OLAYLAR:
- 1516 - Gazze Muharebesi gerçekleşti.
- 1898 - Pierre Curie ve Marie Curie, radyoaktif radyum elementini keşfettiler.
- 1918- İstanbul’u işgal eden İngilizlerin baskısı sonucu, Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin, İttihat ve Terakki’nin çoğunlukta olduğu Meclis-i Mebusan’ı feshetti.
- 1925 - Sovyet sinema yönetmeni Sergey Ayzenştayn'ın, Potemkin Zırhlısı adlı filmi gösterime girdi.
- 1930- Adana’da kurulan “Ahali Cumhuriyet Fırkası” hükümet tarafından feshedildi.
- 1937 - İlk uzun, sesli ve renkli çizgi film olan ve Walt Disney'in yapımcılığındaki, Pamuk Prenses ve Yedi Cücelerin galası yapıldı.
- 1948- İrlanda bağımsızlığını ilan etti.
- 1953- Serbest bölgeler kurulmasına ilişkin kanun TBMM’de kabul edildi.
- 1953 - Türk-Fransız Ticaret Antlaşması imzalandı; antlaşma hükümlerine göre Fransa, Türkiye'ye 100 milyon lira tutarında kredi açacak.
- 1958 - De Gaulle, Fransa'da 5. Cumhuriyetin Başkanı seçildi.
- 1959 - Farah Diba, muhteşem bir törenle, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ile evlendi.
- 1959 - İlk İlhan İskender Tiyatro Armağanı'nı, Nedret Güvenç ve Ulvi Uraz aldı.
- 1959 - Kim dergisi bir ay süreyle kapatıldı. Kim'in sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Şahap Balcıoğlu'na 16 ay hapis cezası verildi.
- 1961 - Londra'dan Tel Aviv'e giden İngiliz Havayolları British Airways'a ait yolcu uçağı, Esenboğa Havaalanı'ndan ayrılışından bir dakika sonra düşerek parçalandı: 26 ölü, 8 yaralı.
- 1963 - Kanlı Noel: Kıbrıslı Türklere karşı silahlı saldırılar başlatıldı.
- 1964 - İngiliz Parlamentosu, cinayet suçu için verilen ölüm cezasını kaldırdı.
- 1968 - Apollo 8, Ay yörüngesindeki görevleri için fırlatıldı.
- 1969- Konak’ta 6.Filo’nun gelişini protesto için oturma eylemi yapan kız öğrencilere ve geride ayakta bekleyen erkek arkadaşlarına polis coplarla saldırdı: 50 gözaltı. Cumhuriyet Alanı’nda basın açıklaması yapan Aşık İhsani, Aşık Fermani ve Aşık Kaçıran gözaltına alındı. Solcu öğrencilerin kaldığı İstanbul Kadırga Öğrenci Yurdu 300 toplum polisi, 150 sivil polis ve 40 jandarma ile sabaha karşı basılıp arandı. Polis, yurtta 4 adet molotof kokteyl ile bıçak ve sopalar bulunduğunu bildirdi. İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu, Yıldız DMMA aramasında ele geçen dürbünlü tüfeğin Deniz Gezmiş’e ait olduğunu ve Gezmiş’in “bütün anarşik faaliyetlerin tertipçisi olduğunu” iddia etti, Deniz Gezmiş tutuklandı. 69 deniz subayının bildirisiyle ilgili olarak 1 deniz subayı (Sarp Kuray) ve 2 sivil gözaltına alındı. Yapılan soruşturmalarda, bildiriye imza koyan tüm deniz subaylarının “bildirideki ifadeleri kendi düşüncelerine uygun bulduklarını” ifade ettikleri öğrenildi.
- 1969 - Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar istifa etti, yerine Şaban Yıldız seçildi.
- 1969- Meclis’te Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesi görüşülürken Adalet Partisi Balıkesir Milletvekili Osman Tarı, dini ve medeni nikahların müftülüklerce kıyılmasını istedi.
- 1971 - TL'nin değeri yeniden belirlendi: 1 dolar = 14 lira.
- 1971 - Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğine, Avusturyalı diplomat Kurt Waldheim seçildi.
- 1972 - Doğu Berlin'de iki Almanya arasında Temel Anlaşma imzalandı.
- 1973 - İstanbul'da Hacı Bekir'in Kadıköy, Karaköy, Beyoğlu ve Eminönü işyerlerinde grev başladı.
- 1977- Türk-İş’e bağlı Teksif Sendikası’nın yürüttüğü örgütlenme çalışmalarından ötürü, Adalet Partisi eski milletvekili Murat Bayrak’ın sahibi olduğu, ülkücü komandoların güvenliği sağladığı İstanbul Sancak Tül Fabrikası’ndan son 3 günde 100’e yakın işçi çıkarıldı.
- 1978 -Maraş’ta Endüstri Meslek Lisesi’nin TÖB-DER üyesi 2 öğretmeni kurşunlandı: Hacı Çolak öldü, Mustafa Yüzbaşıoğlu ağır yaralandı.
- 1978- Cibali Sigara Fabrikası işçisi ve DİSK/Gıda-İş Sendikası işyeri temsilcisi Sabahattin Çakmak sabah fabrika girişinde silahlı 4 ülkücü tarafından kurşunlanarak öldürüldü; yirmi bin Tekel işçisi eylem ve direnişlerle ne cinayet şebekelerine ne de işverenin kuklası sarı sendikalara boyun eğmeyeceklerini ifade etti.
- 1980- Ankara Baro Başkanlığı’na Prof. Dr. Muammer Aksoy seçildi.
- 1982- Ernest Mandel’in “Marksizme Giriş” adlı kitabını Türkçe’ye çeviren Marmara Üniversitesi Asistanı Şadi Ozansü hakkında ”komünizm propagandası”ndan 1980’de verilen ve Yargıtay’da bozulan 7.5 yıl hapis cezası tekrar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü ve beraatle sonuçlandı.
- 1985 - Konya Genelevi'nde çalışan kadınlar, kendilerini teşhir etmeleri yasaklanınca greve gittiler.
- 1986 - Şanghay'da toplanan 50 bin öğrenci demokrasi istedi.
- 1987 - Cumhuriyet döneminin 46. Hükümeti olan, İkinci Turgut Özal Hükûmeti kuruldu.
- 1988 - Lockerbie Faciası: Pan American World Airways'a ait Boeing 747 tipi yolcu uçağı, Londra-New York seferini yaparken, İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etti: 21 ülkeden 270 kişi öldü (yerde bulunan 11 kişi dahil).
- 1989 - Amerika Birleşik Devletleri, Panama'yı işgal etti.
.jpg)
- 1990- Lice Kaymakamlığı’na baskıları şikayet etmek için giden köylülere ateş açıldı, 1 kadın ve 1 çocuk öldü. Ateş açma emrinin Yüzbaşı Salih Eryiğit tarafından verildiği iddia edildi. HEP Genel Başkanı Fehmi Işıklar’dan Cumhuriyet Gazetesi’ne: “Lice kaymakamına dilekçe vermeye giden köylülere Yüzbaşı ateş açtırdı, 1 kadın ve 1 çocuk öldü.”
- 1990- 1983’de vatandaşlıktan çıkarılan ve itirazları Danıştayca reddedilen gazeteciler İnci ve Doğan Özgüden Türk hükümeti aleyhine Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nda dava açtı. Özgüden’ler açılan yüzlerce yıllık basın davaları nedeniyle 1971’de yurtdışına çıkmıştı. Belçika’da ”siyasi mülteci” statüsünde bulunan, 1975’den bu yana İnfo-Türk Yayınları’nı yürüten İnci (Tuğsavul)-Doğan Özgüden çifti, 1964 ve 1971 yılları arasında Akşam gazetesi ve Ant dergisi yöneticiliğinde bulunmuştu.
- 1991 - Rusya, Belarus, Ukrayna, Kazakistan, Moldova, Azerbaycan, Ermenistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan liderleri, bir araya gelerek, Sovyetler Birliği'ne son verdiler ve Bağımsız Devletler Topluluğu'nu (BDT) (Commonwealth of Independent States) kurduklarını açıkladılar.
- 1994- Malvarlığıyla ilgili basın toplantısında gayrimenkullerinin vergilerini zamanında ve eksiksiz ödediğini söyleyen RP Genel Başkanı Erbakan’ın, Ankara Aşağı Ayrancı’daki 2 dairesini beyan etmediği ve emlak vergilerini 20 yıl boyunca ödemediği ortaya çıktı.
- 1995 - Beytüllahim şehrinin kontrolü, İsrail'den Filistin'e geçti.
- 1998- Siirt’te 5 Aralık’ta yaptığı konuşmada okuduğu “Minareler süngü, kubbeler miğfer, camiler kışlamız, müminler nefer” şiirinden dolayı Diyarbakır DGM’de yargılanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan 10 ay hapis ve para cezasına çarptırıldı.
- 1999- Perpa’da 5 kişinin polis baskınında öldürülmesiyle ilgili “yargısız infaz” davasında 6 yıl sonra karar: Yargılanan 9 polisten 5’i 3 yıl 10 ay 20’şer gün hapis cezasına çarptırıldı.
- 1999 - Hakkında iki gıyabi tutuklama kararı bulunan, Şişli eski Belediye Başkanı Gülay Aslıtürk, Londra'da yakalandı.
- 2000- DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümetinin Af Yasa tasarısı, Cumhurbaşkanı Sezer’in veto ederek geri göndermesine rağmen Meclis’te bir kez daha kabul edilerek yasalaştı. Af Yasası’ndan ülkücü katiller de yararlanacak.
- 2000- Çanakkale Cezaevi’ndeki 158 mahpusun direnişi kırıldı: 4 ölü, 5’i ağır 26 yaralı. Ümraniye Cezaevi’nde yaklaşık 500 mahpusun direnişi ise sürüyor. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: “Hayata Dönüş operasyonlarında zayiat az, büyük bir başarı. Daha fazla zayiat olabileceği endişesiyle uyku uyuyamıyordum.” Adli Tıp Kurumu, Bayrampaşa Cezaevi’ndeki Hayata Dönüş operasyonunda ölen 12 mahkumdan 8’inin yanarak, 4’ünün kurşunla hayatını kaybettiğini açıkladı.
- -------------------------------------------------------------------------
- 2002- Irak savaşı hazırlıklarını sürdüren ABD, çölde askeri tatbikat gerçekleştirdi. Irak sınırına birkaç kilometre ötede yapılan tatbikatta görev alan binlerce asker, tank ve helikopter eşliğinde karadan işgal senaryosu uyguladı.
- 2004- Irak’ta Musul’daki ABD üssü Merez’e düzenlenen saldırıda en az 24 kişi öldü. Aynı gün, 20 Ağustos’ta Irak İslam Ordusu örgütü tarafından kaçırılan iki Fransız gazeteci (Christian Chesnot ve Georges Malbrunot) serbest bırakıldı.
- 2005- TÜSİAD ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in seçimlerde yüzde 10 barajını indirme önerisine CHP lideri Deniz Baykal, “düşük barajla etnik temelde bir siyasal yapılanma başlıyabilir” diye karşı çıktı.
- 2005- ABD’de Brooklyn Mahkemesi, ulaşım sektöründeki grev nedeniyle Ulaşım İşçileri Sendikası’na greve devam edilen her gün için 1 milyon dolar, sendikanın 34 bin üyesine ise gün başına iki günlük maaş kesme cezası verdi.
- 2005 - Birleşik Krallık'ta hemcinsler arasında medeni birliktelik yasallaştı. Elton John ve hayat arkadaşı David Furnish bu yasadan ilk yararlanan çift oldu.
- 2011- Kahramanmaraş Katliamı sonrası CHP’li İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı’nın istifasının ardından İçişleri Bakanı olan Hasan Fehmi Güneş: ”İstihbaratın oradaki cinayetlere, oradaki katliama katkı yaptığını düşünüyorum. Engel olmayı bırakın, MİT bizzat katkı yaptı.”
- 2012 - Maya takviminde 13. baktunun başlangıcı. (5200 yıl)
- 2013- Beşiktaş-Elazığspor maçında tribünlerde ayakkabılar çıkarıldı, “Her yer yolsuzluk, her yer rüşvet” sloganları atıldı. Rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarında ortaya çıkan ilişkilerin sorumluları ülke genelinde protesto ediliyor.
- 2017- Birinci Dünya Savaşı’nda 35 kişilik mürettebatıyla kaybolan Avustralya’nın ilk denizaltısı HMAS AE-1’in enkazı 103 yıl sonra Papua Yeni Gine açıklarında bulundu.
- 2017- Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, yeni Kudüs tasarısını görüşmeye başladı. Oylamaya 172 ülke katıldı. Oylamada 128 kabul, 9 ret ve 35 çekimser oy kullanıldı. ABD lideri Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan kararı yasa dışı olarak tanındı.
- 2020 - Jüpiter ve Satürn arasında büyük kavuşum yaşandı. Bu, 1623'ten beri iki gezegen arasındaki en yakın kavuşumdu.
.jpg)
DOĞUMLAR:
- 1401 - Masaccio, İtalyan ressam (ö. 1428)
- 1603 - Roger Williams, Protestan Püriten ilahiyatçı (ö. 1683)
- 1758 - Jean Baptiste Eblé, Fransız general ve mühendis (ö. 1812)
- 1788 - Adamo Tadolini, İtalyan heykeltıraş (ö. 1868)
- 1795 - Leopold von Ranke, Alman tarihçi (ö. 1886)
- 1799 - George Finlay, İskoç tarihçi (ö. 1875)
- 1815 - Thomas Couture, Fransız ressam ve resim öğretmeni (ö. 1879)
- 1840 - Namık Kemal, Türk şair (ö. 1888)
- 1917 - Heinrich Böll, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1985)
- 1918 - Kurt Waldheim, Avusturyalı politikacı ve devlet adamı (ö. 2007)
- 1920 - Alicia Alonso, Kübalı balerin (ö. 2019)
- 1937 - Jane Fonda, Amerikalı oyuncu
- 1940 - Frank Zappa, Amerikalı müzisyen (ö. 1993)
- 1942 - Hu Jintao, Çinli politikacı
- 1943 - İstemi Betil, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2011)
- 1947 - Paco de Lucia, İspanyol müzisyen (ö. 2014)
- 1948 - Samuel L. Jackson, Amerikalı oyuncu
- 1952 - Dennis Boutsikaris, Amerikalı oyuncu
- 1955 - Ali İpin, Türk tiyatro oyuncusu
- 1955 - Jane Kaczmarek, Amerikalı oyuncu
- 1957 - Cem Gürdap, Türk sinema oyuncusu (ö. 2007)
- 1965 - Cem Özdemir, Türk ve Çerkes asıllı Alman siyasetçi
- 1966 - Kiefer Sutherland, Amerikalı oyuncu
- 1967 - Miheil Saakaşvili, Gürcü-Ukraynalı siyasetçi ve hukukçu
- 1969 - Julie Delpy, Fransız oyuncu ve müzisyen
- 1973 - Karahan Çantay, Türk model ve oyuncu(ö:07/03/2021)
- 1976 - Sedat Kapanoğlu, Türk bilişimci ve Ekşi Sözlük'ün kurucusu
- 1977 - Emmanuel Macron, Fransız bankacı, bürokrat ve siyasetçi
- 1983 - Steven Yeun, Koreli-Amerikaı aktör
ÖLÜMLER:
- 72 - Havari Tomas, İsa'nın on iki havarisinden biri
- 1375 - Giovanni Boccaccio, İtalyan yazar ve şair (d. 1313)
- 1863 - Giuseppe Gioacchino Belli, Romalı şair (d. 1791)
- 1882 - Francesco Hayez, İtalyan ressam (d. 1791)
- 1933 - Knud Rasmussen, Kuzey kutbuna ilk ulaşan Danimarkalı kâşif ve etnolog (d. 1879)
- 1943 - Mahmut Esat Bozkurt, Türk akademisyen ve devlet adamı (d. 1892)
- 1945 - George S. Patton, Amerikalı asker ve II. Dünya Savaşı'nda ABD Ordusu generali (d. 1885)
- 1964 - Carl Van Vechten, Amerikalı yazar ve fotoğrafçı (d. 1880)
- 1970 - Elyesa Bazna (Çiçero), Arnavut asıllı Türk casus (d. 1904)
- 1991- Genel-İş Sendikası’nın kurucusu ve başkanı (1962), Türk-İş Y.K.üyesi (1964), DİSK Genel Başkanı (1977-1980 ve 1991), CHP (1977) ve SHP (1987) milletvekili Abdullah Baştürk, geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu 62 yaşında yaşama veda etti. Genel-İş Sendikası Genel Başkanı ve Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC) Yönetim Kurulu üyesi de olan Baştürk için 24 Aralık’ta onbinlerin katıldığı bir cenaze töreni yapıldı. Baştürk, 12 Eylül 1980 darbesi sonrası DİSK Davası’nda 4 yıl tutuklu kalmıştı.
- 1992 - Stella Adler, Amerikalı oyuncu (d. 1901)
- 2010 - Enzo Bearzot, İtalya'yı şampiyonluğa taşıyan teknik direktör (d. 1927)
- 2014 - Billie Whitelaw, İngiliz aktris (d. 1932)
(derleyen: mstfkrc)
