Orman Genel Müdürlüğü kârını 'yangın söndürme uçağına' değil, faize yatırdı -Uğur Zengin-
Kâr hedefiyle hareket eden Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü, yangın uçağı almak yerine kâr ve faiz geliri elde etmeyi tercih etti.
Karadan ve havadan yangına müdahalede yetersiz kalan Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü, 2024 yılında kiraladığı 75 adet hava aracına 3.7 milyar TL bütçe ayırdı. Bu tutar Orman Genel Müdürlüğünün son 5 yılda elde ettiği 18.5 milyar TL kârın oldukça altında kaldı. Müdürlük ayrıca kemer sıkma programı kapsamında artan faizlerle birlikte bütçesinin bir kısmını faiz geliri elde etmek için kullandı. Müdürlüğün faiz geliri yıldan yıla arttı. 2020-2021 yıllarında 734.7 milyon TL faiz geliri elde eden Orman Genel Müdürlüğü, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında toplam 5.5 milyar TL faiz kazancı elde etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Devleti şirket gibi yönetirsek netice alırız” sözlerinin ardından kamu kurumları kârı hedefledi.
Türkiye’de ormanlar ve orman yangınlarından başlıca sorumlu olan Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü kâr hedefiyle hareket etti. 2021’de yaşanan büyük orman yangınlarında yangınlara hava aracı yetersizliği nedeniyle ‘havadan’ müdahale edemeyen kurum, 2025 yılında da orman yangınlarına gece saatlerinde havadan müdahale edemedi.
Orman Genel Müdürlüğü 2020 yılında 1 milyar 26 milyon TL, 2021 yılında 5 milyar 357 milyon TL, 2022 yılında 9 milyar 264 milyon TL, 2023 yılında 4 milyar 489 milyon TL kâr etti. Müdürlük 2024 yılında 1 milyar 601 milyon lira zarar etti. Buna göre Orman Müdürlüğü son 5 yılda 18 milyar 536 milyon TL kâr etti.
Kâr etti, faize yatırdı
Orman Genel Müdürlüğü ‘tasarruflarını’ ise faiz geliri elde etmek için kullandı. 2020 yılında 185.1 milyon TL faiz geliri elde eden kurumun bu kalemde elde ettiği gelir yıldan yıla arttı. 2021 yılında elde edilen faiz geliri önceki yıla göre yüzde 196 artışla 549.5 milyon TL’ye, 2022 yılında önceki yıla göre yüzde 123 artışla 1.2 milyar TL’ye, 2023 yılında önceki yıla göre yüzde 80.7 artışla 2.2 milyar TL’ye çıktı. 2024 yılının tamamında elde edilen faiz geliri ise 2 milyar TL’yi aştı. Orman Genel Müdürlüğü son 5 yılda 6.2 milyar TL faiz geliri elde etti.
Son 5 yılda 6.2 milyar TL faiz geliri elde eden Orman Genel Müdürlüğü 2024 yılında Jandarma Genel Komutanlığı ve Rusya Acil Durumlar Bakanlığı ile protokol imzalanarak toplam 75 adet hava aracı kiraladı. 3 yıllık kiralama projeleri kapsamında; 50 helikopter için 2.1 milyar TL, 14 uçak için 1.2 milyar TL, Jandarma Genel Komutanlığından kiralanan 10 helikopter için 251.7 milyon TL ve Rusya Acil Durumlar Başkanlığından kiralanan 1 uçak için 164.6 milyon TL ödeme yapıldı.
Buna göre toplam 75 uçak için üç yıllık kira tutarı 3.7 milyar TL oldu. Üç yıl için 75 uçağa yapılan harcama tutarı 2024 yılı parasal değerlerine göre son 5 yıllık faiz gelirinin yüzde 31.76’sı, son 5 yıllık toplam kârın ise yüzde 6.75’i kadar oldu. 2024 yılı uçak kiralamaları tutarının kâr ve faiz gelirine oranı ise sadece yüzde 5.57’si kadar gerçekleşti.
***
İtfaiyecinin mesaisi 49 TL, şehitliği ise sözde -Özlem Songül Abayoğlu-
Orman yangınlarının arttığı bu dönemde yangınlara müdahale eden itfaiyecilerin mesai ücreti 49 lira, şehitlik hakları yok, meslek tanımları olmadığı için maddi ve sosyal haklardan faydalanamıyorlar
Bursa’nın Gürsu ve Kestel ilçeleri arasındaki ormanlık alanda çıkan yangının Gürsu ilçesine doğru ilerlemesi üzerine, Karahıdır Mahallesi tedbiren boşaltıldı. Alevlerin yaklaşması nedeniyle İğdir Mahallesi ve yangının ilerlemesi üzerine Osmangazi ilçesine bağlı Avdancık Mahallesi de tahliye edildi. Üç mahalleden toplam 1765 kişinin tahliye edildiği öğrenildi.
Ayrıca yangın esnasında 1 itfaiye işçisi ise hayatını kaybetti. Kalp krizi nedeniyle hayatını kaybeden işçinin hizmet alım personeli olarak çalıştığı ve taşeron işçi olduğu öğrenildi. Hayatını kaybeden İtfaiye Eri Ramazan Şaşkın 37 yaşında ve iki çocuk babası. Bir hafta önce ayağından ameliyat olmuştu.
‘Aralıksız 72 saat çalışmamız gerekebilir’
Bursa’daki yangına müdahale eden itfaiye memuru yanan alanın zor bir alan olduğunu vurgulayarak, “Yoğun bir şekilde duman var. Diğer illerden gelen itfaiyeciler, Bursa İtfaiyesi ile soğutma çalışmaları yapıyoruz. Alan büyük olduğu için her yere ulaşamıyoruz, içeriye giremiyoruz. İçerideki ağaçlar yanmış, yol kenarındakiler duruyor. Yoğun duman olduğu için helikopter ve uçakla müdahale kısıtlı, gece de uçakla müdahale zor. Önemli olan havadan müdahale çünkü havadan müdahale ile soğutma yapmazsan yeniden parlayabilir” dedi. Bir önceki gece 12’den beri alanda olduklarını söyleyen itfaiye memuru, “Yola çıkma, hazırlık aşamasıyla yaklaşık 14-15 saattir görev başındayız. Böyle afet durumlarında 72 saat hiçbir destek beklemeden çalışıyoruz, kendi aramızda sırayla dinleniriz. Dinlenmeden müdahale etmemiz mümkün değil. 10 tane daire yangınına gitmek bir orman yangınına gitmekten daha kolay” diye konuştu.
‘Her ilin ekipman niteliği aynı değil’
2025 yılında çıkan yangınlarda İzmir Ödemiş’te 3, Eskişehir Seyitgazi’de 10, Bursa’da ise 1 kişi hayatını kaybetti. Yangına başlıca müdahale edenlerden itfaiye işçilerinin koşullarını Tüm Bel-Sen İstanbul 6 No’lu Şube Yöneticisi Serkan Dursun ile konuştuk. Bursa’daki yangına İstanbul İtfaiyesinden 8 araç gönderildiğini söyleyen Dursun, “Yangına akşam helikopter müdahale edemiyor o nedenle kara müdahalesi yapıyoruz. Biz aslında kara itfaiyesiyiz, orman itfaiyesi ayrı oluyor. Ancak 2021’deki Antalya Manavgat yangınından sonra İstanbul itfaiyesi olarak dış görevlere de çıkmaya başladık” dedi. Bunun itfaiye işçilerine etkilerinden bahseden Dursun, “10 yıldan fazla çalışan ve memur kadrosunda olan itfaiye personelinin 30 gün izin süresi oluyor. Ancak personel yetersizliğinden dolayı 15 gün 15 gün olarak kullanıyoruz” dedi. İtfaiyeciliğin meslek olarak tanınmadığını vurgulayan Dursun, “Yönetmeliğe bağlıyız. Belediyelerin bünyesinde çalışıyoruz. Meslek olarak tanımlanmamak bizim hem ekonomik hem sosyal haklarımızı etkiliyor. Öncelikle bir meslek grubunda olmadığımız için her ilin ekipmanları aynı nitelikte değil. İstanbul İtfaiyesi ekipman konusunda iyi diyebiliriz ancak Bursa, Mersin Yozgat öyle olmayabiliyor. İtfaiyecinin giydiği kıyafet dertli. Aynı kıyafeti yazın da kışın da bina yangınında da orman yangınında da giyiyoruz. Bu kıyafet 10 dakika içinde çok fazla su kaybettiriyor ve hareketi kısıtlıyor. Normalde Avrupa standartlarında yazlık yangıncı kıyafeti ile kışlık yangıncı kıyafeti ayrı olur” ifadelerini kullandı.
‘Meslek tanımımız olmadığı için şehitlik hakkı da yok’
İtfaiyeciliğin bir meslek olarak görülmemesinin itfaiye emekçilerine nasıl yansıdığını anlatan Dursun, “İtfaiyeciler olarak belediyelerle Sosyal Denge Sözleşmesi (SDS) yapıyoruz. Bu sözleşme ile belediyeler ücret ödüyorlar. Bu ücret ise hükümetin belirlemiş olduğu sınırla brüt 12 bin net 10 bin olabiliyor en fazla. Bu da her ilde eşit değil. Ayrıca aynı işi yapan taşeron işçi, sözleşmeli işçi, memur işçi ve kadrolu işçi aynı maaşı almıyor. Kadrolu işçinin grev hakkı olduğu için en iyi maaşı kadrolu işçi alıyor. Ayda 10 gün mesaiye geliyoruz. 24 saat çalışıp 48 saat izin yapıyoruz. Ancak bu izin sırasında bir afet olduğunda ya da sana eğitim yazıldığında izinde kalamıyorsun. Ayrıca mesai ücreti saatlik 49 TL. Yasal olarak yıpranma hakkı verildi ancak 2008’den beri fili olarak uygulanmıyor. İşçi sağlığı güvenliği yangın yerini kapsamıyor. İtfaiye karargahını baz alıyor. İtfaiye emekçisi görev başında hayatını kaybediyor ancak şehitlik kapsamına alınmıyor. Çünkü meslek sınıfında değil. 60 bin lira alıyorsa emekli olduğunda 24 bin lira alıyor. 3600 ek gösterge itfaiye işçisine de verilmedi” şeklinde konuştu.
***
EVRENSEL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder