Yeni müfredat: Elbette ki sınıfsal (Fatih Yaşlı)
"Ucuz emeğe, düşük değerli TL’ye, sıcak paraya bağımlı ve enflasyona mahkûm Türkiye kapitalizminin yoksulluğu yönetmek için cehalete, cehaleti yönetmek için yoksulluğa ihtiyacı var."
Türkiye İslamcılığının ve bugünkü iktidar kadrolarının “üstadı” Necip Fazıl, kapatılmalarının üzerinden on yıldan fazla bir süre geçmişken yazdığı bir yazıda bile Köy Enstitüleri hakkında şu yalanları uydurabiliyordu:
Sanki bunlar, Türk anavatanı Anadolu’nun iffetini kirletmeye ve tarihi İslav intikamını almaya memur Moskof ajanlarıdır.
Bir Köy Enstitüsü’nde Rusça kitaplar bulunuyor ve bazı talebelerin “Güzel Ukrayna” şarkısını söyledikleri tespit ediliyor:
‘Güzel Ukrayna
Yeşil yuvalarında
Su içmek isterim!’
1949 yılının Köy Enstitüsü rezaleti o zaman gazetelere kadar düşmüştü:
‘Enstitüde bir tahkik heyeti bulunurken, direkten gizlice Türk bayrağı indiriliyor ve yerine komünist Rus bayrağı çekiliyor.’
Köy Enstitüleri’nin ve onun sembol ismi Hasan Ali Yücel’in Türk sağı için nasıl nesilden nesle aktarılan bir öfke ve nefret objesi olduğunu ise Türk sağının günümüzdeki önemli kalemlerinden Beşir Ayvazoğlu yakın zamanda şöyle anlatmıştı:
Hasan Ali Yücel adının benim neslim için son derece olumsuz çağrışımları vardır. Köy Enstitüleri’ni kurup bu okullarda komünist yetiştiren, milliyetçileri ezip tabutluklarda inletirken komünist aydınlara kol kanat geren, Türk-İslam kültürünü yok ederek onun yerine Greko-Latin kaynaklı hümanist kültürü yerleştirmek için Yunan, Latin ve Batı klasiklerini tercüme ettirmiş bir Maarif Vekili, o kadar.
Cumhuriyet’in eğitim sistemi en başından beri Türk sağının ve Türkiye gericiliğinin en önemli gündem maddelerinden biri oldu. O eğitim sisteminin nesilleri dinden, gelenekten, maneviyattan soğuttuğu, uzaklaştırdığı, başta komünizm olmak üzere “sapkın” akımlara yönelttiği iddia edildi. Bunun için de eğitim alanı, bir ideolojik-politik savaş alanı olarak seçildi, oraya çok büyük bir yığınak yapıldı, gerçek anlamda bir “cihat” yürütüldü.
Bu cihadın başlangıcıyla Soğuk Savaş’ın başlangıcı bir tesadüf olabilir mi peki? Köy Enstitüleri’nin kapatılma sürecine sokulmasıyla İlim Yayma Cemiyeti’nin her yerde imam-hatip okulları açmaya başlamasının aynı dönemde gerçekleşmesi bir tesadüf olabilir mi?
Elbette olamaz. Türkiye yönetici sınıfı ABD yönetici sınıfı kadar büyük bir iştahla antikomünizmi siyasetin merkezine yerleştirdiğinde bunun bir dinselleşmeyi beraberinde getirmesinin kaçınılmaz olduğunu biliyordu. Komünizme karşı mücadelede nasıl ABD için Hristiyanlık en işlevsel araçsa, İslam da Türkiye için aynı rolü üstlenecekti.
Bu aynı zamanda devletle Türk sağı arasında gerilimli ve kırılgan da olsa bir mutabakatın tesisi, dinci gericiliğe ve ırkçı milliyetçiliğe alan açılması anlamına geliyordu. Türk sağı bunu gördü ve bu mutabakatı Cumhuriyet’in radikalizmini tasfiye için kullanma yoluna gitti. Din dersleri, imam-hatipler, ibadet dilinin yeniden Arapçalaşması, tarikat ve cemaatlerin önünün açılması hepsi bu sürecin bir sonucuydu.
Türkiye siyasetine damgasını vuran esas olgu, liberallerin ve muhafazakârların iddia ettiği üzere merkez-çevre mücadelesi değil devletle Türk sağı arasındaki antikomünist mutabakattı yani. Antikomünizm ve sol düşmanlığı İslamcıları iktidara taşıdı, Türk-İslam sentezci AKP-MHP ittifakı antikomünizmin içerisinden çıkıp geldi, burada da en önemli alanlardan biri eğitimdi.
Tarikat ve cemaatler antikomünizm adına kendilerine alan açıldığı andan itibaren yeraltında devam ettirdikleri eğitim faaliyetlerini legal alana taşıdılar ve hızlandırdılar. İmam-hatiplere Kuran kursları ve medreseler eşlik etti. Ancak bununla da yetinilmedi önce yurtlar, ardından dershaneler sonra da kolejler, hatta üniversiteler geldi.
