OLAYLAR:
- 1471 - Albrecht Dürer (ö. 1528)Alman ressam, matematikçi ve matbaacı. Geç gotik Flaman sanatı uygular. Rembrant ve Goya ile birlikte eski basımların en önemli isimlerinden biridir. Nürnberg, Almanya'da doğmuş ve ölmüştür. Dürer, çocukluğunu babasının kuyumcu dükkânında çalışarak geçirdi. 13 yaşındayken kendi portresini, 14 yaşındayken "Madonna ve Müzik Melekleri" portresini yaparak erken gelişen resim yeteneğini kanıtladı. 1486'da babasının girişimiyle ressam ve ağaç baskı ustası Michael Wolgemut'un (1434-1519) atölyesine çırak olarak girdi. 1489'da işinden ayrılarak seyahat etmeye başladı.1490'da ilk yağlı boya eseri olan babasının portresini yaptı. O yıllarda sık sık seyahat ederek Basel, Alsace ve Felemenk'te bulundu. "Aziz Hieronymus Aslanı İyileştiriyor" adlı ilk ağaç baskısını Basel'de yaptı. 1493/94 yıllarında kısa süre Strasbourg'da kaldı. Sonra Basel'e döndü. Strasbourg'dayken, parşömen üzerine yaptığı kendi portresiyle ilk başyapıtlarından birini verdi (1493). Yine Strasbourg'dayken küçük boyutlu dinsel resimler de yaptı. Mayıs 1494'te Nürnberg'e dönerek bir tüccarın kızı olan Agnes Frey ile evlenen Dürer, 1494 sonbaharında İtalya'ya ilk gezisini yaptı. Gezi 1495 ilkbaharına değin sürdü. İtalya'dayken de resim yapmaya devam eden Dürer, Güney Tirol Alplerini resmettiği bir dizi suluboya yaptı; bu yapıtlar, en güzel yapıtlarından sayılırlar. İtalya gezisinden çok hoşlanan Dürer, Venedik'te bulunduğu sırada Orta İtalyalı sanatçıların oymabaskılarını gördü. Floransalı ressam Antonio Pollaiuolo'nun eserlerinden etkilendi. Dürer, İtalya'dayken ayrıca "Hercules ve Stymphalis Kuşları" adlı yapıtını yaptı. 1490'ların sonları, Dürer'in eser verme sayısının arttığı yıllar oldu. 1497'de "Sampson ve Aslan", 1498'de "Hercules ve Stymphalis Kuşları"'ndaki Herakles'e benzeyen bir üslupla "Dresden Altar Panosu" resminden başka aynı yıl bir tane daha kendi portresini yaptı. Aynı yıl bir başka yapıtı olan "Mahşer" adlı ağaç baskısını yaptı. 1499'da Oswolt Krel'in yarım boy portrelerini yaptı; aynı yıl Nürnbergli Tucher ailesinden üç aristokratın portrelerini yaptı.
16. yüzyıla girerken Dürer, birkaç resim daha yaptı. Bunlar; 1500 tarihli yeni "Kendi Portresi", 1500-10 yılları arasında yaptığı "Meryem'in Yaşamı", yine 1500 tarihli ve Nürnbergli Tucher ailesinden birini resmettiği "Genç Bir Adamın Potresi" Dürer'in bu dönemde verdiği eserlerden bazılarıdır.1504'te "Adem ve Havva" adlı ünlü oymabaskısını yapan Dürer, aynı yıl öğrencilerinin de yardımıyla "Üç Kral Altarı" adlı resmini yaptı. Bu "Üç Kral Altarı" yapıtı, Dürer'in "Müneccim Kralların Tapınması", "Davulcu ve Kavalcı", "Eyüb ve Karısı" gibi resimlerinden etkilenmişti. 1505 sonbaharında 2. kez İtalya'ya giden Dürer, İtalya'da 1507 kışına dek kaldı. Zamanının büyük bir bölümünü Venedik'te geçirdi. Venedikli ressamlardan en çok Giovanni Bellini'den etkilendi. Orada iken birçok yapıt verdi. Bunlar; "Genç İsa Doktorlar Arasında" (1506), birçok yarım boy resim (1505-07), "Gül Çelenkler Şenliği" (1506; büyük altar pano) gibi yapıtlar sayılabilir. 1507'de İtalya'dan döndükten sonra Nürnberg'de gösterişli bir ev aldı. İtalya'dan döndükten sonra da resim yapmaya devam ederek İtalya'da geçirdiği deneyimlerden yararlanarak 2. bir "Adem ve Havva" (1507), "On Binlerin Şehit Olması" (1508), "Kutsal Üçlünün Tapınması" (1511) gibi resimlerden başka 1507-13 yılları arasında İsa'nın çektiklerini anlatan bir dizi bakır oymabaskı ve ağaç oymabaskı yaptı. Kutsal Roma-Cermen İmparatoru I. Maximillian 1512'de Nürnberg'de bulunduğu sırada Dürer'i koruması altına aldı. Dürer, onun hizmetinde 1519'da Maximillian ölene dek çalıştı. Bu dönemde "Şövalye, Ölüm ve Şeytan", "Aziz Hieronymus Çalışma Odasında", "Melankoli I" gibi en ünlü bakır oymabaskılarını yaptı (1513-14). İmparatorun dua kitabının kenarlarının süslenmesi için ünlü Alman sanatçılarla iş birliği yaptı. 1515-18 yılları arasında demir levha ve bir dizi aside yedirme demir baskı da gerçekleştirdi. 10 yıl içinde imparatorun iki portresini (1519) ve "Lucretia" (1518) gibi ünlü resimlerini yaptı. Bu arada gezilere de çıktı; 1517 sonbaharını Bamberg'de geçirdi, 1518 yazında Augsburg'a gitti ve orada Martin Luther'le tanıştı. Sonraki yıllarında Luther'in sadık bir izleyicisi oldu.1519'da I. Maximillian'ın ölümü üzerine görev süresi biten Dürer, 1520'de karısıyla birlikte Felemenk'e son kez gitti. Felemenk'teyken Nijmegen ve Köln yoluyla Anvers'e gitti, orada 1521 yazına dek kaldı. Aralık 1520'de Zeeland'a gitti, Nisan 1521'de Brugge ve Gent'i ziyaret etti. Felemenk'te de resim yapmayı sürdürerek bir dizi çizim ve Felemenk resimlerinden etkilenen birçok resim yaptı. Bunlar "Anna Selbdritt Portresi", Aziz Hieronymus'un yarım boy portresi (1521), Bernhard von Resten'in küçük boy portresi gibi yapıtlardır.Temmuz 1521'de karısıyla Nürnberg'e dönen Dürer, orada iken hastalandı. Ama resim yapmayı sürdürerek birkaç ünlü portresi ve ağaç baskı ve oyma portreler yaptı. En ünlü yapıtlarından olan "Dört Havari" yapıtını yine bu hasta döneminde yaptı. 6 Nisan 1528'de ölen Dürer, Nürnberg'de Johannesfriedhof'a (Yuhanna Mezarlığı) gömüldü. Yetiştirdiği sanatçıların da gösterdiği gibi, çağının en etkili ressamlarından ve oyma baskı ustalarından biriydi. Nitekim Floransalı sanatçı Giorgi Vasari, Le Vite de' piu eccellenti architelli, pittori, e scultori Italiani (1550; Ünlü İtalyan Mimar, Ressam ve Heykelcilerin Yaşamları) adlı kitabında Dürer'den övgüyle söz etti.
- 1847 - Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Defterhane-iş Amire Kalemi) kuruldu.
- 1864 - Çerkesler'in (kendi dillerinde Адыгэхэр ((Adiğeler), Vatanları olan Çerkesya'dan (kendi dillerinde Адыгэ Хэку (Adiğe Heku)) Çarlık Rusyası tarafından soykırıma maruz kalıp Osmanlı topraklarına sürgün edilmesi.
- 1881 - Amerikan Kızılhaçı, Clara Barton tarafından kuruldu.
- 1900 - Rusya, Çin'deki Boxer ayaklanmasını bahane ederek Mançurya'yı işgale başladı.
- 1904 - FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği) Paris'te kuruldu.
- 1913 - Suzan Kahramaner, doğdu.(ö. 2006)Türkiye'nin ilk kadın matematikçilerindendir. İstanbul Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Kerim Erim danışmanlığında doktorasını tamamladı. 1968 yılında profesör unvanını aldı. 1978-1979 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Matematik Bölüm Başkanı olarak görev yaptı. Ülkedeki tek yüksek öğretim kurumu olan İstanbul Darülfünunu 1933 yılında yapılan yüksek öğrenim reformlarının ardından modernize edilerek İstanbul Üniversitesi adını almıştı. Kahramaner, 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Matematik-Astronomi Bölümü'nde yüksek lisans eğitimine başladı, matematik ve fizik alanlarında eğitim gördü. İstanbul Üniversitesi, yenilenen müfredatı ve gelişen fakültesine ek olarak, II. Dünya Savaşı öncesi Almanya'dan kaçan birçok ünlü Alman akademisyenin bilimsel araştırmalarını barındırıyordu. Ali Yar, Kerim Erim, Richard von Mises, Hilda Geiringer ve William Prager gibi tanınan matematikçilerden dersler aldı.Kahramaner, 1939 yılında, başarılı akademisyenleri aracılığıyla daha önce büyük bir akademik başarıya sahip olan İstanbul Üniversitesi Matematik ve Astronomi Bölümü'nden mezun oldu. 1939-1940 yılları arasında fizik alanında araştırma projeleri üstlendi.Bir süre Çamlıca Kız Lisesi'nde asistan öğretmen olarak görev yaptıktan sonra 1943 yılında doktora eğitimine başladı. 1943 yılında Almanya'da Friedrich-Alexander Üniversitesinde doktora eğitimini danışmanı Adolf Hurwitz ile tamamlayan Türkiye'nin ilk doktora dereceli matematikçisi Kerim Erim ile Karmaşık Fonksiyonlar Teorisinde Katsayı Problemleri üzerine doktora çalışmalarına başladı. Kerim Erim aynı zamanda Türkiye'de matematik alanında doktora çalışmasını yöneten ilk bilim insanıdır. Kahramaner'in doktora tezi, Sur les fonctions analytiques qui prénnent la même valeur ou des valeurs donnés (ou en m points donnés) başlıklıydı.
- 1916 - Harold Robbins, doğdu. Amerikalı roman yazarı (ö. 1997) Amerikalı popüler roman yazarıdır. En bilinen eseri Vurguncular "The Carpetbeggars" başta olmak üzere 25'ten fazla romanı çok satanlar listesine girdi ve 32 dilde 750 milyon'dan fazla satış yaparak yazarı dünyanın en çok okunan yazarlarından biri yaptı.
- 1927 - Amerikalı havacı Charles Lindbergh, 'Sprit of St. Louis' adlı uçağıyla New York'tan Paris'e uçarak, Atlas Okyanusu'nu geçen ilk pilot oldu.
- 1947 - İlber Ortaylı, doğdu.Türk akademisyen ve tarihçi.Türk Tarih Kurumu Şeref Üyesidir. Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ve Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyesidir.21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya'nın Bregenz şehrinde Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç etti. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesinde tamamladı. 1965 yılında Ankara Atatürk Lisesinden mezun oldu.1970 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümünü bitirdi. Burada Şerif Mardin, Halil İnalcık, Mümtaz Soysal, Seha Meray, İlhan Tekeli, Mübeccel Kıray'ın öğrencisi oldu. Ayrıca sınıf arkadaşları arasında Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay ve Ümit Arslan da vardı. Viyana Üniversitesi'nde Slav ve Doğu Avrupa dilleri hakkında öğrenim gördü.[2] Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesinde Halil İnalcık ile yaptı. "Tanzimat sonrası mahallî idareler" başlıklı tezi ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde 1974 yılında doktor, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman nüfuzu" adlı çalışmasıyla 1979'da aynı Fakültede doçent oldu. 1982 yılında üniversitelere uygulanan siyasi yaptırımlara tepki olarak görevinden istifa etti. Bu dönemde Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strasbourg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford, Tunus'ta ders, seminer ve konferanslar verdi. 1989'da Türkiye'ye dönerek profesör oldu ve 1989-2002 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinin idare tarihi anabilim dalının başkanlığını yaptı.2002 yılında Galatasaray Üniversitesine, iki yıl sonra ise Bilkent Üniversitesine konuk öğretim üyesi olarak geçti. Şu anda Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Türk Hukuk Tarihi derslerini vermektedir. Galatasaray Üniversitesi senatosu üyesidir. 2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü oldu. Yedi yıl bu görevde kalan Ortaylı, 2012 yılında yaş haddinden emekli oldu ve görevi Ayasofya Müzesi Müdürü Haluk Dursun'a devretti. Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ve Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyesidir. 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bakanlık danışmanı oldu.Tarih Vakfı ve Afet İnan ailesinin iş birliğiyle iki yılda bir verilen Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü'nün 2004 yılındaki sahipleri İlber Ortaylı'nın da içinde bulunduğu jüri tarafından belirlenmiştir. 2009 yılında İzmir Kitap Fuarı'na katılmıştır. Millî Saraylar Daire Başkanlığının Dolmabahçe Sarayı'nda düzenlediği "Vefatının 150'nci yılında I. Abdülmecit ve dönemi" başlıklı uluslararası sempozyumun açılış ve kapanış oturumlarına katılmıştır.Ortaylı, ileri seviyede Almanca, Rusça, İngilizce,Fransızca, İtalyanca ve Farsça ve iyi seviyede Latince bilmektedir. Katıldığı bir televizyon programında bilgisayar kullanmadığını, başkalarının yanlış bilgilerle biyografisini yazdığını ve bundan büyük rahatsızlık duyduğunu dile getiren Ortaylı, orta seviyede Sırpça, Hırvatça, Boşnakça bildiği iddialarını yalanlamıştır.
- 1960 - Harp Okulu öğrencileri, Hükûmet aleyhine sessiz yürüyüş yaptı.
- 1979 - San Francisco, Kaliforniya'da Dan White'ın, Harvey Milk ve George Moscone cinayetlerinden minimum cezayı almasına karşı, "White Night Riots" (Beyaz Gece Ayaklanması) yaşandı.
- 1981 - Atatürk'ün 100. doğum yıl dönümü törenlerle kutlandı.
- 1983 - Avrupa Konseyi'nin, Avrupa medeniyetinin zenginliğini oluşturan kültürleri tanıtmak amacıyla düzenlediği sergilerden 18.'si İstanbul'da Anadolu Medeniyetleri Sergisi adıyla açıldı.
- 1991 - Hindistan Başbakanı Rajiv Gandhi öldürüldü.
- 1994 - Hac'da şeytan taşlama sırasında izdiham çıktı: Yedisi Türk olmak üzere 185 hacı öldü.
- 1996 - Örtülü ödenekten 5.5 milyar lira ile bazı kişi ve kuruluşları dolandırdığı öne sürülen Selçuk Parsadan, Balıkesir'in Altınoluk beldesinde yakalandı.
- 1997 - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Refah Partisi'nin Anayasa'nın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin odağı haline geldiği gerekçesiyle sürekli kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne dava açtı.
- 2004 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa değişikliğini onayladı ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) kaldırıldı.
- 2009 - İlk kez Avrupa kıtası dışında ,Şükrü Saraçoğlu Stadı'nda , UEFA Kupası adıyla sonkez oynanan karşılaşmayı Shakhtar Donetsk kazandı.
- 2017 - Fenerbahçe, Olympiakos'u yenerek EuroLeague şampiyonu oldu.
- 2020 - Diyanet İşleri Başkanlığı açıklama yaptı. "Kovid-19 salgını sebebiyle camilerimizde bayram namazı kılınamayacaktır."
- 1639 - Tommaso Campanella, İtalyan şair, yazar ve Platoncu filozof (d. 1568) İtalyan şair, yazar ve Platoncu filozof. Ütopya yapıtı Güneş Ülkesi (Latince başlığı: Civitas Solis, İtalyanca başlığı: La Città del Sole) ile ünlüdür.
- 1865 - Christian Jürgensen Thomsen, Danimarkalı antik çağ tarihçisi (d. 1788) Danimarkalı antik çağ tarihçisi. 1830'larda Danimarka Millî Müzesi'nde çalıştığı dönemde müze koleksiyonunu düzenlerken, buradaki objeleri hangi maddeden yapıldıklarına göre kategorilere göre ayırmıştır. Bu çabası sonucunda birbirinden ayrılan eserlerin kronolojik bir düzen içerisinde olduğunu saptayarak 1836'da Avrupa Tarih öncesini Taş Devri, Tunç Çağı ve Demir Çağı olarak üçe bölen ve Üç Çağ Sistemi olarak da bilinen sistemi ilk olarak ortaya atan kişidir.
- 1920 - Venustiano Carranza, Meksikalı siyasetçi (d. 1859) Meksikalı siyasetçi. Diktatör Porfirio Díaz'ın devrilmesini izleyen Meksika Devrimi'nin önderlerinden ve demokrasiye dönüş sonrasında yeni rejimin ilk devlet başkanıMuzaffer kuzey devrimci Anayasacı Ordu, Victoriano Huerta'nın karşı-devrimci rejimini (Şubat 1913 - Temmuz 1914) deviren Meksika Devrimi'nin ana liderlerinden biriydi ve daha sonra Huerta'nın ardından diğer devrimcileri de yendi. 1915'ten 1917'ye kadar devlet başkanı olarak Meksika'da iktidarda bulundu. 5 Şubat 1917'de yürürlüğe giren devrimci yeni Meksika Anayasası ile birlikte başkan seçildi ve 1920'ye kadar görev yaptı.Anayasacılar tarafından "Primer Jefe" veya "İlk Şef" olarak bilinen Carranza, bir askerden ziyade kurnaz bir politikacıydı. Francisco I. Madero'nun 1910 seçimlerinde Díaz rejimine meydan okumasını ve seçimleri geçersiz kılmayı ve Díaz'ı zorla devirmeyi içeren Madero'nun Plan de San Luis Potosí adı verilen planını destekledi. Madero tarafından kendi ülkesi Coahuila'ya vali olarak atandı. Madero Şubat 1913'te öldürüldüğünde, Carranza, Huerta'yı devirmek için tamamen politik bir plan olan Plan de Guadalupe'u tasarladı. Carranza, Huerta'ya karşı çıkan kuzey güçlerinin lideri oldu. Anayasacıları zafere taşıdı ve Meksika'nın başkanı oldu.
- 1935 - Jane Addams, Amerikalı toplumsal reformcu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1860) Amerikalı toplumsal reformcu, barış yanlısı ve kadın hakları savunucusudur. 1889'da, İngiltere'deki derneklerden etkilenerek Şikago'da kendisinin ve diğer sosyal reformcuların oturduğu, kentin yoksul semtlerindeki koşulları düzeltmek için çalışmalar yaptıkları bir kurum olan Hull House'u kurdu. Hull House, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki diğer toplumsal yardım merkezlerinin çoğu için bir model oluşturdu. Jane Addams 1919'da Barış ve Özgürlük İçin Uluslararası Kadınlar Birliği'nin başkanı oldu. 1931'de Nobel Barış Ödülü'nü Nicholas Murray Butler ile paylaştı.
- 1952 - John Garfield, Amerikalı aktör (d. 1913)Büyük Buhran döneminde New York'ta yoksulluk içinde büyüdü. 1930'ların başında Group Theatre (New York)'un önemli bir üyesi oldu. 1937 yılında Hollywood'a taşındı ve Warner Bros. şirketinin yıldızlarından biri haline geldi. Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi'nce tanıklığına başvuruldu. Komünist eğilim suçlamalarını isim isim reddetti ve aktif oyunculuk kariyerini sonlandırdı.
- 1965 - Geoffrey de Havilland, İngiliz uçak tasarımcısı (d. 1882) Kaptan Sir Geoffrey de Havilland, OM, CBE, AFC, RDI, FRAeS bir İngiliz havacılık öncüsü ve uzay mühendisiydi. Kurduğu uçak şirketi, şimdiye kadar yapılmış en çok yönlü savaş uçağı olarak kabul edilen Mosquito'yu üretti ve Comet, üretime giren ilk jet uçağı oldu.
- 1967 - Nurettin Baransel, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 7. Genelkurmay Başkanı (d. 1897)
- 1971 - Avni Dilligil, Türk oyuncu (d. 1908)Avni Dilligil, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında Hayfa şehrinde doğdu. Edirne Lisesi'nde ve ardından İstanbul Lisesi'nde okudu. Liseyi İstanbul'da bitirdikten sonra, 1927'de Şehir Tiyatroları'nda "Hamlet" oyununda rol alarak sanat hayatına adım attı. Uzun süre Şehir Tiyatrosu'nda oyunculuk yapan Avni Dilligil, Muhsin Ertuğrul ile aralarında geçen bir münakaşa üzerine Şehir Tiyatroları'ndan ayrıldı. Daha sonra Ses Opereti, Şehir Tiyatrosu (İzmir), Gençlik Tiyatrosu, Çığır Sahne, Halk Tiyatrosu, Avni Dilligil Tiyatrosu gibi toplulukları da kurmuş, Raşit Rıza Tiyatrosu, Türk Tiyatrosu, Bizim Tiyatroda görev almış, ayrıca 350'den fazla filmde de rol almıştı. 1941 yılında "Kahveci Güzeli" filmiyle sinemada yer aldı. 1950'de "Oğlum İçin" filmiyle yönetmenliğe başladı. Dört film senaryosu yazmıştır. Tiyatro çalışmalarının yanı sıra aralarında Nejat Uygur, Metin Serezli, Ayşen Gruda, Halit Akçatepe, Hulusi Kentmen gibi pek çok oyuncunun hocalığını yapmış ve geniş kitlelerce tanınmasına vesile olmuştur. "Tiyatroda demokrasi olmaz" lafı kendisiyle özdeşleşmiştir. 1933'te evlendiği ilk eşi Nezahat Tanyeri'den Erhan Dilligil, Belkıs Dilligil ile olan evliliğinden kendisi gibi oyuncu olan çocuğu Çiçek Dilligil ve Devlet Tiyatroları eski genel müdürü Rahmi Dilligil doğdu. Turhan Dilligil ve Aliye Rona'nın ağabeyidir. Kadıköy'de tiyatro kulisinde kalp krizi nedeniyle hayatını kaybeden Avni Dilligil, Karacaahmet Mezarlığı'nda defnedildi.1978 yılından beri adına "Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri" dağıtılmaktadır.
- 1973 - İvan Konev, Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1897)1916'da Çarlık ordusuna katıldı. Sovyet Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne ve Kızıl Ordu'ya girdi (1918). İç Savaş sırasında gerilla grupları örgütledi; Amiral Kolçak'ın önderliğindeki Beyaz Ordu'ya ve Japonlara karşı savaştı.[5] Bolşevik yönetimine karşı başlatılan Kronştadt Ayaklanması'nın (1921) bastırılmasında görev aldı. 1926'da Frunze Askerî Akademisi'nden mezun olarak askeri eğitimini tamamladı. Almanya'nın SSCB'ye saldırdığı Haziran 1941'de orduda general rütbesiyle görev yapan Konev; Alman kuvvetlerine karşı ilk karşı saldırıyı gerçekleştiren birliklere komuta etti. Nazi tank uzmanı General Heinz Guderian'ın Moskova'ya ilerlemesini uyguladığı taktiklerle engelledi (Aralık 1941). 1942 yazında, Stalingrad'ı kuşatma altında tutan Alman ordusunu takviye etmek için gönderilen büyük bir Alman birliğini durdurdu. Almanya'nın üçüncü yaz saldırısında (1943), Kursk Muharebesi'nın operatif ihtiyat kuvvetleri olan Step Cephesi komutanıydı. Kursk çıkıntısının güney kesiminde ilerleyen Alman kuvvetlerine karşı taarruza geçen Step Cephesi kuvvetleri burada Prohorovka Muharebesi'nde çarpıştı. Daha sonra Kızıl Ordu'nun Rumyantsev Harekâtı sırasında Step Cephesi'ne komuta etti. Bu harekât sırasında komutasındaki birliklerle Belgorod'un geri alınmasını sağladı. Ardından Voronej Cephesi kuvvetleriyle birlikte Harkov yönündeki taarruza katıldı. 58 bin kişilik bir Nazi ordusunun Korsun'da tuzağa düşürdükten sonra mareşalliğe yükseltildi (Mart 1944). Konev'in ordusu, savaş sırasında Alman ordularını ilk kez SSCB sınırlarının gerisine çekilmeye zorlayan ve Vistül Irmağını aşıp Polonya üzerinden ilk kez Alman topraklarına giren ordu oldu. Komutasındaki 1. Ukrayna Ordusu'yla Oder Irmağına doğru ilerledi ve burada Mareşal Georgi Jukov'un komutasındaki kuvvetlerle birleşerek Berlin'i ele geçirdi.Daha sonra Torgau'da General Mark Clark'ın komutası altındaki ABD birlikleriyle birleşti.Almanya'nın yenilmesinden sonra, önce Avusturya yüksek komiserliğine (1945), ardından da Jukov'un yerine Sovyet Kara Kuvvetleri'nin başkomutanlığına getirildi (1946-1950). Bundan sonra önemli askeri görevler üstlenen Konev 1955-1960 arasında Varşova Paktı kuvvetlerinin başkomutanı olarak görev aldı. 1961-1962 yıllarında Doğu Almanya'daki SSCB kuvvetlerinin başkomutanlığını yaptı. 1962'de bu görevden ayrıldıktan sonra da Savunma Bakanlığı'nda çalışmayı sürdürdü.
- 1983 - Eric Hoffer, Amerikalı yazar (d. 1902)Hoffer, 1902 yılında New York'ta Alman Yahudisi göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Daha beş yaşındayken annesini kaybetti. Altı yaşında bilinmeyen tıbbi sebeplerden dolayı kör oldu. On beş yaşında yine bilinmeyen sebeplerle görmeye başladı. Yeniden kör olabilme endişesiyle olabildiğince okumaya çalıştı. Hoffer, hayatı boyunca hiç eğitim almamıştır. Genç bir adamken her iki ebeveynini de kaybetti. Parasızlıkla mücadele eden ve silahlı kuvvetlere başvurusu tıbbi gerekçelerle reddedilen Hoffer, bir dönem intihara bile kalkıştı. Hayata tekrar tutunan Hoffer; işportada meyve satıcılığı, tarlalarda ırgatlık, maden işçiliği, dok işçiliği gibi çeşitli işlerde çalıştı. Bu süre zarfında okuduğu Montaigne'nin ünlü Denemeler kitabının etkisiyle yazmaya karar verdi. 1938 yılında Common Ground isimli dergiye gönderdiği mektup ilgi çekti. İş çevresinde karşılaştığı insanları gözlemledi ve hepsi de toplumsal hayatla ilgili kitaplarını yazmaya başladı. Kitle hareketlerinin psikolojik temelleri üzerine kaleme aldığı Kesin İnançlılar kitabı 1951 yılında yayımlandı ve kitap milyonlar sattı. 1945 yılında Amerika Başkanı Harry Truman tarafından başlatılan ve Amerika'nın en önemli ve de en yüksek sivil nişanı olarak bilinen Presidential Medal of Freedom ile 1983 yılında Ronald Reagan tarafından onurlandırıldı. 1964 yılında Kaliforniya'da bulunan Berkeley Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'nde danışmanlık görevine başlamış olan Hoffer, danışmanlık görevinin yanı sıra iş arkadaşlarına hiçbir şey bahsetmeden rıhtımdaki hamallık görevine devam etmeyi tercih etti.
- 1997 - Mustafa Ekmekçi, Türk gazeteci ve yazar (d. 1924) Konya'nın Hadim ilçesinde dünyaya geldi. Ortaöğrenimini Konya Lisesi'nde gördü ve buradan mezun oldu. Vatan, Ulus, Öncü, Milliyet gibi gazetelerde muhabirlik yapmaya başladı. Ardından Sadun Aren ve Behice Boran ile birlikte 1969 yılında Tüm adlı gazeteyi çıkarttı. Bu süreçten sonra Yeni Ortam ve Cumhuriyet gazetelerinde yazılar yayımladı. 1964 ve 1974 yıllarında ise "Türk Dil Kurumu Gazetecilik Ödülü"yle şereflendirildi. 12 Mart sonrasında Cumhuriyet gazetesinde "Ankara Notları" isimli yazılarından bir kısmını derleyerek "Gün Ola" adlı iki ciltlik bir eserde topladı. Ekmekçi 21 Mayıs 1997 tarihinde öldü. Sanatçının mezarı Ankara'daki Cebeci Asri Mezarlığı'ndadır
- 2000 - Barbara Cartland, İngiliz yazar (d. 1901)
- 2000 - John Gielgud, İngiliz oyuncu (d. 1904) Liyakat Nişanı ve Onur Madalyası sahibi, Emmy, Grammy, Tony ve Oscar ödüllü tiyatro ve sinema oyuncusu. Tarihteki en iyi İngiliz oyunculardan biri olarak kabul edilir.
- 2005 - Şevki Şenlen, Türk millî futbolcu ve spor yazarı (d. 1949)Şenlen; profesyonel futbol kariyerine 1960'ta, doğduğu şehir Ankara'nın takımlarından Ankara Demirspor'da başladı. İki sezon oynadığı takımdan 1971'de ayrıldı ve Eskişehirspor'a transfer oldu. Buradaki ilk sezonunda attığı 18 golle, 20 gollü Fethi Heper'in ardından ligin en golcü ikinci oyuncusu olurken; Eskişehirspor'un ligi ikinci sırada tamamlamasında büyük pay sahibi oldu. İki sezonun ardından ligin son şampiyonu Galatasaray ile anlaştı. 1975-76 sezonu başında Başbakanlık Kupası, sonunda ise Türkiye Kupası şampiyonlukları yaşadı. Aynı sezon ligde kaydettiği 11 golle takımın en golcü ismi oldu. 1977'de, Galatasaray'ın ligdeki en büyük rakibi Fenerbahçe'de oynamaya başladı. 1977-78 sezonunda Süper Lig'de, 1978-79 sezonunda ise Türkiye Kupası'nda şampiyonluğa ulaşan kadrolarda yer aldı. 1979-80 sezonu sonunda ise futbolculuk kariyerini sonlandırdı.
- 2008 - Cengiz Keskinkılıç, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı ve yönetmen (d. 1938)1954 yılında Şehir Tiyatroları kadrosuna giren Keskinkılıç, 49 yıl süreyle bu kurumda çalıştı. Birçok oyunda rol alan sanatçı, yaş haddi nedeniyle emekli olmasına karşın, 2006 yılına kadar tiyatroda konuk sanatçı olarak görev yaptı. Cengiz Keskinkılıç, bazı dizi filmlerde de rol alıp, seslendirme çalışmalarında bulunmuştur. Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde vefat eden sanatçı Zincirlikuyu'da defnedildi.
- 2013 - Antoine Bourseiller, Fransız komedyen, tiyatro ve opera yönetmeni (d. 1930)
- 2015 - César Boutteville, Fransız satranç oyuncusu (d. 1917)
- 2015 - Louis Johnson, Amerikalı bas gitarist ve müzisyen (d. 1955)
- 2018 - Anna Maria Ferrero, İtalyan oyuncu (d. 1934) İtalyan oyuncu. Oyuncu Roma'da doğdu. Ferrero, 1962'den ölümüne kadar Jean Sorel ile evliydi. Altı filmde Vittorio Gassman ile birlikte rol aldı: Lorenzaccio, King Vidor'un War and Peace, Kean, Gassman'ın yardımcı yönetmenliğini üstlendiği, Giovanni dalle bande nere, Le sorprese dell'amore, ve Il mattatore sayılabilir. Ferrero bu yapımlar dışında; The Violent Patriot, Bad Girls Don't Cry, ve Love and Larceny 'de rol aldı.İtalyan kadın oyuncu Anna Maria Ferrero 21 Mayıs 2018'de Paris'te 84 yaşında öldü.
- 2019 - Yavuz Özkan, Türk yönetmen, yapımcı ve senarist (d. 1942) Yavuz Özkan, 1962 - 1965 arasında Kütahya'daki bir madende işçi olarak çalıştıktan sonra 1966'da dergi yayıncılığına başladı. Bu dönemde hikâye yazmaya başlayan Özkan, Kocaeli Tiyatrosu'nun kurucuları arasında yer aldı. Özkan, 1970’li yıllarda kısa filmler çekerek ve film senaryoları yazarak sinemaya adım attı. 1978 ve 1979’da Türkiye işçi sınıfının mücadelesini "Maden" ve "Demiryol" filmleriyle beyaz perdeye taşıdı. Başrollerinde Cüneyt Arkın, Tarık Akan ve Hale Soygazi'nin yer aldığı Maden 1978 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülünü aldı. 1980’de Paris’e giden usta sanatçı, burada da bir Fransız kanalı için, "Sevgiliye Mektuplar" ve "Son Savaşçı" isimli iki televizyon filmi yazdı ve yönetti. Philippe Nuil'in yönettiği “Suyun Altındaki Ağaç”' filminde de oyuncu olarak kamera karşısına geçti. 1987'de Türkiye'ye dönen Yavuz Özkan, 1991 yılında iki arkadaşıyla birlikte Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı'nı (TÜRSAK) kurdu. Vefatına kadar Disiplin Kurulu üyeliğine devam etti.1995'te Z -1 Film Atölyesi'ni kuran Yavuz Özkan, sinemacılar, akademisyenler, felsefeciler, edebiyatçılar ve iletişimcilerden oluşan 33 kişilik bir kadroyla parasız sinema eğitimi vermeye başladı. Özkan, yaşamı boyunca aralarında "Filim Bitti", "Yengeç Sepeti", "Bir Kadının Anatomisi" ve "Hayal Kurma Oyunları" gibi yapıtların da bulunduğu toplam 44 film yönetti. Son filmi 2010'da senaryosunu da yazdığı "İstanbul'da Aşk"tı. Yavuz Özkan, 21 Mayıs 2019 tarihinde, saat 18.10’da, tedavi gördüğü hastanede organ yetmezliği nedeniyle öldü. Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.
- 2020 - Oliver E. Williamson, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1932) Amerikalı ekonomist. "İktisadî bakımdan firmaların kontrol ve işletilemesi, özellikle firmaların sınırları, analizi" konusunda yaptığı orijinal katkılarıyla 2009 yılında Elinor Ostrom ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.Piyasa ve piyasa-dışı karar vermeye, işletmeye ve hizmet sağlamaya dikkati çekerek, Williamson 1980'li ve 1990'lı yıllarda özel sektör ve kamu sektörü arasındaki sınırlar hakkındaki tartışmalara yüksek teorik seviyede çok etkili katkılar yapmıştır. İşlem görme maliyetlerine odaklanması ile Willamson her bir tek hal için tekrar tekrar ayrı ayrı yapılan pazarlıklarla ortaya çıkan kontratlarla ile ilişkilere-dayanan-özel olan kontratlar arasındaki farkı ortaya çıkartmıştır. Örneğin, bir elektrik üretici firmanın günlük veya haftalık doğal gaz taleplerini tekrar tekrar spot piyasa'ya giderek her satın alışta yeniden pazarlık yaparak sağlaması mümkündür. Fakat zaman geçtikçe, elektrik üreticisi belirli bir doğal gaz üreticisi ile devam eden bir ilişki kurması çok olasıdır. Williamson bu iki çeşit piyasa ilişkisinin incelenmesinin aynı teorik araçların kullanılması ile yapılmaması gereğini ve bu iki çeşit işlem görmenin kökünden farklı olması nedeniyle değişik analiz şekli kullanılması gerektiğini açığa çıkartmıştır. Williamson bir karar almak için "enformasyon çarpma etkileri" terimini ilk geliştiren incelemeci olarak kabul edilmektedir. Bu terim ile Williamson bir karar alınmakta iken istenilen ve kullanılan enformasyonun maliyetlerinin önceden tanımlaması zor olan halleri ve bunların önemini açıklamıştır. Karar verme sorununda "enformasyon çarpma etkileri" bulunan hallerde
« belirsizlik, fırsatçılık ve aynı zaman da sınırlı rasyonellik görülmesi çok olasıdır. Bu hallerde bir piyasa işlemi yapmak ile ilgili doğru bir kararın altında bulunması gerekli gerçek koşullar sadece bir veya birkaç tarafça bilinmektedir ve karşıda bulunan taraf ve taraflarca ekstra maliyetler yüklenilmeden bunların bilinmesi veya açıklanması çok zordur. Bu yüklenilmesi gereken maliyetlerin önceden tahmini bile imkansız olabilir. » (Markets and Hierarchies) Williamson "özel sektör işletmelerini çelişkilerin çözümlenmesi için yapılar olarak incelenmesini ön plan alan bir teori geliştirmesi" dolayısıyla bu ödüle layık görülmüştür. Williamson, Coase'in piyasaya dayanan organizasyon ile şirket şeklindeki organizasyonu ayrı şekiller olan inceleyen teorisini geliştirmiştir. Williamson bir piyasa içinde yapılan basit işlemlere karşıt olarak şirketler gibi hiyerarşik bir yapıya sahip olan organizasyonların değişik farklı idare ve kontrol yapıları olduğunu ve çelişki ve çatışmaları çözümlemek için yaklaşımlarının değişik olacağını önermiştir. Ayrıca bir pazar organizasyonu ile bundan değişik bir şirket organizasyonu arasında birçok melez şekiller de olabileceğini, örneğin taşeronculuk, imtiyaz sahipçiliği, ilişkiler ağı vb. göstermiştir. Bu alternatif hiyerarsik organizasyon şekillerinin çelişkileri çözümlemeye yaklaşımlarının da değişik olacağını açığa çıkarmıştır. 2009'da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi 10-milyon kron ($1.44 milyon) değerde ödülü ortaklaşa almak üzere Oliver E. Williamson ve Elinor Ostrom'ü seçmiştir. Bu ödülün verilme nedeni iktisadi sahiplilik, kontrol ve idare konusu üzerinde değişik çalışmalarıdır.
Kaynaklar: https://tr.wikipedia.org, https://www.tarihtebugun.org
