullanılan silahın Kuştepe ve Çağlayan’da sol görüşlü 2 kişinin öldürülmesi ve 4 kişinin yaralanması olaylarında da kullanıldığı belirlendi.
- 1980 - Fatsa’da inceleme yapan CHP parlamento heyetinin maskeli ülkücülerin neden operasyonda kullanıldığı sorusuna karşı Ordu Valisi Reşat Akkaya “Biz bilgi almak için bazı kadınlardan da yararlanıyoruz, aşk yaptırıyoruz” dedi.
- 1989- Türk-İş Koordinasyon Kurulu’nu “ANAP hükümetiyle uzlaşıp işçileri satmak”la suçlayan Türk-İş’e bağlı sendikalardan bir grup işçi İzmir ve Adana’da yürüdü.
- 1990 - Filipinler'de deprem: 1450 ölü.
- 1990- Kamu çalışanları düşük memur zammını protesto ve sendika için 4 büyük ilde eylemler yaptı. Polis, İstanbul Sultanahmet Parkı’nda toplanan 2 bin çalışanın eylemine Park’ta ve ardından yapılan yürüyüşün son noktası Eminönü İskelesi önünde müdahale etti, onlarca yaralı.
- 1990 - SSCB Devlet Başkanı Gorbaçov ile F.Almanya Başbakanı Kohl anlaştı: F.Almanya ile Demokratik Alman Cumhuriyeti birleştiğinde NATO’ya dahil olabilecek. Sovyet Birlikleri 3-4 yıl içinde -Berlin dahil- çekilinceye kadar NATO güçleri Demokratik Almanya’ya yayılmayacak.
- 1991- DİSK yeniden açılıyor! Askeri Yargıtay 3. Dairesi, oybirliğiyle Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) hakkındaki kapatma kararının kaldırılmasına ve yöneticilerinin beraatine karar verdi. DİSK, 11 yıl önce İstanbul 2 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından kapatılmıştı. Yargıtay, kararına gerekçe olarak kapatılmayı gerektiren hukuki dayanağın ortadan kalkmasını gösterdi. Karardan sonra bir açıklama yapan Genel Başkan Abdullah Baştürk, DİSK’in sınıfsal mücadelesine kaldığı yerden devam edeceğini söyledi.
- 1991 - İstanbul’da polislerce infaz edilen 10 Devrimci Sol mensubundan 4’ünün cenazelerine katılanlar pankart açıp sloganlarla yürüdü. Eminönü’nde 100’ü aşkın kişi korsan yürüyüş yaptı.
- 1992- 95 kurucunun resmî başvurusuyla “68’liler Birliği Vakfı” İstanbul’da kuruldu.
- 1993- Helsinki Yurttaşlar Derneği’nin girişimleriyle hazırlanan 1 milyon adet “Barış Bildirisi” 4 uçakla İstanbul’un çeşitli bölgelerine havadan atıldı. Eylem DİSK, Mülkiyeliler Vakfı, Mazlum-Der gibi kitle örgütleri ve bazı yayınevlerince desteklendi.
- 1994- IRAK KYB ile KDP heyetleri, iç savaşa son vermek amacıyla Paris’te buluştu. Fransız hükümeti ile Birleşik Krallık ve ABD elçiliklerinden gelen gözlemcilerin yardımı ile Irak Kürdistan Bölge Hükümeti için yeni bir anayasa taslağı hazırlandı. Türkiye, Kürt ulusunun oluşumuna yönelik dolaylı bir yol haritası olduğu gerekçesiyle endişelendi ve Paris mutabakatına sert tepki gösterdi. İki Kürt lider Mesut Barzani ve Celal Talabani Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın huzurunda, anlaşmayı imzalamak için geçmek isterken Türkiye, onlara geçiş vizesi vermedi.
- 1994 - Shoemaker-Levy 9 kuyrukluyıldızının parçaları, Jüpiter gezegenine çarptı.
- 1995- Mimar Oktay Ekinci,”Gecekondu Islah Planı”na göre 1990-1991’de “4 kattan yüksek olmamak şartıyla” ruhsat alan inşaatların İstanbul/ Kavacık’ta 10 katlı iş merkezleri olarak yükselmesi ve Elmalı Barajı‘nın yakınlarına kadar uzanmasına Belediye’nin göz yumduğunu yazdı.
- 1995 - Bayrampaşa Cezaevi’nde yakınlarını ziyaret ettikten sonra oturma eylemi yapan 26 kişi dövülerek gözaltına alındı.
- 1996- 1 Mayıs 1977 Katliamı davası “zamanaşımı” nedeniyle kapandı. Avukat Rasim Öz, Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı’nca 15 Mayıs 1996’da verilen ve müdahil avukatlarına tebliğ edilen “15 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğu” yönündeki karara itiraz etti.
- 1997- Türk Silahlı Kuvvetleri’ne casus soktuğu iddia edilen Bülent Orakoğlu tutuklandı.
- 1997 - İGDAŞ çalışması sırasında doğalgaz sızıntısından hayatını kaybeden 2 işçi için arkadaşları gösteri yaptı.
- 1997 - 1996 Yılı Uluslararası Basın Ödülü’ne layık görülen Işık Yurtçu, ödülünü Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi Yönetim Kurulu Üyesi Terry Anderson’dan Saray Cezaevi’nde aldı. Yurtçu, toplam 15 yılı bulan cezalarından ötürü Aralık 1994’den bu yana cezaevinde.
- 1998- POAŞ ihalesinde sürpriz karar. Özelleştirme Yüksek Kurulu, Hayyam Garipoğlu’nun teklif ettiği 1 milyar 160 milyon doları vermesi koşuluyla, POAŞ’ı üçüncü sıradaki İş Bankası-Bayındır Holding-Park Holding-PUAŞ konsorsiyumuna verdi.
- 1998 - Yaşları 17 ile 25 arasında olan 9’u tutuklu 24 gencin TKEP/L örgütüne üye oldukları ve çeşitli eylemlere karıştıkları iddiasıyla yargılandıkları davada 2 genç tahliye edildi. Gençlerden 12’sine gözaltında işkence yapmaktan yargılanan 5 polisin dosyası davaya eklendi.
- 1998 - Hedef Dağıtım’dan DİSK/Nakliyat-İş’e üye olduğu için atılan 55 işçinin işe iadesi için oturma eylemi yapıldı.
- 1999- Eski ABD başkanı John F. Kennedy ve Jacqueline Kennedy Onassis’in oğulları John F. Kennedy, Jr.ın kullandığı küçük uçak Atlantik Okyanusu’na düştü. Kennedy, uçakta bulunan karısı ve baldızıyla birlikte hayatını kaybetti.
- 1999 - Bergama’dan Ankara’ya gelen 50 gösterici, Meclis kavşağını trafiğe kapatarak “uluslarası tahkim”i protesto etti.
- 2000- İngiliz bilim çevreleri dünyanın yaşayan en yaşlı canlısını buldular: 260 yaşında bir bakteri.
- 2000 - İtirafçıların konulduğu Kırklareli Cezaevi’nden sevk ve hücre tipi koğuşlarda kalmamak adına 62 gündür açlık grevinde olan 4 tutuklu için “Hücre Tipi Cezaevlerine Karşı Birlik”in Galatasaray’da yaptığı eyleme müdahale eden polis 10 kişiyi gözaltına aldı.
- 2000 - RTÜK Özgür Radyo’ya 1 yıl yayın durdurma cezası verdi. Gerekçe: Avusturya İşçi Marşı ve Grup Kızılırmak’ın parçalarını yayınlamak.
- 2001- R.T.Erdoğan-A.Gül ekibinin başını çektiği “Yeni Oluşum”un son şekli verilen parti tüzüğünde “cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği hedefe” atıf yapıldı.
- 2002- Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi, 22 yıl önce açılan Dev-Yol davasında 20 idam cezası verdi. Sanıkların cezası iyi hal nedeniyle müebbede çevrildi.
- 2004- Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Kürt hastalara hakaret eden hekime verilen cezayı oybirliğiyle onayladı. Hekim, sağlık ocağında “Kürt kimlikli hastaları aşağılamış” ve “Pis, şerefsiz Kürtler, hepinizi öldürmek gerekir.” demişti.
- 2005 - Irak'ın Musayyib kentinde bir intihar eylemcisi, kullandığı patlayıcı yüklü tanker kamyonu, benzin istasyonuna sürdü: 98 ölü, 100 yaralı.
- 2005 - Hükümetin toplu görüşmeler öncesi 3 yıl için verilecek zam oranlarını belirlemesi KESK üyelerince Türkiye genelinde prot.edildi.
- 2007- Başbakan Erdoğan bir TV programında, 6 yıl önce serveti olmayan oğlunun sirketine alınan 2 milyon 350 bin $’lık gemi için “gemicik” dedi.
- 2007 - Eski DTP Genel Başkanı ve Mardin bağımsız milletvekili adayı Ahmet Türk, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel başkanı Devlet Bahçeli’yi eleştirerek; “Seçim otobüsleri üzerinden ortaya ipler atıyor, idam sehbaları kuruyorlar. Demokrasi ve kardeşlik için, bu saldırganları, bu azgınları bağlayın.” dedi.
- 2008 - Irak'ın Telafer kentindeki bir pazar yerinde, bomba yüklü bir araç infilâk etti: 7'si çocuk 11 kişi öldü, 90 kişi yaralandı.
- 2009- 68’ Kuşağı devrimcilerinden Kutsiye Bozoklar Ankara’da tedavi gördüğü hastahanede yaşamını yitirdi. 19 Mart 1973 günü İstanbul Şehremini’de polisle çıkan çatışmada TKP/ML kadrolarından Ahmet Muharrem Çiçek öldürülürken, Kutsiye Bozoklar belinden kurşunla vurularak yaralanmış ve belden altı felç kalmıştı. İki yıl tutuklu kaldıktan sonra 1974 affıyla tahliye olan ve “Yaşamak Direnmektir” diyerek devrimci mücadelesini sürdüren Bozoklar, Atılım gazetesinde yazıyordu.
- 2009 - Adana SGK İl Müdürlüğü’nde çalışan Büro Emekçileri Sendikası üyesi 2 işçinin sürgün edilmesi BES merkezi önünden SGK’ya yürüyüşle protesto edildi.
- 2012- Yargıtay yazar Hüseyin Üzmez’in 14 yaşında kız çocuğuna “cinsel istismar” ve “küçük yaştaki kız çocuğunun ruh sağlığını bozmak”tan verilen 13 yıl bir buçuk aylık hapis cezasını onadı. Üzmez cezaevine gönderildi.
- 2013- İstanbul’da 100’e yakın adresi basan polis, Gezi Direnişi’ne katılan 28 lise ve üniversite öğrencisini gözaltına aldı, 56 kişi aranıyor. Kadıköy Yoğurtçu ve Göztepe Parkı forum katılımcıları, öğrencilere yönelik operasyonları yürüyüşle protesto etti.
- 2013 - Kanser hastası tutuklu K.Avcı’nın serbest bırakılması için Çağlayan Adliye önünde eylem yapmak isteyen Halk Cephelilere müdahele edildi.
- 2015- Yunanistan Parlamentosu, Avro Bölgesi liderlerinin, 86 milyar avroluk üçüncü kurtarma paketi karşılığında ön şart olarak talep ettiği kapsamlı reform paketi ile ilgili kanun tasarısını kabul etti.
- 1486 - Andrea del Sarto, doğdu. İtalyan ressam (ö. 1531)
- 1664 - Andreas Gryphius Alman barok edebiyatı şairi (d. 1616)
- 1723 - Joshua Reynolds, doğdu. İngiliz ressam (ö. 1792)
- 1796 - Jean-Baptiste-Camille Corot, doğdu. Fransız izlenimci ressam (ö. 1875)
- 1857 - Pierre-Jean de Béranger, Fransız söz yazarı ve şair (d. 1780)
- 1872 - Roald Amundsen,doğdu. Norveçli kâşif (ö. 1928)
- 1889 - Michele Amari, Sicilyalı tarihçi ve oryantalist (d. 1806)
- 1902 - Orhan Şaik Gökyay,doğdu. Türk şair ve edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı (ö. 1994)
- 1906 - Halide Pişkin,doğdu. Türk tiyatro oyuncusu (ö. 1959)
- 1907 - Barbara Stanwyck,doğdu. Amerikalı oyuncu (ö 1990)
- 1910 - Albert Anker, İsviçreli ressam (d. 1831)
- 1911 - Ginger Rogers, doğdu. Amerikalı aktris ve dansçı (ö. 1995)
- 1915 - Cihat Arman, ,doğdu. Türk futbolcu (Fenerbahçe ve Millî Takım'ın kalecisi) (ö. 1994)
- 1918 - Müzeyyen Senar, doğdu. Türk ses sanatçısı (ö. 2015)
- 1920 - Gyula Benczúr, Macar ressam (d. 1844)
- 1945 - Çetin Tekindor, doğdu.Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
- 1945 - David Lindsay, İngiliz yazar (d. 1876)
- 1954 - Betül Arım, doğdu. Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
- 1956 - Tony Kushner, doğdu. Amerikalı oyun yazarı
- 1959 - Henri Prost, Fransız mimar ve şehir plancısı (d. 1874)
- http://mimdap.org/2016/09/henri-prostun-ystanbul-planlamasy/
- 1963 - Nikolay Aseyev, Rus şair (d. 1889)
- 1963 - Phoebe Cates, doğdu. Amerikalı film oyuncu
- 1964 - Rauf Orbay, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
- 1966 - Yıldız Tilbe, doğdu. Türk şarkıcı, besteci ve şarkı sözü yazarı
- 1968 - Larry Sanger, doğdu. Amerikalı internet proje / yazılım geliştiricisi, Wikipedia'nın kurucularından ve Citizendium'un kurucusu
- 1969 - Vecihi Hürkuş, Türk pilot, mühendis ve müteşebbis (Türk havacılık önderi) (d. 1896)
- 1978 - Gülhan Şen, doğdu. Türk sunucu
- 1985 - Heinrich Böll, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1917)
- 1988 - Sergio Busquets, doğdu. İspanyol millî futbolcu
- 1989 - Gareth Bale,doğdu. Galli millî futbolcu
- 1989 - Herbert von Karajan, Avusturyalı orkestra yönetmeni (d. 1908)
- 1998 - 12 Eylül 1980 askeri harekatını gerçekleştirenlerden eski Jandarma Genel Komutanı emekli Orgeneral Sedat Celasun, Çanakkale’de kalp krizi sonucu öldü.
- 2001 - Morris (Maurice de Bevere), Belçikalı çizer (çizgi roman Red Kit'in yaratıcısı (d. 1923)
- 2003 - Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (d. 1925)
- 2003 - Carol Shields, Kanada asıllı Amerikalı roman ve öykü yazarı (d. 1935)
- 2006 - Güzin Sayar, Türk gazeteci ve Güzin Abla isimli köşesi ile ünlü olmuş köşe yazarı (d. 1921)
- 2008 - Çetin Özek, Türk hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1934)
- 2012 - Jon Lord, İngiliz besteci, org ve piyano müzisyeni (d. 1941)
- 2014 - Johnny Winter, Amerikalı blues gitaristi, şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1944)
- 2016 - Nate Thurmond, Amerikalı siyahi efsanevi basketbolcu (d. 1941)
- 2017 - Trevor Baxter, İngiliz oyuncu ve oyun yazarı (d. 1932)
- 2017 - George A. Romero, Amerikalı yönetmen, yazar, editör ve aktör (d. 1940)
- 2019 - Sonia Infante, Meksikalı film yapımcısı, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1944)
- 2020 - Phyllis Somerville, Amerikalı aktris (d. 1943)