Milletin parasını iç edecekler -Ali Can POLAT / Zekeriya ALBAYRAK-
İktidarın tüm karşı çıkmalara karşın hayata geçirmekte ısrar ettiği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nde işletme yetkisi IC Holding Sahibi İbrahim Çeçen’in oğlu Murat’a verildi.
Ekonomi yönetiminin sektör tarafından anlam verilemeyen bir acele ve ısrarla hayata geçirmeye çalıştığı Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne (UTTS) dair tartışmalar sürüyor. Aniden ortaya çıkan ve piyasada aynı işlevi gören mevcut sistemler olmasına rağmen ısrarla bu sisteme geçilmesi dayatılan UTTS’de ihale süreci ise sır gibi saklanıyor.
ŞİRKET İÇİNDE ŞİRKET
Araçlara, benzin istasyonlarındaki pompalara ve yazarkasalara takılacak çipleri kimin ürettiği, ne kadara getirdiği, nasıl bir ihale süreci yaşandığı bilinmiyor. UTTS’nin sitesinde Darphane’nin yayınladığı bilgilendirme metninde UTTS’nin kurulum ve işletilmesi için Darphane tarafından Terratek Bilişim Teknoloji ve İnovasyon A.Ş.’nin yetkilendirildiği belirtiliyor.
Bu şirketin fazlasıyla amatörce internet sitesinde şirketin DİAS Şirketler Grubu çatısı altında hizmet verdiği ifadesi yer alıyor. DİAS Şirketler Grubu’nun yönetim şemasına bakıldığında ise Yönetim Kurulu Başkanı Metehan Oğuz, Başkan Vekili Murat Çeçen isimleri karşımıza çıkıyor. Terratek firmasının Ticaret Sicil Gazetesi’ndeki yönetim şemasında ise Yönetim Kurulu Başkanının Murat Çeçen, Başkan Vekilinin Metehan Oğuz olduğu görülüyor.
YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ: Günlük 45 bin garantisi var. 7 yıllık işletme süresi doldu. Ne kadar uzatıldığı bilinmiyor.
İşletim sürecini yöneten şirketin başındaki Murat Çeçen, iktidara yakınlığı ile bilinen ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Akkuyu Nükleer Santrali, Newyork Türkevi gibi projelerin ihalesini alan IC Holding’in sahibi İbrahim Çeçen’in büyük oğlu. Sektör temsilcilerinin, tüketici derneklerinin ve milletvekillerinin sorduğu “Bu proje ile hangi yandaşı zengin edeceksiniz?” sorunun cevabının yine Çeçen ailesi olduğu görüldü.
KÜTAHYA ZAFER HAVALİMANI: 50 milyon Euro’ya yaptı. 1.3 milyon yolcu garantisi hiç tutmadı. % 90 yanılma payıyla rekor kırdı.
Baba-oğul götürdüler
Kamuoyunun yakından tanıdığı IC Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çeçen’in Büyükoğlu Murat Çeçen, CCN Holding’in de Yönetim Kurulu Başkanı. İbrahim Çeçen IC Holding ile; Kuzey Marmara Otoyolu, Üçüncü Köprü, Kuzey Ege otoyolu, Kütahya Zafer Havalimanı, NewYork Türkevi, Akkuyu Nükleer Santrali, Kirazlı-Halkalı Metro Projesi, Ankara-İstanbul Hızlı Tren ikinci Etap, Antalya Havalimanı gibi birçok projenin ihalesini aldı.
Büyük oğul Murat Çeçen ise CNN Holding ile, Ankara Bilkent Şehir Hastaneleri’nin yanı sıra Mersin Şehir Hastahanesi, Bakü’deki Haydar Aliyev Merkezi gibi birçok projeyi aldı.
KUZEY MARMARA OTOYOLU: 10 yıl işletecek. Bu süre için 1.3 milyar araçlık garantisi var. Araç başına 145 lira alıyor.
UTTS'ye birbiri ardına davalar açıldı
UTTS’ye tüketici ve sektör nezlinde itirazlar büyürken bu sistem yargıya da taşındı. Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol Ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS), Türkiye’deki istasyonlarda halihazırda benzer sistemin çalıştığını ve yeni sistemin sektörü 14 milyar TL’lik bir israfa zorladığı gerekçesiyle dava açtı. Yargı yoluna giden dernek, uygulamanın iptalini istedi. Sektör derneğinin yanı sıra Türkiye Barolar Birliği (TBB) de güvenlik gerekçesiyle dava açtı. Avukatların kamu görevi gördüğünü hatırlatan TBB, dava ile avukat araçlarının bu uygulamadan muaf olmasını talep etti. TBB, “Avukatların mesleki veya özel sebeplerle ulaşım sağladığı yerlerin akaryakıt alımı ile tespit edilebilmesi suretiyle başta sır saklama yükümlülüğü olmak üzere mesleki sorumlulukları bakımından olumsuz sonuçlar doğurabilecektir” dedi.
Yazarımız Nedim Türkmen iktidara şu soruları sormuştu:
1- Amaç vergi kaçağını önlemek ise, vergi mükellefi olmayanlara ait araçlar neden sistemi kullanmak zorunda? Bunun nedeni benzin istasyonundaki tüm pompalara UTTS kurulmasını sağlayarak daha çok ekipman ve sistem satmak mı?
2- İstasyonlarda mevcut taşıt tanıma ve vergi kaybını önlemek için uygulanan Yeni Nesil Yazar Kasa (YNÖKC) entegrasyonları ile farklı plakaya fiş kesilmesi zaten mümkün değilken, neden istasyonlara ilave UTTS maliyeti çıkartıyorsunuz?
3- Sistemin 01.01.2025’te başlaması mümkün gözükmüyor. Buna rağmen ısrarın nedeni nedir?
Aracınızı satıp yeni bir araç aldığınızda; mevcut aracınızdaki cihazın yeni araca takılmasına izin verilmemesinin amacı, sürekli cihaz satılmasını sağlamak mı?
4- Konuyla görevlendirilmiş olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün her hafta ilgili kurumlara sürenin uzatılmayacağına ilişkin yazı göndermesinin özel bir sebebi var mı?
5- Ekipmanların temin edileceği yüzde 100 Türk sermayeli, yerli ve milli firmamız kim? Ünlü bir otoyol inşaat firması mı?
6- Adı neden saklanıyor? İhale yapıldı mı, ihaleye kimler girdi?
İbrahim Çeçen
İYİ Parti Milletvekili Ömer Karataş: Çip Israil’den geliyor hiç güvenli değil
Sisteme Meclis kürsüsünden de tepkiler geliyor. İyi Parti Aydın Milletvekili Ömer Karakaş, TMBB’de yaptığı konuşmada, bu sistemi şu sözlerle eleştirdi:
“Vergimatik Şimşek bey, şimdi de bir çip icat etti. İsrail’den icat etti. Türkiye’den özel seçilmiş bir firma aracılığı ile Türkiye’ye geliyor. Çip İsrail’de üretiliyor ama biz İsrail ile ticaret yapmadığımız için Kanada’dan geliyor. Bu çipi araçların benzin depolarına takıyorlar. İsrail firması 1 dolara üretiyor, 8 dolara Türk firmasına satıyor. Bu firma 30 dolara darphaneye satıyor. Darphane de 1.810 TL +KDV’ye vatandaşın aracına takıyor. Neden darphane görevlendiriliyor yakıt çipi için? Enerji Bakanlığı yok mu? Maliye Bakanlığı yok mu?”
2025 Temmuzdan itibaren Türkiye’deki yaklaşık 30 milyon araca çip takılacağını hatırlatan Karakaş, “İsrail firmasının ürettiği çipe ne kadar güveniyoruz? Cumhurbaşkanı İsrail’in en büyük tehdit olduğunu söyledi. Böyle bir tehdit varken İsrail yarın bu çipleri patlatırsa ne yapacağız? Böyle bir yöntem yok, bu vatandaşı soymaktır. Böyle bir şey gerekliyse dünyanın en büyük çip fabrikası Tayland’da. Bizim Tayland’la bir sorunumuz da yok oradan alsaydınız? Burada niyet çip değil vatandaşı soyup birilerini zengin etmektir” diye konuştu.
Murat Çeçen
"Ertelenmezse yük vatandaşa kalır"
UTTS uygulamasına sektörden de tepki yağıyor. Sektör kaynaklarından aktarılan bilgilere göre her istasyon başına 1 milyon TL masraf yaratacak olan bu sistem için akaryakıt şirketleri nakit arayışına girdi. Ancak böyle bir nakit bulunamıyor. “Zaten kâr marjı düşük bir sektörüz, marketler olmasa para dönmüyor elimizde” diyen sektör mensupları, “Bu sistemde EPDK ve Enerji Bakanlığı hiç çalışmamış. Maliyetin nasıl karşılanacağı konuşulmamış. Zaten çok benzeri hatta daha işlevsel bir sistem kuruluyken ihale bile yapılmadan birden bire bir sistem getirildi. Şu an tüm sektör yana yakıla para arıyor ama bulamıyor. Ben olacakları söyleyeyim ya son bir hafta kala bu sistemi erteleyecekler ya da istasyonlara ‘yükü vatandaşa yıkın’ diyecekler. Bizler ürünlerimizde fiyat artırmak zorunda kalacağız. Yani vatandaş hem kendi aracına hem de istasyonlara takılacak olan sistemin yükünü çekecek. Bu yükün karşılığında kim nasıl zengin olacak bilemiyoruz. Bu sistemlerin en kalitelisini alsanız 10 dolara (350TL) mal olur ama vatandaşa satış fiyatı 1.800 TL oluyor” diye konuştu.
***
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'nde yeni gelişme: Kayıt süresi uzatıldı
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'ne kayıt süresi yoğunluk nedeniyle bir ay uzatıldı.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'ne (UTTS) geçişle ilgili yaşanan yoğunluk nedeniyle, vergi mükelleflerinin mağdur olmamaları için, sisteme kayıt tarihi 31 Ocak 2025 olarak yenilenirken, 31 Aralık 2024 tarihine kadar sisteme kaydolanlar donanım fiyatlarında yıl sonunda yaşanacak artıştan etkilenmeyecek.
RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca (GİB) hazırlanan, "Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ", Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Başkanlık, akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin mücadele amacıyla kurulan UTTS kapsamındaki uygulama esaslarında bazı değişiklikler yaptı.
Sistem kapsamındaki taşıt sahipleri ile akaryakıt istasyonu işletmecilerine en geç 31 Aralık 2024 tarihine kadar sisteme kaydolarak taşıtlarına ve istasyonlara gerekli donanımları taktırma zorunluluğu getirilmişti.
SON KAYIT TARİHİ DEĞİŞTİ
Tebliğle, sisteme son kayıt tarihi 31 Ocak 2025 olarak yenilendi. Donanım fiyatları yıl sonunda ÜFE artış oranı üzerinden güncelleneceği için 31 Aralık 2024'e kadar "utts.gov.tr" üzerinden sisteme kaydolanlar 2024 için geçerli fiyatlardan faydalanabilecek.
31 ARALIK'A KADAR KAYIT YAPTIRANLAR DAHA AVANTAJLI
Taşıt sahiplerinin 31 Aralık 2024'e kadar kayıt yaptırılması halinde, Taşıt Tanıma Birimi (TTB) siparişi verenler, 2024 fiyatlarıyla ödeme yapacaklar, montaj işlemini 30 Nisan 2025'e kadar tamamlama hakkına sahip olacaklar ve bu tarihe kadar UTTS üzerinden yapılmayan akaryakıt giderlerini vergi indiriminde kullanmaya devam edebilecekler.
1-31 Ocak 2025 tarihlerinde kayıt yaptırılması halinde 2025 yılı fiyatları geçerli olacak. Montaj işlemleri 30 Nisan 2025'e kadar tamamlanabilecek. Bu tarihe kadar UTTS üzerinden yapılmayan akaryakıt giderlerinin vergi indiriminde kullanılması uygulaması sürecek.
Mevcuttaki bireysel araçlar açısından TTB taktırma yükümlülüğü bulunmuyor. 1 Temmuz 2025'ten itibaren trafiğe çıkacak sıfır araçlara ise bu araçları piyasaya sürenler veya ithalatçıları ile üreticileri tarafından TTB taktırılması gerekiyor. Söz konusu araçların plakalarının veya sahiplerinin değişmesi durumunda TTB değişimi zorunluluğu bulunmuyor.
AKARYAKIT İSTASYONU İŞLETMECİLERİ İÇİN KOŞULLAR
Akaryakıt istasyonu işletmecileri için ise 31 Aralık 2024'e kadar kayıt yaptırılması halinde, 2024 hizmet bedeli geçerli olacak. Montaj işlemleri 30 Nisan 2025'e kadar tamamlanabilecek ve bu süre zarfında, söz konusu nedenle, cezai yaptırım uygulanmayacak.
1-31 Ocak 2025 tarihlerinde kayıt yaptırılması halinde 2025 yılı hizmet bedeli ödenecek. Montaj işlemleri 30 Nisan 2025'e kadar tamamlanabilecek ve bu süre zarfında, bu nedenle cezai yaptırım uygulanmayacak.
Son tarih olan 31 Ocak 2025'e kadar kayıt yaptırmayan taşıt sahipleri ve işletmeciler, yakıt harcamalarını gider olarak gösteremeyecekler. Donanım kurulumlarını tamamlamayanlar cezai yaptırımlarla karşılaşacak.
YENİ DÜZENLEMENİN İÇERİĞİNDE NE VAR?
1 Temmuz 2025'ten itibaren trafiğe çıkacak sıfır araçlar, ithalatçı veya üreticileri tarafından TTB'li olarak piyasaya sürülecek.
Mevcut taşıt tanıma sistemlerindeki taşınabilir cihazlar TTB ile değiştirilecek. Böylece, standartlaşma sağlanacak ve usulsüzlük önlenecek.
TTB sayesinde farklı akaryakıt şirketlerinden yakıt alımı mümkün olacak. Kapsamdaki araçların bireysel kullanıcılara devrinde yeni cihaz almak zorunda kalınmayacak.
UTTS sayesinde, 8 milyon taşıtın akaryakıt giderleri elektronik olarak kontrol edilerek, yılda en az 15 milyar liralık kayıt dışılığın önüne geçilecek.
Ülke genelinde halen bin 500 TTB montaj istasyonunda 4 bin teknisyen, taşıtlara donanım montajı yapıyor. Akaryakıt istasyonlarındaki donanım hazırlıklarında da 450 teknik servis, 2 bin personel görev alıyor.
Sisteme kayıtlı istasyon sayısı geride kalan haftalarda 4 bini, TTB siparişleri de 1,1 milyonu geçti. Yeni düzenlemeyle yıl sonuna kadar TTB siparişlerinin 2 milyonu, kayıtlı istasyon sayısının ise 8 bini geçmesi bekleniyor.
Öte yandan, "Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğle firmalara Taşıt Tanıma Sistemleri için yüzde 50'ye kadar amortisman oranını seçebilme imkanı sağlanarak, UTTS kapsamında yapılacak harcamaları 2 yılda gider yazma hakkı getirildi.
(SÖZCÜ)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder