Kavala İddianamesi: Aynı suçtan yargılama yasağı+Kavala İddianamesi: İstihbarı değeri olmayan istihbarat raporu - Hüseyin Aygün /BİRGÜN

 

Kavala İddianamesi: Aynı suçtan yargılama yasağı.(28/11/2020)

Hiç kimse, bir devletin hukukuna ve ceza muhakemesi usulüne uygun olarak mahkûm edildiği ya da beraat ettiği bir suçtan dolayı, aynı devletin yargı yetkisi içindeki ceza yargılamaları kapsamında yeniden yargılanamaz veya cezalandırılamaz. Bir suçtan, bir kere yargılama olur; aynı suçtan ikinci kez yargılama olmaz; kural budur.

İngiltere’nin Norman Fatihi, 1066’da İngiliz kilisesini yerel ve feodal baskılardan kurtararak kilise otoritesini kralın elinde toplamaya soyundu. Bir yıl sonra Fatih William, yayınladığı kararnamesinde, Normandiya ve İngiltere’de kralın kilise hukuku üzerinde otoritesini tesis etmeye girişmiştir. Ne var ki, sekiz yıl sonra Papa VII. Gregorius da imparatorların ya da kralların değil kendisinin, papanın kilisenin başı olduğunu, psikoposları görevden alma yetkisinin -gerçekte imparatorları ve kralları azletme yetkisinin de- tek başına papada olduğunu söylemiştir (Harold J. Berman, Hukuk ve Devrim, s. 369, Pınhan Yayın).

1164’te krallığın kilise üzerindeki yetkilerini geri veren Clarendon Yasaları yayınlanmıştır. Clarendon yasaları, kilise makamlarına atamaya ilişkin tüm ihtilafların, kralın mahkemelerinde görülmesi; bir arazinin kiliseye ait olup olmadığına ilişkin meselelerde, kraliyet mahkemelerinin yargı yetkisinin üstün olduğu; din görevlilerin kraldan izin almadan krallığı terk edememeleri, başpiskoposluğun mahkemesinden kralın mahkemesine gidilmesine olanak tanınması, piskopos ve ruhbanların seçiminin kralın ruhbanlarının onayıyla kralın şapelinde yapılması vd. hüküm ve fermanları içermektedir.

Yasanın 3. maddesi nihayetinde en kötü bilineni haline gelmiştir. Cinayet, kundakçılık, soygun, tecavüz, müessir fiil vb. ağır filleri işleyen herhangi bir din görevlisi kralın mahkemesinden kilise mahkemesine gönderilecekti. Eğer zanlı kilise mahkemesinde mahkûm olursa, cezasının infazı için yeniden kralın mahkemesine gönderilirdi. Bunun anlamı, uygulamada idam edilmesi veya sakatlanmasıydı.

“Aynı suçtan ikinci kez yargılama yasağı”nın Clarendon Yasaları’nın bu maddesiyle ihlal edildiği ileri sürülmüştür. İddia edenler, “Tanrı aynı suçu iki defa cezalandırmaz” (ne bis in idem) demiştir. Bu ilke öylesine güçlüdür ki, kanon hukukçuları da, kilise mahkemelerinde ikinci kez yargılamanın önüne geçmek için bir emir olarak başvurmuştur.

12. yüzyıl İngiltere’sinden Amerikan, Fransız ve Bolşevik Devrimi’ne bu ilke anayasalarda yer almıştır. Amerikalılar, “common law”ın bu eski ilkesine “no double jeopardy” adını verdiler. İlke, beraat etmiş kişileri mahkûm ettirmeye yönelik girişimleri yasaklar ve kişiyi sürekli baskı ve güvensizlik içinde yaşamaktan alıkoyar.

Türkiye’de 21. yüzyılda Osman Kavala -Tanrı bile aynı suçu iki defa yargılamazken-, 18 Şubat’ta “Gezi’yi finanse etmek” ve “hükümeti devirmeye çalışmak” suçlarından İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanıp beraat ettiği halde, 18 Aralık’ta aynı suçlardan bu defa İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’ne çıkarılacak.

Kavala iddianamesi, her şeyden evvel 12. yüzyıldan kalma “ne bis in idem” ilkesi yönünden büyük bir skandal ve hukukla açıklanması olanaksız bir belgedir. Haftaya bu korkunç iddianamenin içeriğini ele alacağım.

                                                                  ***

Kavala İddianamesi: İstihbarı değeri olmayan istihbarat raporu (05/12/2020)

Geçen haftaki yazımızda Osman Kavala’ya açılan yeni davanın iddianamesinin, daha önceden yargılandığı “Gezi” ve “15 Temmuz” isnatlarına ilişkin olduğunu, İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde beraat kararı verildiği halde bu suçlardan yeniden yargılandığını ve böylece “ne bis in idem” ilkesinin rafa kaldırıldığını ortaya koymuştuk. Sadece 30. Ağır Ceza Mahkemesi kararı da değil; bu suçlara dair makul bir şüphe bulunmadığını tespit eden AİHM kararı da var (Kavala/Türkiye, Bşv. N. 28749/18, 18 Aralık 2019).

İddianamede sanık olarak gösterilen ve Osman Kavala’nın “baz birlikteliği” ile “ilişkide olduğu”, böylece “hükümeti devirmeye teşebbüs ettiği”, “casusluk yaptığı” iddia edilen Henry Jak Barkey adlı Türk vatandaşı sanıktan bugüne kadar ifade alınmaması dikkat çekicidir (“Baz birlikteliği”, İstanbul Taksim’de gezdiğiniz sırada, o sırada Taksim’de olan bir şüphelinin telefonun sinyal vermesi halinde, sizin salt orda bulunmanız nedeniyle onunla irtibatlı ve “otomatik suçlu” sayılmanız demek!)

Kavala’ya atfedilen “eylemler” şunlar: “Küçük Kara Balıklar, Güneydoğu’da Çocuk Olmak adlı belgesel filme, Dersim’de köylerin yakıldığına dair 1994 adlı belgesele maddi kaynak göndermek, KHK ile mesleğinden çıkarılan çok sayıda kamu görevlisine para göndermek”. Yani Osman Kavala’nın on yıllardır vakfı aracılığıyla destekte bulunduğu dernek ve sivil toplum çalışmaları “darbe suçu” olarak gösteriliyor (“Anadolu Vakfı” bünyesinde yürütülen bu demokratik faaliyetlerin Maliye Bakanlığı’nca her yıl denetlendiği ve bu faaliyetlerin yürütüldüğü yıllarda bir sorun bulunmadığını da not edelim).

Başka bir “suç”, Soros’un Açık Toplum Vakfı ile “kadına şiddet, asimilasyon, ifade özgürlüğü, çevre hakları, çocuk istismarı konularında çalışmalar yapmak” olarak sunuluyor. Bu faaliyetlerde, “Mehmet Osman Kavala’nın ayrıştırıcı amaçlarla Kürt ve Ermeni vatandaşlarımızı hedef aldığı anlaşılmıştır”. Yani iddianame ne Ermeni ne de Kürt kimliğini tanıyor, bu kimlikten insanları “vatandaş” görmüyor (“Çözüm” masallarından bu yana beş yıl geçti mi?).

Gezi’ye dair bölümlerde, “bu kalkışmayı perde arkasından Soros ile beraber yürüttüğü” iddia edilen Kavala’nın bu kapsamda neler yaptığına dair yine hiçbir kanıt sunulmuyor (Soros’un ifadesinin yedi yıldır bir kez alınmadığını da hatırlatalım). “Casusluk” suçu yönünden de hiçbir delil bulamayan savcılar, uzun uzun Türk Ceza Kanunu’nun 328. maddesindeki casusluk tanımından yakınıyorlar.

Kavala’ya atfedilen tuhaf başka bir “suç”, iddianamede “Büyükada Darbe Toplantısı” başlığı altında geçiyor: “Şüpheli Mehmet Osman Kavala’nın 22 Ocak 2016 tarihinde Joe Biden ile görüşmesinin ardından 27-29 Ocak 2016’da Avrupa Birliği’nin merkezi Brüksel’e gittiği...” (Savcılar, 15 Temmuz ve Biden arasında hayali bir irtibat, Kavala’nın ziyareti üzerinden ise “büyük bir ganimet” bulduklarını düşünmüş olmalı. Ama bu cümle bir bumerang oldu: Biden seçilir seçilmez Adalet Bakanlığı’nın, Kavala dosyasında işlem yapan yargı görevlilerinin isimlerini sorması hatırlayın).

Altına imza atan savcının Adalet Bakan Yardımcısı olarak “ödüllendirildiği” bu iddianameye, gerçek bir “iddianame” muamelesi yapmak, hukuk bilimine hakaret olur. Zira bir iddianame -asgari ve kanuni olarak- herhangi bir suç meydana gelip gelmediğini, bu suçu oluşturan eylemlerin neler olduğunu, bu eylemlerle suç arasındaki irtibatı ortaya koyan delilleri ve bu delillerin sanıkla irtibatını ortaya koymak zorundadır.

Yukarıdaki unsurları içermeyen bir iddianameyi eskiler -hukuki dille- “polis fezlekesi” olarak nitelerdi. Bu son dönemde, “istihbarat raporu” deniliyor (AKP’nin “İstihbarat Devleti” düsturuna uygun). İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2017/96115 numaralı Kavala İddianamesi o derece hukuksuzdur ki, onu “istihbarat raporu” olarak nitelemek de olanaksızdır. Bu vesikaya ancak “istihbarı değeri olmayan istihbarat raporu” denebilir.

Hüseyin Aygün /BİRGÜN