17 Ağustos 2024 Cumartesi

soL "KÖŞEBAŞI" - 17 Ağustos 2024 -

Güncellenmiş Alpay Özalan portresi: AKP ona, o AKP'ye çok yakışıyor...-İsmail Sarp Aykurt-

Yeşil sahalardaki bilindik işler, AKP sıralarında hayat buluyor. Alpay’ın özgeçmişine bakınca hiç sırıtmıyor, AKP’li olduğu anlaşılıyor.

Eski futbolcu, "yeni" vekil Alpay Özalan, Meclis'i uzun zamandır siyaset alanı olarak değil, bir boks ringi olarak kullanıyor.
Bugün sergilediği saldırganlığı yeni olmayan Özalan’ın Meclis'teki vukuatlarının bir geçmişi bulunuyor.
soL'da ilk olarak 2021 yılında İsmail Sarp Aykurt, Özalan'ın kabarık sicilini ortaya döktü. O günden bugüne yeni saldırılar, yeni tehditler listede yerini aldı. Alpay Özalan'ın özgeçmişini güncelleyerek bir kez daha okuyucularımızla paylaşıyoruz.

Bugün sergilediği saldırganlığı yeni olmayan Özalan’ın Meclis'teki vukuatlarının bir geçmişi bulunuyor.

Yeşil sahadan Meclis sandalyelerine transfer olan, AKP’nin evetçisi Alpay Özalan, TBMM özgeçmişinde son derece makul bir kişi olarak lanse ediliyor.

Özgeçmişinde futbol mazisinden bahsedilen Alpay’ın Altay, Beşiktaş, Fenerbahçe, İngiliz Aston Villa, Güney Kore takımı Incheon United, Japon Urawa Red Diamonds ve Alman kulüp Köln’de top koşturduğu, Japonya ve Asya’nın en iyi defans oyuncuları arasında yer aldığı, 2002 Dünya Kupası’nda All Star Team (En iyi takım) içerisinde yer aldığı ve "Devlet Üstün Madalyası"na mazhar olduğu not ediliyor.

Alpay’ın Devlet Üstün Madalyası’na layık görüldüğü tarih ile AKP’nin iktidara geldiği tarih gerçekten de iyi örtüşüyor.

2018’de, AKP Milletvekili olduğunda hiç gecikmeden konuşmaya başlıyor: “Biz dünya üçüncüsü olarak çıtayı çok yükselttik. Ama buna rağmen eğer 2002'deki şampiyonada ülkemizin başında Sayın Recep Tayyip Erdoğan olsaydı, biz final oynardık”.

Belki de AKP’li Alpay’ın tarihindeki en önemli çelişkilerden birisini, "1996 yılında Dünya Olimpiyat ‘Fair Play’ ödülünü alan ilk ve tek Türk futbolcu olması" oluşturuyor. Anımsayanlar olacaktır, Türkiye’nin en vukuatlı stoperi Alpay, Hırvat oyuncu Vlaoviç’i her ne hikmetse düşürmeyip, bu ödüle layık görülmüştü.

Pozisyon sonrasında Avrupa’nın ödül verdiği Alpay, Türkiye’de ise çürük yumurtalarla karşılanacaktı.

Alpay’ın resmi özgeçmişinde bunlar yer alırken, onu gerçekten ayırt eden bilgilere yer verilmemesi oldukça dikkat çekici.

Hem "Fair Play" ödüllü hem de sabıkalı oyuncu Alpay, yeşil sahalarda her zaman agresifliği ve saldırganlığıyla ön plana çıkmıştı. Aston Villa onu Türkiye ile İngiltere arasında İstanbul’da oynanan maç esnasında İngiliz David Beckham’a yaptığı hareket nedeniyle cezalandırıp, takımdan göndermişti örneğin.

Burun kıran, küfür eden, saldırgan AKP’li kahramanımızın elinden hakemler, futbolcular zor alınıyordu...

1998’de bir olaylı maçta kırmızı kart gören Alpay, hakeme saldırmış ve ardından 5 maç ceza almıştı.

AKP’li Alpay, 1999’da Jet Fadıl lakaplı, "nitelikli dolandırıcılık"tan yargılanan Fadıl Akgündüz’ün takımı Siirt Jet-Pa’ya transfer olmuş, Portekiz ile oynanan maçta Fernando Couto’ya yumruk atmış, İngiltere’de oynadığı takımın taraftarlarıyla kavga etmiş ve tüm bu eylemleriyle gerçek çizgisini konuşturmuştu.

Malum İsviçre maçında göklerden ve yedek kulübesinden gelen "vurun" emrinin en sıkı takipçisi yine Alpay Özalan olmuştu.

İsviçreli oyuncuyu tekmeleyerek soyunma odasına kadar kovalarken ya da kısa teknik direktörlük kariyerinde, kaybettikleri bir maç sonrasında rakip oyunculara ve hakemlere saldırdığı gerekçesiyle takımdan gönderilirken hep aynı ‘Alpay’ı gördük biz.

Zaman geçti ve Alpay Özalan, 2018 yılında çok yakıştığı AKP’den İzmir Milletvekili oldu.

Bu kez sırada olanın, yeşil sahada yapılanların Meclis'teki versiyonunu ortaya koymak olduğu şu zamana kadar yaptıklarından anlaşılıyor.

Meclise geldiği günden bu yana, siyasi olarak Erdoğan övgüsü dışında fonksiyonu olmadığı görülen Alpay’ın, ek özellikleri arasında saldırganlık, tehdit ve hakaret yer alıyor.

Yeri geldikçe videolar yayımlayan Alpay, müthiş bir özgüvenle Kızılderililer'le ilgili bir kitap bile çıkarıyor.

Kitabında, Kızılderililerin 1492 yılından önce hayatlarından bahseden, "tarih kitaplarında yanıltma mı var" diye soran TBMM İdare Amiri Alpay, kendisine bir de yazarlık unvanı ilave ediyor.

Peki, "millete hizmet" için Meclis'e geldiğini ifade eden AKP’li Alpay, Meclis'te ne yapıyor?

Yeşil sahalardaki bilindik işler, AKP sıralarında hayat buluyor.

Alpay, vekil olur olmaz savurduğu tehdidin ardından ilk saldırı girişimine 2018'de imza attı. Ahmet Şık'ın konuşması sırasında kürsüye saldırmaya çalışan AKP'liler arasında yer aldı.

Birçok AKP'li, o dönem Alpay'ın saldırı girişiminden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Bu tablo da Alpay'ın neden vekil yapıldığını net şekilde gözler önüne serdi.

Bir yıl sonra AKP ile CHP milletvekilleri arasında çıkan tartışmada muhalefet sıralarında "Gel buradan bağır, gel! Arkaya kaçıyor, bağırıyor; gel, önden bağır" diye çıkıştı.

2020'de “Hadi lan, sen cumhurbaşkanımıza, genel başkanımıza laf ediyorsun, ayıp be, terbiyesiz" diyerek Engin Özkoç'un üzerine yürüdü. Ardından gelen AKP'li diğer vekillerle birlikte Özkoç'a saldırdı.

2021'de vekilliğinin düşürülmesini Meclis'te nöbete başlayarak protesto eden Ömer Faruk Gergerlioğlu'nu dışarı çıkarmaya çalışan isim yine Alpay oldu. Özalan'ın girişimi üzerine araya diğer milletvekilleri girdi.

Aynı yıl bütçe görüşmelerinde o zaman CHP Grup Başkanvekilliği görevinde bulunan  Özgür Özel'in üzerine yürüdü, ayrıca CHP’li vekillere saldırdı.

Alpay Özalan bu sırada "dava adamlığını" da kelimenin gerçek anlamıyla gösterdi. İddiaya göre, sosyal medyadan kendisine kötü söz söyleyenler hakkında suç duyurusunda bulunarak, adliyede 3 binden fazla şikâyet dosyası biriktirdi ve ciddi bir kazanç kapısı yarattı.

Alpay, bugün Ahmet Şık'a ikinci defa saldırarak görevini bir kez daha yerine getirdi.

“Sayın Cumhurbaşkanımıza yapılacak en ufak bir hakarette karşılarına benim çıkacağımdan hiç kimsenin şüphesi olmasın. Fair Play alınması gerekiyorsa alırım, karşı koymak gerekiyorsa karşı da koyarım” diyen Özalan, Meclis'e hangi amaçla alındığını daha önceden dillendirmiş gibi duruyor.

Özetle, Alpay’ın özgeçmişine bakınca hiç sırıtmıyor, AKP’li olduğu anlaşılıyor.

                                                             /././

Seine Nehri lağım akar…-Aydemir Güler-

Fransa anlık ve anlaşılmaz’a sığdırılamaz bir tarihselliktir. Olimpiyatlar geçer gider, bakmışsınız Paris’in devrimci tarihi kalmış!

Geçen hafta solun stratejilerini konuşmaya başlamıştık. Devamını bekleyenler az değil,  biliyorum. Ama bu hafta Olimpiyatları araya sokmaktan kendimi alamadım. Haftaya; kaldığım yerden…

***

Aslında bu da bir tür devam yazısı. soL portal Türkiye takımının performansını yazdı.

Sevgili Orhan sporun AKP tipi örgütlenmesini ele aldı.

Daha dün Cumhuriyet’te Sevgili Barış AKP liyakatsizliğini gözler önüne serdi.

Daha vardır denk gelmediklerim…

Bunlardan ve Cuba Si’den bir çeviriden devam ediyorum sayın…

***

Henüz yarışlar sürerken yazılıp Türkçe yayımı yine Olimpiyatlara yetişen makaleden iki pasajın altını çizmek istiyorum.

Erique Ubieta Gomez’in saptamaları:

Bir: “Anlaşılmaz ve anlık olanın ateşi tüm fikirleri tüketiyor.

İki: “… geçmişte isyancı olmanın bankaları kamulaştırmak ve topraksız köylülere toprak dağıtmak olduğu (…) Hâlâ da öyle. İstiyorlar ki bunun farkında olmayalım, bedenlerimizde kilitli kalalım; modaya, önemsiz şeylere zincirlenmiş, daha ileri, aşkın amaçları olmayan bir özgürlüğün sınırlarını aşmayalım.

***

Açılış etkinliği birinci saptamanın dört dörtlük örneği. İçinde bulunduğumuz “post…” döneminin başlangıcını simgeleyen veciz sözlerden biri, “tarihin sonu”, uzun zamandır telaffuz edilemiyor. Çünkü ilk akla getirdiği “ebedi barış”ın koca bir yalan olduğu anında açıklık kazanmıştı! 

Ama sonu geldiği iddia edilenlerin kapsamına, aslında Aydınlanma’dan başlayıp neredeyse iki yüz yıllık, 18. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın sonlarına kadar süren “devrimler çağının” bütün değerleri sokuluyordu: Sadece Marksizm değil, sosyal sınıflar, insanlığa yön veren sistematik ve bütünlüklü düşünceler, ütopyalar, sanat akımları… Bütün bunlar bitmişti iddiaya göre. “Belirsiz bir gelecek için bugünler feda edilmemeli” diye başlayan söylem sınırsız bir hedonizme, hazcılığa vardı!

Barışın sağlanamadığı, inkâr edilemez bir açıklık taşıyor olabilirdi, ama Leonardo da Vinci’nin tablosunun bir cinsel yönelimler karmaşası olarak deforme edilmesi, “tarih bitti” demekten çok daha etkili! Kiliseye hakaret midir, bilemiyorum; ama insanlığın büyük yaratılarının anlaşılmaya çalışılmak yerine anlaşılmazlık içinde boğulmak istendiğini söyleyebiliriz. 

Aynı şey Fransız Devrimindeki “baldırı çıplak terörünün” gırgıra alınması için de geçerli. Kraliçenin idamı iyi midir, lanetlenmeli midir? Açılış kurgusu buna ilişkin bir yargıda bulunmak yerine “anlaşılmaz-anlık” bir laf atıp geçmiştir. Ortada tutarlı bir bütünlük arayışı olmadığı, tersine bu, temelden reddedildiği için, herhangi bir ögeyi çıkarıp yerine başka bir şey koyabilirsiniz. Eleştiren olursa da Fransız Olimpiyat Komitesi misali özür dilersiniz! Nitekim öyle yapıp işin içinden sıyrıldılar…

Bizim TRT de, sapıklık saydığı cinsel göndermeler üzerine açılışın naklen yayınını kesmiş. Oysa Fransızlar senaryoyu önden paylaşsalardı, araya “Fransız dostu Osmanlı padişahı” fragmanı koyma karşılığı, böyle tatsızlıklar yaşamaz, üste para bile kazanırlardı! Yunanlılar kapanışa kendi bayraklarını bu şekilde eklemiş olabilirler mi diye aklıma gelmiyor değil…

Tabii eleştirilen ögenin yerine her şeyi koyamazsınız! Sonuçta “bazı şeyler” anlık değil ve kolay kolay anlaşılmaz hale de getirilemiyorlar… Örneğin Résistance’ı, Fransız halkının Nazi işgaline Direniş’ini bu senaryoya meze etmek zordur! 

Paris Olimpiyatlarında vatansız kalmış mültecilere alan açmayı öngörenler nasıl olur da Fransız Direnişinin “Kırmızı Afiş”ini hatırlamazlar? Adıyamanlı Misak Manuşyan’ın lideri olduğu, göçmen işçilerden oluşan ve komünist ozan Aragon’un yorumuyla “Fransa için ölen” gerillaları diyorum… Eylemleri arasında bir SS generaline suikast de vardı. Belki bundandır hatırlanmamaları.

Ev sahibi kentin hafızasına tanıklık etmek istiyorlar mıydı gerçekten? Birinci Dünya Savaşı’nın startını veren tabancalar Avusturya-Macaristan veliahdı dışında, bir de savaş karşıtı, Fransız sosyalist lider Jean Jaurès’e isabet etmişti. Elbette Paris’te yaşanmıştı olay. 

Bu iki olayın da şansonları vardır, tabii ki1. Paris’i resmetmeye cidden niyet etseydi düzenleyiciler, Lady Gaga’ya sıra mı gelirdi!

Biri bana Paris’in son on yıllarını nasıl resmetmeli diye sorsa, kendi payıma, Sarı Yelekliler’i, özelleştirme ve emeklilik “reformlarına” karşı işçi sınıfının benzersiz eylemlerini, yoksul siyahların ırkçı uygulamalara karşı ortalığı birbirine katmalarını sayardım. Ne var ki, bunlar “konsept”e uymazdı! Anlık değil tarihsel kaçarlardı… Moda defilesi varken, değer mi yani…

Kimi katılımcılar, hazır Seine Nehri’ne çıkmışken gündeme kendi eklemelerini yapıverdiler. Cezayir takımının 1961’de cesetleri o sulara gömülen kardeşlerini çiçeklerle andığını öğrendik. Muhtemelen eylemlerini basına kendileri servis etmişlerdir. 

O sırada Paris devasa bir televizyon stüdyosu olarak organize edilmişti, çekimler çekimleri kovalıyordu! Cezayirliler kadraja girmemişlerdir muhtemelen, ama bir biçimde tarihe kayıtlarını düştüler. Ama ne 1848 Haziran’ında ve 1871 baharında, kanları kentin özellikle Doğu mahallelerini sulayan on binlerce işçi ve Komüncü için kimse çiçek bırakmadı Seine’in çamurlu sularına… Fransa’nın Büyük Devrimi ve Direnişi arasındaki unutulmaz anlarıdır.

Çamur demişsem, Paris’te yağmurlu günlerdi ve yağmur suyu şehrin kanalizasyon sistemine dolup lağımı alıyor ve nehre ulaştırıyordu. Bu durum açık hava yüzme yarışlarına engel sayılmadı. Reklam anlaşmaları ona göre yapılmış olmalı. Yüzücülerin aldıkları doktor raporlarını ekranlara yansıtmazsınız, olur biter.

Anlık ve anlaşılmaz senaryo Fransa’da sahnelendiğinden, devrimcilerin on yıllarca dillerinden düşürmedikleri Fransız milli marşı La Marseillaise için mecburen bir risk alındı. Eski Olimpiyatlar sporcuya odaklanarak esasen stadyumda açılırdı. Sonra havai fişekçilerin zengin edilmesine karar verildi. 2024’te ise bütün dünyaya dev bir Paris reklamı yapılmalıydı. Bu kültürü can-can dansı, rap müzik vb.'ye indirgemek zordu tabii. Neyse ki, marşın Raboçaya Marselyaza2, yani “İşçilerin Marseyyez’i” biçimini alıp Sovyet Rusya’ya milli marş olarak hizmet verdiği kısa zaman diliminin üstünden çok zaman geçmişti. Bolşevikler onun yerine Fransa’da yükselmiş bir başka “şansonu”, Enternasyonal’i koymuşlardı…

Madem bu iki marşı andık, ister saptama deyin ister tez, şöyle diyebilirim: Fransa anlık ve anlaşılmaz’a sığdırılamaz bir tarihselliktir. Olimpiyatlar geçer gider, bakmışsınız Paris’in devrimci tarihi kalmış!

Gün gelecek tam da öyle olacak; ama günümüzde mesele neyin para ettiği... Özgürlük moda olanın bir özelliği olmuşsa, Olimpiyat Köyünde maliyetlerin nasıl kısılacağına bile bakılır. Fransız enerji tekelleri Amazon ormanlarını kesedursun, “karbon ayak izini” azaltmak için sporcuların beslenmesinden kesilebilir! Nitekim yemeklerin yüzde 60’ından fazlasının vegan olması kurala bağlanmış. Elbette karbon ayak izi adına! Siz bunu şöyle okuyun: Fransız kapitalizmi sporcuları böyle besleyerek kâr oranını biraz daha arttırmanın yolunu bulmuş... Kim kaç avro kazandı; eğlenceli ve hüzünlü bir araştırma konusu olmaz mı?

Açılışta “gizemli koşucu”, kapanışta uzaylı! Anlamlı bir çağrışıma vesile olamayacak ölçüde saçma olan bu figürler bir yana, antik olimpiyatların ana vatanının modern Yunanistan’ın bayrağıyla sembolize edilmesine ne demeli? 

Başka araştırma konuları da var... Ben atlamış olabilirim, ama Rıza Kayaalp dahil, kaç Türk sporcunun doping yüzünden Olimpiyattan ihraç edildiğini merak ediyorum. Başkaları bir yana, Kayaalp Erdoğan tarafından “spor müşavirliğine” atanmış bir mühim devlet şahsiyetiydi. Yarışlara katılabilseydi, Mijain Lopez Nunez’le bir kere daha karşılaşması söz konusu olabilirdi. İlginç olurdu; varsa bir olimpiyat ruhu, beş olimpiyat altın madalyasını sıralarken Rıza’ya üç defa denk gelen Kübalıda var. Kayaalp’in o ringe çıkmaması eksiklik gerçekten!

Türkiye çok dalda katılmış olmakla avunsun; benim merak ettiğim iktidar cephesinde hiçbir zaman muteber sayılmayan kadın voleybol takımına nasıl tuzaklar kurulduğu. Federasyon Başkanı kazandığımız bir maç sonunda “söyleyecek çok şey var, ama sonra” demişti. Merak uyandırmıyor mu?

Küba’dan hemen ayrılmayalım. Aklıma mültecilere gösterilen “incelik” geldi yine. Olimpiyat Komitesi’nin yurdundan edilmişlerin 300 milyona dayandığı koşullarda yaşamı tehlikeye düşmüş insanlardan bir mülteci ekibi oluşturmasına kim itiraz edebilir? İyi de, zulüm görmüş olma ihtimali sıfır iki Kübalının burada ne işi olur! Siyaset diyeceksiniz, ama siyasetin spora karıştırılması, Olimpiyatlarda mümkün olmadığı ilan edilmiş bir ilkedir…

Siyaset yoksa, demek ki, Olimpiyat Komitesinin Ukrayna’yı savaşta mazlum ilan etmesi siyasi değildir! Olimpiyata katılması uygun görülen birkaç Rus ve Belarusyalıdan açılış töreni esirgenmiştir; neme lazım, siyasi bir şey yapmaları ihtimali baştan kapatılmalıdır! Yasak, kapanış töreni için kaldırıldığında bu sporcuların mutluluktan gözleri yaşarmış mıdır? Komite’nin Rusya ve Belarusyalı sporculara “tarafsız statüyle” yarışma koşulu olarak savaşa ilişkin siyasi kanaatlerini sorması da siyaset değildir! Olimpiyat Komitesi siyaset bulaşmasın diye o kadar duyarlıdır ki, mülteci takımından bir Afgan göçmenin “Afgan kadınlara özgürlük” yazan giysisi ihraç gerekçesi olabilir! Hal böyleyken örneğin çocuk tacizinden hüküm giymiş birileri “olimpiyat ruhuna” aykırı görülmemiştir. Taciz siyasi olmadığına göre sorun yoktur!

Her dört yılda bir “piyasa batağı” rekorunu kıran Olimpiyat organizasyonu için bütün bunlar şaşırtıcı olmuyor. Doğal olarak Paris bütçesi bir önceki Tokyo’yu aştı. 10 milyar dolar olarak tahmin edilen 2024 bütçesinin hangi şirketlere nasıl dağıldığı da bir başka araştırma konusudur. Belki de şimdiden yapılmıştır…

TV sunucularının, muhtemelen Olimpiyat Komitesinin açılış için dağıttığı basın bülteninden öğrendikleri “farklılıklarımızla beraberiz” mesajı, İsrail ve Filistin bayraklarını kast ettiğinde tek sözcükle korkunç bir şakaya benzemiştir.

Ya XY kromozomu ne olacak? Erkek olma kriterlerinin en kuvvetlisine sahip olan, ama kendini kadın olarak hissettiğini beyan eden bazı sporcuların özellikle dövüş sporlarına ilgi göstermeleri ilginç değil mi? Böylece “aşkın kenti Paris”, “kadına karşı şiddetin kentine” dönüşüyor! Bıraktım, bu yolun mantıksal devamında kadınların madalya kürsülerinden tasfiye edilecek olmasını, bin bir mücadeleyle geriletilen erkek şiddeti ringe çıkmış ve milyonların gözü önünde inanılmaz bir meydana okuma gerçekleştirmiş bulunuyor. İlgili ulusal makamlar gönderdikleri sporcunun erkek olmadığını beyan ettikten sonra Uluslararası Olimpiyat Komitesi kalkıp kromozom diye tutturacak değildi ya! Uydurmuyorum, böyle dediler…

Hakem tasarrufları her zaman tartışılır. Ama saygısızlık edip de tartışmalı kararların istatistiği çıkarılsa, Amerikalıların değiştirilen kararlardan, verilen cezalardan pek şikâyetleri olmadığını daha net görebilirdik. Neyse, benimki kanıtı olmayan yüzeysel bir gözlem…

Eurosport’ta izleyiciye dayatılan bir reklam ise, yüzeysel gözlemler gibi yanılgı payı barındırmıyor. Slogan “Devrim Fransız İşidir” diyordu.

Belli ki, tekellerin olimpiyat keyfine diyecek yoktu! Paris’in mesajı “lağıma girmek istemiyorsan sporu paranın saltanatından kurtarmalısın” olmalıdır.

Yoksa:

Sporcuyu figüran yap, sok lağımın içine, kadın dövdür, geç dalganı, devrim kavramıyla bile geç dalganı, 
say paraları, say paraları, 
say paraları…

Şu ana kadar olan deneyimimiz Sırbistan’dan emperyalist paylaşım savaşının fay hatlarından bir tanesinin çok daha diri olarak geçeceğini söylüyor.

Önce “eyvah”ı izah etmek gerekir.

Türkiye emekçilerinin başka bir ülkenin emekçileri ile rekabeti söz konusu olmaz, Sırbistan sermayesi ile değil elbette ama emekçileri ile sadece dayanışmamız söz konusu. Öyle bir hayıflanma “eyvah”ı değil yani.

Ancak görece küçük bir ekonomiye sahip bir ülkede stratejik bir hammadde bulunsa veya stratejik bir ulaşım yolu buradan geçse başı belaya girmiş demektir. Emperyalist devletlerin dikkati bütün kötücül özellikleri ile bu ülkeye çevrilecek, emperyalist rekabetin basıncı altında kalacaktır.

Lityumun maden olarak çıkarılması ve işlenmesinin neden günümüzde emperyalist rekabetin temel meselelerinden biri haline geldiğini kısa bir süre önce burada incelemiştik.

Çok kısaca; elektrikli araba üretiminin hızla arttığını, bir beş yıla kadar arabaların %60’ının elektrikli olacağını ve elektrikli araçlarda kullanılan pillerin ana maddesi olan lityumun tekellerin rekabet unsuru olarak sivrildiğini belirtmiştik.

Dünya lityum rezervlerinin önemli bir kısmının bulunduğu Bolivya’da 2019’da ve bu yılın haziran ayında iki kez darbe yaşandı. Her iki darbe esnasında elektrikli araba üreticisi Tesla’nın hisse senetleri tavan yaptı.

Kendini tekelci sermayenin üyelerine göre daha entelektüel ve marjinal gösterme konusunda başarılı olan Tesla’nın sahibi Elon Musk bu konuda fena deşifre olmuştu. Madenleri kamulaştıran Bolivya hükümetine karşı askeri darbe konusunda “İstediğimize darbe yaparız, aşın bunları” deyişi tarihe kazındı.  

Gelelim Sırbistan’a. 

Yugoslavya’nın nasıl emperyalizmin tuzağına düşürülerek parçalandığını ve Sırbistan’ın 1999’da hunharca bir NATO saldırısı altında kaldığına burada değinmeyeceğiz.

Sırbistan’ın Lozniçe ilçesinde 2004 yılında Rio Tinto tekeli tarafından geniş lityum yatakları keşfedildi, ancak halen madenin işletilmesine geçilmedi.

Rio Tinto tekeli Batı emperyalizminin başlıca maden tekelidir ve Rothshild ailesi tarafından kontrol edilmektedir. Türkiye’de bor madenindedir bir eli, diğer eli dünyanın birçok ülkesinde emperyalist rekabetin konu olduğu kritik madenlerde. Çok sayıda çevre sabıkasıyla anılan bu tekel doğal olarak emperyalist paylaşım savaşının öznelerinden biridir ve 2022’de Rusya ile bütün ticari ilişkilerini keserek ambargoya katılmıştır. Günümüz emperyalizmini daha iyi anlamak için ileride Rio Tinto’nun hikayesini incelemek gerekiyor.

Bilindiği gibi, Almanya Yugoslavya’nın parçalanmasında çok kritik ve alçakça bir rol oynadı. Ancak sermayenin ilkesizliği hafıza kaybına neden olur. Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, geçen ay içinde Almanya Başbakanı Scholz ile Belgrad'da bir araya gelerek ham madde, elektrikli araçlar ve batarya üretimi konusunda stratejik mutabakat zaptı anlaşması imzaladı.

Anlaşmaya Mercedes-Benz otomotiv tekelinin katkısı olduğu söyleniyor. Kısacası lityum madeni 6 milyar avroluk sermaye ihracatı ile iki yıl içinde açılacak ve işlenen lityum Alman tekellerinin ürettiği elektrikli arabalarda kullanılacak.

Sholz ayrıca anlaşma esnasında Avrupa’da AB ve NATO üyesi olmayan nadir devletlerden biri olan Sırbistan’a AB’ye dahil olması için de göz kırptı.

Ancak Sırbistan’ın müttefikleri Rusya ve Çin. Özellikle Çin Sırbistan’ın en büyük yatırımcısı ve dış ticarette Almanya’dan sonra ikinci ortağı haline geldi. Sırbistan’ın BRICS’e katılma olasılığı çok yüksek görülüyor.

Bütün arka planı yakalamak için daha fazla araştırma yapmak gerekiyor, tüm verilere muhtemelen açık kaynaklardan ulaşmak da çok zor. Ancak şu ana kadar olan deneyimimiz Sırbistan’dan emperyalist paylaşım savaşının fay hatlarından bir tanesinin çok daha diri olarak geçeceğini söylüyor.

Nitekim Rusya Sırbistan devletine bir darbe hazırlığı uyarısı yaptı. Hangi verilere dayandığını bilmiyoruz ama belli ki kazan kaynıyor.

Bu arada Belgrad çevrecilerin büyük gösterilerine sahne oldu. Hatırı sayılır kalabalıklar lityum madenciliğini çevreye vereceği büyük zarar nedeniyle protesto ediyorlar. 

Fotoğrafta Güney Amerika’daki bir lityum madeni ve saflaştırmak için birçok zehirli kimyasalın kullanıldığı işlem havuzları görülüyor. Lityum madeni çıkarılırken ama özellikle işlenirken çevreye büyük zarar veriyor, yer altı kaynaklarını ve havayı kirletiyor. Ayrıca işlenme esnasında büyük miktarda su harcanıyor.

Kendi pozisyonumuzu hatırlatıp bitirelim yazıyı. Sırbistan işçi sınıfı ile dayanışmamızı geliştirirken burada yakın gelecekte neler olacağına gözümüzü dikeceğiz.

Çevre duyarlılığına gelince, sosyalist kuruluş özellikle doğa ve halk sağlığına çok özel bir anlam yükleyecek. Yönetime katılan geniş emekçi kitleleri halkın refahı için yeni üretim alanlarının açılmasıyla çevrenin korunmasını denge içinde ele alacaklar.

Ancak sosyalizm bugünkü çevre felaketini hazırlayan kapitalizme göre milyonlarca kere çevrenin korunması konusunda avantajlı olacak, çünkü petrol kullanılan araba yerine elektrikli arabanın asıl mesele olmadığının, yaşam tarzı değişikliğinin esas olduğunun çok iyi farkındayız.

                                                                 /././

AKP Hamas’a karşı Abbas’ı mı sahaya sürdü?-Kemal Okuyan-

AKP Abbas’ı kürsüye çıkararak, ABD’ye ve dolaylı olarak İsrail’e, “beni İran’la karıştırma, ben Filistin konusunda Hamas dışındaki aktörlere meşruiyet alanı açabilecek tek gücüm” mesajını geçti. 

Önce, “davet ettik, gelmedi, özür dilesin” dendi. Sonra geleceğini ve TBMM’de konuşacağını öğrendik. Sağlık sorunları yüzünden oturarak konuşmak isteğinin geri çevrildiği yolundaki haberin ardından Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Meclis’te milletvekillerine hitap etti.

Erdoğan’ın yurttaşları, gazetecileri, siyasetçileri, kamu görevlilerini azarladığına çok tanık olduk, alışkınız. Ancak Filistin gibi duyarlı bir konuda “gelmedi, özür dilesin” türünden bir çıkış çok normal değildi. 

Geldi, kim kimden özür diledi bilmiyorum. Oturarak konuşma talebi ve bunun reddedilmesine ilişkin ayrıntılara da hakim değilim. Ancak Abbas’ın ziyaretinden önceki hava, Filistinli liderin Türkiye’de saygı değil, en kibar ifadeyle sitemle karşılanacağı yolundaydı.

TBMM’de öyle olmadı, AKP’ye yakışır bir dinselliğin, güçlü ritüellerin eşliğinde ve Erdoğan’ın “kusursuz” ev sahipliğinde konuştu Abbas.

Ayakta alkışlandı, bu anlamda Netanyahu’nun ABD Kongresi’ndeki konuşmasından daha “gerçek” ve “etkili” bir destek vardı TBMM’de.

Konuşma bitti. Yandaş medyada, Cumhurbaşkanı’nın konuğu olan bir devlet başkanı henüz Türkiye’den ayrılmamışken, Abbas’ı samimiyetsizlikle suçlayan yorumlar yapılmaya başlandı. Saatler ilerledi, buna dönük bir Saray engellemesi olmadığı gibi eleştirilerin dozunun arttığı görüldü.

Hatta Anadolu Ajansı’nın kıdemli gazetecilerinden biri Abbas’ın Filistin’den çok kendi siyasi kariyerinin derdinde olduğunu bile söyledi.

Peki ne oluyor? “Burası özgür bir ülke, herkes düşüncelerini açıklayabilir” değil herhalde.

Sevmek mi istediler, dövmek mi?

Abbas’ın konuşmasının “Gazze’ye gideceğim” bölümü dışında tek özelliği, “Filistin Hamas’tan ibaret değil” anlamına gelecek vurgularıydı. Ancak “Ben Gazze dahil bütün Filistin’i temsil ediyorum” iddiasının gerçek bir karşılığı var mı, çok tartışmalı.

AKP on aydır Gazze’de sürmekte olan İsrail katliamı boyunca bırakın bütün Filistin’i temsil etmeyi, herhangi bir aktör olarak adı neredeyse hiç geçmeyen Abbas’ı oyuna dahil etmek için mi Ankara’ya çağırdı?

İktidar Hamas’ın kısa erimde İran’dan koparılamayacağını görüyor. Ayrıca örgütün prestiji artsa da, ciddi kadro kaybettiğinin de farkında. Dolayısıyla Filistin konusundaki ağırlığını başka aktörler üzerinden artırmak elbette isteyebilir.

Ancak bu Abbas olamaz. Yalnız sağlık sorunlarından söz etmiyorum. Filistin’de Abbas’ın bir hükmü yok. 7 Ekim öncesinde sınırlı bir otoritesi vardı, sonrasında o da kalmadı. Tek başına değil elbette ama Abbas Filistin’de teslimiyet, işbirlikçilik ve yolsuzlukla anılan bir odağın temsilcisi. Hamas gibi İslamcı örgütlerin Filistin’de güçlenmesi ve direnişin öncülüğünü üstlenmesi biraz da bu odağın marifetidir, günahlarının bedelidir.

Bütün bunları “bölge gücü”, hatta “dünya gücü” olmak için her fırsatı değerlendiren Yeni-Osmanlıcılarımızın bilmemesi mümkün değildir.

O halde ne oldu? Neydi bu tanık olduğumuz?

Şu:

AKP Abbas’ı kürsüye çıkararak, ABD’ye ve dolaylı olarak İsrail’e, “beni İran’la karıştırma, ben Filistin konusunda Hamas dışındaki aktörlere meşruiyet alanı açabilecek tek gücüm” mesajını geçti. 

ABD yönetimi zaten bunu biliyor. Türkiye’nin İsrail’le yeri geldiğinde ne kadar hızlı yakınlaşabildiğinin, o yakınlaşmanın bizzat içinde oldukları için farkındalar. Abbas’ın Ankara’ya gelişi iki NATO üyesi ülkenin birlikte geliştirdiği bir inisiyatif bile olabilir. Bakmayın Filistin Devlet Başkanı’nın kürsüden ABD’ye çok sert sözler sarf etmesine… ABD emperyalizminin en alışkın olduğu şeydir, hakaret işitmek.

Görülüyor ki, Haniye’nin öldürülmesinden sonra çok yoğun bir yeniden değerlendirme ve konumlanma süreci yaşanıyor. Bütün aktörler için geçerli bu. Hamas, Hizbullah, İran, Suudi Arabistan, Katar, Türkiye, Mısır, Suriye ve elbette İsrail’de, ABD’nin uzaktan ya da yakından elinin değdiği biçimde, kartlar yeniden karılıyor.

Bu ortamda batı ile iyi ilişkiler kurabilmiş bir Filistinli siyasetçiye kürsü sunulması, son dönemde iç ve dış politikada gözle görülür bir biçimde ağırlığını koyan ve daha pazarlıkçı kanadı adım adım gerileten Amerikancı kanadın elini açık bir biçimde güçlendirmiştir.

Peki bütün bunların Filistin halkına faydası ne?

Onlar ölmeye devam ediyor hâlâ…

                                                                 /././

Kemalpaşa Belediyesi işçileri işten atıldı, olan çocuklara oldu: 'Kütüphaneden yararlanamıyorlar' -Aslı İnanmışık-

Kemalpaşa Belediyesi'nin işten çıkardığı 127 işçi, direnişte. Kütüphane sorumlularının da işten çıkarılmasıyla ilçede yurttaşların faydalanabileceği faal kütüphane kalmadı.

İzmir’deki CHP'li Kemalpaşa Belediyesi’nde 2 Ağustos'ta DİSK'e bağlı Genel İş Sendikası'na üye 127 işçi işten çıkarıldı.

İşten çıkarmaların ardından işçiler, belediye binası önünde kurdukları çadırla direnişe başladı.

Tek talebi olan işçiler, "İşimizi geri istiyoruz" diyor.

İşten atıldıklarını çalışırken öğrendiler

İşçilerin bir bölümü işten atıldıklarını mesaide öğrenirken, belediye çalışanlarına neden böyle bir karar alındığı da açıklanmamış.

Belediye yönetimi İzmir'deki Çiğli, Bergama, Karşıyaka belediyelerinde olduğu gibi "mali nedenlerle" işten çıkarmaların gerçekleştiğini öne sürerken, çalışanların Belediye Başkanı Mehmet Türkmen'le görüşme talebi de karşılanmıyor. 

İşçiler mesai saatlerinde belediye önündeki oturma eylemini sürdürüyor.

                                 İşçiler, CHP Kemalpaşa İlçe Başkanlığı önünde de açıklama yaptı.

Belediye Başkanı 'işten çıkarma olmayacak' demişti

İşinden olan Kütüphane Sorumlusu işçi Mehmet Ali Bulut soL'a konuştu ve seçimlerden beri listeler yapıldığını duyduklarını, sendikanın 4-5 kez Belediye Başkanı'yla görüştüğünü, Mehmet Türkmen'in bu durumu reddettiğini hatta sendika yöneticilerine "Bana güvenmiyor musunuz? Bana bunlarla gelmeyin" dediğini anlattı.

"Kimseye bilgi verilmeden insanlar işten çıkarıldı, bazıları haber bile alamadı, vardiyada öğrendi" diyen Bulut, 127 işçiden 63'ünün temizlik işçisi olduğunu ifade etti. İşten atılanlar arasında kütüphane sorumlusu, öğretmenler gibi Kültür Müdürlüğü'ne bağlı çalışanlar da bulunuyor.

'Haftada 200 çocuk kütüphaneye geliyordu'

Bulut belediyeye bağlı 5 kütüphane olduğunun ve 3'ünün yaklaşık 1,5 ay önce kapatıldığını hatırlattı. Kalan 2 kütüphanenin sorumlularının işten atılmasıyla kütüphanelerinin durumunun da belli olmadığına dikkat çeken Bulut, kurumların bölge için önemini de anlattı. 

"Ulucak ve Ören kalmıştı. Ben Ulucak sorumlusuyum. Benim çalıştığım yeri zabıta memuru açıp kapatıyor mesela. Belediye Başkanı 'kapatılmayacak' dedi ama hâlâ durumları belli değil. Orası şu anda hizmet veremez, bilgisayarlara giremezler çünkü bizden şifreleri bile istemediler."

Söz konusu yerlerin taşra kütüphaneleri olduğunun ve bölgede başka kültürel faaliyet yapılmadığının altını çizen Bulut, "2022'de geldim buraya. 3 bin olan kitap sayısını 8 bin yaptık. Tamamı bağışla geldi" diyor. Sadece çocukların değil, yaşlıların da kütüphaneden hizmet aldığını söyleyen Bulut, durumu şöyle anlatıyor:  

"Bilgisayar, internet erişimi vardı. Çocuklar için satranç, dama gibi oyunlar vardı. İlkokul ve ortaokul yaş grupları için Türkçe, Matematik dersleri için sınıflar açmıştık. 26 kadın için okuma-yazma kursu açacaktık bu ay, açamadık.

Eğitim öğretim döneminde haftalık ortalama 200 çocuk geliyordu. Haftada 150 kitap gidip geliyordu. 60-70 yaş üzeri insanlar da geliyordu. Örneğin özel bir yaşlı bakımevi var, oradan bile gelip giden okurlarımız vardı. Gitar, bağlama kursları açtık. Yani çok aktiftik.

Neden işten çıkarıldığımızı anlamadık. 5 Ağustos'tan beri belediye önündeyiz, direnişimizi sürdürüyoruz. Tek talebimiz işimizi geri alabilmek."

Belediye Başkanı Mehmet Türkmen işten atılmalar sonrası 5 Ağustos'ta yaptığı açıklamada "'Kütüphaneler kapanıyor' söyleminin gerçek dışı olduğunu, kütüphanelerin etkinliğini artırmaya yönelik çalışmalar yapıldığını" iddia etse, akıbeti belli olmayan kütüphanelerden yaz tatilinde olan çocukların yararlanamadığı ortada.

                                                                  /././

Bir şiirin izinde -Mesut Odman-

Yoksa, yüzbinlerce demek yetmeyebilir, milyonlarca insan bu yüzden ölebilirdi, “kahrından” demek istiyorum.

Asrım sefil,
            asrım yüz kızartıcı,
asrım cesur,
                    büyük 
                              ve kahraman
Dünyaya erken gelmişim diye kahretmedim hiçbir zaman.
Ben yirminci asırlıyım 
ve bununla övünüyorum.
Bana yeter 
yirminci asırda olduğum safta olmak
                                            bizim tarafta olmak
ve dövüşmek yeni bir âlem için…

Nâzım’ın çok bilinen şiirlerinden biridir bir bölümünü yukarıya aldığım “Yirminci Asra Dair”. Şiirin sonundaki nota göre yazılış tarihi 12 Kasım 1941’dir. Şairin en son ve en uzun hapislik döneminin başlarına rastlar. Hapisanenin dışındaki dünyada o tarihe kadar insanlığın tanık olduğu en yaygın, en yıkıcı savaş sürüp gitmektedir. Faşist Almanya’nın orduları Avrupa’da birçok ülkeyi ele geçirmiş, 1941 yılının Haziran ayında ise Sovyet topraklarına girerek geniş bir coğrafyayı daha işgal etmiş, ilerleyişini sürdürmektedir. Sovyet emekçilerinin direnişleri ilk etkilerini göstermeye başlamış olmakla birlikte, henüz kitleler halinde kırılan insanları umutlandıracak bir gelişme yoktur.

Yine de Nâzım bir umutsuzluk belirtisi göstermemekte, yaşamakta olduğu yüzyılda yaratılan çirkinlikleri unutamazken o çağda yaşamaktan ve yeni bir dünya için dövüşmekten övünç duyduğunu vurgulamaktadır.

Bununla birlikte, şairin bir inancı daha vardır. Onu da birkaç dize sonra “son gülenleri güzel gülecek olan yirminci asır” diye belirtmektedir. Ortasına yaklaştığımız bu yüzyıl mutlaka bizim olacak, son gülenler biz olacağız, demektedir.

Büyük şairimiz en kötü koşullarda umutlarını milim eksiltmemekte haklı çıkmıştır, bütün devrimci şairler, şairliği bırakalım, bütün devrimciler gibi… Üstelik, haklı çıktığını görmek için fazla beklemesi de gerekmemiş, yüzyılın ikinci yarısına geçildiğinde hem insanlık faşist vahşetten geçici bile olsa kurtulmuş hem de kendisi için parmaklıklar ardındaki hayatın yinelenişi son bulmuştur.

Ancak, ne yazık, yirminci asrın son gülenleri, onun beklentisinin tersine, güzel gülenler olmamıştır. Güzel ne söz, geçen yüzyılın son gülenleri, sırtlan gülüşlüler olmuştur. Nâzım ise bazı bölümlerini gördüğü ve kişi olarak yaşadığı yirminci yüzyılın güzellikleri ile zaferlerinin hunharca yok edilişine de buna karşı emekçi insanlığın “tarifsiz” acılar ve özveriler karşılığında elde ettiği kazanımların kayda değer bir güçle savunulamayışına da tanıklık etmeme şansına sahip olmuştur. Onun gibi bir devrimci ve şair için bunun bir şans olduğunu düşünmek çok da yanlış değildir. “Yirminci asırlı” olmakla övünürken o asır için hiç de olağandışı sayılmayan bir yaşa ulaşabilmiş olsaydı, “kahrından” ölürdü herhalde. Eğer böyle bir ölüm nedeni olabiliyorsa…

Kuşku dolu şu son cümle, olasılık olarak akla getirdiği türden bir ölüm nedeninin bulunmadığı yönünde bir uyarı aslında. Yoksa, yüzbinlerce demek yetmeyebilir, milyonlarca insan bu yüzden ölebilirdi, “kahrından” demek istiyorum. “Yirminci asrın” sonu gelirken emekçi insanlığın uğradığı yenilginin, onun yarattığı çaresizliğin etkilerini anlatmak bakımından, çok fazla dışarıdan bakıldığında abartılı görünse de bu tür sayılara başvurmakta ne sakınca olabilir? Gerçekten o büyüklükte sayılarla anlatılabilecek çoklukta insanın zihinsel ve bedensel emeği, her türlü acıya katlanma gücü, ayakta kalmasını sağlayan özlemleri ve umutları yok muydu “reel sosyalizm” diye aşağılanan o kuruluş çabalarında; sadece doğrudan doğruya yürütenlerin değil doğrudan ya da dolaylı destek verenlerin, destek verme şansı bulamadan uzaktan izleyenlerin olumlu bekleyişleri?

Hiçbir zaman o “reel sosyalizm” tamlamasını kullanmadım, yazarken de konuşurken de. Her kullanan için geçerli olmasa bile, o sözde hep bir aşağılama görmüşümdür. Oradaki sosyalizm değildir, asıl ya da gerçek sosyalizm başkadır, bütün oradakilerden çok farklıdır… Böyle böyle, şuraya çıkılıyordu doğal olarak: Sosyalizm kitaplarda kalmıştır. Zaten alınyazısı öyledir. Kâğıt üzerinde güzel görünür, ama iş gerçeğe geldi mi, ya bambaşka ve kötü bir “şey” ortaya çıkar ya da ortaya çıkmasına kalmadan silinir gider. Elbette, son sözleri sadece düşmanlar söylüyordu; dost olanlar ya da dost görünmek zorunda olanlar o kadar ileri gitmiyorlardı.

O yüzden, ne kadar uğraşsam saçma sapan tartışmalardan kaçamadığımda, konuşmak yazmak  zorunda kaldığımda, “kurulabilen sosyalizm” dedim. Emekçi insanlık bu kadarını kurabildi. Onca saldırıya karşı koyarken eksiğiyle gediğiyle, doğrusuyla yanlışıyla kurulabilen budur. Emekçiler daha iyisini kurmak için, eksiklerini gidermek için uğraşacak ve başaracaklardır, başka yolu yoktur. O zaman da saldırılar olacak, belki daha da azgınları olacak, ama öğrendiklerinden yararlanarak tümünü ya da tümüne yakınını savuşturacaklardır; savuşturamadıklarını ise etkisizleştireceklerdir. Yine öğrenilmiş olanların yardımıyla güçlükler aşılacak, yanılgılar düzeltilecek, yepyeni bir dünya kurulacaktır. 

Ama yeni değil, yepyeni. Bugünküne benzerliği olabilen en düşük düzeye indirilmiş bir dünya. Kurulabilen sosyalizmin öğrettiklerinden biri şudur çünkü: Kapitalizme ne kadar yakınlaşırsan, oradaki hayatla, sorunları ele alış biçimleriyle, çözümlerle, bütün bunlarla ne kadar benzeşirsen sosyalist kuruluş o kadar dayanıksız olur, eşitlik ve özgürlük amacından o kadar uzaklaşır, dolayısıyla en büyük güvence olan emekçi halkın sahiplenmesinden o kadar yoksun kalır.

Bir de, ara sıra, o eski kurulabilen sosyalizmin topraklarından birinde ikisinde kayda değer bir devrimci dalganın ortaya çıkması neleri, nasıl değiştirirdi, diye sormak geliyor aklıma. Çok mu çocuksu görünür, bilmem. Yoksa, nasıl bir sosyalizmse geriye kala kala sesi soluğu çıkmaz seyirciler kalmış, diyenlerin değirmenine su taşımış mı olurum?

                                                               /././

‘Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi’ taslağı -Rıfat Okçabol-

Bakanlığa sormak gerekiyor: “Eğitimi piyasalaştırıp gericileştirmenin dışında siz ne yapıyorsunuz?”

Eğitim bakanlığı, gayrı ciddi bir kurum olduğunu bir kez daha gösteriyor. Hazırladığı ‘Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi’ taslağını, 8 Temmuz’da 28 kuruma gönderip dört gün içinde (!) görüşlerini bildirmelerini istiyor! 28 kurum içinde TRT ve TÜİK bulunuyorsa da, nedense işçi sendikaları ile eğitim sendikaları bulunmuyor! Listede yandaş Eğitim-Bir-Sen’in adının bulunmaması, onların görüşünün alınmadığı anlamına gelmiyor. Bakanlık taslaklarını hazırlayanlarının çoğunun bu sendikanın üyesi olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca bakanlığın görüş istediği 28 kurumun, biri dışında yandaş kurum olması da dikkat çekiyor. 

Taslağın giriş kısmında, “Mesleki ve teknik eğitim, bireylerin iş gücü piyasasına katılmaları için gerekli bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazandırmaktadır” deniyor. Bu ifadeyle bakanlık, MESEM’lerle meslek liselerinin öğrenciyi yükseköğretime hazırlamadığını ve bu kurumları zorunlu eğitim içine alarak bile bile yanlış yaptığını itiraf etmiş oluyor.

Taslağın giriş kısmında, “... toplumun ekonomik ve sosyal refahının artması, gençlere eşit fırsatlar sunan nitelikli eğitimin erişilebilirliğine bağlıdır” diyen bakanlığın, MESEM’ler ve meslek liseleri ile milyonlarca gencin yükseköğretime erişmesini bile bile engellediği belli oluyor. Yükseköğretim görmesi engellenen çocukların genelde yoksul/dar gelirli aile çocukları olduğunu da unutmamak gerekiyor.

Taslağın giriş bölümünün son kısmında, “Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi, Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin mevcut durumunun ve sorun alanlarının ortaya konulması ile mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesine yönelik politika ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır” deniyor. Ancak AKP’nin 22 yıllık icraatlarına bakıldığında, bakanlığın bırakın mesleki teknik eğitimin sorunlarını, eğitimin piyasalaşıp gericileşmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğinin artması, okul dışında kalan çocuklar, öğrenci başarısızlığı ve okula aç giden çocuklar gibi eğitimle ilgili hiçbir soruna aldırmadığı ve çözmediği biliniyor. 

Taslağın ikinci bölümünde nüfus bilgileri yer alıyor 

Taslağın ‘Mesleki Eğitim ve İş Gücü Piyasası’ başlıklı üçüncü bölümünde, eğitim durumlarına göre genel liselilerin %56,2’sinin, meslek liselilerin %67,6’sının ve yükseköğretimlilerin de %77,4’ünün işgücüne katıldığı belirtiliyor. Bu veriler, eğitim süreçlerinde yükseköğretime önem verme gerekçesi olarak değil de nedense ortaöğretimde mesleki eğitime önem vermenin gerekçesi olarak sunuluyor!

Türk Milli Eğitim Sistemi’ başlığını taşıyan dördüncü bölümde metin içinde “Ortaöğretim kademesi genel, mesleki ve teknik eğitim ile din öğretimine yönelik programlarından oluşur” deniyor. Ancak bu açıklamadan hemen sonra gelen ve aşağıya kopyalanan Şekil 1’de, ortaöğretim üç program yerine genel ve mesleki teknik eğitim gibi iki program olarak gösteriliyor. 

Bu bölümde Tablo 2’de, eğitim kademelerine göre 2022-23 öğretim yılına ait okul, öğrenci ve öğretmen sayıları veriliyor. Tablodan ortaöğretimdeki toplam okul sayısının 12.681 ve öğrenci sayısının da 6.789.681 olduğu görülüyor. Ancak zaman zaman veriye dayalı politika üretiminden söz eden bakanlık, nedense bu politika belgesinde kaç genel lise, imam hatip lisesi meslek lisesi ve MESEM olduğunu ve buralarda kaç öğrencinin okuduğunu belirtmiyor. Bakanlığın bu bilgileri neden paylaşmadığını anlamak mümkün olmuyor. 

Bu bölümdeki Şekil 3’te, Anadolu teknik lisesi programında, derslerin %73’ünün akademik ve %27’sinin mesleki derslerden oluştuğu ve öğrencinin 4 yılda işletmelerde 40 gün staj yaptığı belirtiliyor. Şekil 4’te, Anadolu meslek lisesi programında, derslerin %43’ünün akademik ve %57’sinin mesleki derslerden oluştuğu ve öğrencilerin dördüncü yılda iki gün okula üç gün staja gittikleri belirtiliyor. Şekil 5’ten de MESEM’de akademik derslerin toplam derslerin %11’i kadar olduğu ve öğrencilerin 4 yıl boyunca bir gün okula dört gün iş yerine gittikleri açıklanıyor. 

Bu belgedeki Tablo 8, ‘Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul, Program ve Belge Türleri’ başlığını taşıyor. Ancak bu tabloda, resmi ve özel ayırımı üzerinden mesleki ve teknik ortaöğretimdeki toplam okul, öğrenci ve öğretmen sayıları verilse de, program ve belge türleri hakkında bir bilgi bulunmuyor. Sayısal verilerin bakanlığın 2022-23 istatistik yayınından alındığı belirtilen Tablo 8’de, mesleki teknik ortaöğretimde 1’i açık lise, 337’si özel lise olmak üzere toplam 3.790 okul ve 1.745.547 öğrenci olduğu belirtiliyor. Ancak bakanlığın yayınladığı 2022-23 istatistiklerine1 bakıldığında toplam mesleki teknik okul sayısının 4.306 ve öğrenci sayısının da 1.772.627 olduğu görülüyor. Bakanlığın ciddi bir kurum olmadığı bir kez daha belli oluyor. 

Bakanlığın okuyucuyla cidden dalga geçtiği anlaşılıyor: 2009’da meslek liselerine öğretmen yetiştiren fakültelerin kapatılmasına onay veren bakanlık, bu taslakta, “Mesleki ve teknik ortaöğretime yönelik öğretmen yetiştiren bir yükseköğretim kurumunun bulunmamasını” (haklı olarak) meslek eğitiminin temel sorunlarından biri olarak belirtiyor. 

Bu taslakta, öğrencileri mesleki eğitime yönlendirecek ve MESEM’lerin sayısını artıracak stratejilere yer veriliyor. Örneğin taslaktaki stratejilerden birinde, “7 ve 8’inci sınıflardan itibaren modüler mesleki eğitim yöntemi ile temel mesleki becerilerden başlayarak bütün bireylerin mesleki eğitime erişimi eşleştirilmesi sağlanacaktır” deniyor. Bakanlığın 9-12’inci sınıflarda modüler mesleki eğitim yöntemi kullanarak, mesleki eğitime ortaöğretimde ağırlık vermek yerine yükseköğretimde ağırlık vermeyi düşünmemesi, strateji hazırlayanların herhalde piyasacı ve gerici yaklaşımları benimsemiş olmalarından kaynaklanıyor.

Bakanlığa sormak gerekiyor: “Eğitimi piyasalaştırıp gericileştirmenin dışında siz ne yapıyorsunuz?”

 

Diyarbakır'da PTT’nin personel eksikliği mobbinge yol açıyor: İş yükü artıyor, şubeler kapatılıyor -Yekta Armanc Hatipoğlu-

Nüfusu 2 milyonu aşan Diyarbakır'da PTT’nin yaklaşık 200 dağıtım personeli var. Çalışanların iş yükü artışına yetişemediği kentte kuruma ait şubeler de kapatılıyor.

Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü’nde (PTT) çalışanlar, personel eksikliği sonucu iş yükünün artması ve buna bağlı olarak gelişen mobbingden şikayetçi. Geçtiğimiz günlerde Diyarbakır PTT Başmüdürlüğü önünde bir araya gelip basın açıklaması yapan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’na (KESK) bağlı Basın Yayın İletişim ve Posta Emekçileri Sendikası (HABER-SEN) üyesi çalışanlar yaşananlara tepki gösterdi.

“PTT’de iş çok, personel yok, angarya çalışma istemiyoruz!” pankartı arkasında bir araya gelen işçilerin basın açıklaması PTT idarelerinin “personel eksikliği olmadığı” iddiasının doğru olmadığı sözleriyle başladı. Şikayetlerin aktarıldığı açıklamada Şanlıurfa ve Erzurum’da saldırıya uğrayan PTT çalışanlarına da değinildi.

Personel eksikliğinin mobbing ve iş yüküne yol açtığı belirtilen açıklamada işçilerin pozisyonuna bakılmaksızın çeşitli işlerde çalıştırıldığı söylendi. “Posta dağıtıcıları adeta köle gibi çalıştırılıyor. Şubelerde tek memur ve güvenliğin olmadığı bir çalışma şekli dayatılıyor. Sanki 21. yüzyılda değil de ilkel çağlarda yaşıyoruz” denilen açıklamada, çözümün kadrolu personel istihdamını artırmak ve bir an önce personel alımı yapmaktan geçtiği kaydedildi.

‘Nüfusu 2 milyonu aşan Diyarbakır'da PTT’nin yaklaşık 200 dağıtım personeli var’

PTT’de işçilerin yaşadığı sıkıntıları HABER-SEN Diyarbakır Şube Mali Sekreteri Özgen Erdemci ile konuştuk.

Temel sorunun personel eksikliği olduğunu söyleyen Erdemci, PTT çalışanlarının Diyarbakır’ın artan nüfusuna yetişemediğini kaydetti. Erdemci, PTT’nin Diyarbakır’da toplam 200 civarı dağıtım personeli olduğunu söyledi:

“Diyarbakır nüfusu 2 milyonu aşan bir şehir olmasına rağmen PTT’nin yaklaşık 200 dağıtım personeli var. İlçelerle birlikte veriyorum bu rakamı. 16 ilçeye 200 personel. Türkiye genelinde de bütün birimler dahil toplam 40 bin civarı PTT personeli var. Avrupa ülkelerine baktığımızda Almanya 250-300 bin personelle çalışırken Türkiye 40 bin civarı personelle çalışıyor.”

‘Gönderi adetlerimiz şu an hat safhada olmasına rağmen personel günden güne azalıyor’

Emekli olanların yerinin dolmadığını ve gönderi adetlerinin fazla olmasına rağmen personelin günden güne azaldığını söyleyen Erdemci, PTT’de şu an yapılan istihdam çeşitlerini anlattı, taşeron şirket çalışanlarının kadrolu personelin yarısı kadar ücret aldığını kaydetti:

“Gönderi adetlerimiz şu an hat safhada olmasına rağmen personel günden güne azalıyor, emekli olanların yeri dolmuyor. PTT’de şu an üç şekil istihdam yapılıyor. İdari hizmet sözleşmeli, 399 sayılı kanuna tabi ve taşeron şirket elemanı personel. Taşeron şirket elemanı arkadaşlarla aynı işi yapmamıza rağmen neredeyse kadrolu personelin yarısı kadar maaş alıyor. İdari hizmet sözleşmeli dediğimiz arkadaşlarımızsa performansa dayalı ücret alıyor, yani bir personel belli bir limitin üstüne çıktığı zaman ekstra bir para alır.”

Personel eksikliği şubelerin kapanmasına da neden oluyor

Diyarbakır’ın büyümesine karşın personel sayısının 2016 yılındaki gibi olduğunu söyleyen Erdemci, şubelerin kapandığını, bu durumun da vatandaşları mağdur ettiğini söyleyerek sözlerini noktaladı:

“Diyarbakır büyüyen bir şehir olmasına rağmen 2016’daki personel sayısında kurum. Şehrin nüfusu 2 katına çıktı. Belki siz de fark ediyorsunuzdur, şubeler de kapatılıyor artık. Bu durumda vatandaş mağdur oluyor. Şehitlik’te herhangi bir PTT şubesi yok. Şehitlik’te oturan vatandaş kalkıp Bağlar’a, Suriçi’ne gidiyor.”

(soL)

16 Ağustos 2024 Cuma

Evrensel "KÖŞEBAŞI" + "GÜNDEM" +Acının dindiği yer - 16 Ağustos 2024 -

Halkımız -Ahmet Yaşaroğlu-

Son günlerde gerçeğin peşindeki basına TV kanallarına yansıyan gelişmelerden bazıları şöyle: Eskişehir’in Tepebaşı ve Mihalgazi ilçelerine bağlı, doğal bakımdan oldukça zengin Alpagut ve Atalan Mahallelerine yapılması planlanan “Alpagut-Atalan Altın-Gümüş Maden Ocağı ve Zenginleştirme Tesisi”ne karşı eylemler yapıldı. Bundan yaklaşık beş yıl önce Eskişehir Tepebaşı Alpu Kömürlü Termik Santralinin yapımını durduklarını hatırlatan yurttaşlar, bu madenin yapılmasına da izin vermeyeceklerini belirttiler… Diyarbakır Kulp’taki Hasandin Yaylası’na yapılmak istenen maden projesine karşı yöre halkı “Hasandin’in İliç olmasına izin vermeyiz” diyerek ayağa kalktı. Hayvancılık, arıcılık ve ipek böcekçiliği için büyük önem taşıyan yaylada maden açılması, 12 köyü ve onlarca mezrayı olumsuz etkileyecek. Kullanılacak kimyasallar tüm bölgeyi zehirleyecek…. Fethiye Söğütlü köyünün tek su kaynağı olan Akçay’ın yönü, Akfen Holdinge ait hidroelektrik santrali (HES) için değiştirildi. Şirket yetkilisi, itiraz eden köylülere ‘Ellerinize kelepçe vurduracağım’ dedikten sonra jandarma devreye girdi. Darbedilen köylülerden 7’si ters kelepçeyle gözaltına alındı. Köylü kadınlar “Herkes o zenginlerin arkasında” diye isyan etti. Halkın mücadelesini yansıtan bu türden daha onlarca haber var.

Diğer taraftan işçi mücadeleleri ise mevzi olarak sürüyor. Şu anda ona yakın fabrikada grev var. Artan hayat pahalılığına, bindirilen zam ve vergilere karşın ücretlerine zam alamayan işçiler, Eskişehir Harp-İş’li işçilerin uyarı eylemleri gibi eylemlerine yöneliyorlar. Emekliler oluşturdukları, buldukları her platformda iktidar tarafından içine itildikleri sefil yaşam koşullarına karşı protestolarını yükseltiyorlar. Küçük üreticiler pahalı üretim koşullarına karşın ürünlerinin üç kuruşa kapatılmak istenmesine karşı isyan halindeler. MEB’in 1.5 milyon çocuk ve genci korkunç bir emek sömürüsünün içine itmesi tepkiyle karşılanıyor ve pek çok aile çocuklarının vahşi sömürüye, ölüme itilmesine tepki gösteriyor. Öğretmenler hem kendi özlük hakları için, hem de laik demokratik eğitim için mücadele ediyorlar, alanlara çıkıyorlar. Küçümsenmeyecek bir kitle sokak hayvanlarının katledilmesine karşı protestolarını yükseltiyorlar, katliamları engellemeye çalışıyorlar.

Buraya oldukça eksikli olarak yansıtabildiğimiz bu tablo bize ne anlatıyor? ilk olarak: İşçisi, köylüsü, küçük üreticisi, emeklisi, genci bütün halk kesimleri bir hareketlenme içerisinde. Yardımlarla geçinen nüfus sayısı 17 milyon civarında ve 300 bine yakın çocuk en temel gıda maddelerine ulaşamıyor. Toplumun içten içe kaynamasının fokurtusu artık daha bir görünür hale geliyor. Saray çevrelerinden sızan haberlere göre iktidarın tepesini bizde Bangladeş gibi olur muyuz korkusunun sardığı anlaşılıyor. Hatırlanacağı üzere Bangladeş halkı aşırı sömürü, yolsuzluk ve kayırmacılıkla ülkeyi yöneten diktatörü bir isyanla devirdi ve diktatör ülkeden kaçarak canını kurtarabildi. Kenya’da, Sudan’da olanlar ise daha taze duruyor.

İkinci olarak: Halkın harekete geçen kesimleri ayrımsız olarak Türk’üyle, Kürt’üyle tüm halkı kapsıyor ve sorunların ortaklığı mücadele yolunu tutmakta ortaklığı beraberinde getiriyor. Kürt halkının demokrasi, eşitlik, barış mücadelesi, bütün bir halkın Kürtlerin bu temel taleplerini de içeren politik haklar ve ekonomik kurtuluş mücadelesinde nesnel olarak birleşme eğilimi gösteriyor. Madem ki ülkeyi yönetenler kaderlerimizi bir taraftan böyle ortaklaştırırken, diğer taraftan “terörizmle, milliyetçilikle, düşmanlıkla” bizi ayrıştırmaya çalışıyorlar, o halde biz de hem ortak sorunlarımız üzerinde birleşebiliriz, hem de bizi ayrışmaya zorladıkları sorunlarımızı birlikte mücadele ederek demokrasi ve eşitlik içinde çözebiliriz” tutumunun gelişmesini ve egemen olmasını kim, daha ne kadar engelleyebilir? Bu engellenemez ve engellenemeyecektir. Halkımız üzerine düşeni her geçen gün genişleyen ve güçlenen bir biçimde yerine getirmeye çalışıyor.

Üçüncü olarak: Ülkeyi yöneten bir avuç sömürücü ve soyguncu asalak dışında her toplumsal kesimden işçi ve emekçinin mücadelesi her geçen gün böylesi ilerler ve gelişirken başta sendikalar olmak üzere, onların kitle örgütleri neden hâlâ bu mücadelenin en önünde yer almıyorlar? Onların gerek oyalama ile, gerekse doğrudan engelleme ile kurdukları bu barikatın bir biçimde aşılması gerekmiyor mu? Burada görev öncelikle öncü işçilerindir. Hareket bazı durumlarda aynı zamanda bir mıntıka temizliği yaparak ilerler. Ve bu ülkenin devrimcisi, solcusu, ilericisi işçi ve emekçi halkın emeklemekten ve hızla ayağa kalkmaya çalışan mücadelesine bugün hep birlikte azami desteği vermeyecekse, ne zaman verecek?

                                                                 /././

YKS, eğitim ve şehirler: Üniversitede resesyon, şehirde resesyon ve göç -Adnan Gümüş-

Türkiye, Ortadoğu, tüm dünya her geçen gün daha da yoğunlaşan iktisadi, siyasi, sosyal, insani gerilim ve çatışmalar döneminde bulunuyor. Ukrayna’nın bizzat Rusya topraklarına girmesi Baltık bölgesinde, ABD-AB-NATO ile Rusya ve Çin arasındaki mücadele ve çatışmanın yeni bir aşamasını oluşturuyor. İsrail üzerinden bölgedeki yayılmacılık zaten sürüyor. Arjantin ve Venezuela seçim sonrası daha derin bir iç ve dış çatışma durumuna geçmiş, Afrika’nın pek çok ülkesi öyle. Dahası artık nükleer tesislerde yangınlar, nükleer silahlar, biyolojik saldırılar konuşulur durumda.

Tüm bu yayılmacılık ve saldırganlığa rağmen ABD ve AB ekonomisi resesyona/eksiye düşmek üzere. Türkiye sanayi üretimi son yıl ciddi oranda gerilemiş durumda.

Bu gerilim ve çatışmalarla, bu resesyonlarla göç, YKS, üniversite yerleştirmeleri arasında ne bağ var, MEB’in YÖK’ün yaptıkları ile arada ne bağ var? İsrail ve ABD-NATO’nun, Rusya-Putin’in başına buyrukluğu ile Cumhurbaşkanının, AKP’nin, YÖK’ün MEB’in başına buyrukluğu, keyfiyeti otoriterliği arasında ne bağ var?

Bu keyfiyet, otoriterlik, resesyon, gerilim ve saldırganlıkların bir yapısı, bunları kolaylaştıran bataklıklar da var mı?

Ekonomi resesyonda da okul ve üniversite ne durumda?

MEB’İN, YÖK’ÜN KEYFİYETİ VE OTORİTERLİĞİ: HER AÇIKLAMA AKLİ VE BİLİMSEL YOL YÖNTEMDEN UZAK KEYFİ VE OTORİTER

MEB her gün yeni bir şey açıklıyor, artık o kadar keyfi hale geldi ki, daha içeriğine bakmadan açıklamanın kendisi büyük bir “keyfiyet” ve “otoriterlik” örneği oluşturuyor, uzun uzun araştırılması, pilot uygulaması gereken konular bakanlık kararı veya bir üst kararla emrediliyor. Daha en baştan eğitim, okul, akıl, bilim, toplum yok sayılıyor.

Dahası her okul ayrı bir sorun yumağı haline gelmiş, başörtüsü dayatması, giyim kuşam dayatması, yaşam biçimi dayatması, ders dayatması dinciliğin özünden, tarikatlar dinciler okul ve eğitimi mesken tutmuş, devleti ele geçirmiş, resmi güçle dincilik yapıyorlar.

Kalkıp ilkokulda sınav saatini kaldırdık, şu okula şu kadar kontenjan verdik, öğrencileri açık liseye ve MESEM’e yönlendirdik, mesleki öğretime okulla bir ilgisi olmayan ahiliği model saydık, okula imam hatibi model saydık… her gün bir karar var da kararın rasyonelliği, bilimselliği, güncelliği, demokratikliği, insaniliği hiç de önemli değil, resmi otoriter güç, ideolojik iktidar her şeye kadir sayıyor kendisini.

Gündem çok da bu hafta bir yandan göç istatistikleri bir yandan da YKS yerleştirme sonuçları açıklandı. Köşe sınırlı, aradaki bağlantıdan güne dair bir iki not düşmekle yetinelim.

YKS’DE, ÜNİVERSİTELERDE ALTI AYDAN DA UZUN GERİLEME, YÜKSEKÖĞRETİMDE RESESYON

Bir ekonomi altı ay süreyle gerileme içinde olursa resesyonda sayılıyor.

Ya kültür, sanat, toplum, insanlık ne halde?

Sözü uzatmadan sadece LGS ve YKS sürecine bakarsak, sınav sonuçlarına bakarsak yanıtlanabilen soru oranları maalesef iyi durumda değil, geçtiğimiz hafta ve yıllarda ara ara bunlara değindik. Bugün güncel yerleştirme sonuçlarından, okul türlerinden bir örnek verebiliriz.

2023 yılı itibarıyla örgün eğitim kontenjan sayısı 923 bin 411 idi. Bu örgün kontenjanlara ilk yerleştirmede 898 bin 24 kişi yerleşmişti.

2024 yılında hem kontenjan sayısı (800 bin 481) hem de yerleşen sayısı (802 bin 170) düşmüş.

Kısaca geçen yıla göre yükseköğretim kontenjan ve yerleştirme sayıları azalmış bulunuyor yani resesyon yaşanmış durumda.

EĞİTİM TEMEL BİR GÖÇ SEBEBİ

TÜİK bu hafta göç istatistiklerini açıkladı. Türkiye’de 2023 yılında 3 milyon 450 bin 953 kişi yani nüfusun yüzde 4.04’ü bir ilden bir başka ile göç etmiş durumda.

Göç sebepleri arasında bu yıl afet de önemli bir gerekçe. Ancak esas süreklilik gösteren sebeplerden biri eğitim. Bir yıl içerisinde 512 bin 11 kişi eğitim nedeniyle göç ettiğini beyan etmiş. Yükseköğretim/üniversite tercihleri bunun ana nedenini oluşturuyor.

“Aile fertlerinden birine bağımlı göç” ve “bilinmeyenler”, bunların bir kısmı da eğitim sebebiyle göçe işaret ettiğinden eğitim gerekçesiyle göç sayısı ve oranı gerçekte daha da yüksek bulunmaktadır.

Kentler açısından da şöyle yorumlayabiliriz: İyi okul ve üniversiteler göç nüfus almaya, aksi durumda kaybetmeye yol açıyor.

Nüfusun niteliği ve yaşam kalitesi açısından da okul ve üniversiteler temel gösterge ve araç nitelinde bulunuyor.

BİR GERİLEME BAŞKA GERİLEMELERE YOL AÇIYOR

Sözün özü bir alandaki gerileme başka alanlarda çarpan etkilere yol açıyor. Toparlanma için de öncelikle amaçların, sonra da politika ve stratejilerin sağlıklı oluşturulması gerekiyor. Uygulamada da ciddiyet gerekiyor.

Amaçlar da yol strateji ve uygulama da sonuçta bilgi bilinç işi.

Üniversitelerin, okulların, MEB ve YÖK’ün hızla toparlanması gerekiyor. Yoksa bu kafayla daha çok bedeller ödenmek durumunda kalınacak.

MEB’e, YÖK’e, tepedekilere çağrı: Bu gittiğiniz yol yol değil, yüzünüzü görünüzü akla bilime vicdana insanlığa döndürün.

                                                         /././

Siyaset Bilimci Doğan Çetinkaya: "Değişim" derdi ülke değil, iktidar için -Birkan Bulut-

“AKP içinde bir değişim beklentisi olduğu açık. Ancak bu değişim beklentisinin iktidarın uyguladığı politikalara değil, partinin kötü gidişatında bir değişim beklentisi olduğunu söylememiz lazım.”

AKP’nin 23. yılı kutlaması İYİP’ten istifa eden iki milletvekilinin rozet takmasıyla sönük geçerken, Erdoğan “Aynı gemideyiz” söylemini itiraf niteliğinde bir çağrıyla sürdürdü: “Gemideki delikleri büyütmenin kimseye faydası olmaz.” Erdoğan’ın bile partisindeki güç kaybına dikkat çektiği programda, “değişim mesajı” sadece iktidara yakın medyanın övgüleriyle parlatılmaya çalışıldı.

Peki AKP’de değişim tartışmaları neyi ifade ediyor? 

Tartışmaları değerlendiren Siyaset Bilimci Doç. Dr. Doğan Çetinkaya, “Parti içinde ve tabanında bir değişim beklentisi olduğu açık. Ancak değişim beklentisi, AKP’nin önümüzdeki seçimlerde de iktidara gelmesi, partiye güç kaybındaki kötü gidişatın engellenmesine yönelik bir beklenti. Çünkü özellikle son yerel seçimlerde AKP’nin ikinci parti olmasının yaydığı bir korku var. Ancak bu değişim beklentisinin iktidarın uyguladığı politikalarda değil, partinin kötü gidişatında bir değişim beklentisi olduğunu söylememiz lazım” dedi.

"ZAMAN KAZANMAYA YÖNELİK HAMLELER"

AKP’nin erimesinin durdurulmasını isteyen bu beklentiye karşı Erdoğan yönetiminin yaptığı girişimlerin cılız kaldığına da dikkat çeken Çetinkaya, şöyle devam etti: “Partinin kuruluşunun 20. veya 25. yılı gibi daha simgesel bir tarih seçmek yerine 23. kuruluş yıl dönümünün seçilerek, taban ve parti içindeki rahatsızlıklara PR çalışmasıyla cevap verilmek istendi. İlk olarak vitrin düzenlemesine gidildi. İktidar partisi olarak ‘Güçlüyüz ve büyük transferler yapabiliyoruz. Belediye başkanları, milletvekilleri partimize geliyor ve bu devam edecek’ denildi. İkincisi, yorulanların kenara çekilebileceği söylenerek partiyi beğenmeyenlere yol gösterildi. Çünkü çok eleştiriler var içeride. Ancak bu adımlar güç toplamak isteyen iktidar partisinin zaman kazanmaya yönelik hamleleri olarak görünüyor.”

"PASTANIN KÜÇÜLMESİNDEN HERKES RAHATSIZ"

Ancak erimenin uzun zaman önce başladığını belirten Çetinkaya, “Özellikle son bir yılda yerel seçim sonuçları ve iktisadi şartlar göz önüne alındığında çok kaygı duyuluyor. AKP, iktidarda olması ve devlet olanaklarını kullanmasıyla bir takım avantajlara sahip ama artık daha fazla toplum kesimi bu olanaklardan faydalanamıyor. Gündelik hayatını zor idare eden işçi, çiftçi,emekli değil sadece, esnaf, küçük-orta işletme sahipleri de gelinen noktada bu bölüşümden eskisi kadar faydalanamıyor” dedi.

Ancak büyük şirketler ve bankaların çok yüksek kârlar elde ettiğini ifade eden Çetinkaya, “Yine de Anadolu ve İstanbul’daki sermaye gruplarında da iktidarın dağıtım mekanizmalarının yani pastanın küçülmesinden rahatsızlık var” dedi.

Öte yandan iktidarın yönetme kapasitesini de kaybetmeye başladığını dile getiren Çetinkaya, devletin, ekonominin, siyasetin gündelik işleyişi için gerekli adımları yaratma gibi sıkıntıları var. Bu durum nedeniyle önümüzdeki süreçte de ciddi sorunlarla karşılaşılacak” dedi.

                                                        /././

Yalvar yakar kredi, yalvar yakar yatırım -Nuray Sancar-

TÜİK raporuna göre geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 2 milyon 688 bin son bir ayda ise 1 milyon 718 bin artmış durumda. Emek gücünün reel fiyatının sürekli geriye çekilmesine rağmen memleketin sanayicileri ve tüccarları ücretlerden yapılan ‘tasarruf’ ve sınırlanmış tüketimden umut ettikleri rahatlamayı yaşayamıyorlar. Oysa hem kendi kalkınmaları hem de yabancı sermayeyle ortak iş yapmanın koşulunun bu olduğu ezberine sahipler.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ekonomi sert bir düşüş göstermeyecek diye teminat vermesine rağmen iktisatçılar önümüzdeki dönemin, sonbahardan başlamak üzere stagflasyona açık olduğunu söylüyor. Yılmaz’ın açıklaması bir düşüşün olacağı ama sertliğinin tartışmalı olacağının ikrarı anlamına geliyor. Bunun emareleri zaten şimdiden görülüyor. İşsizlikteki ve enflasyondaki tırmanış, vaktiyle uğruna har vurup harman savrulan yolların-köprülerin kasaya dayanan borçları iktidarı da köşeye sıkıştırdı.

Mehmet Şimşek’in adıyla anılan yine Yılmaz’ın “Bu hükümetimizin programıdır, arkasında tam bir siyasi destek vardır” dediği OVP bağlamında atılan bütün adımlar başta IMF olmak üzere uluslararası değerlendirme kuruluşlarından aferin almayı başardı. Bunun karşılığı, bugünlerde kuruluş yıl dönümünü kutlayan AKP’nin iktidarının ilk zamanlarında olduğu gibi aktıkça akan sıcak para değil. Zira dünya ekonomisi de ufak çaplı küçülmeleri ötelemekle meşgul.

İktidar da sermayesi de bu yüzden para, kredi, yabancı yatırımcının teveccühü için yalvar yakar dolanıyor. Yatırım Danışma Konseyinin eylülde gerçekleştireceği toplantıya, Jeff Bezos ve geçen yıl Türkiye’ye geldiğinde iktidarın ‘kanka’laştırdığı Elon Musk başta olmak üzere Avrupa ve Asya’dan büyük tekellerin CEO’ları davet edildi. Genellikle konvoy halinde gidilip yerlerinde ziyaret edilen ve eldeki yatırım paketleri takdim edilen şirket simsarları bu kez Türkiye’de, proje başında ağırlanacak. Erdoğan bu toplantıda ‘Türk ekonomisinde katedilen mesafeyi anlatacak ve Türkiye’ye yatırım çağrısında bulunacak.’

İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe’nin “Doları yap 37, battık batıyoruz” serzenişinin ardından dolar değilse bile avro 37 lirayı aştı. Düşük bedelli emek ve memleket arazilerini yatırım mahalline dönüştüren kararnameler ve yasalar da buna eklenince Eski Bakan Nebati’nin gözlerindeki kayıp ışıltı Mehmet Şimşek’te de görülebilir.

Fakat herkes, 27 rüzgar tribünü kurma karşılığında Almanya’dan 15 yıl vadeli 165 dolarlık finansman sağlayan, iktidarın gözdesi, Total Enerjiyle ortak Rönesans Holding kadar şanslı değil. Avro Bölgesi sanayi üretiminde yükselme beklenirken bir önceki aya göre yüzde 0.1 düşüşün gerçekleşmesi ihracat garantili krediye konmayı herkese nasip etmeyebilir! Silahlanma harcamalarındaki artış, her an savaşa dönüşebilecek bölgesel gerilimlerin uluslararası ticaret yollarında ortaya çıkardığı güvenlik sorunu evdeki hesapları pazara uydurmuyor.

Ormanlık arazilerin ‘Orman vasfını yitirdiğine’ karar veren iktidar ise enerji devlerine, maden arama şirketlerinden alınacak yüzdelere bel bağlamış durumda. Kredi kurumlarının kara listelerinden gri listeye geçildiğini gösteren berat cepte olarak karşılanacak olan CEO’lara görücüye çıkarılan yerli firmaların şimdiden kepçeleri, dozerleri bütün verimli arazileri, halkın yaşam alanlarını, geçim kaynaklarını dümdüz etmek üzere uygun adım marşla zaten sahadalar. Yeşil enerji diye yutturulan projeler için yeşil alanları, maden için köyleri-mezraları kazıyorlar. Memleket sathı koca bir obruğa dönüşmüş durumda. Yatırımcıya çeyiz bohçası hazırlamak için her şey yapılıyor. Yatırımcı ise kendisini pahalıya satmak, ‘malı’ ucuza almak derdinde.

Cevdet Yılmaz “Uluslararası firmaların ülkemize yatırım kararlarını açıkladıkları bir döneme girdik. Çok uluslu yatırımcıların önceliklerini alacak ve makro düzeyde politikalarımıza uluslararası bir bakış açısının yansıtılmasını sağlayacağız” diyor. Yani orta vadeli plan revize edilecek.

Bu yabancı sermayeye ‘Bize yatırım yapın’ çağrısı altında yapılan sözde ekonomiyi kurtarma operasyonunun, devletlerden şirketlere kredi aktarımının, yer altı ve yer üstü kaynaklarını peşkeş çekmenin, yatırımların ihtiyacı olan altyapılar için borçlanmanın nimetini yine sermaye ve iktidarı görecek, bedelini ise çoluğunu çocuğunu geçindirmek için gece gündüz çalışan işçi sınıfı ödeyecek.

İktidar, sermayenin ihtiyaçları söz konusu olduğunda emekçilerin boğazından kesmek pahasına elinden geleni yapıyor. Sanılıyor ki emekçiler buna dayanır, ekonomi düzlüğe çıktıktan sonra bir miktar parayla gönülleri alınır. Ancak bu düzlüğe çıkılıp çıkılmayacağı o kadar kesin değil. Uygulanan ekonomi politikaları sayesinde bir uçurumun başına kadar gelindi. Ekonomi kurmaylarının bütün iyimser vaat ve masalları sadece emekçileri oyalamak için değil kendi kendilerine de gaz vermek için belli ki. Sermaye aklı ne tarihten ders alır, ne uzgörüsü vardır. Varsa yoksa kısa günün kârı.

                                                           /././

Tarık Ziya Ekinci'nin mücadelesi ve mirası -Yusuf Karadaş-

1992’de JİTEM tarafından katledilen Apê Musa (Musa Anter) hatıralarında "Türkiye’nin 55 yıllık girdisinin, çıktısının yeminli, canlı bir şahidiyim. ‘Hem yalnız şahidi mi?’ Değil!.. Sanığıyım, mahkumuyum ve davacısıyım” diyordu. Bugün tıpkı Apê Musa gibi cumhuriyet tarihinin çok büyük bir bölümüne tanıklık etmiş; Kürt sorununun eşit haklara dayalı demokratik çözümünü savunduğu için defalarca mahkum olup cezaevine girmesine rağmen yaşamının sonuna kadar bu mücadeleden vazgeçmemiş değerli bir aydınımızı, Tarık Ziya Ekinci’yi kaybettik.

Ekinci, cumhuriyetin kuruluşu sürecinde kendilerine verilen sözlerin (özerklik, ulusal varlıklarının tanınması) yerine getirilmemesi nedeniyle başlayan Kürt isyanlarının bastırılması amacıyla Takrir-i Sûkun Kanunu’nun çıkartıldığı ve Şark Islahat Planı’nın uygulamaya konduğu dönemde (1926) Lice’de dünyaya gelmişti. Ardı sıra başlayan Kürt isyanlarının 1938’de kanlı bir şekilde bastırılması ve ardından İkinci Emperyalist Paylaşım Savaşı’nın yaşanması, Kürtlerin ulusal mücadelesi bakımından uzunca sayılacak bir sessizlik döneminin yaşanmasına yol açmıştı.

Ancak İkinci Emperyalist Paylaşım Savaşı’ndan sonra kapitalist gelişmenin hız kazanmasına bağlı olarak Kürdistan coğrafyasında yaşanan kentleşme, ülkede ve dünyada olup biteni yakından takip eden eğitimli bir genç Kürt aydın kuşağının ortaya çıkmasını sağlamıştır. İşte Tarık Ziya Ekinci, bu dönemde Kürtlerin yeniden uyanışının ve Kürt aydınlanmasının öncülerinden biri olmuştur.

İstanbul ve Paris’te tıp eğitimini tamamladıktan sonra 1957’de Diyarbakır’a yerleşen Ekinci, uzunca yıllardır devlet ve iktidarların hedefinde olan TTB içinde önemli görevler üstlendi. TİP’in kuruluşundan sonra (1961) birçok Kürt aydını gibi partiye katılan ve Kürt coğrafyasında kitleselleşmesinde önemli bir rol oynayan Ekinci, 1965’te Diyarbakır milletvekili seçilmişti. TİP içinde “Doğulular” olarak anılan grubun öncülerinden biri olan Ekinci, TİP’in 1967-69 yılları arasında Kürt coğrafyasındaki jandarma baskısı ve yoksulluğa karşı düzenlediği ‘Doğu Mitingleri’nin de örgütlenmesinde önemli rol üstlenmiştir. Bu mitingler, Kürt ulusal mücadelesinin Kürt yoksullarının da taleplerini kapsayarak sol-sosyalist bir çizgide ilerlemesi bakımından yol açıcı olmuştur.

Devrimci Doğu Kültür Ocaklarının (DDKO-1969) kurucularından biri olan Ekinci, 12 Mart cuntası tarafından “Kürtçülük propagandası” iddiasıyla tutuklandıktan sonra üç yıla mahkum olmuştu.1980 askeri faşist darbesinden sonra da insanlık dışı uygulama ve işkenceleriyle öne çıkan Diyarbakır Cezaevinde kalmış, buradaki işkencelerin başını çeken Esat Oktay Yıldıran’ın “Bir daha buraya gelirsen, sağ çıkamazsın” tehditlerine maruz kalmıştı.

Tarık Ziya Ekinci, 1980’li yıllardan sonra Kürt sorununun Türkiye’nin demokratikleştirilmesi temelinde ve ortak mücadeleye dayalı çözümü yönündeki girişimleri destekleyen ve bu konuda aydın sorumluluğuyla hareket eden isimlerden biri olmayı sürdürdü.

Liberal ve demokrat kimi aydınların ‘Yetmez ama evet’ diyerek AKP-Erdoğan iktidarına destek verdiği dönemde (2010 referandumu öncesinde) ‘Kürt ve Türk Demokratlarına Açık Mektup’ yazarak “AKP’ye dair pompalanan umutların tükendiğinin anlaşılması gerektiği”ni ve “Eşit haklı vatandaşlık anlayışına bağlı emek eksenli bir demokrasinin ilkelerini kapsayan” bir mücadele programı etrafında birleşmek gerektiğini söylemişti.

Erdoğan Aydın’ın 2019’da Dilop dergisi için kendisiyle yaptığı röportajda “Türk pazarı içinde kalmayı, ayrı küçük bir Kürt pazarı içinde çalışmaya tercih ediyorlar” diyerek Kürt burjuvazisinin iş birlikçi karakterine dikkat çekerken aynı zamanda mücadelenin hangi hatta ilerletilmesi gerektiğine de işaret ediyordu. (Dilop dergisi 6. sayı)

Kürt sorununun eşit haklara dayalı çözümünden, emekten, barıştan, demokrasiden yana olan ve bu uğurda neredeyse cumhuriyetle yaşıt olan ömrü boyunca mücadele eden Tarık Ziya Ekinci’nin ölümü, kuşkusuz sadece Kürt halkının değil, bütün emek ve demokrasi güçlerinin önemli bir kaybı olmuştur. Bugün artık onun mirasını yaşatmak, halkların demokratik-ortak geleceği için mücadeleyi büyütmekten geçiyor.

                                                            /././

Sırbistan'daki "beyaz altın": Lityum rezervleri -Yücel Özdemir-

6.6 milyon nüfusuyla Balkanlar'da, eski Yugoslavya’dan geriye kalan önemli ülkelerden biri olan Sırbistan’da son birkaç haftadır on binlerce insan, uluslararası tekellerin ülkenin yer altı kaynaklarını sömürmesi ve doğasını talan etmeyi planlamasına karşı sokağa çıkıyor. Geçtiğimiz hafta sonu yapılan son gösteriye 40 bin kişi katıldı. Eylemlerin kitlesel boyut kazanarak devam etmesi bekleniyor. Çünkü bugünkü kitlesel mücadele geçmişte verilen mücadelelerin ürünü.

Daha önce, ülkenin batısındaki Jadar Vadisi’ndeki büyük lityum yataklarının Avustralya-Kanada tekeli Rio Tinto tarafından işletilmesi, yapılan gösterilerin sonucu durdurulmuştu. 2022’de yapılan seçimler öncesinde, halkın tepkisini göze alamayan Cumhurbaşkanı Aleksander Vuçiç, geri adım atmak zorunda kalmıştı. Ülkede siyasetin yargı üzerinde etkili olması nedeniyle mahkemeler, Rio Tinto’nun lityum çıkarma iznini iptal etmişti.

Vuçiç, seçimi kazandıktan sonra sessizliğini korumaya devam etti. Ta ki Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un 19 Temmuz’da AB Komisyon Başkanı Maros Sefcovic, Mercedes-Benz tekelinin CEO’su Ola Källenius ve İtalyan Fiat Chrysler, Fransız PSA ve Hollanda tekeli FCA’nın birleşmesiyle kurulan Stellantis tekelinin CEO’su Carlos Tavares’i yanına alarak Belgrad’a yaptığı ziyarete kadar...

Bu ziyaretten kısa bir süre önce, 11 Temmuz’da, Anayasa Mahkemesi 2022’de alınan durdurma kararını iptal ederek, lityum için kapanan kapıyı yeniden açtı. Bu, aynı zamanda mahkemenin kararıyla Scholz’un ziyareti arasında bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Hukuk doğadan, çevreden ve halktan yana değil, çok uluslu tekellerin istediği yönde karar verdi.

Böylece, Avrupa’nın en büyük lityum yataklarının bulunduğu Jadar Vadisi’nde çalışmaların başlatılması kararlaştırıldı. Alman ve Avrupa otomobil tekellerinin, elektrikli arabalarda kullanılacak batarya için acil şekilde daha ucuza mal olacak lityuma ihtiyacı var. Scholz’un bizzat devreye girmesinin asıl nedeni de bu.

Almanya, elektrikli araç üretimi rekabetinde ABD ve Çin’in gerisinde kaldı. Ülke ekonomisinin can damarı otomobil sektöründeki sorunlar kısa zamanda çözülemezse, rekabette geri düşeceği için önemli problemler yaşayacağının farkında. Geçen hafta bu köşede ayrıntılarıyla anlattığımız gibi Alman ekonomisi zor bir dönemden geçiyor.

Bu nedenle rakipleri harekete geçmeden, Sırbistan lityumu üzerinde elde edilecek tavizler, aynı zamanda rekabette bir adım öne geçmeyi de hedefliyor. Mercedes-Benz ve Stellantis, Rio Tinto ile anlaşmaya  varmak üzere görüşmelere başladı. Dahası, Stellantis henüz lityum çıkarılmadan Sırbistan’da bir fabrika kurdu. 2028’den itibaren yılda çıkarılması öngörülen 58 bin ton lityumun 1.1 milyon elektrikli aracın üretimine yol açacağını bizzat Vuçiç açıkladı. Bu, Avrupa’da üretilen elektrikli araçların yüzde 17’sine denk geliyor.

Yakın gelecekte enerjideki dönüşümde, özellikle motorlu taşıtlarda lityumun bugünkünden daha önemli bir yer tutacağı açık. Hatta lityumun, petrol ve doğal gazdan da daha önemli olacağını ileri sürenler var. Taşıdığı önem nedeniyle “beyaz altın” olarak da adlandırılan lityum, günümüzde en fazla Şili-Arjantin-Bolivya üçgeninde bulunuyor. Değişik tahminlere göre Bolivya’da 21 milyon, Arjantin’de 19 milyon, Şili’de 9 milyon ton lityum rezervi bulunuyor. Bunların dışında Avustralya’da 7.3 milyon, Çin’de ise 4.5 milyon ton rezervden söz ediliyor. Sırbistan’ın “Jadar Vadisi”ndeki rezervlerinin ise 10 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. Bu rakam hem Alman otomobil tekellerinin iştahını kabartıyor hem de Sırbistan üzerinde emperyalist paylaşım mücadelesini sertleştiriyor.

Geçtiğimiz mayıs ayında da Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Berlin’i teğet geçip Belgrad’a gitmiş ve lityum pazarlıkları yapmıştı. Keza, Vuçiç, Rusya ile de iyi ilişkiler sürdürmenin peşinde. Her iki ülke arasındaki tarihsel bağların bugün de varlığını sürdürdüğü söylenebilir. Denilebilir ki, Almanya ve AB’nin lityum hamlesi, aynı zamanda Rusya ve Çin ile girdiği emperyalist rekabetin parçası.

AB, Rusya ve Çin arasındaki paylaşım sahalarından biri olan Sırbistan’da, önümüzdeki dönemde her emperyalist gücün kendi çıkarına bağlı dinamikleri harekete geçirebileceği bugünden söylenebilir. Bu nedenle sahip olunan zengin lityum yatakları, aynı zamanda Sırbistan halkının karşısına “sorun” olarak çıkarılacak gibi görünüyor. Doğa ve yer altı sularına zarar verme bunların başında. Yer altı sularının kirlenmesi, kuruması ve doğaya verilen zarar halk arasında büyük tedirginliğe ve tepkilere yol açtı. Scholz ve AB yetkilileri, halkın tepkisini yatıştırmak için, lityum çıkarma ve işleme sırasında çevre koruma için “en yüksek” standartların uygulanacağına söz verdiler. Ancak bu türden sözlerin sahada karşılık bulması genellikle mümkün olmuyor.

Vuçiç, uzun süredir AB başkentlerinde “otoriter rejim”, “Putin ile dostluk” ve “Çin ile yakın ilişkiler” nedeniyle eleştiriliyordu. Ancak lityum söz konusu olunca, Avrupa basınında bu eleştiriler hasır altı edilmeye başladı. Tekellerin çıkarı söz konusu olduğunda, insan hakları, demokrasi, otoriter rejim, küresel ısınmaya karşı mücadele ve doğa koruma gibi konular kolayca unutulabiliyor.

                                                            /././

Acının dindiği yer -Dr. Sosın FİSLİ-

                                                           Fotoğraf: Mesut Suat Acar/ Wikimedia Commons (CC-BY-SA-4.0)

Devasa bir kapının eşiğindeyim, gözlerim alabildiğine bir mavilikte, denizde daha koyu başlayıp göğe doğru mavinin açılan tonları yayılıyor. Kapıyorum gözlerimi, aldığım nefesi göğsümde hissediyorum, atan kalbimi. Dalgaların sesi kuş seslerine karışıyor. Esen rüzgarla tahta kapı kanatlarından biri gıcırdıyor, yine beni kucaklayan sonsuz maviliğe açıyorum gözlerimi. Atlasam bulutlar kucaklayacak gibi bir hafiflik, gülümsüyorum. Bir meditasyon merkezinde değil, bir asır önce inşa edilen ülkenin ilk pandemi hastanesi sanatoryumun, salgın döneminde binlerce hastayı ağırladığı, şimdi ise ayak seslerimin yankılandığı hasta odasındayım. Onlarca hasta yatağının sığdığı bir balkona geçiyorum. Güneş yüzüme vuruyor, hastaların 'Kemiklerim ısındı' dediği gibi bir sıcaklık yayılıyor bedenime. Kendine yakışan tüm ihtişamıyla karşıda Büyükada duruyor. Nizam Camisi’nden okunan ezan sesi, Çam Limanı Koyu'nun sağ tarafındaki Terk-i Dünya Manastırı’ndaki çan seslerine karışıyor. Balıkçı teknelerinin ardı-sıra martılar süzülüyor gökyüzünde.

Bu balkonda yatmış hastaları düşünüyorum: Karşılıksız sevdadan ince hastalığa yakalandığı söylenen aşıklardan, şairlere; dünya harbinden yeni çıkmış bir memlekette açlıktan beslenemeyen çocuklardan, dönemin Reis-i Cumhuru İsmet İnönü'ye... Yılın büyük bölümü güneş alan balkonda, adayı saran çam ormanlarının reçineli kokusunu zayıf ciğerlerine çeken hastalar, uzakta kalan sevdalılarını mı düşlemişlerdir bilinmez.

Reçineli çam ormanlarının, rüzgarının, yıl boyu aldığı güneşle nemin oluşturduğu mikroklimanın sadece çok uzaktaki zengin bir diyarda, Davos'ta olduğu yazıyor kitaplarda; şansı bu mudur Halki’nin*? Hem doğası çok güzel hem de bulunmaz ilaç gibi havası var...

'Oralar yıkılabilir, dönün isterseniz' sesiyle irkiliyorum. Bir anda bulutlardan yere çakılıyorum. Geriye dönüyorum, yılların vefakar Emekçisi Mehmet Bey karşımda duruyor. Herkes gitmiş bir o kalmış, son nefesini vermesini beklediği hastayı bekler gibi hâlâ burada.

Hasta isimlerinin, şikayetlerinin, tedavilerinin okunabildiği, sararmış, yanmış sayfalar uçuşuyor boş odalarda. Zeminde artık kullanılmayan akciğer röntgen filmleri, kimlere aittir bilinmez. Tavan çökmüş son yangında, tepemde gökyüzü asılı. Yıllar önce terkedilen bahçeyi otlar kaplamış, duvarda 'Game Over' yazısı, sanki oynanan bir oyunu kaybeden çocuğun yazdıktan sonra küskün gitmesi gibi. Yağan yağmurlardan paslanmış beyaz demir kapıya yöneliyorum, devrilmiş tabelada 'Heybeliada Sanatoryumu' yazmakta. Önümde, Heybeliada iskelesine uzanan yolda kimler yaşama tutunma direnciyle sanatoryuma yürümüş ya da yolu yürüyemeyecek kadar takatsiz kalanlar atların çektiği faytonlarla getirilmiş? Şimdi geride o demlerden kalan bir iz bile yok.

Bahçede duruyorum, gözüm yamaçtaki mezarlığa takılıyor bir hasta yakınının sözlerini hatırlıyorum:

“Genç yaştaki dayım verem olmuştu ve köyden son bir umutla Heybeliada Sanatoryumuna getirildi” diyor ve devam ediyor anlatmaya;

“Tabii veremin tedavisi aylarca sürüyor. Anadolu'dan gelen dedemin kısa sürede parası tükeniyor, dönmek zorundalar. Doktorlar iyileşemeyen dayımı beraberlerinde götürmelerine izin vermiyor, ‘Durumu iyi değil, kaldıramaz, acı çekmesin o uzun yolda’ deniyor. Peki nasıl olacak? diye soruyorlar biçare bir halde. ‘Bize emanet edin, biz bakmaya devam ederiz’ diyor doktorları. Dayımla son kez vedalaştıktan sonra dayımı doktorlarına emanet edip çaresizce dönüyorlar, günler sonra Anadolu'nun ücra bir köyüne bir mektup ulaşıyor: ‘Kıymetli ... ailesi, evladınızı ... tarihte kaybettiğimizi üzüntüyle bildiririz, başınız sağ olsun. Heybeliada mezarlığına, ... parsele defnedilmiştir. Huzur içinde uyusun!’”

Uğurlandıkları sonsuzluğa bakar gibi maviye ve yeşile bakan yamaçta, Heybeliada Rum Ortodoks Mezarlığıyla yan yana Heybeliada Müslüman Mezarlığı bulunmakta. Bu iki mezarlıkta geride bir mezar taşı bile kalmayan kaç gariban huzurla uyumaktadır diye düşünüyorum.

Kimsesizleri, garibanları bile sahiplenen, koca bir ülkeye hayat sunan bir kurumun, bir gecede arkaya bakılmadan terk edildiği yalnızlık, yıkım içler acısı... Yıllar önce acıları burada dinen hastaların, karşı yamaçta yattığı mezarlıklar kadar sessizliğe mahkum şimdi...

İskeleye doğru yol alırken, “Sahi ‘GAME OVER’ mı?​” diye soruyorum kendime... Peki ya sizce

*Rumcada Heybeliada, bakır anlamına gelen kelime.

                                                                              /././

                                                  Evrensel - GÜNDEM

Patronlar 2023’e göre daha az vergi ödedi

Büyük servete rağmen doğru dürüst vergi ödemeyen patronlar, ‘vergilendirilecekleri söylentileri’ üzerine soluğu Saray’da aldı. “SGK prim desteği, KDV istisnası ve teşvikler sürsün” talebinde bulundu.

İktidar, vergiyi işçi sınıfından aldı. Şirketlerin ödediği kurumlar vergisi Türkiye İstatistik Kurumu enflasyonunun dahi altında arttı. Buna göre şirketlerin ödediği kurumlar vergisi reel olarak azalırken, işçi ve emekçilerin ücret ve maaşından kesilen gelir vergisi, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 124 arttı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılı temmuz ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 827.7 milyar lira, bütçe gelirleri 730.9 milyar lira ve bütçe açığı 96.8 milyar lira olarak gerçekleşti.

Ocak-temmuz dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 86.4 oranında artarak 3 trilyon 825 milyar 106 milyon lira oldu.

Hazinenin topladığı gelir vergisi tutarı yılın ilk 7 ayında 739.7 milyar lira oldu. Şirketlerden alınan kurumlar vergisi tutarı ise aynı dönemde 480 milyar lira oldu. Buna göre şirketlerin ödediği doğrudan vergi, emekçilerin ödediği doğrudan vergiden yüzde 35 daha az oldu.

Dolaylı vergilerin payı da arttı. Hükümet yılın ilk 7 ayında 515.1 milyar lira KDV, 743.5 milyar lira ÖTV geliri elde etti. KDV gelirleri geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 120 artarken, ÖTV geliri yüzde 82 artış gösterdi.

FAİZE 667 MİLYAR LİRA

Merkezi yönetim bütçe giderleri temmuz ayı itibarıyla 827 milyar 706 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz harcamaları 92 milyar 539 milyon lira, faiz hariç harcamalar ise 735 milyar 167 milyon lira olarak gerçekleşti.

İktidar hazineyi faize açtı. Yılın ilk 7 ayında faiz ödemeleri 667 milyar liraya ulaştı. Geçtiğimiz yılın tamamında ödenen faiz 674 milyar lira olmuştu.

Faiz dışı bütçe giderleri 735.2 milyar lira ve faiz dışı açık ise 4.2 milyar lira oldu.

Ocak-temmuz döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 5 trilyon 406.3 milyar lira, bütçe gelirleri 4 trilyon 562.3 milyar lira ve bütçe açığı 844 milyar lira oldu. Faiz dışı bütçe giderleri 4 trilyon 739.3 milyar lira ve faiz dışı açık ise 177 milyar lira olarak gerçekleşti.

TSK TEŞVİK VE VERGİ İNDİRİMLERİ SÜRSÜN İSTİYOR

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), önceki gün Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'la görüşüp, talep ve beklentilerini iletmişti. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki görüşmede Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel ve bazı bakan yardımcıları da yer aldı.

TİSK'ten yapılan yazılı açıklamada TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, şunları kaydetti:

"Toplantımızda, finansman sorunları, girdi, ham madde, enerji ve işçilik başta olmak üzere artan üretim maliyetleri, kur politikası ve daralan talep gibi başlıca konularımızı değerlendirdik. Özellikle son dönemde artan finansman maliyetleri, ihracattaki kur baskısı ve artan uluslararası rekabet sebebiyle zorlanan işletmeler için SGK maliyetlerinin artırılması, teşviklerin geri çekilmesi gibi kamuoyunda dile getirilen uygulamaların hem işletmeler hem de çalışanlar açısından uygun olmayacağı yönündeki görüşlerimizi paylaştık. Sektörlerimizin önde gelen temsilcileri ile beraber iş dünyamızın görüş ve beklentilerini aktardığımız verimli bir toplantı gerçekleştirdik."

“BAŞTA 5 PUANLIK SGK PRİM DESTEĞİ OLMAK ÜZERE TEŞVİKLER DEVAM ETMELİ”

Açıklamada, TİSK heyetinin, toplantıda dile getirdiği gelecek döneme dair taleplere de yer verildi.

Buna göre orta vadeli programda açıklanan ve Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu eylem planında yer alan yeni nesil çalışma modellerinin geliştirilmesinin ve başlanan kapsamlı mevzuat çalışmasının hızlıca yasalaşmasının beklendiği belirtilen açıklamada, patrona sağlanan ve istihdamı destekleyen başta 5 puanlık SGK prim desteği olmak üzere teşviklerin devam etmesi istendi.

Ayrıca, “Mevcutta uygulanan KDV istisnasının devam etmesini istiyoruz” denildi.

                                                         ***

Üniversitelere AKP’liler rektör olarak atandı

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) üniversite rektörlerinin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasına ilişkin düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı bularak iptal etmesine rağmen AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, üniversitelere rektör atamaya devam ediyor.  Erdoğan’ın 13 üniversiteye atadığı rektörler Resmi Gazete’de yayımlandı. ODTÜ, İTÜ, Ankara ve Dicle Üniversitesi’nin aralarında yer aldığı birçok üniversiteye atanan rektörlerin ortak özelliği ise AKP’li olmaları.(ÖĞRENCİLER: HEP KARŞIMIZDA OLDU) Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)’ye atanan Ahmet Yozgatlıgil, 2021’de ODTÜ’de 40 dönümlük kavaklık alanda yapılmak istenen doğa katliamına karşı direnen ODTÜ öğrencilerinin karşısına polislerle dikilen o dönemin rektör yardımcısı ve rektör danışmanıydı. Ayrıca üniversitedeki Onur Yürüyüşü’nün de yasaklanmasının mimarları arasındaydı. Son olarak Sanayi ve Teknoloji Bakan yardımcısı olan Yozgatlıgil, AKP’li eski bakan Taner Yıldız’ın da yeğeni. Yogaztlıgil, rektör atandıktan sonra X hesabını kapatsa da rektör yardımcılığı döneminde öğrencilerin karşısında olduğu icraatları ODTÜ öğrencileri tarafından ortaya dökülmeye devam ediyor. Öğrenciler, Yozgatlıgil’in rektör atanmasını ‘yeni kayyum rektör’ ve öğrenci düşmanı olarak niteliyor. (ABLASI VEKİLLİĞİ, KARDEŞİ REKTÖRLÜĞÜ KAPTI) Dicle Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanan Prof. Dr. Kamuran Eronat, AKP’li eski vekil Oya Eronat’ın kardeşi. Oya Eronat, Diyarbakır’dan bağımsız milletvekili seçilen Hatip Dicle’nin YSK tarafından vekilliğinin düşürülmesiyle adeta vekilliğe çökmüştü. AKP’li Oya Eronat, 6 Şubat depremlerinde yardım isteyenlere ‘provokatörsünüz’ demişti.  Son dönem vekil olamayan Eronat’ın kardeşi rektör oldu.(İTÜ’YE DIŞARIDAN REKTÖR) İstanbul Teknik Üniversitesi  (İTÜ) Rektörlüğüne atanan Prof. Dr. Hasan Mandal ise TÜBİTAK başkanlığını yürütüyordu. Mandal’ın İTÜ’ye rektör olarak atanmasına yönelik eleştirilerden biri, 271 yıllık üniversiteye İTÜ’lü olmayan bir akademisyenin atanmış olması. Ankara Üniversitesi  Rektörlüğünü yürüten AKP’li eski vekil Necdet Ünüvar ise aynı üniversiteye yeniden rektör olarak atandı.

                                                          /././

Hatay’da zeytinlikleri için nöbet tutan Çiğdem Arslan:Hem evimiz hem geçimimiz yok edildi -Dilek OMAKLILAR-

Hatay’ın Defne ilçesinin Ballıöz mahallesinde kendisinden habersizce sökülen zeytin ağaçlarından geriye kalanları korumak için mücadele eden Çiğdem Arslan, 27 gündür nöbet tutuyor.(https://www.evrensel.net/haber/525740)

                                                                         ***
Van'da artan maliyetler nedeniyle 400 esnaf kepenk indirdi -Bazid Evren-
Kahvaltısıyla meşhur Van'da, son bir yılda yeme içme sektöründe faaliyet yürüten 400 esnaf kepenk indirdi. Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası Başkanı Sabri Işık, esnafın artan maliyetler nedeniyle kepenk kapattığını söyledi.(https://www.evrensel.net/haber/525743)
                                                            ***
Tiyatro topluluğuna bütçe engeli: Oyun yapmak için sandviç satıyoruz - Mehmet Tosun/Tolga Türksezer-Cem Karaaslan-

Dicle Üniversitesindeki Kolektif Tiyatro Topluluğu (DUKTA) üniversite yönetimi tarafından yeterli bütçe sağlanmadığından sahne, dekor malzemeleri gibi ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Üniversitelerde öğrenci kulüp ve toplulukları yapmak istedikleri pek çok etkinlikte üniversite yönetimlerinin bütçenin yetersiz olduğuna dair cevaplarıyla karşılaşıyor. Bu nedenle pek çok üniversite öğrencisi okulunda sosyal, kültürel etkinliklere erişimde zorlanıyor. Dicle Üniversitesindeki Kolektif Tiyatro Topluluğu (DUKTA) da bunlardan biri. DUKTA, üniversite yönetimi tarafından yeterli bütçe sağlanmadığından sahne, dekor malzemeleri gibi ihtiyaçlarını karşılayamıyor. DUKTA’dan Helin Alaş toplulukta yaşadıkları sıkıntıları ve öğrencilerin çözüm arayışlarını Evrensel’e anlattı.(https://www.evrensel.net/haber/525710)


(Evrensel)