Birileri 2023 yaklaşırken 100 yıl önce temeli atılmış kamusal birikimlerin hunharca talan edilmesini kaygıyla izliyor, birileri ise 100’üncü yılda filosuna yeni ‘gemicikler’ ekleme heyecanı yaşıyor. Bunu unutmamak lazım.
“Gıda şirketindeki hisselerini sattıktan sonra ne iş yapsak diye düşünüyorlardı. Denizciliği önerdim. ’Kazancı iyidir’ dedim…
”2007 yılında Vatan gazetesindeki bir röportajında söylemişti bu sözleri, yarım asırlık denizci Mecit Çetinkaya. Oğlu Mert, Burak Erdoğan’la beraber denize açılıyordu. “Gemicik” sözüyle veciz şekilde ifade edilenolayındevamı malum: Küçük bir gıda şirketiyle Ülker’in bölge bayiliğini yürütmekten,uluslararası sularda dev bir filoyu yüzdürmeye…
Mert ve Burak’ın 14 yıl önce kurdukları MB Denizcilik, Çetinkaya ailesine ait Manta Denizcilik’le iç içe,Üsküdar’daki binada faaliyet gösteriyor. Sahip oldukları 13 geminin işletmesi Manta’da bulunuyor. Geçen yıl iki ailenin “denizcilik koalisyonuna” sessiz sedasız bir şirket daha eklendi: Pascogas.
Merkezi Marshall Adaları’nda bulunan şirketinCumhuriyet’in 100. yılı için büyük planları var.
Yabancı denizcilik kaynaklarının haberlerine bakılırsa, tamamı LPG taşıyacak 15 tankerlik yepyeni bir filo düşünülüyor. Böylece gıda ağırlıklı kuru yük taşımacılığından, petrol ürünleri ticaretine sıçrayacaklar. İlk anlaşmalarMart ve Haziran ayında yapıldı. Güney Koreli Hyundai Mipo Tersanesi’ne, 47’şer milyon dolarlık iki gemi siparişi verildi. Gemiler 2023’te teslim edilecek.
Anlaşma sonrası Pascogas’tan yapılan açıklamada, “Mottomuz sürdürülebilir bir dünya için sürdürülebilir deniz taşımacılığı. Dual Fuel makinalı MGC gemimiz IMO’nun yürürlükte olan düşük sülfür regülasyonuna uyumlu olduğu gibi, bir aşama sonrası yürülükte olacak düşük karbon hedefi ile de uyuşmaktadır. Bu alanda Türkiye’de ilk ve tekiz, dünyada ise ilk beş şirket arasındayız” deniliyordu.
Çin ve Güney Kore’deki gemi siparişlerini takip eden “ChinaShipbuilding” şirketinin kayıtlarında,Pascogas’ın mevcut envanteri ve siparişleri verilmiş:
Yaptıracağı gemilerin dışında elinde LPG taşımaya uygun 2013’te inşa edilmiş Anka ve Dicle isimli hazır iki gemi bulunuyor. Hikaye de burada başlıyor zaten.Her zaman olduğu gibi her şeyi yasal, her şeyi kitaba uygun bir hikaye.Fakat o meşum döngü hükmünü icra etmiş yine. Kamu yararına kullanılması gereken kaynaklar, kamu yararına hizmet vermesi gerekenlerin kararlarıyla; şirketten şirkete, elden ele dolaşıp iktidara yakın birilerinin sermayesine dönüşüvermiş.
Nasıl mı?
“Her tercih bir vazgeçiştir” denir ya, çoklu maaş iddialarına karşı gururla, “187 bin değil 62 bin TL maaş alıyorum” açıklaması yapan eski AKP milletvekili Fahrettin Poyraz’ın başında bulunduğu Tarım Kredi Kooperatifleri de kaynakları kullanırkenbazı tercihler yapmış işte. Çiftçi adına yatırılan her dolar, çiftçi dışında herkese yaramış!
***
Daha önce Tarım Kredi’nin en büyük şirketi Gübretaş’ın gübre yatırımlarının hikayesini yazmıştım. Meraklısı için linki buraya (https://www.gazeteduvar.com.tr/gubretasin-milyon-dolarlik-gemileri-nereye-gitti-makale-1532075) bırakıp, özetleyeyim:
2008’de gübrede dışa bağımlılığı önlemek adına yaklaşık 700 milyon dolara satın alınan İran’daki Razi Petrokimya’dan gübre ve hammadde taşımak amacıyla Güney Kore’de Anka ve Dicle adlı iki gemi inşa ettirildi. Gemiler 2013’te törenle teslim alındı ve Panama’da IGLC Anka ShippingInvestment SA ve IGLC Dicle Shipping Investment SA adlı iki şirket kuruldu.
2015’ten sonra Gübretaş, denizcilik iştiraklerini elden çıkarmaya başladı. Suudi Arabistanlılarla ortak kurulan NegmarDenizcilik’teki hisseler ihale edildi ilk. Tam üç kez tekrarlanan ihalede alıcı hep aynı kişiydi: Saray’a yakın Şaban Kayıkçı. Negmar’ı alan Kayıkçı, Negmar’ın yönetimindeydi, Razi’nin ise yüzde 23.9’una ortaktı. Her detayı acayip alışverişin içinde o iki gemi yoktu.
2018’de bu sefer Nbulgas’daki hisseler satışa çıkarıldı. Öncesinde bir garip “değiş tokuş” daha yapılarak elbette. Borsaya şu açıklama geçiliyordu:
"Negmar ortakları arasında, alt şirketlerindeki varlık ve yükümlülüklerin ortaklık payları doğrultusunda paylaştırılmasına yönelik sözleşme imzalanmıştır. Bu kapsamda şirketimizNegmar’daki %40 payı EtisDenizcilik’e devredecektir. Buna mukabil, Negmar’ın sahip olduğu Nbulkgas’ın %100 hissedarı olacaktır. Ayrıca Negmar’ın %50'lik kısmına sahip olduğu IGLC Anka ShippingInvestment S.A. ve IGLC Dicle Shipping Investment S.A. şirketlerindeki paylar da Nbulkgas’a devredilecektir. Anka ve Dicle LPG taşımacılığıyapmaktadırlar.”
Kısaca gemiler istenen rotaya gitsin diye uğraşılmış. Kime gitmiş peki? 2020’de Nbulkgas’ın tamamının 75 milyon dolara Marshall Adaları’nda kurulu PascoInvestment Holding Co.’ya satıldığı açıklandı.
Şirket İstanbul’da Pascogas’ı kurdu. Esasında bu şirket, 2019’da kurulan UBK Denizcilik’in isim değiştirmiş haliydi. Kurucusu da Uğur Berke Kayıkçı’ydı. Kayıkçı ailesinin en son nerelerde karşımıza çıktığı, geçen hafta bu köşede yayınlanan “Paramaount Otel” yazısında yer alıyor. (https://www.birgun.net/haber/paramount-yazismalari-ve-bodrum-daki-otel-derebeyligi-365918)
Kayıkçı şirketi,Mert Çetinkaya’ya devretti; o da Manta ve MB Denizcilik’in binasına taşıdı. MB Denizcilik’in bütün gemileri Marshall Adaları’na kayıtlı.
Böylece Gübretaş’ın çiftçiye gübre taşısın diye aldığı gemiler dönüp dolaşıp Burak Erdoğan’ın ortağının 2023 atılımının temelini oluşturdu.
***
1924 İtibar-ı Zirai Birlik Kanunu, 1929 Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu, 1935 Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu, 1936 Silifke Tekir Çiftliği’nde Atatürk’ün 1 No’lu üyesi olduğu ilk tarım kooperatifi…
Birileri 2023 yaklaşırken 100 yıl önce temeli atılmış kamusal birikimlerin hunharca talan edilmesini kaygıyla izlerken, birileri de 100’üncü yılda yeni ‘gemicikler’ ekleme heyecanı yaşıyor. Markete her girildiğinde can yakan gıda fiyatlarına bakarken, ardında yatan yıkımın sadece kur ve faiz kararıyla oluşmadığını unutmamak lazım.
Bahadır Özgür / BİRGÜN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder