28 Nisan 2022 Perşembe

TARİHTE BUGÜN (28 NİSAN)

         


          OLAYLAR:

  • 1916 - Ferruccio Lamborghini, doğdu. İtalyan otomobil üreticisi (ö. 1993
  • 1920 - İstanbul Hükümeti, Anadolu'da saltanatı devam ettirmek amacıyla Anadolu Fevkalade Müfettiş-i Umumiliği'ni yayınladı.
  • 1920 - AzerbaycanSovyetler Birliği'ne katıldı. (1991'de tekrar ayrılmıştır.)
  • 1935 - Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin adı, Kızılay olarak değiştirildi.
  • 1936 - Mısır'da Kral Fuad'ın beklenmeyen ölümü üzerine, 16 yaşındaki Prens Faruk Kral oldu.
  • 1937 - Saddam Hüseyin, doğdu. Irak'ın 5. cumhurbaşkanı (ö. 2006)
  • 1941 - Memurların öğrencilik yapmaları yasaklandı.
  • 1945 - İtalyan diktatör Benito Mussolini ile metresi Clara Petacci kurşuna dizildi. Cesetleri bir benzin istasyonunda ayaklarından asılarak teşhir edildi.
  • 1947 - Thor Heyerdahl ve beş kişilik mürettebatı, Kon-Tiki adlı tekneyle Peru'dan yola çıktı. Amaçları, çok önceleri Peruluların Polinezya'ya yerleşmiş olduklarını kanıtlamaktı.
  • 1950 - Nightingale Hemşire Kolejiİstanbul'da açıldı.
  • 1956 - İstanbul İşçi Sendikaları Birliği Kongresi toplandı. İşçiler "Grevsiz sendikalar, cereyansız ampul gibidir " dedi.
  • 1960 - İstanbul Üniversitesi'nde çıkan olaylarda, Orman Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz öldü. İstanbul ve Ankara'da sıkıyönetim ilan edildi.İstanbul Üniversitesi öğrencileri, üniversite Merkez binasında hükümet aleyhine gösteri yaptı. Güvenlik güçleri, gösterilere müdahale etti. Güvenlik güçlerinin üniversiteden ayrılmasını isteyen rektör Sıddık Sami Onar , tartaklanarak Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü. Gösterilerde, Orman Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz öldü. Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi.
  • 1963 - Topraksız köylüler Adana'da yürüyüş yaptı.
  • 1966 - Genelkurmay Başkanı Cemal Tural, bir genelgeyle "Komünizmle Mücadele Metodları" kitabının askeri okullar ders programı içine alınacağını açıkladı.
  • 1967 - Expo '67 fuarı, Kanada'nın Montreal kentinde halkın ziyaretine açıldı.
  • 1967 - Bilirkişi raporuyla müstehcen olmadığı belirlenen "Kadınlar I-ıh Derse" oyunu, Oraloğlu Tiyatrosu'nda yeniden sahnelenmeye başladı.
  • 1969 - Fransa'da yapılan referandumda, "hayır" oylarının fazla çıkması üzerine Devlet Başkanı Charles de Gaulle istifa etti.
  • 1970 - Diego Simeone, doğdu. Arjantinli futbolcu
  • 1971 - SıkıyönetimTürkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.Cumhuriyet  ve Akşam  gazeteleri 10 gün süreyle kapatıldı.
  • 1972 - Televizyon programlarının seyredilir hale getirilmesi için, yerli film gösterilmesi kararı alındı.
  • 1974 - Eski cumhurbaşkanlarından Celal Bayar , demokrasi ile bağdaşmadığı gerekçesiyle, tabii senatörlük önerisini geri çevirdi
  • 1974 - Penélope Cruz, doğdu.İspanyol sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
  • 1975 - CHP Genel Başkanı Bülent EcevitErzincan'da taşlı ve silahlı saldırıya uğradı.
  • 1977 - Batı Almanya'da Kızıl Ordu Fraksiyonu üyeleri, Gudrun Ensslin ve Jan-Carl Raspe ömür boyu hapse mahkûm oldu.
  • 1978 - Afganistan Devlet Başkanı Sardar Mohammed Davud kurşuna dizilerek öldürüldü
  • 1979 - Sovyetler Birliği'nin ilk uçak gemisi 'Kiev 28', İstanbul Boğazı'ndan geçti.
  • 1979 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı'nın 1 Mayıs kutlamalarını yasaklama kararına uymayacaklarını açıklayan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) genel başkanı ve 4 yöneticisi gözaltına alındı.
  • 1980 - Abdi İpekçi'nin katil zanlısı Mehmet Ali Ağcaİstanbul'daki yargılamada gıyabında idama mahkûm edildi.
  • 1984 - Türkiye'nin Tahran Büyükelçiliği Sekreteri Şadiye Yönder'in eşi olan ve aynı zamanda İran ile Türkiye arasında ticaret yapan iş adamı Işık Yönder, ASALA militanı tarafından öldürüldü.
  • 1987 - Yaklaşık 5 yıldır süren Barış Derneği Davası sonuçlandı. Askeri mahkeme 12 sanığa 6 ay ile 4 yıl arasında değişen hapis cezaları verirken, Barış Derneğinin kapatılmasını da kararlaştırdı.
  • 1988 - Ermeni örgütü ASALA'nın kurucusu Agop AgopyanAtina'da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından öldürüldü.
  • 1988 - Aloha Hava Yolları'nın 243 sefer sayılı uçuşu sırasında meydana gelen patlayıcı dekompresyon sonucu, uçağın yolcu kabininin ön kısmında 35 m²'lik bir kısım koparak uçaktan ayrıldı. Uçak, Maui adasındaki Kahului Havalimanına acil iniş yaptı.
  • 1993 - İstanbul'daki Ümraniye çöplüğü, biriken metan gazı yüzünden patladı: 39 kişi öldü.
  • 1994 - Eski ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) görevlisi Aldrich Ames ABD sırlarını Sovyetler Birliği'ne ve daha sonra da Rusya'ya verdiğini itiraf etti.
  • 1996 - Avustralya, Port Arthur katliamı. 35 kişi yaşamını yitirdi.
  • 1997 - Kimyasal Silahlar Antlaşması yürürlüğe girdi. Rusya, Irak ve Kuzey Kore antlaşmayı imzalamadı.
  • 1999 - PKK lideri Abdullah Öcalan hakkındaki iddianame belli oldu. İdamı istenen Öcalan, hapiste tutulduğu İmralı Adası'nda cam kafeste yargılanacak.
  • 2001 - Milyoner Dennis Tito, dünyanın ilk uzay turisti oldu.
  • 2003 - Kıbrıs Cumhuriyeti ile serbest geçişler çerçevesinde 25 binden fazla RumKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne geçti.
  • 2004 - San Marino, tarihindeki ilk galibiyetini Lihtenştayn karşısında 1-0'lık skorla kazandı.
  • 2005 - Norveç'te ilk kez bir kadın, erkeğe tecavüz etmekten mahkum edildi. Bergen kentinde görülen davada kadına 9 ay hapis cezası verildi.
  • 2008 - Çin'in doğusundaki Şandong bölgesinin Zibo şehrinde bir yolcu treni raydan çıkarak başka bir trene çarptı; 70 kişi öldü, 420 kişi yaralandı.



     
      ÖLÜMLER:

27 Nisan 2022 Çarşamba

TARİHTE BUGÜN (27 NİSAN)

      


      OLAYLAR:

      1521 - Portekizli kâşif Ferdinand Magellan Dünyanın dörtte üçünü kat ettikten sonra Filipinler'de Maktan adasında yerlilerle giriştiği çatışmada öldürüldü.

  • 1640 - Evliya Çelebi'nin seyahat programı, Bursa-İstanbul-İzmit güzergâhı ile başladı.
  • 1749 - Handel'in Ateş Oyunları Müziği ilk kez Londra Green Park'ta seslendirildi.
  • 1810 - Beethoven, ünlü eseri Für Elise'yi besteledi.
  • 1865 - Sultana isimli ve 2300 yolcu taşıyan buharlı gemiMississippi Nehri'nde infilak ederek battı: 1700 kişi öldü.
  • 1902 - Fehmi Ege, doğdu.Türk orkestra şefi ve tangolarıyla ünlü hafif müzik bestecisi (ö. 1978)
  • 1908 - 1908 Yaz OlimpiyatlarıLondra'da başladı.
  • 1909 - II. Abdülhamid tahttan indirildi; yerine V. Mehmed tahta geçti.
  • 1927 - Türkiye'de ilk radyo yayını başladı. Türk Telsiz Telefon A.Ş. adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü.
  • 1937 - Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar Guernica'yı bombalamayı sürdürüyor.
  • 1938 - Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı.
  • 1940 - Köy Enstitüleri'nin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi. Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü.
  • 1941 - II. Dünya SavaşıAlman birlikleri Atina'ya girdi.
  • 1941 - Berlin'de bastırılan 100 liralıklar tedavülden kaldırıldı.
  • 1960 - Meclis Tahkikat Komisyonu'na çok geniş yetki tanıyan Tahkikat Encümeni Selahiyet Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
  • 1960 - TogoFransa'dan bağımsızlığını kazandı.
  • 1961 - Sierra Leoneİngiltere'den bağımsızlığını kazandı.
  • 1965 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam Savaşı'na giderek artan şekilde katılması, Fransa'da Paris sokaklarında protesto edildi.
  • 1968 - Adana'da beş kadın yol kesip şoför soydu.
  • 1971 - İstanbul'da siyasi toplantılar Sıkıyönetim Komutanlığınca yasaklandı. Ankara'da gece sokağa çıkma yasağı başladı.
  • 1973 - 4 senatör ve 2 milletvekili Adalet Partisi'nden çıkarıldı. Milletvekillerinden Cahit Karakaş ihracından 1 saat sonra Cumhuriyet Halk Partisi'ne girdi.
  • 1974 - TSİP (Türkiye Sosyalist İşçi Partisi) 'in Altındağ İlçe Merkezi ülkücülerin saldırısına uğradı.
  • 1978 - Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Davud Han ve Hükûmeti, saatler süren sokak çatışmalarından sonra kanlı bir darbeyle iktidardan düşürüldü.
  • 1981 - Xerox PARC Şirketi, ilk bilgisayar faresini tanıttı.
  • 1984 - Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi Türkiye Alt Komitesi üyeleri Mamak ve Diyarbakır askeri cezaevlerinde incelemede bulundu.
  • 1985 - Uluslararası İstanbul Sinema Günleri'nde büyük ödül Altın Lale'yi İngiliz yönetmen Michael Radford'un "1984" adlı filmi kazandı.
  • 1986 - Ankara'daki Amerikan Subay Kulübü'ne bomba koymak isterken yakalanan iki Libyalı Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce tutuklandı.
  • 1988 - Cardiff'te yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda ilk kez Türkiye adına uluslararası bir şampiyonaya katılan Naim Süleymanoğlu, bir dünya rekoru kırdı ve üç altın madalya kazandı.
  • 1990 - Türkiye'de toplam sigortalı işçi sayısının 3 milyon 564 bin, sendikalı işçi sayısının ise 1 milyon 834 bin olduğu açıklandı.
  • 1992 - ABD'nin San Fransisco eyaletinin Los Angeles kentinde bir siyah şoförü dövmekten yargılanan 4 polis beraat etti. Bu karar üzerine siyahlar ayaklandı. Olaylar sonucu 13 kişi öldü, 170 kişi yaralandı.
  • 1993 - Ankara Devlet Tiyatrosu, "kamyon tiyatrosu" uygulamasına başladı.
  • 1994 - Güney Afrika'da siyahi vatandaşların da oy verebildiği ilk demokratik seçimler yapıldı.
  • 1997 - Türkiye'ye gelen eski Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde öğrenciler tarafından üzerine yumurta atılarak protesto edildi. Gorbaçov konuşmasının ardından arka kapıdan kaçırıldı. Protestocu öğrencilerden 8'i gözaltına alındı.
  • 1997 - Türk Milli Futbol Takımı İsviçre'yi 2-1 yendi. Sokaklara taşan kutlamalarda silah da kullanıldı. Biri İstanbul'da , diğeri Bilecik'te iki genç öldü.
  • 2000 - Cumhurbaşkanlığı seçim süreci başladı. Beş liderin ortak adayı olan Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer ilk oylamada 281 oy aldı. Nevzat Yalçıntaş 61, Sadi Somuncuoğlu 58, Yıldırım Akbulut ise 56 oy aldı.
  • 2002 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 4754 sayılı ''23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun''un yayımlanmasını veto etti.
  • 2004 - İspanya güçleri Irak'tan çekilmeye başladı.Başbakan Zapatero'nun seçimlerden önce verdiği söze uygun olarak Irak'taki İspanyol birlikleri, Divaniye'deki ana üslerine gitmek üzere Şiilerin kutsal kenti Necef'ten ayrıldılar.
  • 2005 - Airbus A380 ilk uçuşunu yaptı.
  • 2009 - İstanbul'da sabaha karşı 60 ev ve iş yerine baskınlar düzenlendi. Baskınların düzenlendiği evlerden biri olan, Bostancı Emanet Sokak’ta bir apartman dairesinde saat 05:30’da çatışma çıktı. 6 saat süren silahlı çatışmada, Devrimci Karargâh yöneticisi Orhan Yılmazkaya, çatışma sırasında başından vurulan Mazlum Şeker ve Polis Amiri Semih Balaban öldü. Çatışmada aynı zamanda 7 polis de yaralandı.
  • 2009 - TBMM tarafından "1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü" olarak kabul edilen kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
  • 2010 - Almanya'da ilk kez Türk kökenli bir Alman vatandaşı olan Aygül Özkan, Bakan oldu.
  • 2012 - Türkiye'de saatler 22.00'i gösterdiği sıralarda internet tüm Türkiye'de koptu. İnternetin neden kesildiğine dair ise herhangi bir bilgi veya açıklama yapılmadı.
  • 2014 - Fenerbahçe, Spor Toto Süper Lig'in 31. haftasında Şükrü Saracoğlu Stadı'nda oynanan maçta Çaykur Rizespor ile 0-0 berabere kalarak ligin bitimine 3 hafta kala 19. şampiyonluğunu ilan etti. Şampiyonluk Kadın taraftarların önünde ilan edildi ve bu da bir ilk.
  • 2016 - 469219 Kamoʻoalewa asteroiti keşfedildi.
  • 2016 - Galatasaray Odeabank, deplasmanda 66-62 yenildiği Fransız ekibi Strasbourg'u Abdi İpekçi'de 78-67 yendi. Eurocup'ı kazanan ilk Türk takımı oldu.
  • 2018 - Şeker fabrikalarının satışına devam ediliyor. Bugün de Cumhuriyet tarihinin ilk şeker fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası satıldı.
  • 2021 - Emniyet Genel Müdürlüğü, yayımladığı genelge ile kolluk personelinden kamusal alanda görevlerini yaparken ses ve görüntü kaydı alanların engellenmesini istedi. Karara gerekçesi "özel hayatın gizliliğinin ihlali" ve ses ve görüntü kaydı alınmasının, kolluk personelinin görevini yapmasını engellediği öne sürüldü. Vatandaşın kolluk kuvvetlerinin hukuksuz ve orantısız işlemleri karşısında ispat yükümlülüğünün elinden alınacağı, temel hak ve özgürlüklerinin kısıtlanacağı gibi sebeplerle, genelge tepkiyle karşılandı.



      
      ÖLÜMLER:

 

Gezi’den neden bu kadar korkuyorlar? - BİRGÜN

 


Aradan yıllar da geçse iktidarın Gezi kabusu bitmedi. Hafızalara çoğulcu, renkli ve kararlılığıyla geçen Gezi Direnişi 31 Mayıs 2013 günü parktan bütün ülkeye yayıldı. Türkiye’nin 81 ilinin 80’inde protesto eylemlerine 10 milyonu aşkın yurttaş katıldı.

Gezi Direnişi’ni ortaya çıkaran nedenleri ve iktidarın korkusunu şöyle özetledik:

•GEZİ, ÇEVRE DİRENİŞİYDİ:

27 Mayıs’ta Gezi Parkı’nda ağaçların sökülmesiyle başlayan eylemler kısa sürede büyüdü. Ağaçları koruyan yüzlerce yurttaş geceler boyu parkta nöbet tuttu, iş makinalarının önüne yattı. Polisin orantısız güç gösterisiyle tepkiler giderek büyüdü. Ülkenin dört bir yanında gerçekleşen sermaye yanlısı düzensiz kentleşme ve betonlaşma karşısında doğasına sahip çıkan on binlerin sokaklara döküldüğü bir halk hareketine dönüştü. Sonraki yıllarda gerçekleşen Cerattepe’den İkizdere’ye pek çok çevre mücadelesine örnek oldu.

•EMEK VE SINIF MÜCADELESİYDİ

Gezi Direnişi, aynı zamanda iktidarın neoliberal politikalarına en güçlü itirazlardan biri oldu. Başta sermaye patronlarının desteğini de alarak iktidara gelen AKP, son sürat özelleştirmelere yöneldi. Emekçi yığınlarının kazanılmış hakları bir bir budandı. Geçim sıkıntısı ve yoksulluk derinleşirken itirazlar da sıralanmaya başladı. TEKEL Direnişi ve 1 Mayıs eylemleriyle yükselen talepler, sermayenin sömürü ve talanına karşı insanca yaşam hakkı isteyenler tarafından sahiplenildi. Gezi’de işçiler inşaatlardan, fabrikalardan, beyaz yakalı çalışanlar ise plazalardan çıkıp parka akın etti. Sendika ve emek örgütlerinin de verdiği destekle direniş, emekçi kesimler tarafından sahiplendi.

•LAİKLİK VE SEKÜLER TALEPLER SAHİPLENİLDİ

AKP, iktidara geldiğinde toplumsal mutabakat maskesini çabuk düşürdü. İktidarının onuncu yılına girerken ülkede laikliğe karşı savaş açtı. Seküler yaşam hedef tahtasına konuldu. İçkili mekanlar ve içki içenler hedef tahtasına konuldu. Okullar dönüşüme uğradı, tarikat ve cemaat ağlarına teslim edildi. Söylemlerini sertleştiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, gençlere ‘kızlı erkekli kalıyorlar’ dedi. Benzeri pek çok skandala imza atan iktidar cephesi, dar ve radikal bir gerici azınlığın yaşam tarzını toplumun bütününe dayatmaya çalıştı. Cumhuriyet’in ilerici değerleri bir bir budandı. Laikliğin kırıntıları dahi ülkeden süpürülmek istendi. Yaşam tarzına karışılmasını istemeyen, ülkenin gerici tarikatların eline bırakılmasına karşı çıkan milyonlar Gezi Direnişi’nde bir araya geldi. Gezi, iktidarın gerici politikalarına karşı güçlü bir başkaldırı oldu.

•KADINLAR BAŞKALDIRDI

Gerici iktidar kadınlar üzerindeki baskısını artırdı. Sosyal yaşamdan koparılıp evlere hapsedilmek istenen kadınlara savaş açan iktidar cephesinin söylemleri büyük tepki çekti. Kadınların kılık kıyafetini sorgulayan gerici abluka, taciz ve tecavüze uğrayan kadınlar için ‘o saatte orada ne işi varmış’ dedi. Kadınlar için pembe otobüs önerilerinden okullar başta olmak üzere kamusal alanda haremlik selamlık pratiklere kadar kadınların kazanılmış hakları gasp edilmek istendi. Gezi’de direnen kırmızı elbiseli kadın başta olmak üzere direniş aynı zamanda bir kadın mücadelesi olduğunu tüm dünyaya gösterdi. Eylemlerde ön saflarda yer alan LGBTİ+ bireyler de kimliklerini özgürce yaşamak için mücadele etti.

•SANAT SAHİPLENİLDİ

Sanat sahiplenildi: İktidarın en fazla hedef tahtasına koyduğu kesimlerin başında sanat yer aldı. Atatürk Kültür Merkezi’ne göz diken iktidar, cumhuriyetin sembol yapılarından olan bu mekanı yıktı. Gezi Direnişi’ne giden en önemli süreçlerden birisi de Taksim’de Cercle d’Orient binasında yer alan ve birçok festivalin düzenlendiği, sinemanın kült yapılarından olan Emek Sineması’nın yıkımıydı. Emek Sineması’nın yıkılmasına karşı gelen yurttaşlar ve birçok sanatçı, sinema önünde defalarca eylem yaptı. Emek Sineması’nın rant uğruna yıkılmasına tepki gösterdi. İktidar ise bu tepkiye TOMA ve biber gazı ile karşılık verdi. Heykeller için ‘ucube’ yakıştırması yapan, Beyoğlu’ndaki sokak sanatçılarını İstiklal Caddesi’nde barındırmayan Erdoğan ve iktidarının sanata yönelik baskıları Gezi Direnişi öncesinde bir hayli artmıştı. Direnişin en önemli araçlarından birisi de sanat oldu. Taksim Meydanı’nda çalınan piyano hâlâ kulaklarda tınlıyor. Gezi ile birlikte devasa bir külliyat oluştu. Sinema, roman, hikaye, şiir, tiyatro gibi sanatın hemen her alanında direnişe dair eserler üretildi.

•DAYANIŞMA VE BİRLİK RUHU

Sendikalardan siyasi partilere, meslek örgütlerinden yardımlaşma derneklerine kadar çok geniş bir toplumsal kesim bir araya geldi. Taraftar grupları direnişin sembollerinden biri haline geldi. Bir yanda elinde Türkiye bayrağı tutanlar öbür yanda HDP bayrağı taşıyanların fotoğrafı günlerce paylaşıldı. Yaşlısından gencine her yaştan yurttaş gücü yettiğince katkıda bulundu. Evlerden tencere ve tavalar çalındı, gazdan etkilenen eylemcilere yardım edildi. Direniş alanlarında ‘Taksim Komünü, Direniş Market’ isimleriyle gerçekleşen dayanışma, başka bir yaşamın en önemli savunusu oldu.

•DİRENMENİN ESTETİĞİ

Gezi Direnişi’nde direnişin estetiği en çok dikkat çeken konulardan biriydi. Yaratıcı, mizah dolu duvar yazılarından Erdoğan ve hükümet istifaya çağrıldı. Taksim’deki ‘Duran Adam’ protestosu dünyanın pek çok meydanına yayıldı. Atılan sloganlar büyük ilgi gördü. Sosyal medyanın yaratıcı içerikleri de eylemlerin yayılmasına katkı sağladı. Biber gazı ve TOMA karşısında dikilen eylemciler günlerce gündemden düşmedi. Hemen her bölgeye yayılan eylemler yerellerden de beslendi. Mizah ve direniş Gezi’nin sembollerinden biri oldu.

BİRGÜN