18 Ekim 2022 Salı

BELLEK (18 EKİM )

 


OLAYLAR:

  • 1851 - Moby Dick, ABD'de yayımlanmasından bir ay önce The Whale (Balina) adıyla İngiltere'de yayımlandı.
  • 1867- ABD, Alaska’yı Rusya’dan 7,2 milyon dolar karşılığında  alarak topraklarına kattı. Alaska, 1867’de Abraham Lincoln döneminin ABD Dış İşleri Bakanı William Seward tarafından 7 milyon 200 bin dolar karşılığı Rus’lardan satın alındı. Bu ticaret sonrası William Seward halktan büyük tepki çekti. Çünkü buzlarla kaplı bir araziye bu kadar para verilmesi herkesi rahatsız etmişti. Hatta Alaska’ya “Ahmak Seward’ın buz kutusu” denildi. Ama çok değil bir kaç yıl sonra, o değersiz arazilerde çok yüksek oranda altın bulundu.
  • 1872- Teodor Kasap tarafından Hayal adlı mizah dergisi yayınlanmaya başlandı.
  • 1892 - Chicago ve New York arasında ilk uzun telefon hattı açıldı.
  • 1898 - ABD, Porto Riko'nun sahibi oldu.
  • 1908 – Belçika Kongo Hür Devleti’ni ilhak etti.
  • 1912 - Trablusgarp Savaşı'nı sona erdiren Uşi Antlaşması imzalandı.
  • 1920 - Türkiye Komünist Fırkası, Ankara'da resmen kuruldu.
  • 1922 - İngiliz yayın kuruluşu BBC (British Broadcasting Company, sonradan British Broadcasting Corporation) kuruldu.
  • 1924 - TBMM'nin yeni binası hizmete açıldı.
  • 1936 - Atatürk, Ankara Hipodromu'nda at yarışlarını izledi.
  • 1943 - Artan hayat pahalılığı nedeniyle memurlara verilmesi kararlaştırılan birer maaş ikramiyenin dağıtımına başlandı. Bazı özel kuruluşlar da bu kararı örnek alarak çalışanlarına ikramiye veriyor.
  • 1943 - Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazım Akses, Berlin'de başarılı bir konser verdi.
  • 1944 - Sovyetler Birliği, Çekoslovakya'yı geri aldı.
  • 1954 - Texas Instruments şirketi ilk transistörlü radyoyu üretti.
  • 1967 - Sovyetler Birliği'nin fırlattığı Venera 4 uzay aracı Venüs gezegenine ulaştı ve Dünya dışında bir gezegenin atmosferini inceleyen ve gezegenler arası yayın yapan ilk araç oldu.
  • 1970- Türkiye Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu, DEV-GENÇ başkanlığına Ertuğrul Kürkçü seçildi.
  • 1976 - Başbakan Süleyman Demirel, Fırat nehri üzerindeki Karakaya Barajı ve hidroelektrik santralının temelini attı.
  • 1977- Almanya’daki Kızıl Ordu Fraksiyonu (RAF) liderlerini hapisten kurtarmak üzere Filistinli eylemcilerce kaçırılan Lufthansa uçağına Alman GSG-9 komandoları Somali’nin Mogadişu havalimanında baskın düzenledi; 3 eylemci öldürüldü, 88 yolcu kurtarıldı.
  • 1977 - Aynı gün, rehin sanayici Schleyer de öldürülmüş bulundu. Hapisteki RAF üyelerinin serbest bırakılmaları talebiyle 5 Eylül 1977’de Alman İşverenler Birliği Başkanı Schleyer RAF tarafından kaçırılarak rehin alınmış, 13 Ekim’de de İspanya’dan Almanya’ya giden bir yolcu uçağı RAF adına Filistinli gerillalarca kaçırılarak talep yinelenmişti.
  • 1977- Aynı gece Almanya’da Stammheim cezaevindeki tek kişilik hücrelerde bulunan RAF liderleri,  Andreas Baader (ensesinden kurşunlanmış), Gudrun Ensslin (asılmış) ve J.Carl Raspe (kurşunlanmış) ölü, Irmgard Möller (kurşunlanmış) yaralı olarak bulundu. Hükümet ölümlerin intihar olduğunu bildirdi. RAF hiçbir açıklama yapmadı. Kızılordu Fraksiyonu (RAF) kurucularından Ulrike Meinhof da 1.5 yıl önce (9 Mayıs 1976’da) tecrit hücresinde ölü (asılmış) bulunmuştu.
  • 1979 - Balgat katliamının iki sanığı sağ görüşlü militanlar Mustafa Pehlivanoğlu ve İsa Armağan idama mahkûm edildi. 10 Ağustos 1978'de Ankara Balgat'ta solcuların gittiği 4 kahve taranmış, 5 kişi ölmüş, 11 kişi yaralanmıştı.
  • 1982 - 574 sanıklı Ankara Dev-Yol davası başladı: 186 kişi idam istemiyle yargılanıyor.
  • 1984- İletişim Yayınları’nın çıkarttığı Yeni Gündem dergisi kapatıldı.
  • 1988 - Tuzla'da 7 Ekim’de Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) üyesi olduğu öne sürülen dört kişi öldürüldü. Olaya karışan 16 polise 56'şar yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı.
  • 1989 - Doğu Almanya lideri Erich Honecker istifa etti.
  • 1990 - Emin Çölaşan “Turgut Nereden Koşuyor” adlı kitabından dolayı CB Turgut Özal ve eşi Semra Özal’a 5’er milyon TL tazminat ve ayrıca yayıncı Kemal Karatekin’le beraber 70 milyon TL (yasal faiziyle yaklaşık 180 milyon TL) “haksız kazanç” tutarı ödemeye mahkum oldu.
  • 1991 - Azerbaycan, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti. İlk defa 28 Mayıs 1918'de bağımsız olan Dünya Azerileri, bugünü "Cumhuriyet günü" olarak kutluyorlar.
  • 1996 - Gazeteci Metin Göktepe'nin gözaltında dövülerek öldürülmesiyle ilgili dava Aydın'da başladı.
  • 1996- Yargıtay, Yaşar Kemal’e “Düşünceye Özgürlük” kitabındaki yazısında “halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği” gerekçesiyle DGM’ce verilen 1 yıl 8 aylık hapis, 466 bin TL para cezasını onadı. Yargıtay, yayıncı Erdal Öz’e DGM’ce verilen 466 bin TL’lık para cezasını da onadı.
  • 1998- Yeni Asya Gazetesi’nin düzenlediği konferansta konuşan Cumhurbaşkanı Demirel’in başdanışmanı Mustafa Başoğlu üniversitelerde türbanı savundu. Turkish Daily News Genel Yayın Yönetmeni İlnur Çevik de salondaki örtülülere “çağdaşlığın asıl simgeleri sizlersiniz” dedi.
  • 2001- F tipi cezaevlerine karşı yapılan ölüm orucu eyleminde Komünist Partisi İnşası Örgütü üyesi olduğu iddiasıyla yargılanan Ali Ekber Barış, eyleminin 157. gününde yaşamını yitirdi. 20 Ekim 2000’de başlayan ölüm orucu eyleminde “1.Ekip” olarak adlandırılan eylemcilerin tümü yaşamını kaybetti.  
  • 2001- Bayrampaşa Cezaevi’nde 12 tutuklunun hayatını kaybettiği “Hayata Dönüş” operasyonunda görev alan 1.615 jandarma ve infaz koruma memuru hakkında dava açıldı.
  • 2006- ABD Başkanı George W.Bush, terör zanlılarının askeri mahkemelerde yargılanması, CIA’in gizli programını sürdürmesi ve sorgulamada daha sert yöntemlerin uygulanmasını öngören yasayı imzaladı. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği yasayı “Amerikan tarihinin en kötü yasası” diye niteledi.
  • 2007 - Eski Pakistan Başbakanı Benazir Butto, 8 yıllık sürgünün ardından döndüğü ülkesinde bombalı bir saldırıya hedef oldu. 126 kişinin öldüğü ve 248 kişinin yaralandığı saldırıdan Butto yara almadan kurtuldu.
  • 2009- 1924’te kurulan ve 2005’e kadar hizmet veren, Türkiye’nin ilk verem hastanesi Heybeliada Sanatoryumu çıkan yangında yok oldu.
  • 2010- Barış ve Demokrasi Partisi’nin yanı sıra İnsan Hakları Derneği’nin de aralarında olduğu sivil toplum örgütü yöneticilerinin yargılandığı, 103 tutuklu sanığın bulunduğu KCK davasının ilk duruşması Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. Diyarbakır’da tahliye çıkmayan KCK davasında müdafi avukat Tahir Elçi sanıkların Kürtçe savunma yapma taleplerine ilişkin dilekçelerini Mahkeme Heyeti’ne sundu. Adliye önünde toplanan yaklaşık 5 bin kişi arasındaki 7 İtalyan savaş karşıtı “Çav bella” marşını söyledi.
  • 2012- Fazıl Say iki kişinin şikayetiyle, Ömer Hayyam’ın Twitter’dan paylaştığı bir dörtlüğünde “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağıladığı” iddiasıyla 1.5 yıla kadar hapis istemiyle hakim karşısına çıktı.
  • 2015- DHKP-C’ye yönelik olarak TEM polislerinin sabaha karşı düzenlediği baskın ve aramalarda Armutlu’da girilen bir evde Dilek Doğan (24) ailesinin gözü önünde polisin silahından çıkan kurşunla ağır yaralandı. Doğan tedavi gördüğü hastanede 25 Ekim’de hayatını kaybetti. Dilek Doğan’ın öldürülmesinden yargılanan TEM polisi 17 Mart 2017’de görülen karar duruşmasında “bilinçli taksirle öldürmeye sebebiyet vermek”ten 7 yıl 6 ay hapse mahkum edildi, ceza “iyi hal indirimi”ile 6 yıl 3 aya düşürüldü. Karar İstinaf Mahkemesi’nce 17 Kasım 2017’de onandı.
  • 2020 - Koronavirüs salgını: Onaylanmış COVID-19 vakalarının sayısı dünya çapında 40 milyonu geçti.


    •  DOĞUMLAR: 
  • 1130 - Zhu Xi  (d. 18 Ekim 1130 - ö. 23 Nisan 1200),  Çin'in Neokonfüçyüsçülük alanındaki en önemli filozof isimlerinden biri. Xi, Song Hânedanlığı zamanında Song imparatorunun öğretmeni ve danışmanı olarak görev almıştır. Xi, 70'in üzerinde eser yazmış, 50'in üzerinde oluşturduğu eğitim kurumları ile binlerce öğrenci yetiştirmiştir. Öğretmen olarak çalıştığı her bölgede açtığı bu eğitim kurumlarında yetiştirdiği birçok öğrencisi önemli kuramcılar olarak anılmıştır. Ailevi ilişkilerine vurguda bulunduğu kitabı Zhu Ailesinin Ailevi Standartları Xi'nin ele aldığı önemli eserlerinden biri olarak kabul görmektedir. Bunun haricinde Konfüçyüsçü öğretinin dört kutsal kitabı olarak anılan kitaplar Xi'nin en önemli eserleri olarak gösterilmektedir.
  • 1634 - Luca Giordano, İtalyan ressam ve gravür sanatçısı (ö. 1705)
  • 1706 - Baldassare Galuppi, Venedikli İtalyan besteci (ö. 1785)
  • 1822 - Mithat Paşa, Osmanlı Devlet adamı ve sadrazam (ö. 1884)
  • 1862 - Mehmet Esat Bülkat veya Esat Paşa (18 Ekim 1862, Yanya - 2 Kasım 1952 İstanbul),  Türk asker. Balkan Savaşları sırasında kendi gibi asker olan küçük kardeşi Mehmet Vehib Kaçı ile birlikte Yanya'da gösterdiği savunma ve direnişi ile tanınan Esat Paşa, yine küçük kardeşi ile birlikte görev aldığı Çanakkale Savaşı'nda büyük başarı göstermiş; düşman kuvvetlerinin boğazı geçip  İstanbul'a varmasını önleyen komutanlardan biri olmuştur.
  • 1872 - Mihail Kuzmin, Rus şair, müzisyen ve yazar (ö. 1936)
  • 1880 - Ze'ev Jabotinsky, Rus–Amerikalı Siyonist önder ve gazeteci (ö. 1940)
  • 1918 - Konstandinos Miçotakis, Yunan siyasetçi (ö. 2017)
  • 1919 - Anita O'Day (d. 18 Ekim 1919 - ö. 23 Kasım 2006), Amerikalı bir caz şarkıcısıdır.   Ella Fitzgerald ve Billie Holiday gibi caz ustalarıyla birlikte, cazın kraliçelerinden sayılır. "Beyaz tenli caz vokalistleri"nin vazgeçilmezlerindendir. Asıl adı "Anita Belle Colton"dur. "Swing" ve "bebop" zamanlarının sanatçılarındandır. Sesinin berraklığı ve tüm caz türlerinde verdiği eserler sayesinde, yaşadığı yüzyılın en büyük caz sanatçılarından biri olarak kabul görmüştür. 86 yaşında iken, "Indestructible!" adlı albümü çıkarmıştı.
  • 1919 - Pierre Trudeau, Kanada'nın 15. Başbakanı (ö. 2000)
  • 1920 - Melina Mercuri, Yunan sinema oyuncusu ve eski Kültür Bakanı (ö. 1994)
  • 1926 - Klaus Kinski, Alman sinema oyuncusu (ö. 1991)
  • 1926 - Chuck Berry, Amerikalı müzisyen (ö. 2017)
  • 1927 - George C. Scott, Amerikalı oyuncu (ö. 1999)
  • 1935 - Peter Boyle, Amerikalı aktör (ö. 2006)
  • 1940 - Onur Öymen, Türk diplomat ve siyasetçi
  • 1940 - Oral Sander, (18 Ekim 1940 - 10 Eylül 1995) Türk akademisyen. Uluslararası ilişkiler bölümü, siyasi tarih anabilim dalı profesörü.Oral Sander, 18 Ekim 1940 tarihinde Ankara'da dünyaya geldi. İlk, orta ve lise eğitimini TED Ankara Koleji'nde tamamlayıp 1960 yılında liseden mezun olmuştur. 1960 yılında lisans eğitimi için Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne girdi ve o dönemki adı Siyasi Şube olan Uluslararası İlişkiler 
    Bölümü'nden 1964 yılında mezun oldu. Semra Sander ile evli olan Oral Sander, İngilizce ve Fransızca biliyordu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi  Siyasi Şube'den mezun olduğu aynı yıl, fakültenin Siyasi Tarih Kürsüsü'ne asistan olarak girdi. 1967'de Birleşmiş Milletler bursuyla gittiği ABD'de araştırmalarını sürdüren Sander, 1968 yılında Balkan Gelişmeleri ve Türkiye, 1945-1965 başlıklı tezini savunarak doktor  unvanını kazandı. 1969-1971 yılları arasında, Fulbright bursuyla ABD'deki Harvard Üniversitesi'ne bağlı Orta Doğu Araştırmaları Merkezi'nde doktora-üstü çalışmalarda bulunduktan sonra Türkiye'ye döndü. Türk-Amerikan İlişkileri, Süreklilik ve Değişiklik, 1947-1964 başlıklı tezini savunarak 1975 yılında doçent oldu. 1980-1982 tarihlerinde Fulbright bursundan yararlanarak ikinci kez ABD'ye giden Oral Sander, Washington Üniversitesi'nde araştırmalarını sürdürürken, "Ortadoğu Politikaları" konusunda lisans ve lisans-üstü dersler, 1985 yılında da, Washington'daki Georgetown Üniversitesi'nde Osmanlı ve Türk tarihi konularında bir dizi konferans verdi. 1988 yılında profesör olan Sander, Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Siyasi Tarih, Osmanlı Diplomasi Tarihi, Türk Dış Politikası, Atatürk İlke ve Devrimleri derslerinin yanı sıra yüksek lisans ve doktora programlarında 20. Yüzyılda Savaş ve Barış, NATO Stratejileri ve Tarih metodolojisi derslerini verdi. 1964 yılında asistan olarak girdiği Dış Münasebetler Enstitüsü'ndeki hocalarının gerek devlet görevlerine geçme gerek emekliye ayrılma gerekse vefatlarının ardından genç yaşta bölümde önemli sorumlulukları taşımaya başlamıştır. Henüz daha 1 yıllık doçent iken, 1977 yılından itibaren Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde üstlendiği Siyasi Tarih Anabilim Dalı Başkanlığı'nın yanı sıra bir süre boyunca fakültede Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanlığı görevini de yürüttü. Oral Sander, Bilkent Üniversitesi'nde Uygarlıklar Tarihi, Hacettepe Üniversitesi'nde Uluslararası Örgütlenme, Polis Akademisi Başkanlığı'nda Siyasi Tarih dersleri ve Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi'nde de seminerler vermiştir. Geçirdiği mide ameliyatı sonrasında ortaya çıkan komplikasyonlar dolayısıyla, 10 Eylül 1995 tarihinde bağırsak düğümlenmesi nedeniyle öldü. Sander'in vefatının ardından gerek yakın arkadaşları gerekse meslektaşları ve genç asistanlarının katkılarıyla 1997 yılında      Oral Sander'e Armağan oluşturulmuştur. Bu armağana katkıda bulunanlar arasında Baskın Oran, Ömer Kürkçüoğlu, İlber Ortaylı,  Hüseyin Pazarcı, Çağrı Erhan, Yüksel Ersoy, Mustafa Aydın, Füsun Arsava, Doğu Ergil ve Ersin Onulduran gibi pek çok önemli akademisyenin katkıları bulunmaktadır.  Genç yaşta dostlarından, öğrencilerinden ve akademik camiadan ayrılan Sander, 55 yıllık ömrüne pek çok eser sığdırmıştır.
  • 1942 - Aylin Özmenek, Türk radyo ve TV sunucusu (ö. 2021)
  • 1948 - Neşet Ruacan, Türk caz müzisyeni
  • 1960 - Jean-Claude Van Damme, Belçikalı sinema oyuncusu
  • 1960 - Erin Moran, Amerikalı oyuncu
  • 1971 - Teoman Kumbaracıbaşı, Türk sinema oyuncusu
  • 1972 - Emre Karayel, Türk oyuncu
  • 1978 - Dağhan Külegeç, Türk oyuncu
  • 1984 - Freida Pinto, Hint oyuncu ve profesyonel model
  • 1986 - Wilma Elles, Alman asıllı Türk oyuncu


 ÖLÜMLER : 


(derleyen:mstfkrc)
Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)