İŞ'i bilene bırakın!.. - AHMET TAKAN

Şu dönüş uçakları bir alem oluyor!..

Kabin ekibi gazeteciler, öyle sorular yöneltiyorlar ki, cevap verirken dünya liderini ter basıyor olmalı.
Mesela, Telekom'un batışını, Varlık Fonu'nun başına kendisinin geçişini vekaleti de damada bırakmasını, eğitim yılı başında yaşanan rezaletleri, İstanbul 3'üncü havalimanında yaşanan olayları sormamışlar. 
Peki neyi sormuşlar?..

"CHP'nin bir TV kanalını satın aldığı iddiasını" büyük bir cesaretle  gündeme getirip dünya liderini sıkıştırmışlar!.. Hepsini yanaklarından tek tek öpüp, bu cesaretlerinden dolayı altın yaldızlı basın kartı vermek gerek.

"CHP'nin bir TV kanalını satın aldığı iddiası"nın sorulmasında önceden bir ayar olduğunu kesinlikle düşünmüyorum. Gerçekten bu soru, ülkenin en hayati meselelerinden biri. Bu CE-HA-PE zihniyeti maazallah bir televizyon kanalına sahip olursa neler karıştırırlar  neler... Allah göstermesin, ülkenin altını üstüne getirirler!.. O TV kanalı ile ülkedeki tüm camileri yıkıp, Kur'an kurslarını da kapatırlar. Hem neymiş öyle?.. Siyasi partinin TV kanalı olur mu?.. Bakınız iktidar partisine; bir tane gazetesi bir tane TV kanalı var mı? "Var" deyip ispat edenin alnını karışlarım. İspatlayın bana gazeteciliği bırakırım!..

CHP'nin bir TV kanalı olsa ne olur olmasa ne olur demeye getirip, dünya lideri, o iddiadan yola çıkarak topu nereye bırakmış;
"Ama daha önemli bir suçu var. Siyasi partiler banka kurabilir mi? Hayır, kuramaz. Ama şu anda CHP, Gazi Mustafa Kemal'i suistimal ederek, onun cebihümayunu'ndan dediğim, İş Bankası hisselerinin yüzde 28'inin sahibi durumunda. Oradan para almıyor ama yönetim kurulunda 4 üyesi var. Bu 4 üye ne iş yapar? Atatürk'ün bu tür bir varlığı herhangi bir siyasi partinin etkisi altına giremez. Girse girse Hazine'ye girer."

Dünya liderinin, CHP'yi eleştirisinin ardından ortalık birbirine girdi. Nur topu gibi yeni bir gündem maddemiz oldu. Banka sert bir açıklama yaptı. CHP'liler cevap yetiştirmeye çalıştı...

ATATÜRK'ün mirası konusunda tüm hassasiyetler bir kez daha ortaya döküldü!.. Ama kimsenin aklına burnumuzun dibindeki Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) gelmedi. Aynı, AKP iktidarının talan ettiği dönemde olduğu gibi!.. İçindeki tarihi mekanların yandaşlara peşkeş çekildiğinde olduğu gibi... Atatürk Orman Çiftliği arazisinin bir bölümünün bedelsiz olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne tahsis edildiği ve söz konusu arazinin, büyükşehir belediyesi tarafından tespit edilecek şartlarla 29 yıla kadar üçüncü kişilere kiraya veya işletmeye verilebilmesini öngören yasanın çıkarıldığında olduğu gibi... Bunlarla da bitmedi. Mustafa Kemal ATATÜRK'ün, 1925'te kurduğu 1937'de ise vasiyet mektubu ile Hazine'ye emanet ettiği Atatürk Orman Çiftliği arazisinin devasa bir bölümünün, ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'ne tahsis edildiği hatırlanamadı. Emperyalistlere, Türk'ü yurdundan kovmak isteyen düşmanlara karşı Kurtuluş Savaşını veren ATATÜRK'ün mirasının üstünde şimdi dev bir ABD Büyükelçiliği inşaatı yükseliyor. CHP ne yapıyor? TV kanalı satın almaya çalışıyor... İş Bankası'ndaki hisse senetlerini kaptırmamak için amansız bir mücadele veriyor...

Adam haklı!..
Gazi Mustafa Kemal suistimal ediliyor...

AOÇ tarumar edilirken ses etme... SEKA, Tekel, Eti Maden, Sümerbank, Şeker Fabrikaları satılırken yeri göğü inletme...
Ne işi var CHP'in İş Bankası'nın hisse senetleri ile?..
İş Bankası da Varlık Fonu'na devredilse dünyanın sonu mu gelir?..
THY, Ziraat Bankası  devredildi de kıyamet mi koptu?.. Hem mutlaka bir bildiği vardır dünya liderinin. THY, İş Bankası, Halkbank, Katarlılara satılsa kötü mü olur?.. Memlekete 3-5 kuruş para girse!..

Bir de şu Katar Emiri'nin hediye iddia ettiği iddia edilen lüks uçak... Ankara'nın derin kulislerinde konuşulanlara göre, uçak hibe değil. Karşılığı ödenecek ama tiko para ile de değil. Ya THY gibi bir kuruluşun hisse senetlerinin devri ya da Halkbank veya önemli bir savunma sanayi kuruluşunun Katar'a verilmesi formülleri üzerinde konuşuluyor. CHP de uyanıklık yapsın. Hazır yol açılmışken, fırsattan istifade o çok arzuladığı TV kanalını gitsin Katar'dan alsın!..

Miras dediğin nedir?..

Ana, babaların Hakk'ın rahmetine kavuştuktan sonra yemeleri için çocuklarına bıraktığı mal varlıklarıdır.

Bence, formül bulunmuştur. Yakında bir Cumhurbaşkanı Kararı'nın Resmi Gazete'de yayımlanması ile haberdar oluruz. CHP'nin siyaseti bırakıp medya alanında uğraş vermesi ülke adına daha yararlı olur!.. Böylece, zırt vırt olağanüstü kongre toplama külfetinden de kurtulmuş olurlar.. İşsiz kalan gazetecilere de yeni bir ekmek kapısı açılır!..

İtiraf edeyim; Adamlar çok usta.. Hem iktidarlar hem muhalefet. Sorunu ortaya çıkarıyorlar. Sonra da işi kitabına uyduruyorlar.

Goebbels mezarında dönüp duruyordur!..


Ahmet Takan / YENİÇAĞ

O uçağın 'kanadı kırık' - MURAT İDE

Türkiye Cumhuriyeti'nin en üst temsil makamına, Cumhurbaşkanlığı'na, Katar Emiri'nin 400 milyon dolarlık hediyesi (!) uçağı konuşuyoruz..

Konuşmak durumunda kalmak bile ayıp ama gerçeğimiz bu..

Bu pahada bir hediyeyi hiçbir yönetici kabul etmez.. Kaldı ki, 'Satın alma mı hediye mi?'
Çünkü, aklı başındaki her ülkede, '2.5 milyar liralık bir hediye neyin diyeti?' diye sorarlar..
Mevzu, 'Canım adamın gönlünden kopmuş' diye hafife alınabilecek bir mevzu değil..
Bakın size 10 yıl önceki olayı bir kez daha hatırlatayım..
Bir yıl önceki yazımda da aynen şöyle anlatmıştım olayı;

                                                                          ***
POLEMİK
Katar Emiri'nin hediyesini niye iade ettik..
 "2008 yılında Sky Türk Televizyonu'nun Ankara Temsilcisi olarak Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL'ün Katar ziyaretine katıldım..

Tüm gün süren temas ve toplantıları izledikten sonra yorgun argın geldiğimiz otelde odama çıktım.. Yatak üzerindeki bir paket dikkatimi çekti.. Açtım, içinden bir saat kutusu çıktı..
'Katar Emiri El Thani'nin armağanı' notu iliştirilmiş saati görünce şaşırdım.. Pahalı bir saat olduğu belliydi..


Lobiye indim, sohbet eden meslektaşlarımın yanına gidip durumdan haberdar ettim.. Saatlere ilgisini bildiğim Murat ÇELİK önce inanmadı.. Sonra oradaki gazetecilerden Bilal ÇETİN, Serpil YILMAZ, Murat ÇELİK ve Erdal SAĞLAM da odalarına çıktılar.. Birkaç dakika sonra döndüklerinde hepsi de odalarında birer saat olduğunu söylediler..

Ben saati almayacağımı, iade edeceğimi söyledim.. Orada bulunan gazeteciler de iade etmenin doğru olacağını belirttiler..

Ertesi gün gazeteciler için ayrılan araca bindiğimizde konu gündeme geldi..

