TARİHTE BUGÜN (14 MART)

 

OLAYLAR

1489 - Kıbrıs Krallığı'nın Kraliçesi Catherine Cornaro, Ada'yı Venedik Cumhuriyeti'ne sattı.

1794 - Eli Whitney, pamuk ayrıştırma makinesinin patentini aldı.

1827 - II. Mahmut döneminde, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane kuruldu

• 1879 - Albert Einstein, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1955) doğdu.

• 1919 - Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü; Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır.
• 1906 - Fazıl Küçük, Kıbrıslı Türk politikacı ve gazeteci (ö. 1984) doğdu.
• 1919 - Yunanların İzmir'e çıkarma planı, İngiltere Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Georges Clemenceau, İtalya Başbakanı Vittorio Emanuele Orlando ve ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından kabul edildi.
• 1923 - Gençlerbirliği Spor Kulübü Ankara'da kuruldu.
• 1935 - İstanbul Belediye Meclisi Darülaceze'nin adını Düşkünler Evi olarak değiştirdi.
• 1939 - Adalet Bakanlığı Arap harfleriyle ders verenlerin cezalandırılmasına ilişkin genelge yayımladı.
• 1939 - Slovakya Cumhuriyeti ve Karpatlar Ukraynası, Nazi Almanyasının baskısı altında Çekoslovakya'dan bağımsızlıklarını ilan etti.
• 1939 - Hatay Meclisi, Türk lirası'nı resmi para olarak kabul etti.
• 1951 - Kore Savaşı: Birleşmiş Milletler Kuvvetleri, Seul'ü geri aldı.
• 1953 - Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Stalin'in ölümü üzerine yerine getirilen Malenkov, görevini 8 gün sonra Kruşçev'e devretti.
• 1953 - İstanbul Üsküdar'daki Paşakapısı Cezaevi'nde isyan çıktı 300 mahkum Adalet Bakanlığı'nın disiplin kararlarını protesto etti.
• 1954 - Başbakan Adnan Menderes'in yeğeni Özdemir Evliyazade Demokrat Parti'den açık bir mektupla istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne geçmişti Özdemir Evliyazade, Cumhurbaşkanı Calal Bayar'a sözle hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı.
• 1955 - CHP'ye ait malların Hazine'ye geçmesine dair kanun gereği, Ziraat Bankası'nda muhafaza edilen Atatürk'e ait eşyalar, Maliye tarafından devralındı Atatürk'e ait kılıçlar, madalyalar, altın anahtarlar müzeye verilecek.
• 1956 - Merkezi Zürich'te bulunan Uluslararası Basın Enstitüsü'nün bülteninde, Başbakan Menderes'in Türk basını hakkındaki sözlerine yer verildi: "Sık sık basından bahsediyoruz Ancak Türk basını dört beş kişiden ibarettir Diğerleri ise kağıt ticareti ve tirajlarını arttırmak için muhalefet yaparlar" dedi.
• 1958 - ABD, Küba'daki Batista rejimine ambargo uygulamaya başladı.

• 1964 - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Barış Gücü'nün Kıbrıs'a gitmesini kararlaştırdı.
• 1969 - Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok komünizmi övdüğü iddiasıyla tutuklandı.
• 1969 - Şaki Hamido saklandığı bir tavuk kümesinde yakalandı.
• 1969 - Birlik Partisi Genel Başkanı Hüseyin Balan,16 Şubat'ta İstanbul Taksim'de yaşanan Kanlı Pazar olayları nedeniyle İçişleri Bakanı Faruk Sükan hakkında Meclis'e bir gensoru önergesi verdi Ancak önerge, Adalet Parti'lilerin oylarıyla reddedildi Muhalefet sözcüleri Kanlı Pazar'ı hükümetin düzenlediğini ileri sürdüler İçişleri Faruk Sükan kendini savunarak "Biz hesabımızı burada da veririz, mahkemeyi kübrada da" dedi.
• 1974 - Ankara Cumhuriyet Savcılığı,Türkiye Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği'nin (Töb-Der) kapatılması için dava açtı.

