Kılıçdaroğlu’nun yasaklanan videosu (Barış Terkoğlu)
O aday mı, bu aday mı diye tartışıyoruz. Oysa Türkiye’nin asıl seçimi sandıktaki adaylar arasında değil. Freni olmayan, düzelteni olmayan, itiraz edeni olmayan bir demokrasiye doğru gidiyoruz. Muhalefet ise kafasını ilkesiz aday tartışmalarından kaldırıp sistemin kurtuluşu için bir çıkış yolu üretemiyor.
Örnek vereyim...
Önümde AYM’nin yeni bir kararı duruyor.
Hatırlayın, CHP’nin önceki genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, bir zamanlar, akşam videolarıyla halkın karşısına çıkıyordu. İçlerinden biri o günlerde damara basmıştı. Zira elini kolunu sallayarak dolaşan uyuşturucu baronlarına dokunuyordu. Dönemin İçişleri Bakanı Soylu’yu hedef alıyordu.
31 Ekim’de Kılıçdaroğlu, CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi kurucusu ve danışmanı Hacer Foggo ile kamera karşısına geçti. 7 dakika 12 saniyelik konuşmasını şu notla paylaştı: “Türkiye’de bir metamfetamin salgını var. Saray’ın düzeni bu salgını besliyor. Bakmayın ‘Okul önünde uyuşturucu satanın bacaklarını kırarız’ palavrasına. Bugün size Saray’ın karapara ile bu zehri nasıl sokaklarımıza davet ettiğini anlatacağım. Kirli paranın sonucudur bu.”
Gerçekten de adına “Metin” denen ucuz ve kimyasal uyuşturucu, yoksul mahallelerde kol geziyordu. Aile faciaları birbirini takip ediyordu. Öyle ki bir genç, annesinin kafasını kesip sokağa atmıştı.
Yoksul halkın uyuşmasının bir ekonomi politiği vardı. Kirli parayla yakından ilgiliydi. Uluslararası hesaplaşmalarını İstanbul sokaklarında gören mafyanın sonucuydu. Mafyayla fotoğraf çektirip ona pasaport veren politikacılar, zehrin siyasi sorumlusuydu. Kılıçdaroğlu da “Fotoroman Süleyman” diyerek bu ilişkiyi anlatmıştı.
Videoyu izledik, tartıştık. Sonrasında Kılıçdaroğlu da Foggo da CHP’den tasfiye edildi. Soylu da bakanlığı kaybetti. Devamında neler olduğuna bakmadık.
VİDEOYA POLİS YASAĞI
Dönemin İçişleri Bakanı Soylu değil ama ona bağlı Emniyet Genel Müdürlüğü mahkemeye başvurdu. Kılıçdaroğlu’nun paylaşımına erişim engeli kararı istedi.
Videoda uyuşturucuya yol verenler eleştiriliyordu. Emniyet neden rahatsız olsun ki? Hepimizin bildiği gibi, “teşkilat”ı yöneten politikacı, kendi siyasi hesaplaşmasına devletin polisini aracı etmişti. Ankara 4. Sulh Ceza Hâkimliği, 4 Kasım’da videoyu yasakladı. Kararda yer alan ifadeler çok ilginçti:
“Belirtilen suçlamalar hakkında hiçbir somut bilgi, belge ve olay belirtilmediği, belirtilen beyanların siyasi eleştiri sınırını aşıp uyuşturucu ile mücadele eden tüm devlet kurumlarının tüzel kişiliğine karşı suç isnat eder nitelikte olduğu ve bu yolla devlet kurumlarına ülke içinde ve ülke dışında güvenin sarsılmasına neden olunduğu, talebe konu açıklamaların kişilik haklarını ihlal edici nitelikte olduğu görülmekle...”
Mahkemeye göre karaparanın Türkiye’ye girişini sağlayan düzenlemeleri eleştirmek, baronlarla fotoğraf çektiren politikacıları hedef almak devlete güveni sarsıyordu!
Kılıçdaroğlu’nun yaptığı itirazlardan bir sonuç çıkmadı. 12 Aralık’ta avukatı Celal Çelik AYM’ye başvurdu. Ve karar çıktı...
AYM’DEN KILIÇDAROĞLU KARARI
Karara göre AYM, Kılıçdaroğlu’nun başvurusunu doğrudan görüşmemiş. Bir dizi dosyayla birleştirmiş. Nihayetinde Kılıçdaroğlu’nun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiş. 18 bin lira manevi tazminata hükmetmiş. Yeniden yargılama için de dosyayı Ankara 4. Sulh Ceza Hâkimliği’ne göndermiş.
Uymak zorunda mı? Teoride öyle ama Can Atalay kararına bakılırsa hâkim, “Bana ne AYM’den” diyebilir!
Türkiye, ana muhalefet liderinin ya da cumhurbaşkanı adayının bile uyuşturucu kullanımını eleştiremediği bir düzene doğru gidiyor. Devletin partileştiği, yargının emre amade olduğu, Meclis’in işlevsizleştiği, bürokrasinin kuralsızlaştığı bir düzende, sistem bütün frenlerini kaybediyor. AYM’yi kapatma çağrıları gerçekleşmese bile nisan ve mayısta, Erdoğan yeni üyeler atayarak AYM’yi de devreden çıkaracak. Haliyle, hiç görevi olmadığı halde, belediyeler, adeta sistemde tek itiraz noktası haline gelmiş durumda. “Yerel ile merkez uyumlu olsun” sözleri, iktidarın 31 Mart’ta bütün karşı çıkışları bitirmek isteğini gösteriyor. Mayıs ayında başlayan “sistemin muhalefetsizleşmesi” süreci martta tamamlanmaya çalışılıyor. Siyaseti seçimlere indirgeyen muhalefet, seçimleri de siyasetsizleştirip kişilere bağlayarak süreci bir kez daha okuyamadığını gösteriyor. Bu ilkesiz adaylık kavgası, “devlet benim” diyenlerin “benim devletim”i yaratmasına belki de son fırsatı sunacak.
Güneşi görmek için bulutların dağılmasını beklemek yetmez. En azından kafanı kaldırıp bakmak da gerekir.
/././
Trump korkusu paniğe dönüşüyor (Ergin Yıldızoğlu)
Ya başkanlık seçimlerini kazanırsa artık deneyim de kazandı... Bir felaket olacak”, “Avrupa’yı Trump’tan korumanın yolları”... Kamuoyu yoklamaları Trump’ı, hakkında açılan davalara karşın Biden’la başa baş, çoğu zaman da önde göstermeye devam ettikçe korku, paniğe dönüşmeye başladı. Bu “paniğin” arkasında, biri ABD’de liberal demokrasinin diğeri de “ABD’nin kurduğu uluslararası düzenin” geleceğiyle ilgili etken var.
TRUMP TEFLON GİB O KADAR DA ZEHİRLİ
Trump hakkında açılmış, tecavüzden mali yolsuzluğa, devlet sırlarını alıp evine götürmeye, halkı isyana teşvik etmeye kadar 19 dava var. Adamın, pedofil Jeffrey Epstein’in partilerinde gayet samimi pozlarda çekilmiş resimleri ortalıkta dolaşıyor. Bunlar Trumpçı seçmenin umurunda değil. Trump’ın popülaritesi Ocak 2023’te yüzde 40.3’ten Ocak 2024’te yüzde 43.2’ye yükselmiş. İki yıldır anketlerde hep 1-2 puan farkla bazen Biden, bazen Trump önde görünüyor.
Trump artık hiç çekinmeden, giderek daha faşizan bir dili kullanıyor; taraftarlarında, “Taylor Swift’in derin devletin ajanı” olduğuna kadar uzanan paranoyak bir ruh halini kışkırtıyor; devletin denetleme ve dengeleme kurumlarını kendi taraftarlarıyla doldurmaya niyetli, medya ve muhalefet üzerinde baskı kurmaya kararlı olduğunu açıkça dile getiriyor. Tüm bunlar ABD’de, liberal demokrasinin tehdit altında olduğunu söylüyor.
Geçen hafta Council on Foreign Relations Başkanı Richard Haass, aynı kurumdan ve Washington Post yazarı, tarihçi Max Boot, neo-con akımın en aşırı kanadından John Bolton, The Economist, Foreign Affaires, yorumlarında Trump’ın “ABD liderliğinde kurulmuş”, kurala dayalı uluslararası düzene vereceği zararları anlatıyorlardı: NATO’dan çıkma arzusuna, küresel ısınma karşısındaki inkârcı tavrına, Avrupa, Japonya gibi müttefikleri küçümsemesine, Çin ile ticaret savaşına, dış politikada içe dönme arzusuna, Rusya’da Putin, Kuzey Kore’de Kim Jong Un gibi otokratik liderlerle kurduğu “yakın” ilişkileri dış politika sanmasına işaret ettiler.
Aslında, Trump’ın bizzat kendisi de o iki etken gibi daha derin bir dinamiğin ürünü. Panik de bu dinamiğin, iç savaş, parçalanma olasılıklarına kadar uzanan potansiyellerini ve onları engelleyecek araçların eksikliğini hissetmekten kaynaklanıyor.
İŞÇİ SINIFI VE ‘TEMSİLCİSİ’
New York Times’ın araştırmacı yazarı Edsall, bir grup sosyal bilimciye “Ülke geri dönüşü olmayan bir yolda mı” diye sorduğunda hemen hepsi, ABD’de vatandaşların geleneksel ortak değerleri artık paylaşmadıklarına, sert kültür savaşlarına işaret etmişler. Diğer bir deyişle düzeni ayakta tutan egemen ideoloji verimliliğini kaybetmiş.
Bunun arkasında, öncelikle mavi yakalı (ağırlıklı olarak erkek) işçi sınıfının, özellikle sendikalı, vasıflı kesimini istihdam eden sanayi, tarım, madencilik sektörlerinde 1980’lerden bu yana küreselleşme döneminde yaşanan aşınma yatıyormuş: 1980-2023 arasında çalışılan saat başına çıktı yüzde 126 artarken ortalama ücret artışı yüzde 27’de kalmış; imalat sanayisinde 5 milyon iş yok olmuş (Economic Policy Institute).
Buna karşılık, genelde üniversiteli, beyaz yakalı işçileri istihdam eden, finans, teknoloji, hizmet sektörü büyümüş. Esas olarak daha çok büyük-kentli ve coğrafi olarak hareketli bu kesim özellikle, cinsellik, aile, ırk, çevre, göçmenlik alanlarında geleneksel mavi yakalı işçilerden farklı değerler geliştirmeye başlamış.
Bu zeminde işçi sınıfının gerilemekte olan sanayi dallarında, kırsal bölgelerde, küçük kasabalarda yaşayan kesimi ve bunun etrafında şekillenmiş diğer sosyal tabakalar, geçmişi geri getirecek, kaynakları savaşlarda değil, istihdamı artıracak alanlarda kullanacak, çocuklarını savaşlarda harcamayacak bir temsilci ararken, sosyalist düşünceden yoksun ortamda “kapitalist gerçekçilik” altında, zengin “çok başarılı” ve demagog bir işadamı onları temsil etme iddiasıyla ortaya çıkınca bu yeni “lidere” yönelik çok güçlü adeta kimliklerinin bir parçası haline gelen bir özdeşleşme ilişkisi oluşmuş.
İşçi sınıfının bir kesiminin ve onun etrafındaki orta sınıfların öfkesi artarken bu öfkeyi düzenin sınırları içinde tutan egemen ideoloji ve siyasi partiler verimlilikleri hızla kaybediyorlar. Trump ve “süreç olarak faşizm” işte bu gelişmelerin ürünleri. Korkunun paniğe dönüşmeye başlamasının esas nedeni de burada yatıyor.
/././
Suriyesiz bölge güvenliği olmaz (Mehmet Ali Güller)
Birkaç haftadır Türkiye-İran-Irak üçgeninde önemli güvenlik temasları yapılıyor. İstihbaratçılardan cumhurbaşkanlarına uzanan temaslar var. İran Cumhurbaşkanı Reisi Türkiye’deydi. Önce MİT Başkanı İbrahim Kalın, ardından da Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Genelkurmay Başkanı Org. Metin Gürak Irak’taydı.
İran Cumhurbaşkanı Reisi, Ankara’da şu önemli denklemi kurdu: “Türkiye’nin güvenliğinin bizim güvenliğimiz, bölge ülkelerinin güvenliğinin bizim güvenliğimiz olduğuna ve bölge ülkelerinin herhangi biri için en ufak bir güvensizliğin tüm herkese zararı olduğuna inanıyoruz.”
Irak Başbakanı Sudani de Milli Savunma Bakanı Güler ve Genelkurmay Başkanı Org. Gürak’a “Türkiye ile Irak’ın güvenliğinin birbiriyle bağlantılı olduğunu” söyledi.
Sonuç olarak hem Tahran hem de Bağdat, “kolektif güvenlik” temelli denklemler ortaya koydular.
KOMŞUYA RAĞMEN DEĞİL, KOMŞUYLA BİRLİKTE
Peki AKP hükümeti de böyle düşünüyor mu? “Irak’ın güvenliği Türkiye’nin güvenliğidir” diyor mu, “İran’ın güvenliği Türkiye’nin güvenliğidir” diyor mu?
Jeopolitikçi bir yaklaşımla “terörü kaynağında yok etme” adı altında, sürekli komşunun toprağında derinliği artırarak hat inşa etme çizgisinin bir çıkmaz olduğunu daha önce bu köşede birkaç kez ele almıştık. Son olarak Bahçeli’nin Irak’ın 35 km derinliğindeki kalıcı üsleri korumak için 60 km derinlikte “huzur hattı” önermesini eleştirmiştik. Çünkü bu jeopolitikçi yaklaşımın, yarın da 60 km derinlikteki hattı 100 km’den koruma ihtiyacını doğuracağını belirtmiştik.
Bu jeopolitikçi anlayışın yerini, “kolektif güvenliğin” alması gerektiğini söylemiş, “komşuya rağmen komşunun toprağında” çizgisini, “komşuyla birlikte” çizgisine dönüştürmenin önemine işaret etmiştik.
SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ
Türkiye, İran ve Irak arasında, “senin güvenliğin benim güvenliğimdir” anlayışıyla bir “kolektif güvenlik” oluşturulabilirse bu bölge için çok önemli bir adım olur.
Ancak yetmez. Çünkü bölgesel “kolektif güvenliğin” sağlanabilmesi, Suriye’nin de denkleme dahil edilebilmesiyle mümkündür.
Bir kere bölgeye stratejik düzlemde tehdidin kaynağı ABD’dir. ABD, Suriye’nin kuzeyinde bir koridor inşa etmeye çalışarak sadece Suriye’yi değil, Türkiye’yi, Irak’ı ve İran’ı da tehdit etmektedir.
ABD’nin 2003’te Irak’a saldırısı öncesinde bölge ülkelerinin gördüğü, işaret ettiği ama uygulayamadığı denklemdi: Irak’ın toprak bütünlüğü, Türkiye’nin toprak bütünlüğüdür, Suriye’nin toprak bütünlüğüdür, İran’ın toprak bütünlüğüdür.
Bugün de son 10 yıldır olduğu gibi Suriye’nin toprak bütünlüğü Türkiye’nin toprak bütünlüğüdür, Irak ve İran’ın toprak bütünlüğüdür.
AKP’NİN SORUNU KANGRENLEŞTİREN HAYALİ
Peki o zaman Suriye neden denklemde değil? Daha da somutlaştırırsak Ankara neden hâlâ Şam ile normalleşmekte direniyor?
Geçen seneki adımların “asker çekme” konusunda tıkandığını yazmıştık. Rusya bunu artık resmi olarak da ilan etti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentyev, “Türkiye’nin Suriye’ye uzun vadede asker çekme güvencesi vermediği için sürecin durduğunu” açıkladı.
Bakın, kısa ya da orta vadede değil, uzun vadede bile AKP hükümeti Suriye’ye “asker çekeceğinin güvencesini” vermiyor!
Neden? Çünkü iktidar hâlâ, imkânsızlığına rağmen, Suriye topraklarında bir “ÖSO nüfuz bölgesi” kurabileceğini hayal ediyor. Ancak bu hayal, bölgede yeşermekte olan “kolektif güvenlik” anlayışını sabote ediyor.
Ankara, Şam ile anlaşıp “güncellenmiş Adana Mutabakatı” ile çözeceği sorunu, kangrenleştirmektedir. Üstelik bu durum, sığınmacı sorununun çözümünü de geciktirmekte, giderek o sorunun da kökleşmesini sağlamaktadır.
(Cumhuriyet)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder