TARİHTE BUGÜN (28 TEMMUZ)

 

   OLAYLAR:

• 1299 - Marco Polo, Venedik'e döndü.
• 1402 - Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid, Ankara Savaşı'nda Timur'a yenilerek esir düştü; Osmanlı Devletinde "Fetret Devri" başladı.
• 1808 - Osmanlı Padişahı III. Selim, İstanbul'da IV. Mustafa'nın emriyle boğularak öldürüldü.
• 1821 - Arjantinli general Jose de San Martin, Lima'ya girerek Peru'nun İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti..
• 1920 - Meksikalı isyancı Panço Villa teslim oldu.
• 1921 - Kütahya'da toplanan Yunan Savaş Meclisi, Ankara'ya yürüme kararı aldı.
• 1929 - Savaş esirlerine ilişkin Cenevre Konvansiyonu, 48 ülke tarafından imzalandı.
• 1939 - Demiryolu Aşkale'ye ulaştı.
• 1941- Benzin sıkıntısı nedeniyle bir süreden beri taksilerde tek-çift plaka uygulaması kaldırıldı.
• 1942- İstanbul’un iaşesi (beslenmesi) Belediye’ye devredildi. Piyasayı ve bütün eşya fiyatlarını belediye tanzim edecek.
• 1945 - New York'ta Empire State Binası'nın 78. katına, bir B-25 Mitchell bombardıman uçağı çarptı ve 24 kişi öldü.
• 1950- Türk Barışseverler Cemiyeti’nin Kore savaşına girilmemesi için TBMM’ne gönderdiği mektup için Başbakan Menderes: “Komünist tahriki”dedi. Cemiyet’in Kore’ye asker gönderilmesine karşı dağıttığı bildiri toplatıldı, Cemiyet Başkanı Behice Boran ve 3 kişi gözaltına alındı.
• 1962- Adapazarı’nda 8 bin esnaf belediyeyi protesto etti.
• 1962 - Yönetmen Elia Kazan, America America filminin çekimlerine İstanbul'da başladı.
• 1963- Kar nedeniyle, 10 aydır kapalı Beytüşşebap yolu açıldı.
• 1965 - Adalet Bakanı ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi G.İ.K.üyesi İ.Baran: “Türkeş, partimizi Nazi usulleriyle ele geçirmek istiyor”.
• 1965 - Vietnam Savaşı: ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, Güney Vietnam'daki Amerikan güçlerinin sayısının 75.000'den 125.000'e çıkarılmasını istedi.
• 1967- İş Kanunu TBMM’de kabul edildi.
• 1969- Samsun Cezaevi’nde 800’e yakın mahkum ayaklandı. Jandarma ateş açtı: 1 ölü, 9 yaralı.
• 1970- 15/16 Haziran Büyük İşçi Direnişi’nden 1.5 ay sonra İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı basın toplantısında açıklama yaptı: “Şu anda grev ve lokavt yasaktır. Bu haklar ancak sıkıyönetim sonrasında kullanılabilir.”
• 1976- Adana Ceyhan’da bir genci döverek öldüren iki polis tutuklandı.
• 1976 - Çin'in Tangshan şehrinde meydana gelen 8,2 şiddetindeki depremde; 242.769 kişi öldü, 164.851 kişi de yaralandı.
• 1976 - Ankara’da belediye ile fırıncılar arasındaki anlaşmazlık kentin ekmeksiz kalmasına yol açtı.
• 1977- DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, Ulusal Demokratik Cephe çağrısını yayınladı. Türkler yayınladığı çağrı mesajında şu görüşleri dile getirdi: “Milliyetçi Cephe, işbirlikçi tekelci sermayenin en gerici, şoven kesimlerinin oluşturduğu gericilik ve faşizm cephesidir. Bu cepheye karşı ve güvenoyu aldığı takdirde 2. MC’yi bir an önce iktidardan uzaklaştırmak için, ulusal bağımsızlıktan, demokrasi, barış ve toplumsal ilerlemeden yana olan parlamento içindeki ve dışındaki tüm örgüt ve güçlerin Ulasal Demokratik Cephe (UDC), içinde biraraya gelmeli ve UDC’yi güçlendirmeleri acil bir görev ve zorunluluktur.”
• 1978- Tarım alanlarının topraksız ve az topraklı köylülere kiralanacağı açıklandı.
• 1978 -  IMF, Türkiye’ye acı reçetesini açıkladı: Memur kadrosu dondurulsun, maaşlar artırılmasın, benzine zam yapılsın, KİT açıkları kapatılsın.  
• 1979- Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticileri silahlı çete kurma iddiasıyla tutuklandı.
• 1980- 1 yıl önce Sandinist gerillalar Managua’ya dayandığında Miami’ye kaçan devrik Nikaragua diktatörü Somoza Paraguay’daki lüks villasında görüntülendi.
• 1980 - İzmir’de Savcılık, Kemal Türkler’in öldürülmesinin ardından iş bırakan Maden-İş’li 70 bin işçi için 1.000’er TL ağır para cezası isteneceğini, işçileri eyleme zorlayan sendika yöneticileri için de 1 aydan az olmamak kaydıyla hapis cezası öngörüldüğünü bildirdi.
• 1983- Cumhuriyet Başsavcılığı Türkiye Huzur Partisi ve Fazilet Partisi’nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
• 1987- Muzır Kurulu’nca “müstehcen” bulunup toplatılan “Asılacak Kadın”ın yazarı Pınar Kür’ün yargılanmasına devam edildi. 
• 1988- 38.güne giren Darphane ve Damga Matbaası’ndaki greve, “Basklı Demokratlar” ve Yeşil Barış Dergisi çalışanları destek verdi.
• 1988- Tutuklu TBKP liderleri H.Kutlu ve N.Sargın’a özgürlük dilekçesiyle Başbakanlık önünde bildiri okumak isteyen 4 yabancı parlamenter polislerce uzaklaştırıldı.
• 1991- Erdal İnönü, yeniden Sosyal Demokrat Halkçı Parti, SHP genel başkan seçildi.
• 1992- Barcelona’da düzenlenen 25. Olimpiyat Oyunları’nda halterci Naim Süleymanoğlu 60 kiloda altın madalya kazandı.
• 1993- DİSK 4.Ören toplantısı 23-28 Temmuz’da yapıldı.
• 1993 -  Demokrasi Partisi (DEP) Bitlis İl Başkanı’nın oğlu, Özgür Gündem Gazetesi’nin Bitlis muhabiri Ferhat Tepe (18) sabah evinden çıkarken telsizli sivillerce kaçırıldı.
• 1994- Garanti Bankası’nda DİSK/ Bank-Sen’de örgütlenen çalışanların işten çıkarılmalarına karşı işçilerin Çalışma Bölge Müdürlüğü ve İş Teftiş Grup Başkanlığı’na yaptığı başvurulara işçilerin lehine yanıtlar alındı. 
• 1995- Kamu çalışanları, Tüm Haber-Sen’in İstanbul, Ordu, Artvin şubelerinin kapatılmasına karşı İstanbul Büyük Postane önündeydi.
• 1996- Emperyal gazinolarının sahibi Ömer Lütfi Topal, aracıyla evine giderken açılan çapraz ateş sonucunda öldürüldü.
• 1996 - Ölüm oruçlarının son gününde hayatını kaybeden Yemliha Kaya (DHKP-C) ve Osman Akgün’ün (TİKB) cenazeleri İstanbul’da defnedildi. Ölüm oruçları 12 tutuklu-hükümlünün hayatını kaybetmesiyle sona erdi, ancak hastaneye kaldırılan 175 mahpustan 7’si hala ölüm sınırında.
• 1996 -  Muğla, Aydın ve Antalya’da çıkan yangınlarda 1300 hektar yeşil alan yandı.
• 1996 - Meksika’da Zapatistalar ”İnsanlık İçin Neoliberalizme Karşı Kıtalararası Karşılaşma” adlı 41 ülkeden 2.200 kişinin katıldığı 1 haftalık bir Forum düzenledi. Forum, Zapatistalar’ın kontrolündeki ormanlık San Cristobal de Las Casas civarında ahşap kulübelerde yapıldı.
• 1997- Metin Göktepe’nin ölümünden haklarında gıyabi tutuklama kararı bulunan 1 emniyet amiri ve 5 polis memuru Afyon Cumhuriyet Savcılığı’na teslim oldu.
• 1997 -  Sefaköy Reslan Matbaa’da sendikal çalışmalardan dolayı atılan 56 işçinin işyeri önündeki direnişi 17.gününde. 
• 1997 -  8 yıllık kesintisiz eğitime karşı Beyazıt’taki gerici gösteride konuşma yapan Akit yazarları Dilipak ve Karahasanoğlu ifade verdi. 
• 2000- İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı yeni “fuhuş tüzüğü tasarısı”na göre seks işçilerinin sigortalı çalıştırılması zorunlu hale getiriliyor.
• 2000 -  ÖDP’liler, Adalet Bakanı Türk tarafından açıklanan “F tipi cezaevlerine geçiş süreci”ni Tünel’de protesto etti. 
• 2000 -  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, kapatılan Refah Partisi’nin genel başkanı Necmettin Erbakan’ın, hakkındaki hapis cezasının durdurulması için yaptığı başvuruyu reddetti.
• 2001- Partileşmesine az bir süre kalan “Yeni Oluşum”un lideri R.Tayyip Erdoğan’ın 13 Temmuz’da İsrail’in yeni Ankara Büyükelçisi David Sultan ile gizli bir görüşme yaptığı öğrenildi. Erdoğan daha önce de ABD’de Musevi Cemaati’nin lideri Abraham Fuksman’la görüşmüştü.
• 2001 -  Uşak E Tipi Cezaevi’nde, 220 gündür ölüm orucunu sürdüren altı hükümlü sağlık durumlarının kötüye gitmesi nedeniyle tahliye edildi.  
• 2001 -  Çeşitli illerden Ankara’ya gelen 2 bine yakın TMMOB’lu, Kasım krizinden beri işini kaybeden yaklaşık 55 bin mimar ve mühendis için Toros Sokak’tan hükümet ve IMF karşıtı sloganlarla Abdi İpekçi Parkı’na yürüdü.
• 2002- TÜPRAŞ yakınındaki Akçagaz Dolum Tesisleri’nde yangın çıktı. 2.5 saatte kontrol altına alınabilen yangın, 3 trilyon lira zarara yol açtı.
• 2003- ABD’de yatırımcı ve spekülatör George Soros gazetelere ilan verip, Bush yönetimini Irak Savaşı konusunda halka yalan söylemekle suçladı. “Ülke savaşa gidiyorsa, gerçekleri bilmek halkın hakkıdır.”  
• 2003 -  Çeşitli illerden Ankara’ya gelerek Abdi İpekçi Parkı’nda toplanan TAYAD’lıların Meclis’e yürümesine polis izin vermedi. F tipi cezaevlerinin kapatılması talebiyle toplanan 60 bin imzalı dilekçe, temsilciler aracılığıyla Başbakanlık ve Adalet Bakanlığı’na iletildi.
• 2003-  Korsika Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNC) Fransa ile yedi aydır süren ateşkesi sona erdirdi. 
• 2004- İran’da 1997-2000 arasında reformcu Cumhurbaşkanı Hatemi’nin kültür bakanı olan Ataullah Mohacerani gözaltına alındı. Gerekçe: ikinci eşini resmen kayıtlara geçirmemesi. İran’da kayıt yaptırmak şartıyla erkeklere dört eşe kadar izin var. 
• 2005- Bingöl’ün Yayladere ilçesi Belediye Başkanı AKP’li Haşim Akyürek PKK’lılarca kaçırıldı. İHD Bingöl Şube Başkanı Rıdvan Kızgın, “Akyürek’in derhal serbest bırakılmasını istiyoruz, kınıyoruz” dedi. 
• 2005 -  Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy ve Ahmet Taner Kışlalı’nın öldürülmesine ilişkin 2000 yılında gerçekleştirilen “Umut Operasyonu” davasında, Ferhan Özmen ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırıldı. Davada iki sanık 6’şar yıl 3’er ay, dört sanık 3’er yıl 1’er ay, bir sanık da 3 yıl 9 ay hapis cezasına mahkum edildi.
• 2005 -  Kuzey İrlanda’da Britanya ile 30 yıldır çatışan İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) silahlı mücadeleyi terk ettiğini, mücadelelerini siyasi ve demokratik yoldan sürdürüceğini açıkladı.
• 2006- Genelkurmay Başkanlığı emekli Korgeneral Altay Tokat hakkında soruşturma açtı. Korgeneral Altay Tokat Yeni Aktüel dergisine yaptığı açıklamada Güneydoğu’da görev yaparken bölgeye yeni atanan hakim ve memurları “hizaya getirmek” için evlerinin yakınlarına “bir iki bomba attırdığını” söylemişti.
• 2007- Rusya’da muhalefet hareketi üyesi kadın gazeteci Larisa Arap ‘zorunlu’ psikiyatrik tedavi altına alınınca açlık grevine başladı.
• 2008 – Türkiye’de iktidar partisi AKP’ye kapatma istemi ile açılan dava görüşülmeye başlandı.
• 2009- Genç-Sen üyesi öğrenciler YÖK Başkan Vekili ile görüşerek harç zammının geri çekilmesini istedi.
• 2010- İspanya’nın özerk bölgesi Katalonya, ülkede yüzyıllarca süren bir gelenek olan ve senede 30 binin üzerinde boğanın ölmesine sebep olan boğa güreşlerini yasakladı.
• 2011- Kıbrıs Rum kesiminde deniz üssündeki patlama sonrası ortaya çıkan kriz nedeniyle hükümet istifa etti.
• 2011 -  Ankara 15. İş Mahkemesi, 20 Ocak 2011’de kurulan ve Ankara Valiliği’nin başvurusu üzerine 15 Mart’ta dava açılan Yargıçlar ve Savcılar Sendikası’nın (Yargı-Sen) kapatılmasına karar verdi.
• 2011 -  Hopa’da gözaltı ve tutuklamalara karşı ÖDP, ESP ve Halkevleri üyesi yaklaşık 200 kişi AKP İlçe Binası’na yürüdü.
• 2012- Malatya’nın Doğanşehir ilçesine bağlı Sürgü beldesinde sahurda evinin önünde ramazan davulu çalınmasını istemeyen Alevi bir ailenin evi taşlandı ve ahırı ateşe verildi.
• 2013- Alevi Kültür Merkezi Londra’da yürüyüş ve Trafalgar’da miting düzenledi, Aleviliğin Türkiye’de anayasal güvencelere kavuşturulması talebini içeren 7 bin imza topladı.
• 2013 - Halkların Demokratik Kongresi’nin Gezi Parkı’nda yapmayı planladığı iftara izin verilmedi, Park boşaltıldı.
• 2013 - Gezi Direnişi’ne destek için Antalya’dan İstanbul’a “Adalet Yürüyüşü” başlatan 4 genç Eskişehir’e ulaştı. 
• 2015- Şemdinli’de sivil kıyafetlerle çarşıya çıkan uzman çavuş Ziya Sarpkaya silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
• 2017- Aile üyelerinden bazılarının Panama belgeleriyle ortaya çıkan yolsuzluk iddialarına karıştığı gerekçesiyle Başbakan Navaz Şerif Pakistan Anayasa Mahkemesi tarafından görevden uzaklaştırıldı ve siyasetten ömür boyu men edildi.

     

      DOĞUMLAR:

• 1635 - Robert Hooke, (d. 18 Temmuz 1635 – ö. 3 Mart 1703). Hem teorik hem de pratik açıdan yaptığı çalışmalarla bilimsel rönesansta büyük rol oynamış bir İngiliz hezarfenidir; doğa felsefecisi, mimar, mühendis, filozof ve bilim adamıdır.
• 1691 - Edward Cave, (d. 27 Şubat 1691 – ö. 10 Ocak 1754) İngiliz matbaacı, editör ve yayıncı. Kurduğu The Gentleman's Magazine adlı dergi ile modern anlamda ilk genel ilgiye yönelik dergiyi çıkaran kişi olmuştur.
• 1750-Philippe-François-Nazaire Fabre ya da bilinen adıyla Fabre d’Églantine (29 Temmuz 1750, Carcassonne - 5 Nisan 1794, Paris), Fransız şair, oyuncu, dramaturg ve devrimci.Fabre Fransız Devrimi boyunca Georges Danton ile Jean-Paul Marat'un taraftarı ve Club des Cordeliers üyesi olmuştur. Révolutions de Paris adlı haftalık gazete için yazmıştır. Ağustos 1792 yılında Compte rendu au peuple souverain adlı Paris'teki hapishanelerde Eylül Katliamı'na neden olan bir beyanname yazmıştır.   17 Ocak 1793'te Milli Konvent'in milletvekili olarak XVI. Louis'in İdamı'na oy vermiştir. Fabre, Fransız Devrim Takvimi'nin tatbik edilmesi için oluşturulmuş bir komitenin üyesi olup en çok şairane günlük adlarını takvime eklemek istemiştir. 5 Nisan 1794 yılında Danton taraftarı olarak giyotinle idam edilmiştir. Fabre'in mezarı Paris'teki Cimetière des Errancis adlı mezarlıkta bulunur.
• 1887 - Marcel Duchamp, Fransız sürrealist ressam (ö. 1968)
• 1904 - Elyesa Bazna (Çiçero), Arnavut asıllı Türk casus (ö. 1970)
• 1909 - Aenne Burda, Alman girişimci (moda ve dikiş dergisi Burda'nın yaratıcısı) (ö. 2005)
• 1922 - Jacques Piccard (28 Temmuz 1922 - 1 Kasım 2008), Okyanus akıntılarını temel alarak sualtı araçları geliştiren İsviçreli mühendis. Birleşik Devletler Donanması'nda yüzbaşı olarak görev yapan Don Walsh'la birlikte dünyanın kara ve denizdeki en derin noktalarına ulaşan ilk kişidir. Piccard 1972'de Howard N. Potts Madalyası'na değer görülmüştür.
• 1925 - Ali Bozer, Türk hukukçu ve siyasetçi (ö. 2020)
• 1929 - Jacqueline Kennedy Onassis, ABD başkanlarından John F. Kennedy'nin eşi (ö. 1994)
• 1938 - Luis Aragonés, İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2014)
• 1943 - Rick Wright, İngiliz müzisyen, söz yazarı ve Pink Floyd grubunun klavyecisi (ö. 2008)
• 1944 - Atilla Olgaç, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
• 1945 - Faruk Süren, Türk iş adamı ve Galatasaray eski Başkanı
• 
  1951 - Santiago Calatrava, İspanyol mimar
• 1954 - Hugo Chávez, Venezuela Devlet Başkanı (ö. 2013)
• 1974 - Aleksis Çipras, Yunan inşaat mühendisi ve siyasetçi
• 1986 - Semih Erden, Türk basketbolcu
• 1993 - Harry Kane, İngiliz millî futbolcu
• 
  

         ÖLÜMLER

• 450 - II. Theodosius, Doğu Roma İmparatoru (Konstantinopolis'in surlarını yaptıran) (d. 401)
• 1540 - Thomas Cromwell, Kral VIII. Henry döneminde İngiltere Parlamento Şansölyesi (d. 1485)
• 1655 - Cyrano de Bergerac, Fransız şair (d. 1619)
• 1741 - Antonio Vivaldi, İtalyan besteci (d. 1678)
• 1750 - Johann Sebastian Bach, Alman besteci (d. 1685)
• 1794 – Fransız devrimci lider Maximilien Robespierre, giyotinle başı kesilerek idam edildi.
• 1794 - Louis de Saint-Just, Fransız siyasetçi ve Fransız İhtilali'nin liderlerinden (d. 1767)
• 1836 -Nathan Mayer Rothschild (16 Eylül 1777 - 28 Temmuz 1836), Yahudi kökenli İngiliz–Alman bankacı, iş adamı ve finansördü. Frankfurt am Mainin Almanya'da doğdu, Gutle (Schnapper) ve Mayer Amschel Rothschild'in beş oğlundan üçüncüsü ve Rothschildbanking hanedanının ikinci neslindeydi. Dört kardeşi gibi, 1822'den, Avusturyalı Baron Baron Nathan Mayer, Freiherr von Rothschild'di; ancak unvanı hiç kullanmadı. Bir zamanlar dünyadaki en zengin adam, Rothschildler arasındaki en zengin adamdı. İsimsiz bir çağdaş Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda Nathan Rothschild'i
  
  'Rothschild Sütunu'na yaslandı.. ağır ellerini ceplerine astı ve sessiz, hareketsiz, gizil kurnaz kurnazlığı serbest bırakmaya başladı" şeklinde tanımladı: Gözlere genellikle ruhun pencereleri denir. Ancak Rothschild'in durumunda, pencerelerin yanlış olduğu veya onlardan dışarı bakacak hiçbir ruh olmadığı sonucuna varacaksınız. İçeriden bir ışık kalemi gelmez, ne de herhangi bir yöne yansıtılmadan gelen bir parıltı yoktur. Bütün sizi boş bir cildin aklına getiriyor ve içinde en azından bir şey olmadan neden dik durduğunu merak ediyorsunuz. Arada başka bir figür ortaya çıkıyor. Daha sonra iki adım atıyor ve gördüğünüz ve düşündüğünüzden daha meraklı olan en meraklı bakış, sanki bir kılıç kınından bir kılıç çekiyormuş gibi, bu sabit ve sızan gözlerden çıkarılıyor. Tasarımla değil tesadüfen geliyormuş gibi görünen ziyaret figürü sadece bir ya da iki saniye durur, bu sırada görünümler değiş tokuş edilir, ancak tercüme edemeseniz de en önemli anlamı hissetmeniz gerekir. Bundan sonra gözler tekrar kılıflanır ve şekil taşlı duruşuna devam eder. Sabahları, hepsi benzer bir resepsiyonla buluşan ve benzer şekilde kaybolan ziyaretçi sayısı gelir. Son olarak, figürün kendisi kaybolur ve sizi tamamen kaybolur.Enfekte bir apse 1836'da ölümüne neden olduğunda, kişisel serveti İngiliz milli gelirinin % 0.62'sine ulaştı. Ayrıca Rothschildler'in İngiltere ve Avrupa'da önde gelen yatırım bankacıları olarak yerini sağlamıştı. Oğlu Lionel Nathan Rothschild (1808-1879) İngiltere'deki aile işini sürdürdü. Nathan Mayer Rothschild ve eşi Hannah, Whitechapel'deki Brady Street Ashkenazi Mezarlığı'na gömüldü.
• 1989 - Nimet Arzık, Türk gazeteci ve yazar (d. 1923)
• 2006 - Ayşen Tekin, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1953)
• 2006 - Baykal Saran, Türk oyuncu ve yönetmen (d. 1937)
• .2013 - Eileen Brennan, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1932)
• 2014 - Margot Adler, Amerikalı yazar, gazeteci, radyocu ve yayıncı (d. 1946)
• 2019 - Ferruh Bozbeyli, Türk siyasetçi (d. 1927)
• 2020 - Junrey Balawing, Dünya'nın en kısa erkeği unvanını taşıyan Filipinli rekortmen (d. 1993)