• 1975 - Keşan'da askerlik yapan Fatih Laçingil, bölüğe yeni katılan Şaban Dereli'yi parasını gasbedip öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.

• 1980 - ABD Hava Kuvvetleri'ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağı, İncirlik Hava Üssü'ne iniş yaparken düştü. 18 ABD askeri öldü.
• 1981 - Başbakan Bülent Ulusu yaptığı basın toplantısında altı ayda 6223 kişinin gözaltına alındığını,16888 kişinin hüküm giydiğini bildirdi "Amacımız herkesin evinde huzur içinde oturabileceği, rahatça işyerinde çalışabileceği bir güven ortamını tam olarak sağlamaktır" dedi.
• 1983 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasını öngören yasa tasarısı, Danışma Meclisi'nde kabul edildi. Tasarıya göre 8 ilde DGM kurulacak.
• 1984 - Askeri Yargıtay yayımcı İlhan Erdost'un Mamak Askeri Cezaevi'nde dövülerek öldürülmesi ile ilgili davada hapis cezasına çarptırılan Şükrü Bağ hakkındaki mahkumiyet kararını bozdu.
• 1984 - İstanbul'da Bilsak Tiyatro Atölyesi kuruldu.
• 1984 - 120 TİP'li hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
• 1988 - İslami İlimler Araştırma Vakfı'nın düzenlediği seminerde İslam devletinde tekelciliğin yasal olduğu, sendikanın, grevin, lokavtın ve toplu sözleşmenin yerinin olmadığı, emekli maaşının da haram olduğu ileri sürüldü.
• 1988 - Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bir araştırmada Türkiye'de her 32 kişiden birinin devlet tarafından fişlenmiş olduğu belirtildi MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün fişlediği kişilerin 1,7 milyona ulaştığı bildirildi.
• 1988 - DGM Savcısı Nusret Demiral tarafından hazırlanan iddianamede Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) yöneticileri Nabi Yağcı(Haydar Kutlu) ve Nihat Sargın'ın 66'şar yıl hapse mahkum edilmeleri istendi.
• 1993 - Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz, "Laiklik bir din değildir Bu düşünce yanlıştır Laiklik din ve vicdan hürriyetine saygıdır." dedi Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz Kuran'ın yeniden tefsir edilmesini istedi ve İlmihal kitabı ile İslam tarihinin de yeniden yazılmasından yana olduğunu belirtti Cumhurbaşkanı Turgut Özal'dan Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz'a destek geldi Özal, "Çağa ayak uydurmak için değişimin şart olduğunu "Aksi halde Osmanlının düştüğü yanlışlık tekrarlanır Dini konulara yeni anlayış getirmek lazım Bu konuda korkmadan çalışmak gerekir" dedi.
• 1995 - İstanbul Gazi mahallesindeki olayları protesto için Ankara'da düzenlenln yürüyüşte polisle göstericiler arasında çatışma çıktı, 36 kişi yaralandı.
• 1998 - İran'da Richter ölçeğine göre 6,9 büyüklüğünde deprem oldu.
• 1998 - YÖK, başörtüsü takmanın ve taktırmanın suç olduğunu açıkladı.
• 2000 - Greenpeace, yıllardır çevre kirliliği konusunda mücadele ettiği uluslararası kuruluşlardan Shell petrol şirketine ortak oldu.
• 2000 - Naim Süleymanoğlu, Ankara'da devam ettiği idmanlarda koparmada 145 kg kaldırarak dünya rekoru kırdı.
• 2008 - Emek Platformu'nun Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısına karşı Türkiye genelinde işyerlerinde gerçekleştireceği 2 saatlik iş bırakma eylemi saat 10:00 - 12:00 arasında gerçekleştirildi. Aralarında Türk-İş, Hak-İş, DİSK, KESK, Türkiye Kamu-Sen, Memur-Sen, BASK, TMMOB ve Türk Tabipleri Birliği'nin de bulunduğu 17 konfederasyon, sendika ve sivil toplum örgütünden oluşan Emek Platformu öncülüğündeki eylem, hastaneler, demiryolları ve okullarda etkili oldu.
• 2003 - Türkiye'nin 59'uncu Hükümeti, Siirt Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kuruldu.
• 2008 - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'nde dava açtı.
• 2011 - Sanatçı İbrahim Tatlıses İstanbul'da silahlı uğradığı silahlı saldırıda ağır yaralandı.

ÖLÜMLER

• 1883 - Karl Marx, Alman filozof ve ekonomist (d. 1818)
• 1932 - George Eastman, Amerikalı mucit. (DY-1854)
• 1938 - Aleksey Rıkov, Bolşevik devrimci (d. 1881)
• 1946 - Werner von Blomberg, Nazi Almanyası'nın Savunma Bakanı d. 1878)
• 1955 - Şamran Hanım, Türk besteci ve kanto sanatçısı (d. 1870)
• 1959 - Faik Ahmet Barutçu, Türk siyasetçi (d. 1894) Siyasetçi Faik Ahmet Barutçu Ankara'da İstanbul'da Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Trabzon'a döndü İstikbal gazetesini çıkardı Zaman zaman Mustafa Kemal Paşa'yı bile eleştirmekten çekinmeyen, ama bütünüyle Kurtuluş Savaşı'nın yanında yer alan İstikbal1922'ye kadar Anadolu basınının önde gelen yayını oldu Faik Ahmet Barutçu1 ve 2 Hasan Saka hükümetlerinde devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı yaptı Uzlaştırıcı, hoşgörülü ve muhalefete saygılı bir siyaset adamıydı Daima demokrasi ve basın özgürlüğünü savundu
• 1968 - Josef Harpe, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında Alman Generaloberst (d. 1887)

• 1973 - Chic Young, Amerikalı karikatürist (Blondie-Fatoş-'un çizeri) (d. 1901)
• 1975 - Susan Hayward, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1917)
• 1977 - Manzara resimleriyle ünlü ressam Hikmet Onat İstanbul'da vefat etti. En önemli tabloları arasında deniz ve su görünümlerini betimlediği "Kabataş'tan manzara", "Derede Sandal", ve "Salacak" sayılabilir.Hikmet Onat İstanbul'u en çok resimleyen ressam olmuştur.
• 1978 - Aziz Basmacı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1912)
• 1980 - Mohammad Hatta, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderlerinden (d. 1902)
• 1983 - Maurice Ronet, Fransız sinema oyuncusu (d. 1927)
• 1995 - William Alfred Fowler, Amerikalı filozof (d. 1911)
• 1997 - Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar, film senaristi, Doğu Alman muhalif (d. 1937)
• 1997 - Fred Zinnemann, Avusturya asıllı Amerikalı film yönetmeni (d. 1907)
• 2006 - Lennart Meri, Estonyalı yazar ve film yönetmeni (Estonya'nın 2. Cumhurbaşkanı) (d. 1929)
• 2007 - Lucie Aubrac, Fransız tarih öğretmeni ve Fransız Direnişi hareketi üyesi (d. 1912)
• 2017 - Sa'dun Hammadi, Saddam Hüseyin'in devlet başkanlığı dönemindeki eski Irak başbakanı (d. 1930)
• 2010 - Peter Graves, Amerikalı aktör (Görevimiz Tehlike) (d. 1926)
• 2011 - Jülide Gülizar, Türk sunucu, yazar, eğitmen ve TRT'nin ve Türkiye’nin ilk haber spikerlerinden (d. 1929)
• 2014 - İlhan Feyman, Türk caz müzisyeni ve trompetçi (d. 1930)
• 2018 - Halit Deringör, Türk futbolcu ve spor yazarı (d. 1922)
• 2018 - Marielle Franco, Brezilyalı aktivist ve siyasetçidir (d. 1979)
• 2018 - Stephen Hawking, İngiliz fizikçi, evrenbilimci, astronom, teorisyen ve yazar (d. 1942)

                            

Kaynaklar: Vikipedi, https://www.tarihtebugun.gen.tr/ , https://www.tarihtebugun.org/