Bazı gazeteciler "İade edersek Emir'e ayıp olur" dediler.. Bir gazetecinin "Diplomatik heyete dahil olduğumuz için böyle bir davranış tüm heyeti bağlar" sözü üzerine tartışma başladı..

Ben "O halde Türkiye'de Mehmetçik Vakfı'na bağışlayalım.. Vakfın Gazi sporcuları var, onlara ödül olarak verir" önerisini getirdim..

                                                                            ***
OKAN

Bu öneri üzerine o zaman ki adıyla VAKİT bugünkü adıyla AKİT Gazetesi'nin Ankara Temsilcisi Serdar ARSEVEN "Niye Mehmetçik Vakfı, 'Kimse Yok mu Derneği'ne verelim" dedi.. (Mehmetçik yerine F-Tipi'ne.. Bugün bi görseniz F-Tipi düşmanlığını. :)
Bazı gazeteciler ise hediyeyi iade etmeyeceklerini söyledi..

Mehmetçik Vakfı Genel Müdürü E. Tümgeneral Melih TUNCA'yı arayıp, bu hediyeleri kendilerine iletmek istediğimizi söyledim.. Melih Paşa, "Düşündüğünüz için teşekkür ederim ama o kadar çok sporcumuz var ki, bazılarına verip diğerlerine vermezsek incitiriz.." dedi..
Bunun üzerine iade edeceğimi söyledim..


Nitekim dönüşte havalimanında Türk Büyükelçiliği'nden bir görevliye, Katar Dışişleri'ne teslim edilmek üzere saatleri teslim ettik.. Nezaketsizlik olmasın diye iliştirdiğimiz notu da bizzat ben yazdım;
"EKSELANSLARINA BU GÜZEL HEDİYE İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.. ANCAK, MESLEK AHLAKI VE KURALLARIMIZ GEREĞİ BÖYLE BİR HEDİYEYİ ALMAMIZ DOĞRU DEĞİLDİR.. NEZAKETİNİZE TEŞEKKÜR EDER, ANLAYIŞINIZI İSTİRHAM EDERİZ.."

Orada teslim eden gazeteciler; (Olayın seyrine göre gazetelerde bu sıralamayla yer aldığı için.)
- SKY Türk Ankara Temsilcisi Murat İde
- Bugün gazetesinden Murat Çelik
- Vatan'dan Bilal Çetin
- CNNTürk'ten Yavuz Oğhan
- NTV'den Murat Akgün
- Hürriyet gazetesinden Erdal Sağlam
- Milliyet Gazetesi köşe yazarı Serpil Yılmaz
- Sabah Gazetesi köşe yazarı Okan Müderrisoğlu

Türkiye'ye dönüşte tartışma devam edince birkaç meslektaşım daha bilmediğim bir yöntemle saatleri iade etti..

Ancak, bugün ekranlarda yandaş yandaş boy gösterip, herkese ahlak dersi vermeye kalkan bazı iktidar kalemşorları 5-6 bin dolarlık saatleri keyifle kabullendiler..

"Söz hakkımı koruyorum"
Türkiye'ye dönüşte televizyonlarda ve gazetelerde bu konu tartışılmaya devam etti.. Görüşüm sorulduğunda şu yanıtı vermiştim;
"Ben o saati alamazdım.. Alsaydım, bundan sonra Katar Emiri'nin ülkemde atacağı her adımı, o hediyenin gölgesi altında değerlendirmek zorunda kalırdım.. İade ederek, Katar Emiri ülkem için iyi bir şey yaptığında ALKIŞLAMA, kötü bir şey yaptığında da SÖZ SÖYLEME hakkımı korudum.. Hepsi bu.."
                                                                           **
İşin Türkçesi şu;
Ben olan bitenlere MASKELİ BALO dediğimde, sayın Savcılarımız hemen soruşturma açtı ama bunların ki vallahi de billahi de tallahi de MASKELİ BALO..
Ben o saati almadığım için bugün özgürce yazıp konuşabiliyorum.. Ama bakıyorum alanlar, neredeyse Katar vatandaşlığına geçecek.. Keşkeeee..
Onlar, o saatle başlayan fikri mahkumiyetin diyetini ödüyor bugün..
Ülkeyi yönetenler de henüz bilmediğimiz alış-verişlerin diyetini ödüyor bugünlerde..
Demem o ki, balo her alanda devam ediyor.. Bu kadar basit..

                                                                             **

İşte yeni Katar Emiri'nden, Erdoğan'a hediye edilen uçakla ilgili tartışmayı bu olay üzerinden yorumluyor vicdanım..

Türkiye, birkaç bin dolarlık saati "ahlaki" sorun haline getirebilen gazetecilerin ülkesiydi..
Bugün 400 milyon dolarlık (2.5 milyar lira) bir uçak hediye edilmesi, o gün o saati alan kafalar tarafından "Ne var ki bunda" diye yorumlanıyor..

Ve dikkat buyrun, bütün bunlar, sözüm ona 'Hira Dağı kadar Müslüman' edasındakilerin marifeti..

Atatürk, uçak hediye eden liderdi..
Konuyu yıllardır kavga ettikleri Cumhuriyetin bir gerçeğiyle kapatayım..
Yıl 1932.. Mustafa Kemal Atatürk, İran Şahı'na bir uçak hediye ediyor..
İran dediğiniz bugünkü 'Mollaların İran'ı' değil, Şah'ın kardeş ülkesi..

                                                                                      ***
UÇAK
Beğenmediğiniz o Cumhuriyet 9 yaşındayken uçak hediye ediyordu..
Siz 95 yıl sonra hediye uçak alıyorsunuz..
Nerdeeeeen nereye değil mi?

"E o uçakla bu uçak bir mi?"
Bir değil tabii ki, onur kurtaran uçak, size hediye edilen ve onurumuzu yerle bir eden uçağın yanında tel maşa..

Ama zaten Gazi sizin gibi düşkün değildi lükse, şatafata..

Temsil ettiği makam adına, sofranın da, mekanın da, giyimin de hakkını veren ama şatafata uzak bir liderdi.. Görgülüydü yani..


                                                                          ***

Bazı büyüklerim bana söylenecek ama Atatürk'ün hediye ettiği uçağın yapıldığı Kayseri'deki uçak fabrikamız kimin döneminde kapandı biliyor musunuz; Bu abilerin yere göğe sığdıramadığı Adnan Menderes döneminde..

Amerika'nın meşhur Marshall yardımları dolayısıyla kapatılan birçok tesisimiz oldu o dönemde..
O gün Amerikan hediyesiyle sanayi kuruluşlarımızı tasfiye eden zihniyet, bugün Katar'dan hediye uçağa balıklama atlıyor..

Cumhuriyetimizi getirdikleri hal bu işte..

Murat İde / YENİÇAĞ

Bu rejimde bilimsel laik eğitim hayal - GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN

Ders zili bir kez daha çalıyor ama ne öğrencilerin ne velilerin ne de öğretmenlerin içi ferah. Halbuki kabine açıklandığında iklim başkaydı, herkes Milli Eğitim Bakanı 'sürprizini' konuşuyordu. Zira yeni Milli Eğitim Bakanı Selçuk, AKP kadrolarında görmeye alışık olduğumuz profilden epey farklıydı. Sosyal medyada eğitimin bilimsel niteliğinin arttırılması için mesajlar vermekle kalmamış, Atatürk'ün eğitim politikalarını da övmüştü. Bu duruma bakıp 'tamam rejim değişti ama Milli Eğitim Bakanı şahane' yorumları yapıldı. Birçoklarına göre Selçuk'un tercih edilmesi eğitimde umutlanmak için yeterliydi.

O günlerde bakanların isimlere değil sisteme, tercihlerin arkasındaki zihniyete odaklanmanın gerekli olduğunu anlatmaya çalışıyorduk. Bakanlar doğrudan yatırımcılar arasından seçilmişti, hepsi hanedan-şirketine dönüştürülmek istenen devletin çarklarındaki yeni dişlilerdi. Eskinin teknokratlarının yerini 'piyasa kurallarını bilen' ceo-bakanlar almıştı.

Ancak sistemin mimarisi bakanlara karar alıcı bir rol biçmiyor, onları tek adam rejiminin ideolojik çerçevesinin uygulayıcılarına indirgiyordu. Esas politika Saray ve onun koridorlarını mesken tutmuş zevat tarafından belirlenmekteydi.

Milli Eğitim Bakanının da bir ayrıcalığı yoktu, tıpkı diğerleri gibi rötuşlarla ilgilenecek kendi camiasına sıcak mesajlar verecekti.

