Enis Rıza Sakızlı ve Suat Derviş: ‘Tarihi insan üzerinden okumak’-Osman Çutsay-
"Tiyatro ve belgesel sinemaya bakınca, bütün yoksunluklara zorluklara rağmen kendi adıma umudu yeşertebilmek mümkün diye düşünüyorum. Yeraltı suları gibi..."
Türkiye’de belgesel sinemacılığın önde gelen ismi ve yayıncı Enis Rıza Sakızlı, geniş üretim paletine bir de oyun ekledi.Sahnelenme çalışmaları süren bu yapıtıyla Suat Derviş’e dikkat çekme gereği duyan Enis Rıza Sakızlı, Türkiye tarihindeki kesitler, “kahramanlarımız”, hatta “antikahramanlarımız” ve saklı bahçelerimizdeki değerler üzerine sorularımızı yanıtladı.
- Belgesel sinemayla başlayalım: Türkiye gibi neredeyse olağanüstü hızlı değişen bir mekân ve bu mekânda değişmemek için direnen insanlar, nasıl bir belgesel sinema olanağı içeriyor? Bu tablo, belgesel sinema için ne anlama geliyor? Bir fırsat mı, yoksa belgesel sinema, tanıklığın önünü mü tıkıyor?
Enis Rıza Sakızlı- Sizin sorunuzun taşıdığı kavramlar üzerinden gideyim... Değişim, mekân, direniş, tanıklık…
Sondan başlarsak, belgesel sinemanın, tabiatı gereği bütün zamanların sözcüsü ve tanıklığı olduğunun altını çizmem gerekiyor öncelikle. Çünkü belgesel sinema, sanat alanları içinde kendine gerçekliği mesele etmiş bir anlatım biçimi. Bu, onu ayrıştıran “etik” bir duruş. Eklemek gerekir ki “gerçekliğin kendisi” değil, “gerçekliğin estetiğine kavuşmuş hâli” dönüştürücüdür.
Bir ikincisi de... Geçerken ifade edeyim, geçmişin bilgisi olmadan gelecek inşa edilemez. Bir toplumun gelişimi çünkü “tarihi kavrama olgunluğu” ile açıklanabilir.
Direniş kavramı bizim için “akıntıya karşı” duruşu ifade etmeli. Ne ki o “akıntıyı” savunma hâlini ifade edecek bir başka kavram yok ne yazık ki.
Belgesel sinemanın çatışma mevzisi de orası. Orada “değişimden’” çok, yok oluştan söz etmek daha doğru olur. Genel bir kavram olarak “mekânın” ve onunla birlikte “hafızanın” yok oluşuyla yüz yüzeyiz çünkü içinde bulunduğumuz konjonktürde.
Zaten tarihin ve doğanın ortak özelliği üstünü örter. Bir yandan yok oluşa karşı dururken, bir yandan da kazmak zorundayız. Belgeler, tanıklıklar, sokaklar-evler, olaylar-olgular... Zamanı, hayatı ifade eden ne varsa, geleceği kurmak adına bizim gündemlerimizde hep. Elbette buna yaşadığımız anların doğrudan tanıklığını da katmalı..
Dolayısıyla anlatacak, anlattığımız çok hikâyemiz var. İktidarın ve sermayenin konformizmi yolumuzun üstünde, barikatları ile oysa.
Belgesel sinema ve Nâzım
- Belgesel sinema sizce şu anda Avrupa’da nasıl, Türkiye’de nasıl? Örnekler üzerinden bir karşılaştırma yapabilir miyiz?
Enis Rıza Sakızlı- Hep tekrarlıyorum... Cumhuriyet’in bir sinema politikası olmamış... Sansür dışında. Aslında sanat politikası olmadığından da söz edebiliriz. Dolayısıyla genel olarak sinema, özel olarak da belgesel sinema -bir daha ifade edeyim, sinemanın ve toplumsal hafızanın temeli ve taşıyıcısı olan belgesel sinema- konusunda hiçbir destek de söz konusu olmadı.
Ben belgesel sinemanın tarihini -belge film değil- Nâzım ile başlatıyorum. 1930’lar... Zaten Nâzım Türkiye sinemasının omurgasıdır da. Daha sonra gerçekleştirdikleri 16 filmle Eyüboğlu ekibi -İstanbul Üniversitesi Foto Film Merkezi- 1950’ler... Ardından 68, benim de kurucusu olduğum Genç Sinema Hareketi... Oradan yürüyüp geliyoruz.
Ne eğitim, ne bir fon, ne vergi indirimi, ne basın kartı, ne sponsor destek düzenlemeleri, ne sanat bankası, ne festivaller, ne önemseme. Ne.. ne.. ne.. ne. Öylece var olduk.
Avrupa ile kıyaslamanın mümkün olmadığı koşullar yani. Bir örnek vereyim: Amsterdam’da her yıl belgesel festivali düzenlenir: IDFA. 25 sinemada dünyanın belgeselleri gösterilir. Bir de 5 sinemada anarşistlerin alternatif belgeselleri... Orada projeler görücüye çıkar, piching diyoruz. Televizyonların, dağıtımcıların, yayıncıların önünde projeler sunulur, destek alınır. Arte Alman-Fransız kanalları... Ayrıca salt belgesel sinema fonları, kurumları, okulları, salonları... Yapımcıları... Danimarka’sı İspanya’sı... Birçok ülkede belgesel sinemayı destekleyen vergi fonları, havuzları...
Türkiye’de ilk biziz.. “Uluslararası 1001 Belgesel Film Festivali”ni düzenledik. 1997. 15 yıl inanılmaz koşullarda kendi imkânlarımızla yürütmeye çalıştık. Salonlarımız doluyordu. Talep vardı, var da önyargıların ötesinde.
Yine kurucularından olduğum Belgesel Sinemacılar Birliği ile üniversitelerde eğitimler başladı. Dünyanın başka belgeselcileriyle ve belgeselleriyle tanışmalar, buluşmalar derken, ülkede nitelikli bir belgeselci kuşak ortaya çıktı. Gelin görün ki gösterim alanlarının yokluğu, var olan festivallerin sansürcü tavrı, gitgide baskı kıskacının daralması filmlerimizi görünmez kılıyor. Sosyal medya, ağırlıklı olarak tek çıkış yolu gibi.
‘Sistem dışıyız çünkü’
- Türkiye’de sinemaya ilgi her zaman büyük oldu. Özellikle dramatik yapımlara... Hayatın her ayrıntısı belgesel sinema için bir olanaksa eğer, Türkiye’de bu olanaklar çok fazla. İyi de, neden bu sektör buna rağmen sansasyonel bir üretim ve talep yaratamıyor. Daha doğrusu Türkiye’nin belgeselcilerinde eksik olan ne? Eğer artık cep telefonlarıyla bile çekim/kurgu yapılabiliyorsa, neyi başaramıyoruz, ne durumdayız? İçerik mi üretemiyoruz?
Enis Rıza Sakızlı - Bir önceki soruda kısmen cevaplamış oldum sanırım. Aslında ciddi bir talep var ve çok da belgesel film üretiliyor. “3. Sinema Yöntemleri”... Sistem dışıyız çünkü... Belgesel sinema için bu yarına doğru bir yapılanma süreci. Büyük bir birikimden söz edebilirim.
Trajik olan imgesel (fiction) kesimi. Sistemle barışık olmaları gerekiyor çünkü. Türkiye’de sinematografi çok gelişmiş olmasına rağmen, uyumlu diziler filmler üretiyorlar. Tenzih ettiklerim de var elbet içlerinde.
- Aynı zamanda tiyatrocusunuz. 2000’lerde Türkiye tiyatrosu nasıl bir gelişme gösterdi? Nasıl bir ilgi var? Siz bu ilgiyi hem yapımcılar hem de izleyiciler açısından değerlendirdiğinizde ne görüyorsunuz?
Enis Rıza Sakızlı - Tiyatro konusunda da belgesel sinema için söylediklerimin benzerini söyleyebilirim. Şehir ve devlet tiyatroları hariç sadece İstanbul’da yüzden fazla oyun izlemek mümkün. Alışılagelmişin dışında özgün metinler, uyarlamalar sahneleniyor. “İki kalas bir heves” misali yine... Daracık salonlarda, bodrum katlarında... İzleyicileri de var.
Tiyatro ve belgesel sinemaya bakınca, bütün yoksunluklara zorluklara rağmen kendi adıma umudu yeşertebilmek mümkün diye düşünüyorum. Yeraltı suları gibi...
Buna müzik topluluklarını da eklemeliyim geçerken...
Suat Derviş.Suat Dervişleri bilmeli yeni kuşaklar
- Yeni çalışmanız “Suat”ta, Suat Derviş’ten hareketle sadece bir kadının değil, cumhuriyet tarihinin de dökümünü veriyorsunuz. Hızlandırılmış ve insana/kadına yedirilmiş bir tarih bu. Siz Türkiye’de neyi eksik, neyi fazla gördünüz ki, böyle bir oyun yazmaya karar verdiniz?
Enis Rıza Sakızlı - Oktay Etiman’ın, hapisten çıktıktan sonra Kızılay Meydanı’nda, karnını doyurabilmek için mızıka tezgâhı açması gibi bir hikâyeler zinciri benimki...
Unutulmuş devrimciler, unutulmuş sendikacılar, unutulmuş ressamlar, unutulmuş yazarlar, unutulmuş gazeteciler, unutulmuş bilim insanları... Unutulmuş kadınlar...
Diğer yanda bu hikâyelerin her birinin tarihin içinden geçen, kendi alanlarında temeller atmış insanlar olmaları.
Eksik olan bir de tarihi insan üzerinden okumak... Belgeselci olmanın başat çıkış noktalarından bu yaklaşım.
Suat Derviş işte, böylesi huzursuzluğumun öznelerinden, kendimi borçlu hissettiğim biri.
Suat Derviş- Peki, neden özellikle Suat Derviş? Suat Derviş bir kadın ve bir devrimci olarak bugün neden önemli?
Enis Rıza Sakızlı - Suat abla ile uzunca, Reşat Fuat ile başlamasıyla biten ahbaplığım oldu. Özellikle Suat ablanın dilinden çok anılar dinledim. O zamanlar da hikâyesini yazmak, filmini çekmek duygusunu taşıdım durdum içimde. Hayatı etkiledi beni. Kırgındı. Yaşarken unutulmuş gibiydi zaten. Neyse ki unutulmuşluğun bataklığından çıkardı arkadaşlar onu.
Ben aslında geç kaldım.
18 Temmuz 1928’de çekilmiş bir fotoğraf var. Sanayi-i Nefise Birliği, Edebiyat Şubesi.. 42 edebiyatçı. İçlerinde iki kadın var. Şaziye Kurt ve Suat Derviş. O fotoğraf yetmez mi hikâyelerini anlatmaya... 40 erkek arasında 2 kadın.
Sonra işte onun hayat hikâyesi... Gerçekliklerle karşılaştıkça yaşadığı değişim. 20’lerden 70’lere.. Varlıklı aristokrat bir zenginlikten, yoksulluğa... Dimdik yaşanmış, seçilmiş, üretken bir hayat.
Onu, onları bilmeli yeni kuşaklar... Ki, ödenen bedellerin ne için olduğunu en azından hissetsinler...
Bu belki de içimde taşıdığım bir kadının hikâyesi.
/././
Sağlıklı beslenmek hayal oldu: 'Hileli gıdada en büyük darbe yoksul kesimlere geliyor'-Aslı İnanmışık-
Sağlıklı gıdaya erişim giderek zor ve pahalı bir hale geldi. Ancak taklit ve tağşiş listesinde pahalı markalar da yer alıyor. Halk sağlığının öncelenmesi içinse denetimden fazlası gerekiyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, geçtiğimiz haftalarda taklit-tağşiş* yapılan ve sağlığı tehlikeye düşürebilecek gıdalar listesini yayınladı.Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı "güvenilir gıdanın takibi konusunda yeni bir sitem uygulamaya konulduğunu" iddia etti. "Bugüne kadar Bakanlığımız tarafından altı aşamalı bürokratik bir süreçle yönetiliyordu. Bunlar uzun süreçler aldığı için kamuoyu duyurularında uzun aralıklar meydana geliyordu. Herhangi bir yayınlama periyodu yoktu ve toplu şekilde yayınlanmaktaydı. Yeni sistemde kamuoyu duyuruları anlık olarak, elektronik ortamda tüketicilerimizle paylaşılacak" dedi.
Söz konusu liste "guvenilirgida.tarimorman.gov.tr" adresinde kamuoyuyla paylaşıldı. Bilgilendirmenin eksik ve yetersiz olduğu yorumları yapıldı.
Ancak bilgilendirme dışında denetim konusundaki eksiklikler, sorunlu gıdaların vatandaşlara dağılmadan önce engellenmemesi, sorunun yalnızca şirketler sorunluymuş gibi gösterilmesi asıl eleştirilen konu oldu.
'Bakanlık en son duyuruyu 2,5 yıl önce yapmıştı'
Kamuoyunda çok yankı bulan hileli gıda konusunu TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Yaşar Üzümcü'ye sorduk.
Sağlıklı gıdaya giderek erişimin azaldığı endişesinin yaygınlaştığını hatırlattığımız Üzümcü, yıllardır gıda üretiminde taklit ve tağşiş yapan firmaların duyurusunun sık aralıklarla yapılmasını talep ettiklerini söyledi.
"Bakanlık en son yaptığı duyuruyu 2,5 yıl aradan sonra yaptı. Bu açıklamada bundan sonra yapılacak duyuruların anlık olacağını söyledi ve böylece olumlu bir adım atmış oldular" diyen Üzümcü, firmalar açıklandığında ciddi bir kamuoyu tepkisi oluştuğuna işaret etti.
Üzümcü, "Taklit ve tağşiş gıdada en büyük darbe, yoksul kesimlere geliyor" diye konuştu.
Baharatlar ve zeytinyağı ilk sırada
Yaşar Üzümcü, son açıklanan listede aşağı yukarı her ürün grubundan ürünlerin listede yer aldığını belirtti. Listede ağırlıklı yer alan ürünlerse şöyle:
* Özellikle baharatlar, zeytinyağı, süt ürünleri, bal ile et ürünlerinde tağşişin yüksek olduğu,
* Alkolsüz içecekler, çikolata ürünleri gruplarında ve bitki çayları başlığında ilaç etken maddesi kullanımı,
*Alkollü içeceklerde ürüne dışarıdan alkol katıldığı tespit edilmiştir.
Kamuoyunda en çok Köfteci Yusuf'un etleri tartışıldı. Listede yayın olarak bulunanların başındaysa zeytinyağı geliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı yayınladığı listede zeytinyağlarında gıdada kullanımına izin verilmeyen boyalar bulunduğunu duyurdu. Ayrıca tohum yağı karıştırıldığı tespit edildi.'Tarım ilacı kalıntısı, mikotoksinler ve ağır metaller de risk oluşturuyor'
Gıda Mühendisleri Odası Başkanı, gıda ürünlerindeki riskin sadece taklit ve tağşiş olmadığına da işaret etti:
"Gıda ürünlerinde risk olan sadece taklit ve tağşiş değildir. Tarım ilaçlarının bilinçsizce kullanılması sonucunda tükettiğimiz gıdalarda tarım ilacı kalıntıları, ayrıca mikotoksinler, ağır metallerde risk oluşturmaktadır. Bunların tespiti için de gıda mevzuatına göre analizleri yapılmalı sınır değerleri aşan gıdalar ifşa listelerinde yer almalıdır."
'Kanunlar halk sağlığını önceleyecek şekilde yeniden kurgulanmalı'
Gıda işletmesi açmanın çok basit hale geldiğini söyleyen Yaşar Üzümcü, şunları söyledi:
"2010 yılında çıkarılan 5996 Sayılı kanun ile işletmelerin ürettiği ürünlere dair yaşanabilecek tüm olumsuzlukların sorumluluğu gıda işverenine verilmiştir. Daha öncesinde bakanlığın denetimlerinden uygunluk alınmasından sonra işletmeler üretime başlarken, şimdi birçok üretim başlığında işverenin beyanına dayalı izin süreçleri getirildi. Bu ve benzeri uygulamalar özellikle kötü niyetli insanların önünü açtı. Gıda işletmesi açmak çok basit hale geldi. Kanunların burada halk sağlığını önceleyecek şekilde yeniden kurgulanması gerekmektedir.
Sadece sermayenin yolunu açmak ve işini kolaylaştırmak için yapılan düzenlemeler tüm toplumun gıda güvenliğini riske atmaktadır. Yine daha öncesinde olan küçük işletmelerde teknik eleman çalıştırılması zorunluluğu kaldırılmış ve küçük işletmeler tamamen kontrolsüz üretim yapmaya başlamıştır."
'Etkin ve yeterli sayıda denetim yapılmalı'
"Halk sağlığını riske atan gıdaların üretilmesinin engellenmesi önemli. Asıl hedef ve amacın bu olması lazım" diyen Yaşar Üzümcü, bunun için de en öncelikli olanın etkin ve yeterli sayıda denetim olduğunu belirtti.
Üzümcü, etkin bir denetim için gıda bilimi konusunda eğitim almış teknik personel sayısının arttırılması gerektiğinin altını çizdi:
"Yine işletmelerin üretime başlamadan önce altyapısının uygunluğu bakanlıkça kontrol edilmelidir. Büyük işletmelerde bulundurulması zorunlu olan teknik personelin küçük işletmelerde de zorunlu hale getirilmesi sağlanmalıdır. Bu ifşa listeleri bize gösteriyor ki, küçük işletmelerde taklit ve tağşişin yapma oranı daha yüksek. Diğer aşamada ise gıda mühendisi, gıda konusunda eğitim almış meslek mensupları, işyerinin kapasitesine uygun yeterli sayıda çalıştırılmalı. Eğer bir gıda işletmesi üç vardiya çalışıyorsa, her vardiya en az bir mühendis kontrolünde olmalı. Ancak, şu anki mevzuata göre bir tane sorumlu mühendis yetiyor."
Taklit ve hileli gıda listelerinin artık anlık paylaşılıp güncelleneceği duyuruldu. Öte yandan liste açıklayan ve "Asıl cezayı vatandaş kesecek" diyen Tarım ve Orman Bakanlığı sorumluluğu üzerinden atmaya çalışıyor. Uzmanlar etkin ve yeterli denetimin önemine işaret ediyor.'Bağımsız Gıda güvenliği otoritesi oluşturulmalı'
Tüketicilerin güveneceği kurum ve kuruluşlar oluşturulmasının da önemli bir adım olduğunu söyleyen Üzümcü, "Bilimsel yaklaşımlara ve toplum yararına göre karar verecek bağımsız özgür ve özerk kuruma ihtiyaç var" dedi.
Bağımsız Gıda güvenliği otoritesinin oluşturulması gerektiğini kaydeden ve "Risk esaslı değerlendirmeler yapılmalı" diyen oda başkanı, "Türkiye’de bu işi yapanlar bakanlığın alt birimi olarak çalışıyor. Burada meslek odalarının da yer alacağı otorite oluşturulması önemli olacaktır. O zaman gıda güvenliği sorunun çözülmesinde önemli bir adım atılmış olacaktır" ifadelerini kullandı.
*Tağşiş esasen değerli madenlerin içerisine daha değersiz olanlarına katılarak gerçek değerinin düşürülmesi işlemi. Böylece üzerinde yazılı olan değer aynı kalsa da gerçek değeri düşer. Gıdalarda tağşiş, gıda maddelerinin mevzuata veya izin verilen özelliklerine aykırı olarak üretilmesi halini ifade eder. Tağşişle bir ürünün doğal içeriğine yabancı veya ucuz bir madde ekleyerek ve içeriğindeki değerli bir bileşenin bir kısmını veya tamamını değiştirerek haksız kazanç sağlanır.
/././
Kadın öğretmenlerin giyimine Albayraklar mı karar verecek? ‘Aklımızla alay etmesinler' -Burcu Günüşen-
MEB, Albayrakların NUN Vakfı’na bağlı kuruluşa sadece kadın öğretmenlere yönelik “giyim” dersi verdiriyor. “Stil yaratma”, “Gardrop detoksu” gibi önerilerin de yer alacağı programa emekçiler tepkili.
Milli Eğitim Bakanlığı daha önce okullarda saha araştırmaları yapmasına izin verdiği Nun Eğitim ve Kültür Vakfı’na bağlı Enstitü Sosyal’e şimdi de kadın öğretmenlere yönelik kıyafet dersi verdiriyor.Berat Albayrak’ın kurucusu, Esra Albayrak’ın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu vakfa bağlı Enstitü Sosyal, İstanbul’da 18 Ekim’de sadece kadın öğretmenlere yönelik "Etkili Öğretmenlik için Dış Görünüm ve Giyim Kodları” adlı bir eğitim verecek.
İstanbul’da ilçe milli eğitim müdürlükleri Enstitü Sosyal’in genel merkezinde Cuma günü 3 buçuk saat sürecek olan eğitim için okullara yazı gönderdi, kadın öğretmenlerin eğitime katılmak için form doldurmalarını istedi.
Bir tekstil patronu olan Suzan Toplusoy’a verdirilecek olan derse yönelik tepkiler kadın öğretmenlerin MEB’in hem gerici ve hem de piyasacı politikalarına yönelik itirazını yansıtıyor.
Kadın öğretmenlere yönelik "giyim kodları" dersini tekstil patronu Suzan Toplusoy verecek.Enstitü Sosyal bu dersi “eğitimde fark yaratmayı hedeflediğini” öne sürdüğü “Okul Gelişim Programı” kapsamında MEB’e bağlı okullarda çalışan kadın öğretmenlere yönelik verecek.
Kuruluşun internet sitesindeki bilgilere göre 100 kişilik kontenjanı duyurulan derste önce Enstitü Sosyal Genel Koordinatörü İpek Coşkun Armağan katılımcılara programın içeriği hakkında genel bilgi verecek. Daha sonra ise Tasarımcı ve Eğitmen Suzan Toplusoy "dış görünüşün psikolojik etkileri üzerine bir sunum” gerçekleştirecek.
Roman adlı hazırgiyim şirketinin patronu olan Toplusoy aynı zamanda Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği ve Türkiye İş Kadınları Derneği yöneticisi. Tanıtım metninde yer alan bilgilere göre Toplusoy kadın öğretmenlere vereceği eğitimde “ilk izlenimin önemi”, “Halo etkisi”, “konforlu ve şık bir tarzın nasıl yaratılacağı”, “stil yaratma”, “gardırop detoksu” gibi konulara değinecek, “pratik öneriler” sunacak.
İstanbul Pendik’te bir lisede görev yapan E.B. adlı kadın öğretmen “gardrop detoksu” önerisiyle daha dün maaşlarında binlerce liralık kesintiyle “maaşlarında detoks yapılan” öğretmenlerin aklıyla alay edildiği görüşünde.
‘Öğretmen maaşlarına detoks yapanlar gardrop detoksu salık vermiş’
MEB’in kadınlara kıyafet eğitimi verdireceğine okullarda temizlik sorununu çözmesi, güvenli okul binaları inşa etmesi, öğretmen atamalarını yapması gerektiğini vurgulayan E.B. şöyle konuştu:
“Okul gelişim programı ile eğitimde fark yaratmak istiyorlar, öğretmenin gardrop detoksu yapmasını salık vermişler. Öğrenme merkezli yaklaşımı öğretmenin aksesuarından başladığını söyleyenler ya başlarını kuma gömmüşler ya saraylarda yaşıyorlar ve herkesin de kendileri gibi saraylarda yaşayıp her ay milyonluk çanta, saat aldığını, mağaza kapatarak alışveriş yaptığını sanıyor olmalılar. Ya da alışkın oldukları gibi aklımızla alay ediyorlar yüzümüze baka baka.
Ekim ayında öğretmenlerin maaşlarından vergi alarak 3 bin liraya kadar maaşlarında zaten detoks yapan devlet, patronların kârlarından almadığı vergiyi öğretmenin maaşından alıyor.
Taşımalı eğitimi dahi masraf olarak görüp öğrencilerin servislerini kaldıranlar okul gelişim programından bahsediyorlar.
’Aklımızla alay etmesinler’
50 kişilik sınıflarda öğrenme merkezli eğitimi yapmak için öğretmenin kulağındaki küpede değişim yaratarak mı başlayacaklar öğrenme merkezli eğitime?
Okullara temizlik görevlisini en ucuz işçi ile sağlayabilmek için hükümlüleri yine uyum programı kapsamında okullara sokup öğrencinin taciz edilmesine engel olamayanlar öğrenme merkezli program uygulayacaklarmış.
Öğretmenlerin çantası, ayakkabısı, giydiği elbisenin rengiyle ilgilenenlere önerimiz önce güvenli okul binaları inşa edilsin. Her öğrenci kendi mahallesindeki okuluna rahatlıkla ulaşabilsin, sağlıklı beslenebilsin, sınıfların mevcudu 15 kişiye indirilsin, öğretmenlerin ataması yapılsın. Öğretmeni en ucuz maliyetle çalıştırmak için öğretmen ataması yapmayanlar pedagojik formasyonu olmayan ya da dersin alanıyla ilgili eğitim almamış herhangi bir kişiyi okula öğretmen olarak atayanlar öğrenme merkezli yaklaşımı gardrop detoksu yaptırarak başlatıyorlar. Aklımızla daha fazla alay etmesinler.”
'Öğrencilerimiz aç, biz geçinemiyoruz, MEB yapacağımız 'kombin'lerin derdine düştü'
Sancaktepe’de bir lisede çalışan D.K. adlı kadın öğretmen ise okullardaki temizlik sorunu, yoksul mahallelerde öğrencilerin okullara aç gelmesiyle ilgilenmeyen MEB’in öğretmenlere yönelik kılık kıyafet baskısına tepki gösterdi.
D.K.’nin anlattığına göre Bakanlık bu yılın başından beri okullara öğretmenlerin kılık kıyafetlerine ilişkin birçok uyarı yazısı gönderdi.
“Ben İstanbul'da yoksul bir mahallede öğretmenlik yapıyorum” diyen D.K. “Öğrencilerimiz aç, bizler zor geçiniyoruz. Okullar pislik içinde. Temizlik görevlisi için okul idaresi bağış toplayıp görevli almayı amaçlıyor. Ne bağış topluyor ne de üç kuruşa çalışacak görevli bulabiliyor. Bizler öğrencilerimizin öğünlerini boş ekmekle geçiştirdiğini görüyoruz. Tüm bunlar yaşanırken bakanlığın öğretmenlere kıyafet eğitimi yaptığının haberi geliyor. Sene başından beri öğretmenlerin kılık kıyafetlerinin konu edildiği uyarılar, yazılar geliyor okullara” ifadelerini kullandı.
Bakanlığın yeni müfredatla ve öğretmenlere yönelik kıyafet baskısıyla gericileşme adımlarını hızlandırırken öğretmenlerin yaşadığı ekonomik zorlukları, eğitimde artan şiddeti ve öğrencilerin gıdaya ulaşamamasını görmezden geldiğini söyleyen D.K. “Maaşımızla kira, fatura, ulaşım masrafını karşılayamazken MEB yapacağımız ‘kombinlerin’ derdine düştü” diye tepki gösterdi.
Eğitim sendikalarından tepki: Haddinize değil
Eğitim emekçileri sendikaları da MEB’in okullara yazı göndererek kadın öğretmenlerin Enstitü Sosyal’in ”giyim kodları” eğitimine katılmasını istemesine tepki gösterdi.
Eğitim-İş’ten yapılan açıklamada “Cumhuriyet öğretmenine kıyafetle baskı kurulamaz” denilirken MEB’in böyle bir eğitim başlatmasının “Cumhuriyet değerleriyle tamamen çelişen, ayrımcı ve kabul edilemez bir uygulama” olduğu vurgulandı ve bu durum “toplumsal cinsiyet eşitliğine vurulmuş bir darbe” diye nitelendi.
Sendika İstanbul’da birçok ilçede kadın öğretmenlere dayatılan formlar üzerinden kıdem, görev yeri ve branş gibi bilgilerin toplanmasına da tepki gösterdi, bunun bir fişleme girişimi, hak ihlali ve öğretmenlere yönelik baskı olduğu kaydedildi.
Eğitim-Sen de "Bedenimiz Bizimdir! Elinizi Kadınların Bedeninden Çekin!” başlığıyla yaptığı açıklamada “Kadın eğitim emekçilerine nasıl giyinmeleri gerektiğine yönelik ‘eğitim' vermek kimsenin haddi de işi de değildir!” ifadelerine yer verdi.
TÖB-SEN tarafından yapılan açıklamada da MEB’e “Bu ülkede kadınlar neredeyse her gün katledilirken yahut tacize uğrarken siz kalkmış giyim dersi vermek istiyorsunuz” sözleriyle tepki gösterildi.
Sendikanın açıklamasında "Açlık sınırında maaş alan öğretmenler, enflasyon ve ağır yaşam şartları altında ezilirken sizin tek derdiniz kadın öğretmenlerin giyimi öyle mi?” ifadelerine yer verildi. Açıklamada “Biz Laik Cumhuriyet kadınları olarak sizin ideolojik tek tip kadın öğretmen yaratma girişimlerinize asla boyun eğmeyeceğiz. Biz kadınlar okulda, sokakta, her yerde gericiliğe inat laiklik bayrağını her daim yükselteceğiz” denildi.
/././
.png)
