29 Temmuz 2022 Cuma

TARİHTE BUGÜN (29 TEMMUZ)

  


   OLAYLAR:

  • 1830 - Fransa'da Temmuz Devrimi; X. Charles tahtından indirildi ve yerine Louis Philippe getirildi.
  • 1832 - Kavalalı İbrahim Paşa komutasındaki Mısır Hidivliği Ordusu, Ağa Hüseyin Paşa   komutasındaki Osmanlı Ordusu'nu Belen Geçidi'nde yapılan muharebede yenilgiye uğrattı.
  • 1908- Osmanlı Meşrutiyet Meclisi tarafından genel af ilan edildi. Sürgünde bulunan rejim aleyhtarları ülkeye dönmeye başladı.
  • 1921 - Adolf Hitler, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin Genel Başkanı oldu.Hitler “Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi”nin başkanlığını Anton Drexler’den devraldı.
  • 1925- İstanbul’da “Liman İşçileri İnhisarı” kuruldu.
  • 1947 - Dünyanın, tamamı elektronik ilk bilgisayarı ENIAC, hafızasının arttırılması amacıyla verilen aradan sonra tekrar çalıştırıldı ve 2 Ekim 1955'e dek sürekli çalıştı.
  • 1948 - II. Dünya Savaşı nedeniyle 12 yıldır yapılamayan Yaz Olimpiyatları Londra’da başladı. Türkiye, 6 altın, 4 gümüş ve 2 bronz madalyayla olimpiyat beşincisi oldu
  • 1950 - Türk Barışseverler Cemiyeti Başkanı Behice Boran ve Genel Sekreteri Adnan Cemgil tutuklandı. Cemiyet, Kore'ye asker gönderilmesini protesto etmişti.
  • 1953 - Bina yapımını teşvik edecek ve kaçak yapılaşmayı önleyecek kanun TBMM’de kabul edildi.
  • 1958 - NASA kuruldu.
  • 1959 - Vatan gazetesi sahibi ve Başyazarı Ahmet Emin Yalman, "Pulliam Davası"ndan 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.
  • 1960 - Havadis gazetesi, sıkıyönetimce tahrikçi ve ayrılıkçı yayın yaptığı iddiasıyla 10 gün süreyle kapatıldı.
  • 1965- İsmet İnönü, CHP’nin çizgisinin ortanın solu olduğunu dile getirdi. İnönü: “CHP bünyesi itibariyle devletçi bir partidir ve bu sıfatla, elbette ortanın solunda bir anlayıştadır” dedi.
  • 1965 - Türkiye, Dünya Daktilo Şampiyonası'nda şampiyon oldu.
  • 1968- lrak Komünist Partisi MK, bir bildiri yayımlayarak, Baas rejiminden; lrak’ta demokrasiyi gözden geçirme, Kürt halkına otonomi hakkını tanıma ve sosyalist çevrelerle ilişki geliştirme talebinde bulundu.
  • 1970- 274 sayılı Sendikalar Kanunu TBMM’de kabul edildi.
  • 1971- İzmir – Aydın karayolunda Ziraat Bankası’na ait para taşıma aracı soyuldu. 4 milyon TL gasp edildi. Soyguncuların Dev-Genç mensubu oldukları ileri sürüldü.
  • 1971 - Devlet Demiryolları’nın İstanbul’daki 4 gümrük deposunda başlatılan grev 4.gününde.
  • 1975 - Ankara'nın CHP’li Belediye Başkanı Vedat Dalokay işçi maaşlarını ödeyemediğini ve Hükûmet'in de yardım etmediğini açıkladı. Dalokay, Hükûmet'i protesto için üç günlük açlık grevine başladı.
  • 1977- Manisa/Ahmetli’de Uşak Yay-Kur öğrencisi ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) üyesi Seydi Akcan (19) tartıştığı ülkücü çiftçi M.Öz tarafından pamuk tarlasında av tüfeğiyle öldürüldü. Katil zanlısı 2 ülkücü yakalandı.
  • 1981 - Birleşik Krallık'ta Galler Prensi Charles, Lady Diana ile evlendi.
  • 1982- Pınar Kür’ün “Yarın… Yarın” adlı romanı Erzurum, Ağrı, Kars ve Artvin İlleri Sıkıyönetim Komutanlığı bölgesinde yasaklandı.
  • 1983- MGK, İş Yasası’nı kabul etti. Yasayla iş ve işçi bulmak amacıyla faaliyette bulunulması ve büro açılması yasaklandı. Yasa ayrıca 15 yaşından küçük çocukların işyerlerinde çalıştırılmasını yasaklarken, zamanında ödenmeyen kıdem tazminatları için vadesiz mevduata uygulanan en yüksek faiz verilmesini de hükme bağlıyor. Bir yıl veya daha uzun süreli hizmet akitleri yazılı yapılacak. Sürekli hizmet akitlerinde deneme süresi en çok bir ay olacak. Bu süre, toplu iş sözleşmesiyle üç aya kadar uzatılabilecek.
  • 1983 - İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi, DİSK/ T.Maden-İş’in yöneticisi-işyeri temsilcisi 64 kişi hakkında 6-20 yıl arası hapis istemiyle dava açtı.
  • 1985- İstanbul Kazlıçeşme’de 14 fabrikada Deri-İş üyesi 512 işçi greve başladı.
  • 1986 - Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı; 74 sanık 4 aydan 15 yıla kadar hapis cezaları aldı, 40 sanık beraat etti.
  • 1986- Sandinist yönetim altında Nikaragua köylüleri kooperatif çiftliklerde Özyönetim Kurulları’nda kararlar aldıkları açıklandı. 
  • 1987 - Margaret Thatcher ile François Mitterrand, Manş Tüneli'nin inşasına ilişkin anlaşmayı imzaladılar.
  • 1988- Danıştay 10.Dairesi, siyasi göçmenlerin kültür-sanat eserlerinin Türkiye’de yayınlanabilmesi için yapılan başvuruyu reddetti. Başvuru, F.Almanya’da bulunan Melike Demirağ-Şanar Yurdatapan çiftinin “İstanbul’da Olmak-Anadolu” adlı kasetleri için yapılmıştı.
  • 1988 -  “Arafat’ın küçük generalleri”nin 8 ay önce Batı Şeria-Gazze’de başladığı “İntifada”da 234 ölü, 36 bin yaralı var.
  • 1988 - 28 Avrupalı komünist partiyi temsilen Türkiye’ye gelen 5 kişilik parlamenter heyetinin Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde TBKP liderleri H.Kutlu ve N.Sargın ile görüşmesine izin verilmedi. 
  • 1989 - – Zülfü Livaneli’nin gece Gülhane Parkı’ndaki konserini 60 binin üzerinde kişi izledi.
  • 1989 - 12 Eylül 1980’den bu yana 9 yılda 356 kitap, 189 film, 20 kaset yasaklandı. 
  • 1989 - Ataol Behramoğlu’nun “Mustafa Suphi Destanı” Avignon Festivali’nde Halk Oyuncuları’nca sergileniyor.
  • 1989 - İran Devlet Başkanlığı seçimlerini Haşimi Rafsancani kazandı.
  • 1991- Kürt liderler, gelişmeler karşısında, Saddam Hüseyin ile bir özerklik anlaşması için görüşme gereğini duydular. Bu fikir, koalisyonun içinde yer alan, Birleşik Krallık ve Avrupa Topluluğu tarafından da desteklendi. Mayıs 1991’de de Mesut Barzani Kerkük’ün özerk Kürdistan’ın başkenti olmasının Bağdat tarafından kabul edildiğini ilan etmişti. Irak hükümeti,  Kürt liderlerin kabul etmediği koşulları öne sürünce, görüşmelerin kesildiği duyuruldu.
  • 1991 -  Tekel ve Sümerbank Kundura işçileri, işyerini terketmeyen 2.700 Beykoz Paşabahçe Cam işçisini ziyaret etti. Bugüne kadar Paşabahçe Cam grubundan Beykoz’da 639, Mersin’de 442, Topkapı’da 88, Sinop’ta 33, Trakya ve Kırklareli’de 184 çalışan çıkarıldı.
  • 1992- 12 Mart muhtırasının imzacılarından Deniz Kuvvetleri eski komutanı, emekli Oramiral Kemal Kayacan silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırıyı Devrimci-Sol örgütü üstlendi.  
  • 1993- Tüm Bel-Sen ve Yapı Yol-Sen üyesi kamu çalışanları memur zammını protesto için ülke genelinde iş bıraktı. 
  • 1993 - 600 bin kamu işçisi, hükümetin toplu sözleşme görüşmelerin uzlaşmaz tavrına karşı ülke genelinde iş bıraktı.
  • 1993 - Kağıthane Belediyesi’nden atılan bir grup işçinin Belediye-İş Aksaray binasını işgali polis operasyonu ile sonlandı.
  • 1995- Tunceli Kültür ve Dayanışma Derneği üyeleri, “özel tim terörü, göçe zorlanma vb. baskılara karşı” İstiklal Caddesi başından Tünel’e yürüdü. 
  • 1998- Nükleer Karşıtı Platform, Akkuyu için ihaleler açan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı hakkında suç duyurusunda bulundu.
  • 1999- “Mezarda Emeklilik” Tasarısı’na karşı DİSK, KESK ve TTB Türkiye genelinde 1 saat süreyle çalışmayıp alanlara çıktı.
  • 1999 - Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk kez bir başkan görev başındayken ceza aldı. Başkan Bill Clinton yalan ifadeden 90 bin dolar ödemeye mahkum edildi.
  • 2000- İstanbul’da F Tipi cezaevlerini protesto etmek isteyen Partizan, TAYAD, ÖMP ve Kızıl Bayrak’tan 24 kişi gözaltına alındı.
  • 2000 - ‘Aydın ve Sanatçı Girişimi’ adı altında bir araya gelen 33 aydın ve sanatçı,F Tipi cezaevi uygulamalarını protesto etmek için bir günlük açlık grevine başladı.
  • 2000 - İspanya’da Bask ülkesinin bağımsızlığı için mücadele eden ETA örgütü, Sosyalist Parti’nin önde gelen isimlerinden Jean Maria Jauregui’yi öldürdü.
  • 2001- Hayata Dönüş Opresyonunda Bayrampaşa Cezaevi’nde Hacer Arıkan’ın vücudunun %40’ının yandığı, akciğerlerinin söndüğü, kalça kemiğinin kırıldığı, sol ayağının 3 cm. kısaldığı, 4 ameliyat geçirdiği; abisi Erdal Arıkan’ın, ölüm orucunun 200.gününde zorla müdahaleden dolayı Wernicke Korsakoff hastası olduğu açıklandı.
  • 2002- Paşabahçe Cam Fabrikası’nın 15 günlüğüne kapatılıp işçilerin ücretli izne gönderilmesi kararına karşı Kristal-İş üyesi 870 işçi 8 gündür işyerini terk etmiyor, aileleri de fabrika dışında destek veriyor.
  • 2002 -  Yunanistan’da 17 Kasım örgütünün yakalanan 14 üyesinden sekizi geniş güvenlik önlemleri altında Atina Emniyet Müdürlüğü’nden Koridalos Cezaevi’ne sevk edildi.
  • 2003 -  ABD Dışişleri sözcüsü Rıchard Boucher: “Irak’ta kurulacak istikrar gücüne 30 ülke destek veriyor.Türkiye bir an önce karar vermeli” dedi.
  • 2005- EMO, Haber-İş, Haber-Sen, Türk Haber-Sen ve Birlik Haber-Sen temsilcileri Türk Telekom’un satışını protesto etti.
  • 2005 - Seydişehir Eti Alüminyum Fabrikası’nı satın alan CE-KA A.Ş. devir için geldikleri tesislerde işçilerin eylemiyle karşılandı. İşçiler özelleştirme karşıtı sloganlarla eylem yaptı.
  • 2006- Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in “Türkiye’ye hakaret” suçundan aldığı cezanın Yargıtay tarafından onanmasının ardından “Barış Girişimi” adlı  sivil itaatsizlik hareketi başlatıldı. 301. maddenin kaldırılması istendi; Hrant Dink için imza kampanyası başlatıldı.
  • 2007- Güney Koreli 22 kişiyi rehin tutan Taliban, Afganistan hükümetiyle görüşmeleri kesti. Taliban sözcüsü, hükümetin güç kullanması halinde rehineleri öldüreceklerini söyledi.
  • 2010- Euro bölgesinde ekonomik kriz: İtalya, 2012 yılına kadar bütçe açığını azaltmak için hazırlanan 25 milyarlık tasarruf planını kabul etti. 
  • 2011- Genelkurmay Başkanı Org. Işık Koşaner, görev süresi 1 yılı doldurmadan istifa ettiğini açıkladı. Koşaner ile birlikte Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Erdal Ceylanoğlu, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Eşref Uğur Yiğit ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Aksay istifa etti. 
  • 2012- Fukuşima’nın ardından 50 nükleer santrali kapatıp 2’sini tekrar açan Japonya’da parlamento kuşatıldı.
  • 2012 - Yargıtay’ın “Cami-mescit dışındakilerin ibadethane olarak kabulü mümkün değil” kararı İstanbul ve Yalova’da protesto edildi.
  • 2013- Gezi Direnişi’nde hayatını kaybeden 7 kişi için 7 ülkede 7’şer kişinin katılımıyla 7 dakikalık “duran insan” eylemi yapıldı.
  • 2013 - Abdullah Cömert ve Ali İsmail Korkmaz için Antakya/ Uğur Mumcu Meydanı’ndan Armutlu Mahallesi’ne yürüyen kitle forum yaptı.
  • 2013 - Güney Marmara Doğal ve Kültürel Çevreyi Koruma Derneği’yle (GÜMÇED) Gençlik Muhalefeti 6 Ağustos’a kadar sürecek “Doğa İçin Direniş, Gezi’den Kaz Dağları’na Direniş Sürüyor” etkinliği düzenledi. Edremit’in Zeytinli beldesinde buluşan gençler yüzlerce çadır kurdu.
  • 2015- Olağanüstü toplanan TBMM Genel Kurulu’nda, CHP’nin artan terör eylemleri için Meclis araştırması talebiyle verdiği önerge AKP ve MHP’lilerin oylarıyla reddedildi. MHP’liler önce çekimser kalırken, Grup Başkanvekili Oktay Vural’ın uyarısı üzerine ”Hayır” oyu kullandı.
  • 2015 - Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın HDP’li vekillere yönelik dokunulmazlık çıkışının ardından HDP’li 80 milletvekilinin tamamı “dokunulmazlıklarının kaldırılması” yönünde TBMM Başkanlığı’na dilekçe verdi.
  • 2015 - AKP Genel Başkan Yardımcısı Süleyman Soylu‘nun HDP Eş Genel Başkanı S.Demirtaş hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurusunun ardından, Başsavcılık Demirtaş’ın dokunulmazlığının kaldırılması için fezleke talebinde bulunarak Adalet Bakanlığı’na gönderdi.
  • 2015 - Erzurum’un Aşkale ilçesinde bir çarşı esnafının, tartıştığı Kürt işçinin parmağında PKK’yi simgeleyen yüzük taşıdığı iddiasıyla topladığı 2.000 kadar kişi TOKİ inşaatını basarak işçileri linç etmek istedi. Kürt işçiler polis gözetiminde Aşkale’den çıkarıldı.
  • 2015 -  Taliban lideri Molla Ömer’in iki yıl önce öldüğü açıklandı. Taliban Sözcülüğü, Molla Ahtar Muhammed Mansur’un örgütün yeni lideri olarak seçildiğini duyurdu; ancak Taliban Yüksek Konseyi, Molla Mansur’un yeni lider olarak seçildiği haberlerini reddetti.
  • 2016 - Hakkâri saldırısı: Hakkâri - Çukurca karayolunda yol kontrolü yapan askerlere, PKK tarafından düzenlenen saldırıda, 8 asker yaşamını yitirdi, 25 asker de yaralandı.


    DOĞUMLAR:

  • 1805 - Alexis de Tocqueville, Fransız siyasi düşünür ve tarihçi (ö. 1859)
  • 1817 - İvan Ayvazovski, Rus ressam (ö. 1900)

  • 1885 - Theda Bara, 29 Temmuz 1885 - 7 Nisan 1955 tarihleri arasında yaşamış Amerikalı oyuncudur. Sessiz film döneminin ilk yıldızlarından olan Bara'nın asıl adı Theodosia Burr Goodman'dır. Oynadığı femme fatale rollerden ötürü ona vampir sözcüğünden kısaltılarak takılan vamp ismi, daha sonra bu tür roller için yapılan genel bir tanımlama olmuştur.Theda Bara ise sinema tarihinin ilk vampı (vamp = vampir sözcüğünün kısaltılmışı; uğursuz kadın, cinsel çekiciliğine kapılan erkeklerin başına belalar gelmesine yol açan kadın) oldu.v Asıl adı Thedosia Goodman olan Theda Bara, Theodosia de Coppett adıyla bir film çevirdikten sonra, A Fool There Was (Orada Bir Çılgın Vardı, 1915) filminde takma adını kullandı.

  • 1892 - William Powell, Amerikalı oyuncu (ö. 1984)
  • 1909 - Chester Bomar Himes (29 Temmuz 1909 – 12 Kasım 1984), Afrikalı-Amerikalı yazar. If He Hollers Let Him Go isimli romanı ve Harlem Detective roman serisi ile ünlüdür. 1958 yılında, Fransa'da verilen Grand Prix de Littérature Policière polisiye ödülüne layık görüldü. Cotton Comes to Harlem isimli romanı 1970 yılında Ossie Davis tarafından filme çekildi. 1991 yılında ise A Rage in Harlem isimli romanı sinemaya uyarlandı. Bu filmin başrollerinde Gregory Hines ve Danny Glover oynadı.  Himes Cleveland'de East Lisesi'ne devam etti. Ohio Devlet Üniversitesi'nin ilk sınıfındayken okuldan atıldı. 1928'in son günlerinde silah soygun suçundan tutuklandı ve 20 ile 25 yıl arasında hapis yatmak üzere Ohio Hapishanesi'ne gönderildi. Hapisteyken kısa hikâyeler yazmaya başladı. Bu öyküler ulusal dergilerde yayınlandı. Himes, daha sonraları hapishanede yazı yazmanın ve bunları yayınlatmanın gardiyanların ve diğer mahkümların saygısını kazanmanın bir yolu olduğunu açıkladı. Böylece kendisine şiddet uygulanmıyordu. 1931 yılında hikâyeleri The Bronzeman'de yayınlandı. 1934'te ise ilk kez Esquire'a bir öyküsü çıktı. To What Red Hell isimli öyküsü ve daha sonra yazdığı Cast the First Stone isimli romanı 1930 yılında şahit olduğu Ohio Hapishanesi'ndeki yangını konu alır. 1934 yılında başka bir hapishaneye transfer oldu. 1936 yılında ise annesinin gözetimi altında olması şartıyla serbest bırakıldı. Serbest kaldıktan sonra yarı zamanlı işlerde çalıştı. Bir yandan da yazmaya devam etti. Bu dönemde, onu edebiyat dünyası ile tanıştıran Langston Hughes ile arkadaş oldu. 1936 yılında, Jean Johnson ile evlendi.Mike Davis'in anlattığına göre Warner Brothers film şirketi için çalışırken şirketin sahiplerinden Jack Warner, "Allah'ın belası zencileri buralarda istemiyorum." diyerek işine son verdi. Himes daha sonra otobiyografisinde bu olayı şöyle anlattı:
  • Otuz bir yaşındayken duygusal, fiziksel ve ruhsal olarak geçirdiğim otuz bir senede kırılmadığım kadar çok kırıldım. Güneyde yaşamıştım, bir asansörden düşmüştüm, üniversiteden atılmıştım, hapishanede yatmıştım, Cleveland'deki bunalımın son beş senesinde oradaydım ama tüm bunlara rağmen bütün olarak kalmayı başarmıştım. Aklım keskindi, reflekslerim iyiydim ve acı çekmiyordum. Oysa Los Angeles'taki ırkçı önyargılar altında yaşarken acı çekmeye ve nefretle yaşamaya başladım. 
    1950'lerde Himes, Fransa'da yaşamaya karar verdi. Bu kararda o ülkede popüler olmasının da payı vardı. Paris'te politik karikatürist Oliver Harrington ve Richard Wright, James Baldwin gibi yazarlarla birlikte çok seviliyordu. 1969 yılında, Himes İspanya'daki Moraira'ya taşındı. Bu şehirde 1984 yılında Parkinson hastalığından vefat etti.
    1919 - Nevin Akkaya, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2015)
  • 1923 - Atilla Konuk, Türk siyasetçi ve sporcu (ö. 2009)
  • 1924 - Robert Horton, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
  • 1925 - Mikis Theodorakis, Yunan besteci
  • 1940 - Aytaç Yalman, Türk asker ve Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (ö. 2020)
  • 1940 - Erol Demiröz, Türk aktör ve yönetmen (ö. 2021)
  • 1945 - Mircea Lucescu, Rumen futbolcu ve teknik direktör
  • 1953 - Ken Burns, Amerikalı yönetmen ve belgesel film yapımcısı
  • 1955 - Jean-Hugues Anglade, Fransız aktör
  • 1958 - Yavuz Sepetçi, Türk oyuncu
  • 1960 - Binnur Şerbetçioğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
  • 1963 - Alexandra Paul, Amerikalı oyuncu
  • 1973 - Stephen Dorff, Amerikalı oyuncu
  • 1978 - Ayşe Hatun Önal, Türk şarkıcı
  • 1981 - Fernando Alonso, İspanyol Formula 1 pilotu
       

       
      ÖLÜMLER:

Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)