Taşradan büyük şehirlere üniversite okumaya gelen yoksul halk çocuklarının otobüsten indikleri anda terminalde karşılaştıkları manzarayı hatırlayın: Birbiriyle rekabet halinde sayısız tarikat ve cemaatin açtığı stantlar ve kendilerine vaat edilen şeyler… Yeni Türkiye diye bir şey varsa eğer, işte en çok da o çaresizlik manzaranın içerisinden çıktı.
Eğitim sistemi bir yandan gericiliğin “paralel” kuşatmasına maruz kalırken bir yandan da “cihat” resmi müdahalelerle sürüyordu. 12 Eylül öncesinin Milliyetçi Cephe hükümetlerinin en önemli meselesi eğitime “milli” bir karakter verilmesi ve buna uygun ders kitaplarının yazılması oldu. Aydınlar Ocağı’nın milliyetçi-muhafazakâr akademisyenleri bu doğrultuda çalışmalar yaptılar, kitaplar hazırladılar.
Aradıkları fırsatı 12 Eylül darbecileri ayaklarına serdi. “Atatürkçü Paşalar”, Cumhuriyet düşmanı ve antikomünist Aydınlar Ocağı’nı devletin adeta resmi “think-tank”i ilan ettiler, Kenan Evren’in ve Turgut Özal’ın himayesinde din sempozyumları, kültür sempozyumları, eğitim sempozyumları yaptılar. Güya Atatürkçü ordu, ilkokullara zorunlu din dersini 82 Anayasası’na koydurup anayasal güvence altına aldı.
Tarikat ve cemaatlerin eğitim üzerinden devlette kadrolaşması da holdingleşmesi de işte bu süreçte başladı, dinci gericiliğin önü bile isteye açıldı. Nakşiler, Nurcular, Fethullahçılar, envaı çeşit tarikat ve cemaat bu süreçte palazlandı Amaç ise belliydi: Sendikasız, örgütsüz, sessiz, tevekkül ve biat eden, cehaletle terbiye edilen, sürüleştirilmiş halk kitleleri.
AKP de geride kalan 22 yılda Türk sağının onlarca yıllık mirasını üstlendi ve eğitim alanında sayısız düzenleme yaptı; eğitim aynı anda dinciliğin ve piyasacılığın bir kesişim noktasına dönüştürüldü. Parası olmayanın çocuklarını imam-hatiplerden başka okullara gönderemeyeceği, parası olanın ise çoktan birer ticarethaneye dönüşmüş olan özel okullara göndereceği eşitsiz, adaletsiz, bilim dışı bir çark kuruldu. Ve bugün gelinen noktada, onlarca yıllık cihadın son aşaması olarak görüldüğü gayet net bir şekilde ortada olan “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”yle toplumun karşısına çıkıldı.
Burada uzun uzun bu modeli incelemeyeceğim; onu pedagoglar, eğitimciler, psikologlar yapacaktır ama net bir şekilde görmek gerekiyor ki bu model Türk sağının 1946’dan beri inşa ettiği karşı-devrimci bütün bir literatürün eğitim alanına boca edilmesi, “kininin ve dininin sahibi nesiller” ideali doğrultusunda Türk-İslam sentezinin bütün bir eğitim sistemini belirlemesi anlamına geliyor. Üstelik buna bir de “Türkiye Yüzyılı” denilmiş, yani siyasal İslamcı bir partinin 21. Yüzyıl Türkiye’sine dair tasavvuru, müfredatın temeline yerleştirilmiş.
Millet, medeniyet, maneviyat, adalet, hikmet, mefkûre gibi sağın en sevdiği kavramların hemen her satırında karşımızda çıktığı bu “maarif” modeli, “değerler” adı altında sadece dini-geleneksel değerlerin empoze edildiği, eleştiren, sorgulayan, düşünen değil, itaat eden, tevekkül eden, disipline edilmiş nesiller yetiştirmeyi hedefleyen bir nitelik taşıyor.
Müfredatın gericiliğini ve yetiştirmek istediği insan modelini doğru bir şekilde anlamanın yolu ise Türkiye’nin sermaye düzenini anlamaktan geçiyor. Nasıl ki Soğuk Savaş’a girerken dinselleşmeye ihtiyaç duyuldu, nasıl ki 12 Eylül darbesi 24 Ocak Kararları’nı ve neoliberal politikaları hayata geçirmek için Türk-İslam sentezine ihtiyaç duyuyordu, bugün de derinleşen yoksulluk ve sefalete derinleşen dinselleşmenin eşlik etmesi gerekiyor.
Ucuz emeğe, düşük değerli TL’ye, sıcak paraya bağımlı ve enflasyona mahkûm Türkiye kapitalizminin yoksulluğu yönetmek için cehalete, cehaleti yönetmek için yoksulluğa ihtiyacı var velhasıl.
Demek ki durum kemer sıkma politikalarına olduğu kadar aklın iğdiş edilmesine ve dinci gericiliğe karşı mücadeleyi de gerektiriyor; demek ki dinci gericilikle mücadele için Türkiye’nin sermaye düzenini ve sermaye sınıfını karşıya almak gerekiyor. Burada apaçık bir yol haritası karşımızda duruyor.
Bugün 1 Mayıs. 1 Mayıs dünyayı omuzlarında taşıyanlara, her türlü zenginliği üretenlere ama ürettikleri çalınanlara, aklı iğdiş edilerek sürüleştirilmek istenenlere, emekçilere, işçi sınıfına kutlu olsun!
Bu 1 Mayıs “gündüzlerinde sömürülmeyen, gecelerinde aç yatılmayan” bir Türkiye mücadelesi için yepyeni bir başlangıç olsun!
/././
Ceyhan'da belediye işçileri işten atıldı: Sayı 400'ü buldu, 1 Mayıs'ta kortej kuracaklar (Özkan Öztaş-soL/Özel)
.jpeg)
31 Mart seçimlerinde CHP'nin kazandığı Adana'nın Ceyhan Belediyesi seçimden sonra 400 işçiyi işten çıkaracağını ilan ederek gündeme geldi. Belediye Başkanı Kadir Aydar, "400 kişinin maaşını ödemek için belediye başkanı seçilmedim. Ben Ceyhan'a hizmet için başkan seçildim. Bu saatten sonra belediyede gereğinden fazla personel çalışmayacak” ifadelerine yer verirken işten çıkarılan 400 işçi ise töhmet altında bırakıldıklarını ifade etti.
287 işçinin şu ana kadar işten çıkarıldığı bilgisi kamuoyuna yansırken sayının 400'e ulaşması bekleniyor.
Bu 1 Mayıs'ta ayrı bir kortej oluşturacak kadar kalabalık bir sayıya ulaşan işçiler ise Adana'da 1 Mayıs'ta kortej kurarak yürüyüş düzenleyecek. İşçiler süreci ve yaşadıklarını soL'a anlattı.
'Kadrolu olduğumuz halde işten çıkardılar'
İşten atılanlardan birisi Önder. Önder belediyeye 2020 yılında girmiş. Kamuoyuna yansıyan "Seçimlerden hemen önce işe alındılar" iddiasını yalanlıyor.
Önder yaşadıklarını şu sözlerle anlatıyor: "2020 yılında işe başladım. 2019'da yine Kadir Aydar kazanmıştı seçimleri. Ancak görevden alındıktan sonra meclis üyelerinden Hülya Erdem yerine geçti. Aralarındaki anlaşmazlıklardan dolayı parti ikiye bölündü; Kadirciler, Hülyacılar diye. Hülya Başkan 14 Aralık 2023 tarihinde 25 kişiyi kadrolu işçi yaptı. Ben de onlardan biriyim. Kadrolu olduğumuz halde işten çıkardılar."
'Maddi sıkıntılar 31 Mart günü mü başladı? Bu belediye hiç mi hizmet vermedi?'
Önder aynı zamanda belediyenin sanki AKP'den alınmış da usulsüzlük yapılmış gibi bir algı yaratılmasına tepki gösteriyor:
"İnsanları mağdur etmekten başka bir şey değil. Bunca zaman hiçbir sıkıntı çekilmeden maaşlar zamanında ödenirken, sıkıntı Kadir Aydar gelince mi oldu? 'Yaşar Kemal Gençlik ve Yaşam Merkezi' yapıldı, bisiklet evi yapıldı, taziye ve aş evi, Yılankale Yürüyüş Yolu ve seyir terasları yapıldı... Hülya Hanım geçtiğimiz dönem 'Kadın Eli Ekibini' kurdu. Köy köy gezilerek ihtiyaç sahiplerine yardım yapıldı. O zaman bunlar yapılıyorken şimdi ilk gözden çıkarılan bir işçiler olduk."
'Karar ekonomik değil, siyasi nedenlerle alındı'
Yaşananlar, alınan kararın ekonomik değil daha çok siyasi nedenlerle alındığına işaret ediyor. Dolayısıyla da işçiler bu duruma tepki gösteriyor.
Önder bu süreci şu sözlerle anlatıyor: "Diğer partiden aday adayı olup da aday gösterilmeyenlerle, daha sonra kendisine meclis üyesi olarak gelenlerle ve kendi aralarında şu kadar işçi belediyeye alınacak diye anlaşma yapıldığını duydum. Bunu birçok işçi biliyor, görüyor.
Biz şu an ev geçindiriyoruz. Yeni çocuğu olanlar, üniversitede çocuğu okuyanlar, kredi borcu olanlar zor durumda."
'Adımızı ATM memuruna, kartçıya çıkardılar'
Çalışanların belediye tarafından zan altında bırakıldığını ifade eden işçiler "Adımızı ATM memuruna, kartçıya çıkardılar, öyle bir algı oluşturdular. Oysa deprem zamanı hepimiz sahalardaydık. Seçilen belediye meclis üyeleri kendi adamlarını sokmak için kulis yapıyor. Ama olan da bu belediyenin kendi evlatlarına oluyor" diyor.