Milli Eğitim'deki cila erken döküldü. Zira MEB, Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği'nde tam da yeni dönem başlamadan değişiklik yaptı. Değişiklikler içinde en dikkat çekicisi çok programlı Anadolu liseleri, mesleki ve teknik eğitim merkezlerinde karma eğitim şartının kaldırılmasıydı. Bu durumu BirGün ve Cumhuriyet'in haberleştirmesi üzerine MEB karma eğitimin esas olduğu ama "eğitimin türüne, imkan ve zorluklarına göre okulların yalnızca erkek ve yalnızca kız" olarak ayrılabileceği maddesini öne sürdü. Cumhurbaşkanı sözcüsü de karma eğitimin devam ettiğini ancak seçenekleri çoğaltarak "demokratik bir görevin" yerine getirildiğini iddia etti.

Bu iki açıklama aslında nicedir karma eğitimi sınırlandırma çabasındaki iktidarın ajandası ile çelişmiyor aksine onu alttan alta destekliyor. Pakistan'dan Filipinler ve Nijerya'ya eğitimin dinselleştirildiği tüm coğrafyalarda süreç benzer şekilde gelişti. Önce 'opsiyonları çoğaltmak' adı altında kız ve erkek öğrencilerin ayrı ayrı eğitim gördüğü okullar teşvik edildi, daha sonra karma okullara çocuklarını gönderen aileler üzerinde sosyal baskı kuruldu; neticede bu okullardaki kız öğrenci sayısı azaldı. 

Türkiye'de karma eğitimi bir çeşit istisna, eğitim sisteminde bir tür çeşni haline getirme hedefi başta Eğitim-Bir-Sen olmak üzere yandaş sendikalar tarafından dışa vuruldu. Karma eğitimin norm olmaktan çıkarılması için büyük bir kampanya yürütüldü ve işe imam hatip okullarından başlandı. 'Nitelikli' kategorisindeki imam hatip liselerinin 3'te 2'sinde karma eğitim yok. Halihazırda MEB ile protokol imzalamış İslamcı vakıfların da bu konuda çalıştığı ve kamuoyu yaratmaya çalıştığı sır değil. Öte yandan karma okullarda sınıfların fiilen kız erkek diye ayrıldığı, okulun içine sokulan ibadethanelerin cinsiyet ayrılığını teşvik ettiği aşikâr.

Hal böyleyken kimse karma eğitim meselesinin abartıldığını iddia etmesin. Eğitim alanında bu zamana dek 'bu kadarına da cesaret edemezler, toplumsal tepkiden çekinirler' denen ne varsa gerçekleşti. Merdiven altı sıbyan mektepleri yarı-resmi hale büründü, seçmeli din derslerini çoğaltmak bahanesiyle müfredat dinselleştirildi, doğrudan Saray'a bağlı vakıflar TMSF'den devredilen mülklerle zenginleştirildi ve okullara girdi, yurtlarda huzur 'manevi ablalara' teslim edildi, solcu-cumhuriyetçi nitelikli öğretmenler küstürüldü, idareciler yandaş sendikalara mensup olanlar arasından seçildi...

Laik eğitim sisteminin temellerini sarsmak için hayata geçirilen 4+4+4 nasıl pedagojik kaygılardan kaynaklanmadıysa karma eğitimi norm olmaktan çıkarma arayışları da pedagojik nedenlerle yapılmıyor. Karma eğitim kalksın diyenlerin kız öğrenciler daha başarılı olsun, eğitim süreleri uzasın gibi bir derdi yok. İslamlaştırma nihai hedef. Bu nedenle seküler yaşamın kendini yeniden üretme imkanını ortadan kaldırmaya dönük bu hamlelere karşı amalı fakatlı cümleler kurulamaz. 

Diyanete devasa ödenek 'yetmez' ek bütçe tahsis edilirken MEB bütçesinden kesinti yapan, müftülüklere para akıtırken yurtdışına öğrenci göndermekten vazgeçmeyi tasarruf tedbiri olarak sunan bir iktidarın eğitimin gelişmesine zerre kadar faydası olamaz. Bu gerçekten hareketle veliler, öğretmenler ve öğrenciler arasında bilimsel laik eğitim talebini yükseltecek yeni kanallar inşa etmek zorundayız. Anlık tepkilerle yetinmeyen, kişisel kurtuluşu değil kolektif çıkış yollarını tercih edenlerin sayısını arttırmak ancak örgütlü ve planlı bir mücadeleyle mümkün.

GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN / BİRGÜN

Televizyonlarda PKK devleti karartması var! - Arslan BULUT

Cenevre'de "Suriye için yeni bir anayasa" toplantıları yapıldı! Suriye'ye yeni anayasa yapmak isteyen ülkeler Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ile görüşmeler yaptı.
Hürriyet'ten Cansu Çamlıbel'in haberine göre "Mistura, ilk iki gün Astana sürecinin garantörü Türkiye, Rusya ve İran'ın temsilcileriyle bir araya geldi. Hemen ertesinde ise Mistura'nın masasında, ABD'nin başını çektiği Fransa, Almanya, İngiltere, Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan'dan oluşan 'Küçük Grup' temsilcileri vardı. Toplantıda ABD'yi Suriye Özel Temsilcisi Büyükelçi James Jeffrey ile yardımcısı Joel Rayburn temsil etti."

Cansu Çamlıbel haberde şu bilgileri verdi:
"Görüşmelerde ABD kapsamlı bir çerçeve öneri sundu. Hürriyet'in bir kopyasına ulaştığı belgede ABD, kurulacak anayasa komisyonunda 'kuzeydoğu Suriye'den de temsilciler bulunmasını istiyor. 'Kuzeydoğu Suriye', terör örgütü PKK'nın uzantısı YPG'nin ana unsur olduğu SDG'nin kontrolünde bulunuyor. Yeni anayasada cumhurbaşkanının yetkilerinin bölgesel hükümet kurumlarının bağımsızlığını garanti edecek şekilde düzenlenmesi gerektiği belirtiliyor."

                                                                           ***

ABD'nin Suriye için hazırladığı Anayasa önerisinin Türkiye'den sadece Hürriyet'e verilmesi ilginç değil mi?
Ben günlerdir Cenevre görüşmeleriyle ilgili haberleri takip ediyordum. Anadolu Ajansı, 11 Eylül tarihinde "Suriye için Anayasa Komitesi toplantıları sona erdi. İsviçre'deki BM Cenevre Ofisi'nde 4 saatten fazla süren toplantıların ardından Mistura ve katılımcı ülkelerden herhangi bir açıklama yapılmadı. Mistura'nın 18 Eylül'de BM Güvenlik Konseyi'ne hitap ederek, Cenevre görüşmeleri hakkında bilgilendirmede bulunacağı öğrenildi." diye bir haber geçmişti.
O haberde de "BM Özel Temsilcisi Mistura, cuma günü 'küçük grup' olarak adlandırdığı Mısır, Fransa, Almanya, Ürdün, Suudi Arabistan, İngiltere ve ABD temsilcileriyle görüşmeler yapacak." deniliyordu.

Mistura o görüşmeleri yaptı ve ABD tarafı, Türkiye'deki tepkiyi ölçmek için yaptığı öneriyi Hürriyet'e sızdırdı. Öyle anlaşılıyor!

Anadolu Ajansı, 12 Eylül tarihli haberinde de "BM gözetiminde Cenevre'de 10-11 Eylül'de bir araya gelen Türkiye, Rusya ve İran heyetleri, Suriye anayasasını yazacak komitenin oluşturulması için ortak Çalışma Grubu kurdu." diyordu.
Türk Dışişleri Bakanlığı ise "Süreç, Astana garantörleri arasında teknik düzeyde görüşmelerle devam ettirilecektir." diye açıklama yaptı ama 15 Eylül'de sızdırılan Amerikan önerileri hakkında hiçbir görüş bildirmedi!

Hürriyet'teki haber, aynı havuzdan yararlanan CNNTÜRK'te ve kaynak belirtilerek Akşam'da, Yeniçağ'da ve Aydınlık'ta da yayınlandı.

                                                                           ***

ABD, "Suriye'nin kuzeydoğusu" diyerek, kendi kurduğu PKK devletine bağımsızlık istiyor, bunun için de PKK'yı Cenevre'de masaya oturtmak amacıyla zemin yokluyor ama Türkiye'de televizyonlar "İdlib" diyor, "terör operasyonları" diyor!

Kısacası, medya bilinçli olarak ABD'nin PKK devletine bağımsızlık vermek girişimini görmüyor, işitmiyor! PKK devleti gözden kaçırılıyor, haberler karartılıyor!
ABD önerileriyle ilgili Nejat Eslen'in odatv'de yazdığı bir makale var.

Eslen, özetle şöyle diyor:
"Fırat'ın doğusunda Suriye'de 70 bin PKK'lı varken, 'PKK'nın belini kırdık' diyebiliyoruz.
Amerikan önerileri, Suriye'nin parçalanmasının kabulü anlamına gelmektedir.
Türkiye'nin anayasa hazırlık çalışmalarına, Amerika'nın talebi ile herhangi başka bir kimlik ile PKK-PYD temsilcilerinin katılmasını kabul etmesi, Suriye'de Fırat'ın doğusunda PKK-PYD yapısını meşru bir güç olarak kabul etmesi anlamına gelecektir.

Televizyonlarda sadece İdlib'i tartıştırarak bu süreci karartmak mümkün değildir.

Bu süreçte amaç su ve enerji zengini Fırat-Dicle havzalarını ele geçirmektir ve asıl hedef Türkiye'dir."


Arslan BULUT / YENİÇAĞ

Üçüncü Havalimanı’nın adı “Atatürk” mü olsun? - Fatih Yaşlı

Kütahya’ya bir havalimanı yapıp adını da “Zafer” koymuşlar. IC İçtaş adlı şirkete “yap-işlet-devret modeli”yle 29 yıl 11 aylığına verdikleri havalimanı 50 milyon avro harcamayla inşa edilmiş ve 25 Kasım 2012’de, yani 6 sene önce de hizmete girmiş. 2016 yılı itibariyle havalimanının iç hatlarından 124 bin 867 kişi uçmuş, Hazine’nin firmaya verdiği yolcu garantisi ise 2 milyon 395 bin 916 imiş. Dört yılda dış hatları 45 bin 677 yolcu kullanmış, firmaya verilen garanti yolcu sayısı ise 1 milyon 677 bin 142 kişi imiş. Yani gerçekleşen yolcu sayısı ile garanti edilen yolcu sayısı arasında  % 95,8’lik bir “sapma” gerçekleşmiş.

Peki bu “sapma”nın Hazine’ye bedeli ne kadar olmuş acaba? İşletici firmayla anlaşma yolcu geçiş garantili olduğundan, yani havaalanını bir kişi bile kullanmasa dahi, belirlenen yolcu sayısı üzerinden ödeme yapılacağından, üstelik anlaşma da avro üzerinden yapıldığından, firmaya aradaki fark olarak şimdiye kadar 20 milyon 855 bin 948 avro ödenmiş. 29 yıl 11 ayın sonunda ise ödenecek miktarın 205 milyon 281 bin 118 avro olacağı tahmin edilmiş.

Yani işletici firma, 50 milyon avro harcayarak yaptığı havalimanından, işletme gelirlerinin dışında, şimdiye kadar 20 milyon avro civarı bir parayı otomatik olarak Hazine’den tahsil edip cebe indirmiş, 29 yılın sonunda ise kasasına girecek 205 milyon avroyu garantilemiş. Yani Hazine soyulmuş, yani “Devletin kasasından tek kuruş çıkmıyor” denilerek uygulanan yap-işlet-devret modeliyle bir soygun daha gerçekleşmiş.

                                                           •••

Aynı modelle başka bir havalimanı daha, üstelik de bir “prestij projesi” olarak İstanbul’a yapılıyor biliyorsunuz. Hani şu “Almanların çok kıskandıkları” ve sırf bu yüzden, yapımı tamamlamasın diye “Gezi’yi başlattıkları” havalimanından söz ediyorum! Şehrin ortasında gayet kullanışlı bir havalimanı varken ve genişletilmeye de müsaitken, yepyeni bir rant alanı yaratmak için İstanbul’un kuzeyine yapılan, şehir yağmasının, doğa talanının, yap-işlet-devret modeli üzerinden rant aktarımının, beton ekonomisinin, işçi ölümlerinin sembolü yeni havalimanından. 

İşte o havalimanında çalışan binlerce işçi, “Köle değiliz” diyerek iki gün önce bir direniş başlattı. Öyle çok da şey istemiyorlardı aslında; kölelik şartlarında değil, asgari insanca çalışma koşullarında çalışmaktı tüm istedikleri. “Servis sorunu çözülsün, yatakhaneler ve banyo düzenli temizlensin, tahtakurusu sorunu çözülsün, yataklar değişsin, maaşların tamamı hesaba yatırılsın, elden verilmesin, işçilere tedavileri için gereken malzemeler revir tarafından sağlansın, 6 aydır maaş alamayan arkadaşların maaşları ödensin, iş kıyafetleri verilsin, iş cinayetleri çözülsün…” Talepleri bunlardı.

İşletici firma şantiyeye polisi, jandarmayı çağırdı. Geldiler. İşçileri biber gazıyla dağıtmaya çalıştılar, olmadı. Gecenin bir yarısı kaldıkları yerleri bastılar, kapıları kırdılar, 400’e yakın işçiyi, özellikle “elebaşı” dediklerini gözaltına aldılar, firmanın servis araçlarına doldurup götürdüler. Patronlara “OHAL’i grevleri engellemek için kullanıyoruz” diyenlerin işçilere karşı nasıl bir süreklileşmiş olağanüstü hâl uyguladıkları, ekmeğinin, hakkının peşine düşenlere göz açtırmamak için ellerinden geleni artlarına koymayacakları bir kez daha görüldü. Ancak görünen bir şey daha vardı. Tam da iktidarı sembolize eden bir projenin ve beton ekonomisinin ortasından bir direniş nüvelenmiş, uyuyan dev, yani Türkiye işçi sınıfı şöyle bir silkinmiş, o ufacık silkinme dahi düzenin sahiplerinde muazzam bir korku yaratmıştı.
                                                           •••

Üçüncü Havalimanı’nın, semboller siyasetine uygun bir şekilde 29 Ekim’de açılması planlanıyor. Bu esnada bir de isim tartışması yapılıyor ve kimi muhalif çevrelerden “Havalimanına Atatürk adı verilsin” çağrıları yapılıyor. Daha önceki kimi yazılarımda “Apolitik Atatürkçülük” olarak adlandırdığım bir yaklaşımın beslediği bu talep, o havalimanının yeni rejimin sembolü olduğunun ve Atatürk adının yeni rejimle beraber anılmaması gerektiğinin farkında dahi değil. O havalimanıyla rant düzeni, kayırmaya dayalı beton ekonomisi, doğa katliamı ve işçi ölümleri arasındaki bağlantıyı ise ya görmüyor ya da görmezden geliyor.

Katar Emiri’nden 400 milyon dolarlık hediye uçak alanlar, saray sofralarında ejderli bilmem ne içenler, bırakın havalimanına ne istiyorlarsa o adı versinler, kendilerinin prestij, bizim ise yıkım projesi dediğimiz bu proje, kendilerinden saydıkları birilerinin adını taşısın. Çökerttikleri Cumhuriyet’in yıldönümünde açmayı planladıkları bu havalimanının adı Atatürk olmasın. Biz ise isimlerle uğraşmak yerine, büyüyen ekonomik krizle birlikte soygun düzenine karşı homurdanmaya başlayan emekçilerin, işçilerin sesini duyalım. On altı yıllık iktidarın üzerine kurulduğu temel tam da sallanmaya ve sütunlar çatırdamaya başlamışken, emekçilerin, çalışanların, yoksulların, halkın sesini siyasete taşımaya, seslerimizi bir araya getirmeye çalışalım. İşimiz bu olsun, buna kafa yoralım.

Fatih Yaşlı / BİRGÜN

Deniz kıyısındaki kütüphane - MELTEM GÜRLE

Eğer belli bir yaşın üstündeki bir Dublinliyle konuşuyorsanız, bu kütüphanenin adı geçtiği anda size Mrs. McCarthy’yi anlatmaya başlıyor. Bütün ömrünü Marsh’s Library’de geçirmiş olan bu kütüphaneci kadın, her konudaki akıl almaz bilgisi ve bütün kütüphaneyi avcunun içi gibi bilmesiyle meşhur.

Geçenlerde The Irish Times’da İrlandalıların kütüphanelerini çok sevdiğine dair bir yazı okudum. Bu habere göre, her sabah Dublin’in meşhur Merkez Kütüphanesi’nin açılmasına on dakika kala kapıda insanlar sıraya girip beklemeye başlıyormuş. Sıra bazen o kadar uzun oluyormuş ki, şehre dışarıdan gelenler burada bir şey satıldığını zannedip soruyorlarmış.

