LGS: İmam hatip talebi düşük, tek cinsli okullar karmaya göre daha başarısız -Adnan Gümüş /Evrensel

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sınavı sonuçları açıklandı. Ortaokul düzeyinde zaten sınavla görece akademik başarısı yüksek olan bazı proje imam hatip ortaokullarından birinciler çıkması çok gündeme geldi. Sınav yolsuzluğu da bir büyük soru işareti.

Ancak işin bu boyutunu şimdilik paranteze alıp herhangi bir yolsuzluk hırsızlık olmadan işlediğini varsaysak da pek çok çarpıklık zaten bir şekilde bir yerlere yansıyor.

Sınavın ayrıntılarına pek ulaşılamıyor ancak sonuçta Türkiye kontenjan dağılımları verilmek durumunda. Bu kontenjan dağılımları üzerinden AKP ve MEB’in yapmaya çalıştıklarına, özellikle de hem okul türü hem de tek cinsli eğitim şekline dair birkaç veri sunacağım, birkaç bulguya değineceğim. 

Okul türü ayrımcılığı, sosyal ideolojik ayrımcılık: İmam hatip ve mesleki teknik okullarda artış var

2003’ten bugüne AKP özellikle imam hatipleri desteklemektedir, 2016’lardan bu yana buna mesleki ve teknik okullar da eklenmiş bulunuyor.

Puanlı okullar bazında 2019-2025 okul sayıları kıyaslanırsa, okul sayısı bakımından en fazla artış Anadolu meslek programlarında (349 yeni puanlı meslek programı, yüzde 359 artış) ve imam hatiplerde (498 yeni puanlı imam hatip ve yüzde 147 artış) gözlemlenmektedir.

Okul Türlerine Göre Okul Sayıları ve 2019-2025 Artış Durumu

Okul Türü	2019	Okuldaki Payı Yüzde	2024	Okuldaki Payı Yüzde	2025	Okuldaki Payı Yüzde	Okul Sayısı Artışı (2019-2025)	Oransal Arış (2019-2025)
Anadolu İmam Hatip Lises	339	20,3	819	26,98	837	27,01	498	146,90
Anadolu Lisesi	290	17,3	536	17,65	533	17,20	243	83,79
Anadolu Meslek Programı	93	5,6	404	13,31	427	13,78	334	359,14
Anadolu Teknik Programı	552	33	798	26,28	812	26,20	260	47,10
Fen Lisesi	310	18,5	371	12,22	381	12,29	71	22,90
Sosyal Bilimler Lisesi	90	5,4	108	3,56	109	3,52	19	21,11
Toplam	1674	100	3036	100	3099	100	1425	85,13

Kontenjan sayıları ve 2019-2025 artış durumu

Kontenjan sayısında da en yüksek artış Anadolu meslek programında gerçekleşmiş bulunuyor. 2019 ile kıyaslanırsa sınavla yerleştirme yapılan meslek programı kontenjanı (3 bin 240’tan 18 bin 489’a çıkmış durumda). İmam hatip kontenjanları da 28 bin 770’ten 45 bin 586’ya çıkmış bulunuyor.

Okul Türlerine Göre Kontenjan Sayıları ve 2019-2025 Artış Durumu

Okul Türü	2019	Kontenjandaki Payı Yüzde	2024	Kontenjandaki Payı Yüzde	2025	Kontenjandaki Payı Yüzde	Öğrenci Sayısı Artışı (2019-2025)	Oransal Arış (2019-2025)
Anadolu İmam Hatip Lisesi	28770	21,08	44862	21,31	45586	21,91	16816	58,45
Anadolu Meslek Programı	3240	2,37	17830	8,47	18489	8,89	15249	470,65
Anadolu Teknik Programı	18030	13,21	27353	12,99	27779	13,35	9749	54,07
Anadolu Lisesi	42460	31,1	69639	33,08	65838	31,65	23378	55,06
Fen Lisesi	34590	25,34	41044	19,5	40652	19,54	6062	17,53
Sosyal Bilimler Lisesi	9420	6,9	9796	4,65	9674	4,65	254	2,69
Toplam	136510	100	210524	100	208018	100,00	71508	52,38

İmam hatipler ve mesleki teknik okulların yüzdelik dilimleri genel liselere göre çok daha düşük

Her tür teşvike rağmen mesleki teknik liselerin ve imam hatip liselerinin taban puanları oldukça düşük bulunuyor. Taban giriş yüzdelik dilim ortalaması Anadolu imam hatip liselerinin 51.10, meslek programının 68.65, teknik programın 54.74 düzeyinde bulunuyor.

Okul Türlerine Göre Taban Yüzdelik Dilimleri (2024, Geçen Yıl)

	Okul Sayısı	Kontenjan Ortalaması	Ek-Deprem Kontenjan Ortalaması	Taban Puanı Hesaplanan Okul Sayısı	Taban Giriş Yüzdelik Dilimi
Anadolu İmam Hatip Lisesi	720	55,1	1,89	710	51.10
Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu İmam Hatip Lisesi	117	37,6	1,32	104	20.47
Anadolu Meslek Programı	427	41,9	1,4	379	68.65
Anadolu Teknik Programı	812	33,1	1,11	739	54.74
Anadolu Lisesi	473	123,0	4,1	471	15.90
Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu Lisesi	60	92,2	3,12	60	3.34
Sosyal Bilimler Lisesi	60	84,0	2,8	60	19.92
Hazırlık Sınıfı Bulunan Sosyal Bilimler Lisesi	49	88,2	2,94	48	15.38
Fen Lisesi	371	104,1	3,47	361	8.89
Hazırlık Sınıfı Bulunan Fen Lisesi	10	72,0	2,4	10	1.94

Hazırlık sınıfı uygulamasıyla elit imam hatipler yaratılmaya çalışılıyor

Hazırlık sınıfı toplam kontenjanının yüzde 39’u imam hatiplerde gözüküyor. Anadolu imam hatip liseleri hazırlık sınıflı hale çevrilerek cazip hale getirilmeye çalışılmaktadır.

Hazırlık sınıflı okullar hazırlık sınıfı bulunmayanlara göre daha yüksek puanla öğrenci kabul etmektedir. Hazırlık sınıfı bulunan Anadolu imam hatip liselerinin taban giriş yüzdelik dilimi 20.47 iken hazırlık sınıfı olmayanların 51.10.

Karma eğitimden uzaklaşma: Tek cinsli okul oranı yüzde 20.3

Öğretim şeklinin karma olup olmaması bakımından 3 bin 99 okulun 630’u kız veya erkek olmak üzere tek cinsli bulunuyor. Bu oran okul veya program bakımından yüzde 20.3’ü, öğrenci kontenjanı bakımından yüzde 15.75’ine denk geliyor.

Öğretim Şekline (Okulun Tek Cinsli veya Karma Olma Durumu) Göre Okul ve Kontenjan Dağılımı (2025)

	2020			2024			2025
	Okul Sayısı	Kontenjan Sayısı	Yüzde	Okul Sayısı	Kontenjanı (deprem k. dahil)	Payı Yüzde	Okul Sayısı	Kontenjanı (deprem k. dahil)	Payı Yüzde
Erkek	158	12126	5,67	264	13178	6,26	262	13252	6,37
Kız	250	17880	8,36	359	19480	9,26	368	19519	9,38
Kız/Erkek	1838	183904	85,97	2413	177766	84,48	2469	175299	84,25
Toplam	2246	213910	100,00	3036	210424	100,00	3099	208070	100,00

Tek cinsli okullar çok daha düşük puanlı

AKP ısrarla karma eğitimin başarıyı düşürdüğünü ileri sürüyordu ama gerçekler öyle söylemiyor.  Örneğin hazırlık sınıfı bulunan imam hatiplerde tek cinsliler erkeklerde yüzde 20.10’dan, kadınlarda daha da düşük yüzde 28.70’ten öğrenci kabul ederken karma olanlar yüzde 10.70 yüzdelik dilimde yer alıyor. Anadolu liselerinde de kız Anadolulara göre karma olanlar çok daha yüksek dilimden öğrenci kabul ediyor.

Öğretim Şekline (Okulun Tek Cinsli veya Karma Olma Durumu) Göre Taban Puan Yüzdelikleri (2025)

	Okul Sayısı	Taban Giriş Yüzdelik Dilimi	Erkek	Kız	Karma
Anadolu İmam Hatip Lisesi	720	51.10	58.70	42.30	52.80
Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu İmam Hatip Lisesi	117	20.47	20.10	28.70	10.70
Anadolu Meslek Programı	427	68.65		84.40	67.20
Anadolu Teknik Programı	812	54.74		77.10	53.50
Anadolu Lisesi	473	15.90		40.90	15.40
Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu Lisesi	60	3.34		9.55	3.24
Sosyal Bilimler Lisesi	60	19.92			19.92
Hazırlık Sınıfı Bulunan Sosyal Bilimler Lisesi	49	15.38			15.38
Fen Lisesi	371	8.89			8.89
Hazırlık Sınıfı Bulunan Fen Lisesi	10	1.94			1.94
Toplam	3099

Daha köklü ayrımcılık: Puansız okullar

Puansız okullar, toplumun geriye kalan büyük çoğunluğunun okullarını oluşturuyor ve bunlar neredeyse tümden kendi kaderine terk edilmiş bulunuyor.

AKP’nin yaptıkları, bu tablolar maalesef  her haliyle dincilik ve ayrımcılık üzerine kurulu.

Herkese nitelikli eğitim, eşit ve özgür bir toplum hedefinden başka yol gözükmüyor.

Adnan Gümüş /Evrensel