'Son maaşlarımıza el kondu'
İşten atılanlardan Bayram ise CHP'li bir belediyeden işten atılan 24'ü kadrolu yaklaşık 400 işçinin işten atılmadan önceki son maaşlarına da el konulduğunu ifade ediyor.
Bayram yaşananları şu sözlerle ifade ediyor:
"İşçinin son maaşları gasp edildi burada. 24 tanesi kadrolu işçi 300 belediye şirket işçisinin maaşı sendika tarafından düşürüldü. İşçi maaşları asgari ücrete çekildi. Hiçbir CHP belediyesinde asgari ücret uygulaması yokken bizlere reva görülen bu oldu. Bizi işten çıkaranlar Adana merkezden, Ankara'dan kendi adamlarını getirip getirip görev veriyor. Bize gelince bütçe yok deniliyor. AKP başkan adayları, eski AKP belediye başkanları belediyede başkan yardımcısı oluyor. Birçok arkadaşımız bu durumdan ötürü sorun yaşadı. Durum kötü. Kiralarını veremiyorlar, kredisi olanlar var.
Yeni evli olanlar, eşi yeni doğum yapmış arkadaşlarımız var. Bugüne kadar bir kere dahi maaşımız gecikmemişti. Şimdi bütçe yok diyorlar. Belediyenin tek geliri İller Bankası, tek gideri de işçi maaşı gibi bir algı yarattılar. Ceyhan büyük bir belediye, 150 binden fazla nüfusu var. Sanki işçiler yan gelip yatıyor ve belediyenin bütçesini deliyor gibi bir algı yarattılar. Öyle bir durum varsa eğer öyle örnekleri bulsunlar tespit etsinler. İyi ama 300-400 kişinin tamamı mı ATM memuru, kartçı? Hepsi mi yan gelip yatıyor? Geçen dönem hiç mi hizmet vermedi bu belediye? Yapılan onca şeyi nasıl yok sayabilirler?
Art niyet var. Arada harcanan da biz işçiler olduk. Bugün 1 Mayıs'ta kendi kortejimizi kuracağız. Sesimizi duyuracağız."
Bu 1 Mayıs'a işsiz giren Ceyhan Belediyesi çalışanları mağduriyetlerinin giderilmesini talep ediyor. 1 Mayıs'ta alanlarda seslerini duyuracak olan işçiler bir araya gelerek sesini duyurmaya çalışıyor.
İliç faciasından beteri her an Niğde'de yaşanabilir: 'Siyanür havuzu sızdırıyor' iddiası (Özkan Öztaş)
.jpg)
Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat’ta Anagold Madencilik tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni’nde siyanürlü toprağın kayması nedeniyle göçük altında kalan 9 işçi hayatını kaybetmişti. Toprak altında kalan işçilerin tamamına hâlâ ulaşılabilmiş değil.
Geçtiğimiz gün soL'un ulaştığı bilgilere göre Niğde'nin Ulukışla ilçesindeki Gümüştaş Madencilik'e ait maden sahasında yapılan çalışmalarda siyanür havuzunun sızdırdığı, sızan siyanürlü suyun ise drenaj ile tekrar siyanür havuzuna aktarıldığı iddia ediliyor.
Felaketin daha büyüğü kapıda
Niğde'nin Ulukışla ilçesinde Tepeköy mevkiinde bulunan maden, D-750 eski Ankara-Adana karayolunun hemen 20 metre kadar yanında yer alıyor.
İlk siyanür havuzunun dolmasından sonra genişletme çalışmaları neticesinde ikinci siyanür havuzunun yapıldığı maden sahasında, siyanür havuzunun sızdırdığı ortaya çıktı. Bölgede bulunan halkın ve karayolundan geçenlerin fark ettiği durumun ardından gelen ihbar üzerine harekete geçen soL, firmanın numune aldırdığı ve alınan numunelerden de siyanür olduğuna dair iddialara ulaştı.
'Siyanür havuzu her an bir baraj gibi patlayabilir'
Uzmanlar, bu ve benzeri örneklerde ilgili siyanür havuzlarının her an taşabileceği ya da sızıntıya bağlı nedenlerle bir baraj gibi patlayabileceğini ifade ediyor. Eğer bu konuda önlemler alınmazsa büyük çevre felaketleri yaşanabileceği gibi sorunun telafisi imkansız sonuçlar doğurabileceği de ifade ediliyor.
'Siyanür havuzundan sızan sular, pompalarla tekrar havuza basılıyor'
soL'un ulaştığı bilgilere göre D 750 eski Ankara-Adana karayolunun hemen yanında yaşanan siyanür sızıntılarının, su pompaları ile siyanür havuzlarına tekrar pompalandığı ifade ediliyor. Bu işlemlerin sürekli yapıldığı belirtilirken iş makinalarının çok küçük bir miktar yaptıkları kazıda, siyanürlü suya ulaşıldığı söyleniyor.
'Her şey göz göre göre yapılıyor'
Gümüştaş Madencilik tarafından işletilen maden sahasında siyanür havuzlarının taşmasına dair herhangi bir resmi açıklama yapılmazken, konu hakkında firmadaki tüm çalışanların durumun farkında olduğu belirtiliyor. Sahada çalışan işçiler her şeyin göz göre göre yapıldığını söylerken, zaman zaman çalışanların görüntü almasının da engellendiği söyleniyor. Bölgedeki siyanür sızıntısı ile ilgili iddialar 2020 yılında da gündeme gelmiş ancak konunun daha sonra üstü örtülmüştü.
Ancak bugün ortaya çıkan görüntüler siyanürlü suyun saha içinde sızdığını gözler önüne seriyor.
/././
Tavuk eti fiyatı arttı, bakanlık ihracatı kısıtladı: 'Kısıtlama geçici bir çözüm' (Yalçın Çuğ)
Son bir yılda 8 bin 357 liralık artış gözlemlenen açlık sınırı, Nisan ayında 19 bin 890 TL'ye ulaştı. Yoksulluk sınırı da bir yıl içinde 27 bin 575 TL artarak bu ay 58 bin 206 liraya yükseldi. Gıdada yıllık enflasyonsa yüzde 95,7 olarak gerçekleşti.
Asgari ücret aylar öncesinde açlık sınırının altında kalırken, hayatını asgari ücretle idame ettirmeye çalışan on milyonlarca yurttaşın sağlıklı beslenebilmesi imkansız hale geldi. Ticaret Bakanı Ömer Bolat "et fiyatlarında az bir artış oldu" diye dursun, yurttaşlar market market dolaşıp uygun fiyatlı ürün bulmaya çalışıyor, indirimle satış yapan Et ve Süt Kurumu mağazalarının önünde sabahın erken saatlerinde kuyruklar oluşturuyor.
Kırmızı ete ulaşamayanlar ise beyaz ete yönelmiş durumda. Ancak tavuk eti fiyatlarının artış hızı da açıklanan resmi enflasyonun üzerine çıktı. Yurttaşlar artık tavuk etine de ulaşmakta zorluk yaşıyor.
Bakanlıktan ihracat kısıtlaması
Tavuk etinin de ulaşılabilirliğinin azalmasıyla birlikte Ticaret Bakanlığı tarafından yeni bir karar alındı. Bakanlık, tavuk eti ihracatına 2025 yılına kadar kısıtlama getirildiğini açıkladı.
Açıklamada, bütün ve parça dahil olmak üzere, tavuk eti ihracatının 1 Mayıs tarihinden 31 Aralık tarihine kadar, aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda ise bu yıl sonuna kadar 80 bin ton olacak şekilde sınırlandırılmasına karar verildiği belirtildi.
Söz konusu karara gerekçe olarak da "2024 yılının ilk aylarında tavuk eti fiyatlarındaki artış hızının genel enflasyonun, yem ve enerji gibi maliyet kalemleri ile döviz kurundaki aylık fiyat değişimlerinin çok üzerine çıkması" gösterildi.
'İhracat kısıtlaması bu soruna ancak palyatif bir çözüm'
Türkiye'de yıllık yaklaşık 2,5 milyon ton tavuk eti üretilirken, ihraç edilen miktar ise yaklaşık 600 bin ton. Peki ihracatın kısıtlanması tavuk eti fiyatlarının azalmasına yol açacak mı?
Beykoz Üniversitesi'nden Doçent Doktor Nevzat Evrim Önal, Ticaret Bakanlığı'nın kararını soL'a değerlendirdi.
Önal, tavuk eti fiyatlarının yükselmesinin en temel sebebinin dışa bağımlılık olduğunu vurgulayarak, "Tavuk üretimindeki en önemli maliyet kalemi olan yemde Türkiye dışa bağımlı ve halihazırda döviz kuru frenleniyor olmasına rağmen son yıllarda yaşanan kur artışı tavuk eti üretiminin maliyetini yükseltti" dedi.
İhracat kısıtlamasının bu soruna ancak palyatif bir çözüm olabileceğinin altını çizen Önal, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Oysa temel mesele şu: Türkiye'de ücretler çok düşük ve sermayedarlar kârlarından vazgeçmeye yanaşmıyor, yurt içine satmak yerine ihracata yöneliyorlar. Bunun sonucunda emekçilerin beslenmesinde erişilebilir neredeyse tek protein kaynağı olarak kalmış tavuk da giderek erişilemez hale geliyor. Çok sembolik bir örnek olarak, işçinin ücret artışı talebiyle çıktığı greve karşı yurt dışından daha ucuza çalışacak göçmen işçi getiren tavuk üreticisi Lezita hatırlanabilir."
'Çözüm tüm üretim tesislerinin devletleştirilmesi'
İhracat kısıtlamasının ancak geçici bir çözüm olabileceğini hatırlatan Önal, kalıcı çözüm için üretim tesislerinin devletleştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Önal'ın konuya dair ifadeleri şöyle:
"Dediğim gibi, ihracat kısıtlaması bu duruma ancak geçici bir çözüm olabilir. Kalıcı çözüm temel gıda maddelerinin tamamında, tüm üretim tesislerinin devletleştirilmesidir. Devlet tesisleri sahibini zengin etmek için yüksek kâr oranları yakalamak zorunda değildir, gerektiğinde maliyetine çalışabilir hatta hazineden karşılanacak biçimde zarar edebilir. Halkın sağlıklı beslenme hakkı bu yolla devlet güvencesi altına alınmalıdır."
/././
Batman'ın petrol işçileri ve Kürt emekçilerin sınıf mücadelesi (YEKTA ARMANC HATİPOĞLU)
1930’lu yıllarda yapılan jeolojik araştırmalar sonucu Batman’da petrol olabileceği ihtimali ortaya çıktı. 1935 yılında yürürlüğe giren 2804 sayılı kanunla Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) kuruldu. Ülkenin yeraltı kaynaklarını araştırmak için kurulan enstitü, Raman Dağı eteklerinde bulunan Zivika Alikan Köyü yakınlarında sondaj yaparak petrol arayışına önemli bir katkı sundu.
20 Nisan 1940 yılında, 1048 metrede Türkiye’nin ilk petrol kuyusu olan Raman-1’de petrolün varlığı kesin olarak tespit edildi. Bir süre üretime devam eden Raman-1, kuyuyu su basması üzerine terk edildi.
17 Ocak 1946 yılında, 1361 metrede yeniden petrol keşfedildi ve Raman-8 kuyusunun temelleri atıldı. 1361 metrede bulunan ham petrol, 8 Mart 1948’de çıkarılmaya başlandı. Raman-1’in üzerinden geçen zamanda Türkiye kendisini teknolojik olarak da geliştirmiş, Avusturya’dan petrol çıkarımı konusunda çeşitli araçlar almıştı. Bir şehir olarak Batman’ın doğuşu, doğrudan petrolcülükle bağlantılı.
TPAO’daki ilk sendikalaşma ve grev
1930’larda başlayan petrol arayışı ve 1940’lı yılların sonunda bulunan petrol ve bu petrolün işlenmesi, Türkiye petrolcülüğü adına önemli bir gelişme oldu. Bu gelişme, aynı zamanda Türkiye’nin sendikacılık tarihinde de önemli olaylara önayak oldu. Türkiye’deki Kürt coğrafyasında yeni yeni oluşan işçi sınıfı, oluşumunun üstünden çok zaman geçmeden “masaya yumruğunu vurabilen” bir karakter kazandı. Kürt işçilerin bu denli hızlı sınıf bilinci kazanmasının en önemli nedenlerinin başında sınıf sendikacılığı ve solun güçlü olması geliyordu.
10 Aralık 1954 yılında kurulan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Batman’daki petrol kuyularını işletmeye başladı. TPAO’nun kuyuları işletmesiyle birlikte, Türkiye petrolcülüğü yeniden bir ivme kazandı. Biraz önce belirtmiştik, sanayinin gelişmesine paralel olarak sınıf bilinci de gelişiyordu.
1954’ten sonra petrol işçileri tarafından sendikalara kuruldu. Bu sendikalardan biri, Petrol-İş Sendikası’na bağlandı. Petrol-İş, her platformda Batman’da çalışan 1800 civarındaki petrol işçisinin sorunlarını gündeme taşımak için çabaladı. Petrol-İş aracılığıyla TPAO işçileri sınıf sendikacılığıyla tanıştı, ayaklarını daha sağlam yere bastı. Petrol-İş, TPAO işçilerinin sendikası olmayı bugün de sürdürüyor.
Tarihler 8 Temmuz 1964’ü gösterdiğinde TPAO’da ilk grev başladı. On gün süren greve işçilerin yüzde altmışı katıldı. Dönemin Milliyet gazetesine göre işçiler esnaftan yoğun destek görürken; hükümet, grevin zararının 10 milyon lira olduğunu söyledi. İşçilerin talepleri, grev sonucu karşılandı. Böylece Batman petrol işçilerinin ilk grevi, aynı zamanda kazanımla sonuçlanan ilk grevleri oldu. TPAO işçilerinin sendikacılığı, grev konusunda geri durmamaları bugün de devam ediyor.
İşçiler müzik grubu ve spor kulübü kuruyor: TPAO Batman Orkestrası ve Batman Petrolspor’un doğuşu
Grevden iki yıl sonra, 1966’da TPAO bünyesinde çalışan işçiler kendi aralarında bir müzik grubu kurdu. TPAO Batman Orkestrası ismini alan müzik grubu, 1968’de düzenlenen Dördüncü Altın Mikrofon yarışmasında birinci oldu. Erkin Koray Dörtlüsü, Haramiler ve Moğollar gibi bilinen müzik gruplarının katıldığı yarışmada TPAO Batman Orkestrası, aldığı birincilikle ülke ve müzik gündemine oturdu.
1960 yılında kurulan Batman Petrolspor da TPAO işçilerinin eserlerinden biri. Atletizm, yüzme, futbol, basketbol, voleybol ve güreş gibi on üç farklı branşta mücadele eden spor kulübü, Batmanlıların sporla ilgilenmesinin en önemli aracı oldu.
