29 Temmuz 2022 Cuma

TARİHTE BUGÜN (30 TEMMUZ)

 

     OLAYLAR:

  • 1629 - Napoli'de (İtalya) deprem: 10.000 kişi öldü.
  • 1688 - Belgrad Kuşatması: Osmanlı hakimiyetindeki Belgrad, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu önderliğindeki güçler tarafından kuşatıldı ve 8 Eylül'de şehri ele geçirdiler.
  • 1903- RSDİP’nin 2. Kongresi ve Bolşevizm’in doğuşu.
  • 1908- Aralarında Cemal ve Talat paşalar ile Cavit Bey’in de bulunduğu Selanik İttihat ve Terakki Cemiyeti sorumluları İstanbul’a geldi.
  • 1908 - İstanbul Cibali Tütün Fabrikası işçileri greve çıktı.
  • 1929 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’ya suikast girişimi iddiasıyla yargılanan Kadriye Hanım ve arkadaşları beraat ettiler.
  • 1932 - Yaz Olimpiyatları, Los Angeles'ta başladı.
  • 1940 - Yozgat’ta deprem: 12 köy yıkıldı, 300 ölü ve 360 yaralı.
  • 1943- Van’ın Özalp ilçesinde 33 köylü kurşuna dizildi. Tarihe 33 kurşun olayı olarak da geçer bu büyük  katliam. 33 Kişi Korkut vadisine götürülerek General Mustafa Muğla’nanın emriyle elleri ve gözleri bağlanarak kurşuna dizildiler. Bu olay genelde Özalp olayı Muğlalı olayı olarak da anılırken tarihe 33 kurşun olarak geçti. Ünlü şair Ahmed Arif’in, 33 Kurşun şiiri de bu olayı konu ediniyor.
  • 1945 - Trakya’da Nazi Almanyası adına casusluk yaptıkları iddiasıyla yargılanan 15 kişi ölüm cezasına mahkûm edildi.
  • 1946 - Kazım Orbay, Genelkurmay Başkanlığı'ndan istifa etti, yerine Salih Omurtak atandı.
  • 1947 - Demokrat Parti Kütahya Milletvekili Adnan Menderes’in TBMM’de yaptığı konuşmayı yayımlayan Tasvir, Demokrasi, Demokrat İzmir ve Yeni Asır gazetelerinin sahipleri ve Yazı İşleri Müdürleri tutuklandılar.
  • 1953- Demiryolları devlet işletmesi haline getirildi.
  • 1956- Ordu, Giresun ve Trabzon’da Cumhuriyet Halk Partililerin siyasi toplantı yapmalarına izin verilmedi.
  • 1966 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait uçaklar, Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki askerden arındırılmış bölgeyi bombaladı.
  • 1966 - Birleşik Krallık, Almanya’yı 4-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
  • 1971 - Boeing 727 tipi Japon millî bir yolcu uçağı ile bir Japon savaş uçağı, Morioka (Japonya) semalarında çarpıştı: 162 kişi öldü.
  • 1973 - Üniversiteye giriş sınavı, sorular satıldığı için iptal edildi.
  • 1975 - Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye İş Bankası’ndaki hissesini denetleme yetkisinin Cumhuriyet Halk Partisi'ne ait olduğu karara bağlandı.
  • 1977 - Türkiye Basketbol Genç Millî Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu.
  • 1978- Balıkesir Cezaevi’nde solcu koğuşunu basan “ülkücüler” 2 kişiyi öldürdüler. Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Sekreter Yardımcısı Yaşar Okuyan “İktidar iş başında kalmakta inat ettiği sürece daha çok kan dökülecektir” dedi.
  • 1979- AP Urfa Milletvekili Mehmet Celal Bucak ve yakınlarının iftara davet edildiği Hilvan ilçesinin Kırbaç köyündeki ev, otomotik silahlı 20 kişi tarafından tarandı, 4 kişi öldü, 11 kişi yaralandı.
  • 1980- Yeni Çeltek Linyit İşletmesi’nde Yeraltı Maden-İş’in 50 gün önce başlattığı grev, iktidarın tüm engelleme ve tehditlerine rağmen sürüyor.
  • 1980 -  Rize’de Zihni Derin Çay Fabrikası’nda işçi olarak çalışmaya başlayan Bayram Ali Tatoğlu, fabrikadaki gece vardiyasından çıktıktan sonra Reşadiye Mahallesi’nde öldürüldü. Tatoğlu, dar gelirli ailelerle, çocuklara yaptığı yardımlarla kentin kahramanı olarak tanınmış ve Rize’de işçileri örgütleyerek mitinglere öncülük etmişti.
  • 1980 -  Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı, “İhtilalcı sendikalizm metodlarını kullanarak halk egemenliğinin Marksist bir esasa dayandırılmasını hedef alan faaliyetler içinde bulunduğu” iddiasıyla DİSK’in kapatılması için İş Mahkemesi’nde dava açtı. 
  • 1981- Mamak Askeri Cezaevi’nde ülkücülerle aynı koğuşta kalmak istemeyip açlık grevi yapan 100 kadar devrimci tutukludan 16’sı hastaneye kaldırıldı. 12 Eylül sonrası askeri cezaevlerinde “karıştır-barıştır” adı verilen zorla aynı koğuşta tutma uygulaması başlatılmıştı.
  • 1982 - Mehmet Yurdadön, Finlandiya'da yapılan 10 bin metre yarışmasında altın madalya kazandı.
  • 1983- Diktatör Baas Rejimi, Barzani Aşiretine mensup, yaşları 12 ile 70-arasında olan 8 Bin kişiyi, Quştepe nahiyesinde topluca  gözaltına aldı.
  • 1987- Mekke’de Hac sırasında İranlılar Amerika Birleşik Devletleri aleyhine gösteri yaptı. Suudi polisi ateş açtı; çok sayıda İranlı ve Suudi öldü.
  • 1988- Fethiye ve Gökova körfezleriyle Dalyan kıyıları özel çevre ve koruma bölgesi ilan edildi. Bölgedeki inşaatlar durduruldu.
  • 1992- İşlenen Binlerce “Faili Meçhul” cinayetlerden bir tanesi de Özgür Halk Dergisi Batman muhabiri Çetin Ababay’ın bugün öldürülmesiyle gerçekleşti. Çetin Ababay’ın kontrgerilla tarafından katledildiği iddia edildi.. Batman doğumlu olan Ababay, iki yıl cezaevinde kalmış gördüğü işkenceden dolayı boynundan felç olmuş, gördüğü tedaviye rağmen hastalığı büyük iz bırakmıştı. 1991 yılında Özgür Halk dergisinin Batman temsilciliğini yapmaya başladı. Öldürüldüğünde 28 yaşındaydı.
  • 1992 -  İstanbul, Ankara, Adana büyük şehir ve ilçe belediyeleri ile Trabzon Belediyesi’nde çalışan yaklaşık 43 bin işçi greve başladı.
  • 1992 - Barcelona’da düzenlenen 25. Olimpiyat Oyunları’nda 62 kiloda güreşçi Akif Pirim altın madalya kazandı.
  • 1992 -  4.Sinop Kültür ve Turizm Şenliği’nde sergilenen 50 karikatürden 4’ü panodan sökülüp çizeri M.Arslan ile birlikte gözaltına alındı.
  • 1993- Kamuda çalışan 610 bin işçi toplu iş sözleşmelerinin sonuçlanmamasını protesto için Türkiye genelinde toplu viziteye çıktı. Tüm Bel-Sen, Tüm Sağlık-Sen ve Tüm Haber-Sen üyesi onbinlerce memur da grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı için ülke genelinde iş bıraktı.
  • 1993 -  Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saraçoğlu, “Bir şey yapamaz hale getirildim” diyerek görevinden istifa etti.
  • 1994- SHP’li’ler, 2 aydır Saray Cezaevi’nde bulunan Petrol-İş Sendikası eski Başkanı Münir Ceylan’ı ziyaret etti.
  • 1994 - Yazdığı kitabı (“Utanç”) yasaklanıp “ölüm fetvası” çıkarılan, bir Hindistan gazetesinde yer alan ”Kur’an’ın baştan sona değişmesi gerek”sözlerinden dolayı tutuklama kararı çıkarılıp saklanan Bangladeşli yazar Teslime Nesrin, Cumhuriyet gazetesiyle yaptığı telefon söyleşisinde: “Ben kadınlarla erkekler arasında ayrımcılığa yol açan bütün kuralların, kutsal kitaplardan kaynaklansalar bile değiştirilmesini istiyorum.” dedi.
  • 1995 - Çeçenistan ile Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Grozni’de imzalandı.
  • 1995 - Tunceli Kültür ve Dayanışma Derneği üyesi yaklaşık 500 kişinin boşaltılan/ yakılan köyler ve özel tim baskısına ilişkin Sultanahmet’teki basın açıklamasına polis müdahale etti: yüzlerce gözaltı.
  • 1996- Başbakan Çiller’den Türk-İş Başkanı Bayram Meral’e: “İşçiler ne yapıyor da para istiyorsunuz? Ülkenin kanını emiyorsunuz”!
  • 1997- Ankara’da 8 yıl kesintisiz eğitim kararına karşı yapılan gerici gösteride polisin de göstericilerle birlikte gazetecilere saldırması İstanbul’da Gazeteciler Cemiyeti önünde protesto edildi.
  • 1998- Dersim Çemişgezek’te TKP (ML)- TİKKO gerillası Hüseyin Ekici, çatışmaya girdiği devlet güçleri tarafından öldürüldü.
  • 1998 - Üniversite sınavlarının tek basamaklı olması Yüksek Öğretim Kurulu, YÖK Genel Kurulu’nda onaylandı.
  • 1999- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Prof.Dr. Yalçın Küçük hakkında 6 yıla kadar ağır hapis cezası istemiyle dava açtı. Küçük’ün 1998’de Yunanistan’da Sofia Yordanida adlı yazarla yaptığı konuşmada ”devletin askeri kuvvetlerini alenen tahkir ve tezyif ettiği” iddia ediliyor.
  • 2000- Venezüella’da tüm yasama ve yürütme organlarını belirlemek için seçim yapıldı.  Hugo Chavez ikinci kez devlet başkanı seçildi. 12 milyon seçmenin yüzde 60’ının oyunu aldı.
  • 2001- Enis Öksüz’ün istifasıyla boşalan Ulaştırma Bakanlığı’na MHP Grup Başkanvekili İzmir Milletvekili Oktay Vural getirildi.
  • 2002- F Tipi cezaevlerini protesto için sürdürülen ölüm orucu eyleminde (DHKP-C davasından tutuklu) 24 yaşında Semra Başyiğit yaşamını yitirdi. Ölüm orucunda 92 kişi hayatını kaybetti. Aynı gün,  Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, ölüm orucundaki Osman Ali Çöpel ve Mustafa Genç’i sağlık durumları nedeniyle affetti.
  • 2002 -  26 Nisan 1979 tarihinde uygulanmaya başlayan 8 yıl süren sıkıyönetim ardından 15 yıl da olağanüstü halle yönetilen Hakkari ve Tunceli’de (OHAL) uygulaması kalktı. Tunceli’de OHAL uygulaması sırasında 151 köy ve 800 mezra boşaltılmıştı.
  • 2002 -  Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, TBMM Genel Kurulu’nda 189 oyla kabul edildi.
  • 2002 -  Kongo ve Ruanda arasında, Orta Afrika`da istikrarsızlığa ve milyonlarca kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirme çabasıyla barış anlaşması imzalandı.
  • 2003- 7. Uyum Paketi TBMM’de kabul edildi. Askeri harcamalar denetime açılıyor, MGK Genel Sekreterliği’nin görev ve yetkileri daraltılıyor, MGK’ya sivil sekreter seçilecek, işkence davaları uzun sürmeyecek, terörü teşvik etmedikçe düşünce suç sayılmayacak. 7. Uyum Paketi onay için Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e gönderildi.
  • 2003 - Avusturyalı paraşütçü Felix Baumgartner iki metrelik kanatlarla 9 bin metreden atlayarak Britanya’dan Fransa’ya uçtu.
  • 2004- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, ‘Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Yasa’yı kabul etti. Daha önce yasanın üç maddesini veto etmiş, hükümet ise yasayı ikinci kez Meclis’ten aynen geçirerek cumhurbaşkanına göndermişti.
  • 2004 - Pakistan’da başbakanlığa atanan Şevket Aziz’e suikast girişimi oldu.  Aziz yara almadan kurtulurken altı kişi öldü, 45 kişi yaralandı.
  • 2004 -  Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te ABD ve İsrail Büyükelçilikleri ile başsavcılığa intihar saldırısı düzenlendi; iki kişi öldü, Saldırıyı Özbekistan İslami Hareketi üstlendi.
  • 2005- Lübnan’da Suriye karşıtı Fuad Siniora hükümeti parlamentoda güven oyu aldı.
  • 2006- Bingöl’ün Direkli Köyü’nde dört çocuk mayına bastı. Biri öldü, üçü ağır yaralı.
  • 2006 -  Fındık fiyatının çok düşmesi üzerine Ordu’da “Fındığına Sahip Çık” mitingi düzenlendi.  100 bin çiftçi katıldı. “Biz fındık toplayamıyoruz. Tayyip Bey sen de oy toplayamayacaksın” sloganları atıldı. Mitingden sonra 20 bin kişi Ordu-Samsun yolunu trafiğe kapattı. Polis eylemcilere cop ve biber gazıyla müdahale etti.
  • 2007- Anayasa mahkemesi,TBMM’de en az 3 milletvekili bulunan partilere de Hazine yardımı ödenebileceğine ilişkin hükmü yürürlükten kaldıran maddenin iptali istemini 5’e karşı 6 üyenin oyuyla reddetti. Karara göre yüzde 7’nin altında kalan partilere yardım yok.
  • 2008 – AKP’ye açılan kapatma davası sonuçlandı. Kararı anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç açıkladı : Ak Parti Kapatılmadı, Hazineden 1/2 oranında mahrum edildi. Mahkemenin 6 üyesi partinin ”kapatılması”, 5 üye ise ”kapatılmaması” yönünde oy kullandı.
  • 2008 -  İstanbul Küçükçekmece İlçesi’ne bağlı Kayabaşı Köyü yakınlarında göl kıyısında araziye atılan 13 ceset bulundu. Ölen kişilerin Pakistanlı kaçaklar olduğu belirlendi.
  • 2009-Mahkeme, Kemal Türkler‘in katlinden yargılanan ülkücü Ünal Osmanağaoğlu hakkında ikinci kez verdiği beraat kararı Yargıtay’da bozulmasına rağmen üçüncü kez yine beraat kararı verdi.
  • 2009 - DİSK’e bağlı Genç-Sen üyesi öğrenciler, üniversite harçlarına yapılan % 8 ile % 500 arasındaki zammı İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüs önünde protesto etti, Rektör Yardımcısı ile görüştü.
  • 2011- Kemal Burkay, hükümetin “Kürt Sorunu” konusundaki açılım çabalarına destek vermek üzere 31 yıldır yaşadığı İsveç’ten Türkiye’ye döndü.
  • 2013- Danıştay, Veli Saçılık’a Burdur Cezaevi’nde koparılan kolu için ödenen 150 bin TL’lık tazminatın, “kepçeye tuğla atarak direndiği için kusurlu olduğu” gerekçesiyle birikmiş faiziyle birlikte yaklaşık 500 bin TL olarak Saçılık’tan tahsiline karar verdi.
  • 2015- Dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu ile birlikte 4 CHP’li, 2 HDP’li ve 1 AKP’li hakkında düzenlenen Başbakanlık fezlekeleri Meclis başkanlığına gönderildi.
  • 2015 - Cumhurbaşkanı Erdoğan Çin gezisinde Demirtaş’ı hedef aldı: ”Bu şahıs 50 kişinin öldüğü 6-7-8 Ekim katliamının baş sorumlusudur. Fırsat bulsa dağa çıkar.” Demirtaş cevap verdi: ”Dağın çözüm olduğuna inansaydım ben de dağa gitmiş olurdum.”
  • 2015 - Şırnak’ın Silopi ilçesinde gece bir eve yapılan polis baskınında YDGH’li olduğu iddiasıyla 3 kişi öldürüldü. Ardından bir zırhlı araca bombalı saldırıda 1 polis hayatını kaybetti, 4’ü yaralandı.
  • 2015 -  Suriyeli muhalif savaşçılardan DAEŞ ve Esed’e karşı koyması amacıyla ABD ve Türkiye tarafından ortaklaşa hazırlanan eğit-donat programına katılarak Suriye içlerine giden ilk birlikten 18 kişi ve komutanlarının, Nusra Cephesi güçlerinin eline düştü.
  • 2016- 15 Temmuz darbe girişimi sonrası birçok kamu kurum ve kuruluşundan 69 bin 779 kamu çalışanının görevden uzaklaştırıldığı açıklandı.


 DOĞUMLAR:
   

   
ÖLÜMLER:
  • 303 - Kayserili Julitte, Hristiyan bir şehit (d. ?)
  • 1286 - Bar Hebraeus, felsefeci, tarihçi, şair, gramer uzmanı, müfessir, ilahiyatçı ve dönemin Süryani Katolikos'u (d. 1225)
  • 1784- Ansiklopedinin kurucusu Fransız edebiyatçı ve filozof Denis Diderot hayata veda etti.
  • 1811- Meksika’da Rahip Hidalgo kurşuna dizildi. Hidalgo bir yıl önce Meksika’da bağımsızlık hareketini başlatmıştı.
  • 1898- Almanya’yı birleştiren “kan ve demir” politkasıyla ünlü Almanya başbakanı Otto von Bismarck öldü.
  • 1916 - Albert Ludwig Sigesmund Neisser, Alman tıp doktoru (bel soğukluğunun etkenini bulan) (d. 1855)
  • 1985 - Julia Robinson, Amerikalı matematikçi (d. 1919)
  • 1990 - Hüseyin Peyda, Türk sinema oyuncusu (d. 1919)
  • 2000 - Yazar, çevirmen Zeyyat Selimoğlu öldü. Sanatçı “Direğin Tepesinde Bir Adam” adlı hikaye kitabıyla 1969 Sait Faik Hikaye Armağanı’nı, “Koca Denizde İki Nokta” adlı kitabıyla 1973 Türk Dil Kurumu Hikaye Ödülü’nü, “Derin Dondurucu İçin Öykü” adlı eseriyle 1995 Haldun Taner Öykü Ödülü’nü aldı.
  • 2006 - Duygu Asena, Türk gazeteci ve yazar (d. 1946)
  • 2007 - Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (d. 1918)
  • 2007 - Michelangelo Antonioni, İtalyan film yönetmeni (d. 1912)
  • 2009 - Muhammed Yusuf, Boko Haram'ın kurucusu (d. 1970)
  • 2014 - Dick Smith, Amerikalı makyaj sanatçısı (d. 1922)
  • 2015 - Pervin Par, Türk sinema oyuncusu (d. 1939)

  • 2021 - Hüseyin Avni Coş, Türk bürokrat (d. 1959)
  • 2021 - Jay Pickett, Amerikalı aktör (d. 1961)
  • 2021 - Martha Sánchez Néstor, Meksikalı feminist ve insan hakları aktivisti (d. 1974)



Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)