Dünyanın başka yerlerinde kütüphaneler tehdit altındayken, İngiltere’de bile mahalle kütüphaneleri birer birer kapanırken, İrlanda’da bu geleneğin kuvvetlenerek devam etmesinin altındaki nedenleri araştırmak gerekir belki de. Benim okuduğum yazı da biraz bu amaçla yazılmış zaten. Merkez Kütüphanesi’nin müdavimlerine oraya neden geldiklerini ve zamanlarını nasıl geçirdiklerini sormuşlar. 

Kimileri gündelik alışkanlığının bir parçası olarak burada vakit geçirmekten hoşlandığını söylemiş. Kütüphaneye düzenli olarak uğrayanlar arasında, kısa bir süre önce yakınlarını kaybetmiş yaşlılar var mesela. Onlardan biri, günlük gazetesini evde tekbaşına okumak yerine kütüphaneye gelmeyi tercih ettiğini anlatmış. “Hem burada gazete okurken, bazen gözüme bir kitap çarpıyor, o zaman onu da alıp eve gidiyorum,” demiş. Uzakça bir yerden geldiği için, o kadar uzun bir tren yolculuğuna değip değmediği sorulunca, “Mesele sadece evden çıkmak. Yaşlılar için seyahat kartım var, onu kullanıp geliyorum,” diye cevap vermiş. Gençten biri ise, kütüphaneyi beste yapmak için kullandığını, müzik odasında başkalarını rahatsız etmeden kulaklıkla piyano çalabildiğini ve bunun onu çok mutlu ettiğini anlatmış. 

Kütüphanelerin gitgide daha popüler hale gelmesinin sebeplerinden biri de, İrlanda hükümetinin halktan gelen talebi karşılıksız bırakmamak için çaba göstermesi olabilir. Merkez Kütüphanesi başta olmak üzere kütüphanelerin açık kaldığı saatleri artırma, kitap cezalarını azaltma ve bütçeden bu ihtiyaç için daha çok para ayırma gibi kararlar alınması şu aralar gündemde. Hükümet daha geçen ay, ülkedeki yüzlerce halk kütüphanesinde kullanılmak üzere iPad’ler, bilgisayarlar, akıllı tahtalar ve diğer teknolojik araçlar almak için 8 milyon Euro harcayacağını duyurdu. Kitaplar için harcanacak miktarı saymıyorum bile. 

Ben Merkez Kütüphanesi’nin müdavimlerinden değilim. Zamanımın çoğunu öğrenciler gibi üniversite kütüphanesinde geçiriyorum. Ama şehre kişiliğini kazandıran bu binaların bir kısmını dolaştım. Dünyanın en güzel on kütüphanesinden biri sayılan ve VI. yüzyıldan kalma elyazmalarına evsahipliği yapan Trinity’nin efsanevi kütüphanesi Long Room’u, St Patrick Katedrali’nin hemen yakınlarında yer alan Marsh’s Library’yi, Dublin Şehir Kütüphanesi’ni ve daha başkalarını. 

Ne zaman bu kütüphanelerden birinin adını geçirecek olsam, Dublinliler muhakkak bir anılarını ya da işittikleri eğlenceli bir hikayeyi anlatıyorlar. Mesela Marsh’s Library. 1701 senesinde kurulmuş bu köklü kütüphane hakkında söylenecek çok şey var: Her şeyden önce, Newton, Kepler, Galileo ve Descartes gibi bilim insanlarının ve düşünürlerin eserlerinin ilk baskıları burada. 25,000 kitaptan oluşan müthiş bir koleksiyonu ve aralarında James Joyce’un da bulunduğu bir üye listesi var. Ama insanlar size bunlardan bahsetmiyorlar. Eğer belli bir yaşın üstündeki bir Dublinliyle konuşuyorsanız, bu kütüphanenin adı geçtiği anda size Mrs. McCarthy’yi anlatmaya başlıyor. Bütün ömrünü Marsh’s Library’de geçirmiş olan bu kütüphaneci kadın, her konudaki akıl almaz bilgisi ve bütün kütüphaneyi avcunun içi gibi bilmesiyle meşhur. Bir de tabii çok otoriter biri olmasıyla. Herkes onun önünde korkudan en az bir kere titremiş ve saygıyla ceketini iliklemiş. Onun için bu tecrübeyi asla unutmuyorlar. Muriel McCarthy çoktan emekli olmuş ama kütüphanenin yaşayan bir parçası olarak Dublinlilerin hayatında hâlâ önemli bir yer kaplıyor. 

Bütün bu namlı kütüphanelerin arasında, diğerleri kadar güzel bir bina olmamasına rağmen konumu ve toplumsal hayatta oynadığı rol nedeniyle muhakkak anılması gereken bir yer daha var: Dún Laoghaire Halk Kütüphanesi. Dublin’in denize doğru bakan banliyö semtlerinden birinde kurulmuş bu büyük ve biraz da hantalca bina henüz inşaat halindeyken, semt sakinleri tarafından tepkiyle karşılanmış. Daha küçük ve “düşük profilli” bir kütüphaneyi tercih edenler ile, denizin dibindeki bu görkemli yapının çok isabetli olacağını düşünenler arasındaki tartışma bina tamamlanana kadar sürmüş. Ancak kütüphane tamamlandıktan sonra, galiba herkes buranın harika bir mekan olduğu konusunda tamamen ikna olmuş. Neredeyse denizin üzerinde yer alan konumuyla, seyir halindeki bir teknedeymişsiniz hissi veren bu bina, şimdilerde her yaştan okurlarla dolup taşıyor ve bölgedeki kültürel hayatın merkezi olarak faaliyet gösteriyor.

Benim şehir merkezinin oldukça dışında kalan bu kütüphaneyle tanışmam ise bir şiir sayesinde oldu. Dún Laoghaire’de yaşayan ve çocuk kitapları yazan Lucinda Jacob’un “Hopscotch in the Sky” (Gökyüzünde Seksek) adlı kitabını karıştırırken, “Deniz Kıyısındaki Kütüphanede” adlı şiir dikkatimi çekti. Bu şiirde yorgun bacaklarını dinlendirmek için, sahildeki kütüphaneye sığınan denizkızlarından söz ediliyordu. Havanın ve ışığın peşinden gelmişlerdi. Biraz da meraktan tabii. Bazıları ıslak ıslak bir köşede oturuyor. Daha cesur olanlar yeni ayakları üzerinde dengesizce yürüyordu. Üzerlerinden sular akarak, fısıl fısıl konuşarak raflar arasında dolaşıyorlar ve insan olmanın nasıl bir şey olduğunu anlamaya çalışıyorlardı. 

Bazen de bankonun önüne sıralanıyorlar iri gözlerini kocaman açıp
tıpkı balıkçıların önüne dizilen foklar gibi.

Önce şiire, ardından da kütüphaneye vuruldum. Daha sonra bir tesadüf eseri Lucinda ile tanıştığımızda, bu şiiri neden yazdığını sordum ona. Kütüphane inşa edilirken, pazarda iki kadının konuşmasına şahit olduğunu anlattı. Binanın denize bu kadar yakın olmasından rahatsız olduğu belli olan biri diğerine demiş ki: “Neden burayı seçtiler anlamadım. Denizkızları mı gelip kitap okuyacak sanki?” 

“Geldiler mi bari?” diye sordum hikayeyi dinledikten sonra. Bunun üzerine Lucinda uzun uzun güldü. Gülünce gamzeleri ortaya çıktı ve bir çocuğa benzedi. “Bütün Dún Laoghaire orada,” dedi sonunda, “Denizkızları da gelmiştir herhalde. Kitapların arasında bir yerde sessizce dolaşıyorlardır.”

MELTEM GÜRLE / BİRGÜN

Raşit Taha: Kuzey Afrika’nın Fransa’ya büyük armağanı - MUSTAFA K. ERDEMOL

Taha’nın bir özelliği ırkçılık ile batı saldırganlığını, dini fanatizmi ve Ortadoğu diktatörlüklerini aynı görmesidir. “Bush ile Bin Ladin bana iki Bedevinin çekişmesini anımsatıyor” derdi.

Kimse sesinin mükemmel olduğunu söyleyemez, ilk dinleyenlerde kaba izlenimi bile uyandırabilir. Ama bu sokak şarkıcısını başta entelektüeller olmak üzere herkes çok sevdi. Ünlü şarkısı Hassbouhoum’da yalancılardan, hırsızlardan, başkalarını küçük düşüren insanlardan, katillerden, zalimlerden, hainlerden, cahillerden, vaizlerden, kâhinlerden söz eder. Bunlardan yakınan herkesin sesi oldu Raşit (Rachid) Taha.

Cezayir’in batısındaki Oran kentine bağlı zeytinleriyle ünlü Sig kasabasında sadece on yaşına kadar yaşamıştır Taha, çünkü ülkenin 1968’de içinde bulunduğu siyasi ortamında yaşanamayacağını düşünen babası tüm aileyi alıp Paris’e getirmek zorunda kalmıştır. Ama bu kadar kısa bir Cezayir yaşamı olmasına rağmen Arap kültürünü ne kadar iyi özümsediği müziğinden anlaşılabilir. Paris’te Taha için de kaçınılmaz olan “kader” biraz büyüdüğünde bir fabrikaya kapağı atmak olacaktı. Oldu da. Bir ısıtma cihazı fabrikasında çalışmaya başladı.

Hayat bir göçmen için her zaman sıkıntılıdır. Yaşamı öyle bir cenderedir ki sıkışıp kalmışlıktan kurtulmak için çabalar göçmen. En büyük belası ırkçılıktır tabii. Taha da ırkçılıkla karşılaştı elbette. Ama onun tepkisi diğer göçmen çocukları gibi olmadı. Onlara en iyi bildiği “iş”le karşılık vermeyi seçti: Müzikle.

Çalıştığı fabrikada Kuzey Afrikalı arkadaşıyla Carte de Sejour adlı grubu kurdu. Carte de Sejour’nun Türkçesi “Yeşil Kart”, yeşil kartla kast edilen de “oturma izni”. Göçmen bir müzik grubuna bundan daha iyi bir isim bulunabilir miydi? Bu grup sadece Arap kökenlilerin değil Fransız gençlerin de dikkatini çekmekte gecikmedi.


Bir protest müzik: Rai
Taha’nın Arap ezgisinden popa kayan tarzına kayıtsız kalmak mümkün değildi çünkü. Şu Cezayir’in meşhur Rai müziği idi Taha ile arkadaşlarının yaptıkları. Taha’nın doğum yeri olan Oran’da türemiş, kökleri 1900’lere kadar giden, protest özellikler taşıyan bir müzik türüdür bu.

Kuzey Afrika’yı sömüren batılı devletlere karşı hınç, öfke de Rai’nin konusu olmuştur, umutsuz 
sevda da.

Protest dememin nedeni şu; Cheb ( Hareket anlamına gelen bir sözcük bu, Rai müzik yapanlar adlarının başına bunu ekliyorlar, kadınlarda Chebba’dır ) Hasni adlı ünlü bir Cezayirli Rai şarkıcısı vardı, aslında aşk şarkıları söylerdi ama İslamcı baskılara, tabulara direnen şarkı sözleri de yazardı. Şarkılarında “alkol”, “boşanma” gibi sözcükler geçtiği için Selefi İslamcılarca 1994’de bir suikast sonucu öldürüldü. Rai’nin özelliği budur. Karşı olunması gerekene karşı olmak.
Popa kaymasından ötürü daha sonra Pop Rai olarak adlandırılacak türün en büyüklerinden biri olan Cheb Halid bu türün küresel çapta tanınmasındaki en büyük isim aslında. O da uzun yıllar yaşadığı Cezayir’den Paris’e İslamcıların baskıları yüzünden kaçmak zorunda kalmıştı. Onun Paris’e gelişiyle de bu tür yaygınlık kazanmıştı.

Rai “fikir”, “inanç” gibi anlamlara geliyor. Bedeviler (çöl adamları) sayesinde ortaya çıkan bir müzik olarak Rai’de İspanyol folkundan da Fransız ezgilerinden de esintiler görülür. Afrika’dan, elbette Arapça’dan da aldığı çok tını vardır. Bir fakir müziğidir aslında. Kuzey Afrika’yı sömüren batılı devletlere karşı hınç, öfke de Rai’nin konusu olmuştur, umutsuz sevda da.

Raşit Taha’nın müzik kariyeri, 1981’de kurduğu sözünü ettiğim Carte de Sejour grubu ile başlar işte. Taha parçalarında göçmenlerin entegrasyonunu savunduğu gibi onlara hoşgörü de ister.

Parlamenterlere tek tek dağıtıldı
Grubun Douce France (Tatlı Fransa) adlı bir şarkısı vardır. Bu aslında Charles Trenet’in bir savaş zamanı şarkısıdır, ironiktir, duygusaldır bir hayli, ama Taha ile arkadaşları biraz daha arabesk bir hava katmışlardır parçaya. Nasıl ikna edilmiştir bilemem ama dönemin Fransa Kültür Bakanı Jack Lang bu parçayı Fransa Meclisi’ndeki tüm parlamenterlere dağıtmış, dinlemelerini sağlamıştır. Faşist Ulusla Cephe’nin yükselme gösterdiği bir dönemde parlamenterler üzerinde etkili olmuştur parça.

Taha’nın bir özelliği ırkçılıkla, batı saldırganlığını, dini fanatizmi ve Ortadoğu diktatörlüklerini aynı görmesidir. “Bush ile Bin Ladin bana iki Bedevinin çekişmesini anımsatıyor” derdi örneğin. Raşit Taha’yı, Cheb Hasni ya da Cheb Halid’den ayıran şu; onun müziğinde son derece etkili bir punk rock ve Arap müziği karşımı vardır. Bu tarzı onun dinleyici kitlesini her geçen gün büyüttü.

“Anarşist” olduğunu söylemesi, bir Rock’cı gibi davranması, batıya eleştirel bakışı, Doğu’nun geriliğiyle, şiddet doğuran iklimiyle hesaplaşması, kural tanımazlığı kimilerinin gözünde onu “Fransa’nın tek gerçek serseri” yaptı. Meydan okumadığı tabu kalmamış biri oluşu güzel en güzel “serseriliğiydi”.

Batıda büyük bir ün kazanmasına rağmen asla bir göçmen olduğunu unutmamıştır. Bir göçmenin yaşamı boyunca alacağı tutumun ne olacağını şu müthiş sözlerle ifade etmişti: Yolun yüzünden adını, adın yüzünden yolunu değiştirme.

Bu dediğini yapmış biri olarak mutlu öldüğü söylenebilir. Raşit olarak doğdu, Raşit olarak öldü.

MUSTAFA K. ERDEMOL / BİRGÜN

“Biz”i örgütleyemeyenlerin ülkesi - BARIŞ İNCE

Bugün AKP’nin de oy aldığı kimi kesimlere ulaşmanın yakıcılığından, emekçi kesimlere ulaşmanın öneminden, laik kesimlerin söylenen değil örgütlenen bir hale gelmesinden dertli yüzlerce yazı yazılabilir. Nasıl olacak ve kim yapacak sorusu ise belirsiz bir “biz”e havale ediliyor ki bu en kötüsü.

Boş hayal ile umut arasında bir fark var. Gece uzun sürdüyse gündüzün yakınsaması beklenir ama toplumların davranışı bu denli “gerekirci” değildir. Çoğu zaman güneşin doğurulması, günün uyandırılması gerekir. Son seçimlerden sonra ve gelen ekonomik çalkantıyla, ülkesinden ve toplumdan umudunu kesen geniş bir kesim olduğu açık. Üst üste yaşanan seçim yenilgileri, önlenemeyen hileler, bir atak içerisinde gözükmeyen muhalefet güçleri; iktidarın uygulamalarından memnun olmayan yurttaşları bir psikolojik buhranın içine soktu. Ülkeden ümidi kesmek ile mevcut rejimle kimi düzeylerde uzlaşmak arasında gidip gelen bir salınım hali yaşanıyor. Seçimlerden önce bir şeylerin değişeceğini düşünüp sert açıklamalar yapan sanatçıların, seçim sonuçlarından sonra “aslında hükümetin de iyi yönlerini görmek lazım” türünden açıklamaları da bu salınıma örnek gösterilebilir.

Bir taraftan da her şeye rağmen bir şeylerin düzelebileceğini söyleyenler var. Bunu söyleyenlerin, “nasıl değişeceğine dair” somut öneriler getirmedikçe umutsuz kesimi ikna etme şansı zor. Muhtemelen kendi içinde çeşitli çabalar içerisinde olan muhalif grupların, bu çabalara katılmayan insanları suçlayıp, “ne umutsuzluğu canım, bakın biz şunları yapıyoruz” demesi yeterli olmuyor. Çünkü bu çabalar sıradan insanlar için yeteri kadar görünür değil. Üstelik gündelik yaşam kavgası içerisindeki yurttaşların bu çabalara katılma kanalları da yeterince açık değil. Kurulan meclislere nasıl dâhil olacağını bilemeyen, derneklerin faaliyetlerini idrak edemeyen, hatta çok basit olmasına rağmen muhalif yayın organlarına dahi nasıl abone olacağını bilemeyen çok geniş bir toplam var.

Dibe batmak
Umut tıpkı bilinç gibi birlikte edinilen bir şey… Umudu örgütlemedikçe ya da görünür hale getirmedikçe ümitlendiklerimiz hayalin ötesine geçmeyecek. Umudu yayılmayan kitleler ise çürümeye ve teslimiyete mahkûm. Kızmak ya da küsmek insani olmakla beraber sürdürülebilir değil. Çünkü biz küsmüş otururken kaybettiklerimizi geri almak kolay olmayacak. Son zamanlarda umutsuz kitleler, bir şeyler kötüleştikçe ya da kaybedildikçe, “beter olsun, dibe vuralım, belki vurur da zıplarız” görüşünü dile getiriyor. Oysa kuyunun dibinde balçık olduğu görülüyor ve zıplamak zor.

Ülkelerdeki kimi siyasi çalkantılar, ekonomik krizler ve savaşlar, sonrasında çiçekli birer gül bahçesi getirmez. Bilim kurgu filmlerindeki gibi çetin uzay savaşlarından sonra yeryüzünde güneş açıp çiçek bitmez. Pek çok ülke ve nesil perişan olurken eskinin yerine daha beteri gelmiştir. Her şey çok kötü olsun da baştan kuralım yaklaşımı, “devrimci” bir tutumdan ziyade felaketi izlemekle yetinip metafizik bir kıyamet sonrası cennet senaryosu beklemeye denk düşer.

Yapamamanın, becerememenin kılıfını bulmaktan ibaret söylemler bunlar... Çokça verilen Osmanlı ve genç cumhuriyet örneği de bu “teorik” kılıfa uymuyor. Ülkeyi korumaya dayalı ulusal bir kurtuluş savaşı içerisinden gelişip eski düzenle hesaplaşan mücadeleyi, “beter olunsun” diye oturup ülkenin sömürgeciler tarafından parsellenmesini beklemekle karıştırmak hangi akla hizmettir?

Siyasal İslam’ın bu ülkeye ettiği kötülüklerin daha berrak görülmesi ve tarih sayfalarında kara bir leke olarak kalması açısından “dibe vurmak” deyimi kullanılıyor olabilir. Bu doğru olsa da kaybedilen mevzilerin gelecek kuşakların zihninde yeniden canlandırılması daha zor olur. Üç nesil sonra çocuklara, “bir zamanlar karma eğitim vardı” dediğimizde zihinlerinde uçuk veya şeytani bir fikir belirmemesi için bu mevziinin somut haliyle gündelik yaşamdan uzaklaşmaması gerekir. Parasız sosyal devlet uygulamalarının bugünkü nesiller için “gerçekleşmeyecek birer ütopya, anlamsız birer proje” olması, kaybettiklerimiz ve gösteremediklerimiz nedeniyledir. 

Örnek yaratmak
O zaman burada iki görev çıkıyor karşımıza… Mevcut mevzileri korumak için çabalarken, gelecekte kurmak istediklerimize dair örnekler yaratmak. İlki refleks olarak dahi yapabileceğimiz bir şey iken ikincisinin üretilip inşa edilmesi gerekiyor. Ekonomik yıkımda mevcut fabrikaların, kamu tesislerinin peşkeşine karşı çıkarken; aynı zamanda mağdurlarla, yoksullarla dayanışma ilişkilerini geliştirecek faaliyetlerin görünür olması elzem. Kredi mağdurlarıyla, borçlularla, sosyal yardım alan kesimlerle, işten atılan yurttaşlarla kurulacak kalıcı dayanışma ilişkileri çokça söylenen “farklı kesimlere ulaşma” hedefine de muhalefeti yaklaştırır. Üstelik anlam dünyamızda yeri olacak örnekler yaratmak, o örneklerin yayılması için mücadele etmeyi de kolaylaştırır. İnsanlar “iyi de nasıl olacak” dediğinde en kestirme yol, onlara somut örnek göstermektir. Bu örnek pratiklere sıradan insanların katılımının önü açılmak zorunda… Aksi halde sınırı belli dernekler kurmanın ötesine geçemeyiz. Eğitim alanında da benzer dayanışmacı kurumlar oluşturulabilir ki bu, kamunun savunulmasından ayrı düşünülemez.

İyi de bunları kim yapacak? İşte kimileri için bir umutsuzluk bahanesi daha… Genelde yayınlarda” şu yapılmalı, bu yapılmalı” diye yazılan yazılara insanların tepkisi, “tamam, yapın o zaman” veya “peki kim yapacak” oluyor. Okudukça pek hoşa giden çok doğru “tespit ve öneriler” bir özne içermediğinde yazanın aklını sevdiren ve sosyal medyada paylaşım hevesine kurban giden cümlelere dönüşüyor. Yapılması gerekenler hiç bu kadar berrak değilken bunların yapıl(a)maması umutsuzluğun temel kaynağı. Bugün AKP’nin de oy aldığı kimi kesimlere ulaşmanın yakıcılığından, emekçi kesimlere ulaşmanın öneminden, laik kesimlerin söylenen değil örgütlenen bir hale gelmesinden dertli yüzlerce yazı yazılabilir. Nasıl olacak ve kim yapacak sorusu ise belirsiz bir “biz”e havale ediliyor ki bu en kötüsü. 

Burada özne olarak en geniş anlamda sol muhalefet bir çıkış noktası oluşturuyor. Bu muhalefet içinde kendi iç koltuk çekişmeleri ile uğraşanlar, işlevsiz parlamentoyu öncelikli bulanlar ya da etnik-mezhepsel temelli siyaset sınırlarını kendilerine yeterli görenler olabilir. Bu kesimleri bir kenara atamayız elbette ama onların dışında kalan daha dinamik unsurları ve halk kesimlerini şimdilik çekirdek özne olarak alabiliriz. Bu çekirdek özne, kendi dış halkasını da etkileyip kısır tartışmalardan uzaklaştırabilir. Sosyal medyada sıkça “biz” diye bahsedilen muğlak kalabalığı; hedefli ve umutlu bir “biz”e dönüştürecek olan da bahsettiğimiz çekirdek öznenin “biz” olmasından geçiyor. 

Burada “biz”i öldürmek isteyenler vardır olacaktır da… Bundan yakınabiliriz. Oysa asıl yakınılacak şey burasının “biz”i örgütleyemeyenlerin ülkesi olması.

Barış İnce / BİRGÜN

Orhan Kemal, bu ülkenin vicdanıdır - KADİR İNCESU

Edebiyatımızın değerli “usta”sı Orhan Kemal’i, 104. doğum gününde oğlu Işık Öğütçü ile yaptığımız söyleşiyle anıyoruz. Öğütçü, “usta”ların Orhan Kemal’in kitaplarının aydınlık tipleri olduğuna dikkat çekerek, “Bu karakterler üzerinden insanlığa çok önemli mesajlar verir. Sadece bunların okunması bile insanlığın çektiklerinin nedenlerini çok doğru olarak ortaya koyar,” diyor.

Hayatımızı güzelleştiren isimlerden birisidir Orhan Kemal… Okuduklarınız size hiç yabancı gelmez. Kahramanları da, anlattıkları da tanıdıktır. Bir de Orhan Kemal’in yaşamını bilirseniz, yazdıklarına bakışınız da değişir.

“Vukuat Var”dan söz edeyim size… “Vukuat Var”ı uzun uzun anlatmaya gerek yok sanırım. Birbirlerini seven Güllü ile Kemal, aileleriyle de mücadele etmek zorundadırlar. Bu ortamda tek dayanakları aynı atölyede çalıştıkları Muhsin Usta’dır. Muhsin Usta, “Bekardı. Ama kimsenin karısında kızında gözü yoktu. Dolu kitapları vardı. Boş zamanlarında kitap ya da gazete okurdu.”

Kemal de Muhsin Usta için şunları diyor: “Bir de okumuş. Okumuşluğu siyaset üstüne. Bilmediği yok. Karşısına kim çıksa baş edemiyor.”

Güllü’ye âşık Kemal ile aynı atölyede çalıştıkları Muhsin Usta arasında bir konuşma geçiyor.

Muhsin Usta, Kemal’den Güllü’yü bırakmasını ister:

“Değer mi? Bir kız için mahvolmaya değer mi evladım?”

“Değmez mi? Sevdiğin, yandığın bir kız için vurmak, vurulmak değmez mi usta?”

“Değmez Kemal. Çünkü dünyada, uğruna mahvolmaya değecek kadar büyük, şerefli başka tutkular var!”

“Ben henüz o tutkuları tanımıyorum.”

“Gün gelecek tanıyacaksın.”

“Hem neden mahvolayım?”

“Çünkü sen onları vurup hapse gireceksin ya da onlar seni mezara yollayacaklar. İkisi de aynı kapıya çıkar: Mahvolmak!”

                                                            (…)

“Usta,” dedi

“Hı?”

“Hiç sevdin mi?”

Usta sanki bu soruyu bekliyordu. Acı acı güldü, başını sallamakla yetinmek istediyse de, Kemal bırakmadı.

“Ha? Sevdin mi hiç?”

“Sevdim yavrum.”

Kemal bunu beklemiyordu işte. Demek yüzü kupkuru baştan aşağı sinir bu adamda da sevecek bir yürek vardı?

“Kimi sevdin?”

“Kimseyi, ama herkesi.”

“Anlamadım.”

“Anlayamazsın da. Bir kadını sevmek kolaydır, ama bütün kadınları, bütün çocukları, bütün insanları sevmek, sevebilmek…”

“Mümkün mü bu?”

“Pek çok yürek için mümkün olmayabilir henüz, ama öyle yürekler vardır ki, insanlığı topyekûn severler, sevebilirler, sevmeden edemezler.”

“Nasıl?”

“Nasıl değil mi? Haklısın. Benim sevmemde, daha doğrusu bu türlü seven yüreklerde tek kadını olduğu gibi, kucağına oturtup okşamak yoktur. Öyle bir düzen için çaba sarf ederler ki, insanlar kadın kadın, erkek erkek, çocuk çocuk mutlu olsunlar, dünya nimetleri önlerine bir kardeş sofrası gibi açılıp saçılsın. Bilmem anlatabiliyor muyum?”
                                                           (…)

Orhan Kemal’in roman ve öykülerinde adı ilk anda hatırlanacak pek çok karakter var. Benim ise en çok dikkatimi çeken kahramanları “usta”lar… 15 Eylül 1914’de doğan Usta’nın 104. doğum gününde Işık Öğütçü ile Orhan Kemal’in “Usta”larını konuştuk.

>> Orhan Kemal Adana günlerinde dokuma fabrikalarında da çalışmış. Usta olabilmiş mi?

Hayır. Sadece fabrikada işçilik, yol işinde amelelik etmiş. Daha sonra Adana’da başladığı yazı dünyası işçiliğinde usta olmuştur. Çeşitli işlerde çalışırken oralarda görev yapan ustaları tanımış, gözlemlemiş ve bu ustalardan eserlerinde müthiş karakterler yaratmıştır.

>> Gelelim edebiyata… Bursa Cezaevi dönemi öncesi “usta”ları kimdi Orhan Kemal’in?

Babamın ilk ustası 17 yaşında ailecek zorunlu sürgün olarak gittikleri Beyrut’taki matbaanın ustasıydı (Dimitri Usta). Kâğıt kesme makinasının ustasını şöyle tanımlar, “Vişneçürüğü fesini daima sol kaşına doğru yıkan ustam, zayıf, uzun boylu, dehşetli şakacıydı. Herkese takılır, sık sık kahkahalar atardı. Makinenin demirine takılı ceketinin iç cebinde daima rakı şişesi bulundurdu. Kesilecek kâğıt yığınlarını makinenin demir tablasında düzeltir, bıçağın altına sürer, sıkıştırır, bana ‘Yallaaah!’ dedikten sonra rakısını cebinden alır, dikerdi.”

Daha sonraki ustası İzzet Usta’dır. İzzet Usta’nın babama verdiği en büyük ders de şudur: “Çok kimse kendindeki kusurun farkındadır, fakat açığa vurmaktan çekinir. Kendindeki kusurları görebilmek bir özelliktir, bu kusurları söyleyebilmek ikinci özellik, hele kendi kendisiyle alay edebilmek zekâ işidir.” Ustalar yaşamında arka arkaya akar. Bunlar eserlerinde ses bulur. Benim de çok sevdiğim iki ustanın sözü vardır. İlyas Usta, “Gerçek olan öğrenmektir. Nerden, nasıl öğrenirsen öğren. Nereden, nasıl öğrendiğin, diploman, hatta neler bildiğin de önemli değil. Ne yaptığın önemlidir,” derken; Tonyalı Kılıç Usta ise, “Olma kula kul, öpme el ayak, kirlenmesin ağzın. Ya olmalı insan, vermeli canını insan için yahut etmemeli kalabalık dünyamızda,” der. Birkaç kitabından örnek verdim. Ustaların göründüğü eserlerden bazıları ise Arkadaş Islıkları, Hanımın Çiftliği, Bereketli Topraklar Üzerinde, Cemile, Eskici ve Oğulları, Kanlı Topraklar, Gurbet Kuşları’nı sayabilirim. Keza öykülerinde geçen ustalardan daha söz etmedim bile. Bu ustalar kitaplarının aydınlık tipleridir. Bu karakterler üzerinden insanlığa çok önemli mesajlar verir. Sadece bunların okunması bile insanlığın çektiklerinin nedenlerini çok doğru olarak ortaya koyar. Ve düşünülmesi halinde çözümlerin de var olduğu görülür. Usta karakterleri öylesine yazılmamıştır kitaplarında.

>> Babanız, Bursa Cezaevi günlerinde yaşananları “ Nâzım Hikmet’le 3,5 Yıl” adıyla kitaplaştırdı. Bu dönemle ilgili –en azından sizin ulaştığınız- yazılmayan neler var?

Senin de belirttiğin gibi babamın Nâzım Hikmet’le olan anı kitabında olan bilgiler çok değerli. Hatta 1946 yılında polis babamı götürmek için eve geldiğinde, hapishane notlarını da alıp götürür. Ve bu anı kitabını bu notlar olmadan aklında kalan o güzel anları yazarak ortaya çıkarır. Oysa Bursa Cezaevi’nde onlarca defter tutmuş, bunlar götürüldüğü için Nâzım Hikmet’e sevgisini ancak bu kısa eserle ifade edebilmiştir. Ben daha sonraki baskılarda babamın tuttuğu günlüklerden ve mektuplardan eklemeler yaparak, Nâzım Hikmet’i biraz daha detaylandırmaya çalıştım. Araştırmalarım devam ediyor. Belki bir gün bu not defterlerini bulabilirim. O zaman en mutlu ben olurum zannediyorum.

>> Orhan Kemal’in öykü ve romanlardaki ustalar da sanki Nâzım Hikmet’e bir gönderme…

Babam bir röportajında, “Nâzım Hikmet bana bakmasını öğretti” demektedir. Bu da aktif realizmdir. Bu bakış açısı romancının toplumsal gerçekliği birebir yansıtması anlamına gelmez. O konuyu işler, çözümler ve senteze varır. İnsan toplum ilişkilerini yalın bir anlatımla, gerçekçi bir dille yazmıştır. Bu hareket sanatsal estetikle okuyucuya aktarmıştır. Bu aktarma da yazar görüşlerini ne kadar açık etmezse, eser için o kadar iyidir. Amaç anlatılan konudan kendi kendine doğmalıdır. Böylece yazar ortaya atılıp okura, gösterdiği toplumsal çatışmaların gelecekteki tarihi çözümlemelerini anlatma zorunluluğunu duymaz. Bu bakış açısı yazılarının temelini oluşturur. Bazı eserlerinde olumlu tipleri tarif ederken sarı saçlı ve mavi gözlü diye yazar. Burada da ustasına bir selam göndermeyi unutmaz. Biliyorum ilerici ve aydınlık düşünce yapısında ve kaleminin namusunda Nâzım Hikmet’e ihanet etmemiştir.

>> Orhan Kemal’in cenazesini İstanbul’a getiren araca işçiler tarafından 'Biz İşçiler Hatıran Önünde Saygı İle Eğiliriz,' dövizinin asılması “usta”nın yazdıklarıyla okurlarının bilincinde/yüreğinde yer ettiğini de gösteriyor.

Orhan Kemal romanlarında anlatılan dönemin ekonomik, siyasal ve kültürel yapısını ve bu alanlarda gerçekleşen dönüşümleri yakıcı ve etkileyici bir şekilde okura aktarır. Tanıklıklar ve deneyimler eserin gerçekliğini ortaya koyarak, okuyucuyu o eserin içinde olayları yaşıyor hissini uyandırır. Yazdığı kişiler halkın tüm kesimidir Herkes mutlaka bu eserlerde kendini bulur. Bu kadar derin yüreklere işlemiş olan bir yazarın Babaeski’de cenaze arabası durdurularak bu dövizin arabaya asılması boşuna değildir. Çünkü cenaze arabasındaki yazar Türkiye’nin vicdanı, merhameti ve insan sevgisidir. Kısaca Türkiye’nin kendisidir...

KADİR İNCESU / BİRGÜN