TPAO’nun özelleştirilme girişimlerine karşı çıkan petrol işçileri, Batman 1 Mayıslarında öne çıkıyor
1980’li yıllara damgasını vuran neoliberalizm, pek çok ülke kaynağının satılmasına neden oldu. Başbakan Turgut Özal’ın öncülük ettiği özelleştirme dalgasında TPAO, “öncelikle özelleştirilecek kamu iktisadi teşekküllerinin” arasında geçiyordu. AKP’li yıllarda da devam eden özelleştirme süreci henüz TPAO’ya uğramadı ancak kurumun ismi hâlâ “özelleştirilecek yerler” arasında geçiyor.
TPAO’nun özelleştirilmesine karşı çıkanların başını Batman petrol işçileri çekiyor. Eylemlerde sık sık “TPAO halkındır satılamaz” pankartı açan işçiler; 1 Mayıslarda ve katıldıkları diğer eylemlerde “Halkın malı satılamaz” vurgusu yapıyor.
Hak aramayı bırakmayan TPAO işçileri, emek hareketinin geriye çekildiği 2000’li yıllarda da sendikal mücadeleye devam etti. 2000’lerin başından beri neredeyse her sene seslerini duyuran TPAO işçileri, “Mücadele eden kazanır” dedirtiyor. Petrol-İş Sendikası’nda örgütlü işçiler, Batman 1 Mayıslarına damga vuruyor.
Kaynaklar:
*https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/aca41214b39c5dc_ek.pdf
*https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3208599
/././
Tamince’ye imar kıyağında ayrıntıyı mahkeme yakaladı (Yusuf Yavuz)
“Fethullah Gülen benim için idoldür, Tayyip Erdoğan’ın adamıyım, tanıyınca âşık oldum” sözleriyle gündeme gelen Rixos Otellerinin sahibi Fettah Tamince’nin Antalya’daki rezidans projesi için yapılan imar değişikliğinde mahkeme kararını verdi. Muratpaşa Belediyesi’nin istinaf başvurusunu reddeden Konya Bölge İdare Mahkemesi, Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlemeyi iade ettiği 13 Mart 2023 tarihinde parsele yönelik uygulama imar planının onaylanmış olduğunu belirtti. Yargı kararının ardından Tamince’nin rezidans inşaatına başlayacağı iddiası gündeme geldi.
Rusya-Ukrayna savaşı imar rantını patlattı, hastane rezidans oldu
Rixos Otellerinin sahibi iş insanı Fettah Tamince’nin Antalya’daki tartışmalı rezidans projesinde yargı kararı çıktı. Muratpaşa ilçesi Güzeloba Mahallesi’nde 3676 ada 21 parselde rezidans yapmak isteyen Tamince’nin şirketi, parselin plan notlarının ‘Özel Sağlık Tesis Alanı’ndan, Ticaret-Turizm Alanı’na dönüştürülmesi için plan değişikliği talebinde bulundu. Daha önce hastane yapılması düşünülen 8727 metrekarelik parselde, Rusya-Ukrayna savaşının da etkisiyle konut talebi ve imar rantı artınca lüks bir rezidans yapılması gündeme geldi.
Muratpaşa Belediyesi onaylayıp Büyükşehir'e gönderdi
Parselin bulunduğu alandan sorumlu olan Muratpaşa Belediye Meclisi 3 Ağustos 2022’de aldığı kararı Büyükşehir Belediye Meclisine havale etti. Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi ise 10 Kasım 2022 tarih, 923 sayılı kararında, yapılaşma koşulları değiştirilmeden 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğini kabul ederek onayladı. Bunun ardından askı süresi içinde plan değişikliğine 3 ayrı itiraz başvurusu yapılırken Muratpaşa Belediyesi, itirazların kısmen kabulüne karar verdi. Değişiklik yapılan planda yer verilen “subasman kotu kuzeydeki yoldan alınacaktır” plan notunun kaldırılmasına karar veren Muratpaşa Belediye Meclisi, 5 Ocak 2023 tarihli oturumunda değişikliği onaylayarak Büyükşehir Belediyesine havale etti.
Tepkiler üzerine Başkan Böcek meclise iade etmişti
Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 17 Şubat 2023 tarihinde yapılan oturumunda toplu oylamayla kabul edilen düzenlemeye kamuoyundan büyük tepki geldi. “Fettah Tamince’ye yüzlerce milyon liralık imar kıyağı yapıldığı” eleştirilerine neden olan imar değişikliği, tepkilerin ardından Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek tarafından Meclis’e iade edilmişti.
Tamince'nin şirketi imar durum belgesi istedi, belediye reddeti
Ancak konu yargıya taşınınca, Meclise iade edilen düzenlemenin, imar planına yönelik değil, plan değişikliğine yapılan itirazlara yönelik olduğu belirtildi. Büyükşehir Belediye Meclisi, tepkiler üzerine Başkan Muhittin Böcek’in iade ettiği düzenlemeyi 13 Mart 2023 tarihinde aldığı kararla Muratpaşa İlçe Belediye Meclisi’ne iade etmişti. Bu gelişmenin ardından Fettah Tamince’nin şirketi Fettah Fine Otel Turizm İşletmecilik A.Ş, inşaata başlamak için Muratpaşa Belediyesi’nden söz konusu parselle ilgili imar durum belgesi talep etti. Muratpaşa Belediyesi ise “parsele ilişkin uygulama imar planı değişikliği süreci devam ettiği” gerekçesi ile Tamince’nin şirketinin başvurusuna olumsuz yanıt verdi.
Mahkeme iptal etti, Muratpaşa Belediyesi istinafa taşıdı
Bunun üzerine Fettah Tamince’nin şirketi Muratpaşa Belediyesi’nin 19 Nisan 2023 tarihli işleminin iptali için Antalya İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Davaya bakan Antalya 2. İdare Mahkemesi, 13 Eylül 2023 tarihli kararı ile Muratpaşa Belediyesi’nin işlemini iptal etti. Mahkemenin iptal kararında, davalı şirketin söz konusu parsele ilişkin imar durum belgesi verilmesi talebinin, “parsele ilişkin uygulama imar planı değişikliği süreci devam ettiği” gerekçesiyle reddedildiği belirtilerek, bu gerekçenin yasal dayanağı bulunmadığı kaydedildi. Kararda, dava konusu parselin imar planında plansız bir alanda kalmadığı vurgulanırken, taşınmazı kapsayan alanın mevcut durumuna uygun imar durum belgesi verilmesi gerekirken, bu talebin reddine yönelik işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtildi.
Bölge İdare Mahkemesi istinaf başvurusunu reddeti
Antalya İdare Mahkemesi’nin iptal kararına itiraz eden Muratpaşa Belediyesi, Konya Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf başvurusu yaptı. İstinaf başvurusunu değerlendiren Konya Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin ilçe belediyesine iade ettiği 13 Mart 2023 tarihi itibari ile ilgili parseli kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiğine dikkat çekerek başvuruyu reddetti.
'İade edildiği dönemde imar planları onaylanmıştı'
Muratpaşa Belediyesi’nin istinaf başvurusunu reddeden Mahkemenin gerekçeli kararında, söz konusu parseldeki plan notunun ‘özel sağlık tesis alanından’, ‘ticaret-turizm alanı’ olarak değiştirilmesine ilişkin 1/5000 Ölçekli İmar Planı’nın 16 Mayıs 2022 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onaylandığına dikkat çekildi. Mahkemenin 6 Mart 2024 tarihli kararında, 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı’nın da 3 Ağustos 2022’de Muratpaşa Belediyesi, 10 Kasım 2022’de ise Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylandığı kaydedildi.
Büyükşehir meclisi 3 ay içinde hiçbir karar almamış
Büyükşehir Belediye Meclisi’nin düzenlemeyi geri iade ettiği 13 Mart 2023 tarihi itibari ile ilgili parseli kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği belirtilen Mahkeme kararında, üç aylık zaman diliminde emredici yasa gereği onaması ya da değiştirerek onaması gerekmekte iken, büyükşehir belediye meclisi hiçbir karar almadığı için planın kesinleştiği belirtildi. Kararda, parselle ilgili imar çapı talep edilen 19 Nisan 2023 tarihi itibari ile imar planının kesinleşmesiyle ilgili bir ihtilafın bulunmadığı da vurgulandı.
Başkan Böcek 'Meclise iade ettim' açıklaması yapmıştı
Tartışmalı imar düzenlemesinin toplu oylanan 35 madde içinde geçirilmesi tepki çekince Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, sosyal medyadan bir paylaşım yaparak “Antalya Büyükşehir Belediye Meclisimizin 17.02.2023 tarihli toplantısında gündemin 30.maddesi olarak görüşülen, Muratpaşa Belediyesinden gelen 1/1000’lik plan teklifini tekrar görüşülmek üzere Meclisimize iade ettim. Kamuoyuna saygıyla duyurulur” ifadelerini kullanmıştı.
Korunan alan sınırındaki deniz manzaralı parsel
Tartışmalı parsel üzerinde iflas eden Kayı Tur’un 4 katlı binası bulunuyordu. Kayı Tur’un sahibi Talha Görgülü’nün borcuna karşılık 2014 yılında icra yoluyla Tamince’nin şirketine geçen parselde, Uluslararası Antalya Bilim Üniversitesi bünyesinde tıp fakültesi hastanesi yapılması için vasıf değişikliğine gidildi. Hastane yapılamayınca parselin ‘özel sağlık tesisi’ olan plan notları yeniden ticaret-turizm alanına dönüştürüldü. Lara bölgesindeki falezlerin üzerinde, Düden Çayı'nın denize döküldüğü alanda yer alan parsel, korunan alan sınırında bulunuyor. Parsel üzerinde bulunan bina geçtiğimiz yıl yıkılmıştı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder