Kuryelerin isyanı - Dilan Esen / BİRGÜN
Trendyol Go’da çalışan esnaf-kuryelerin isyanı ülkenin sokaklarını turuncuya boyadı. Maslak’taki genel merkez önünde dün yine bir araya gelen motokuryeler, “Hakkımızı istiyoruz” diyerek tepki gösterdi.
İstanbul’da kontak kapatan Trendyol GO kuryelerinin eylemi ülkeyi sardı. Şirket yetkilileri tarafından açıklanan sefalet zammına tepki gösteren motokuryeler, dün yine Maslak’taki genel müdürlüğün önüne giderken Kocaeli, İzmir ve Ankara’da da eylemler yapıldı.
Düşük ücretlerden çalışma saatine, güvencesizlikten her an ölüm riskine motokuryeler, esnaf kurye modelinin maruz bıraktığı sorunlarla boğuşuyor. Geçen yıl yükselen motokurye eylemlerinin ardından bu yıl da kötü çalışma koşulları esnaf-kuryeleri isyan ettirdi. İki gündür eylem yapan motokuryeler, “Safımızı biliyoruz” dedi.
CEFAYI BİZ ÇEKİYORUZ
Eylemlere katılan esnaf-kurye Anıl Alkan, BirGün’e sorunlarını ve yaşadıklarını anlattı. Esas sorunun esnaf-kurye sisteminden kaynaklandığına değinen Alkan, “Esnaf kuryelik diye bir sistemle çalışıyoruz. Beşiktaş’ta bir lokantanın sahibiyiz sanılıyor. Böyle bir surum söz konusu değil. Her zaman 25 bin TL para kazanıldığı söyleniyor ama böyle bir durum yok aslında temel sorunumuz bu ama konu buraya gelemiyor. Esnaf-kurye sistemiyle Trendyol’un iş ortağıyız sanılıyor. Ama bu ortaklıkta cefayı çeken oluyoruz, sefa kısmı Trendyol’a kalıyor” dedi. Trendyol’un yüzde 400 oranında kâr elde ettiğini aktaran Alkan, şöyle devam etti: “Buradan bize düşen pay, yok denecek kadar az. Şu andaki tek konumuz rakamlar da değil. Risk altında çalışan bir işkoluyuz. 14-15 saat çalıştığımı biliyorum. Böyle olduğunda da kelle koltukta çalışmış oluyoruz. Ortaklık olarak anlatıyorlar ama bu büyük rakamların gerçeğinde şu var, vergisi, benzini, motosikletin bakımları, kazalarında Trendyol bize 5 kuruş vermiyor. Sorumluluktan kaçıyorlar. Modern kölelik dediğimiz aslında bu. Herkes safını bilecek gibi bir vaziyet yaratmış olduk.”
Haftalık 45 saatin yanında ‘kazandıran’ ya da ‘alevli’ saatlerde mola haklarının bile olmadığını ve çalışmak zorunda olduklarını belirten Alkan, şunları dile getirdi: “İstediğin kadar çalışmak ortadan kalkıyor. 23 saat zorunlu kısmı 18’e düşürmek istiyoruz. Önümüz kış, kar tatillerinde valilik motokuryelerin çıkmasını yasaklıyor. Bu dönemde bir ücret verilmesini istiyoruz. Bonusu almaya çalışmak risk ve kazaya sebebiyet verebilecek durumlar oluşturuyor. Sürekli ve örgütlü bir mücadeleye ihtiyacımız var. Esnaf-kuryeyiz sendikalaşmak pek mümkün olmuyor ama bunu da fiilen yapıyoruz.”
***
KURYELERİN 18 TALEBİ
Motokuryelerin talepleri şöyle:
•10 saatlik emeğin karşılığı 30 paket atarak 1300 TL olacak.
•Alevli saatler zorunluluğunun kaldırılması. Mola hakkı. Alevli saatlerin 18 saate çekilmesi.•Mağaza ile müşteri mesafesinin toplam 4 km olması.
•Açılış bonusunun 20 siparişten 14 siparişe düşmesi.
•Bonus barem kademesinin düşürülmesi.
•Asansör olmayan binalarda kat çıkma zorunluluğunun en fazla 5 kat olması.
•Trendyol kuryesi olunduğuna dair özel kimlik belgesi verilmesi.
•AVM’lerden alınan ve teslim edilen siparişlere ekstra ücret ödenmesi.
•Mağaza ve müşteriye olan yürüme mesafesinin maksimum 300 metre olması.
•Mağaza ve restoranlardan bekleme süresinin maksimum 10 dakika olması.
•Mağaza ve restoranlardan alınan siparişlerin zarar görmesi ve bozulması durumunda slotların kapatılmaması.
•Genel merkezdeki müşteri temsilcilerinin eğitilerek yetkilendirilmesi.
•Sipariş motokurye üzerine atandığı zaman müşteri ve mağaza kaynaklı sipariş iptallerinde, iptal olan siparişin bonusa yansıtılması.
•Sipariş atandığı zaman mağazaya olan mesafenin en fazla 2 kilometre olması.
•Gidilecek yerlerin adresinin eskisi gibi uygulamada görünmesi.
•İş Kanunu hükümleri ve ilgili mevzuat uyarınca işbu talepler sebebiyle hiçbir Trendyol kuryesinin işten çıkarılmaması.
•İşe alımların 6 ay süreyle yapılabilmesi ve Trendyol kuryelerine işe alım yapılacağının bildirilmesi.
•Özel sağlık sigortasını Trendyol kuryelerinin karşılamaması, Trendyol’un özel sağlık sigortasını ödemesi. /././
Bursa’da Trendyol GO kuryeleri kontak kapattı (EVRENSEL)
Trendyol GO kuryeleri, şirket yetkilileri tarafından açıklanan sefalet zammına tepki göstererek Bursa’da kontak kapattı.
Trendyol GO kuryeleri düşük zamma karşı bugün Bursa’da kontak kapattı. Yaklaşık 300 motokurye, şirketin Odunluk’taki merkezi önünde taleplerini bildirdi.
Bağlarbaşı Mahallesi’nde toplanan ve farklı bölgelerden katılımlarla yaklaşık 300 kişilik konvoy oluşturan motokuryeler, Odunluk’ta bulunan Trendyol GO ofisinin önüne geldi.
Şirketin motokurye ücretlerine yaptığı düşük zam oranını protesto eden kuryeler, koşullarının iyileştirilmesini ve paket başı ücretlerinin artırılmasını talep etti. Kuryelere, Trenyol GO yetkilisi 10 kişiden oluşan temsilcilerini seçmelerini ve taleplerini iletmelerini istedi.
“EYLEM YAPACAKLARIN LİSTESİ BENDE GELENİN ÇANTASINI SÖKÜP GÖNDERMEZSEM NAMERDİM DEMEDİNİZ Mİ?”
Kuryelerle görüşen Trenyol GO yetkilisi, “Burada yarattığınız şeyle uzun yıllardır burada çalışıp ekmek kazandığınız yere zarar veriyorsunuz. Ben sahaya çıktım, bir çoğunuzla konuştum. Bugün bunu yaparak dün konuştuğumuz ve size verdiğim bazı sözlere, bana tanımadığınız süreye ihanet ediyorsunuz. Bunu yakıştırıyor musunuz? Ben alt tarafı kuryesiniz demişim, yapın eyleminizi göreyim demişim, bunu ispatlayın göreyim” dedi.
Sabah şirket yetkilisinin kendisini aradığını söyleyen bir Trendyol GO kuryesi, “Eylem yapacaksınız dediniz, ben eylem değil memnuniyetsizlik dedim. Siz bana eylem yapacakların listesi bende, gelenin çantasını söküp göndermezsem namerdim demediniz mi?” diye sordu.
Şirket yetkilisinin böyle bir şey söylemediğini iddia etmesi üzerine kuryeler ise konuşmanın ses kaydı olduğunu söyledi.
Trendyol motokuryeleri kontak kapattı: 'Hakkımızı istiyoruz!' (PATRONLARIN ENSESİNDEYİZ-SOL)
Direnişe geçen Trendyol motokuryeleri bugün kontak kapatarak şirketin merkez binası önünde toplandı. Kuryelerin eylemleri ve mücadelesi diğer kentlere yayılıyor.
İstanbul'da birçok şubeden bir araya gelen Trendyol Go motokuryeleri dün akşam şirketin Maslak'taki genel merkezinde hakları için toplanmıştı.
Patronların Ensesindeyiz Ağı avukatlarıyla birlikte hazırladıkları talep listesini şirket avukatına ileten motokuryeler bugün çalışmayacaklarını duyurarak şirket yöneticileriyle görüşmek üzere Maslak'taki Trendyol Go önünde bir araya geldi.
Çok sayıda ilçeden toplanan motokuryeler "Şartların iyileştirilmesini, insani şartlarda çalışmayı istiyoruz" dedi. Taleplerini madde madde sıralayan kuryeler belirledikleri 10 işçi temsilcisini yöneticilerle görüşmek üzere şirket merkez binasına gönderdi.
'Mücadelenin başlaması Ankara ve İzmir'deki işçileri de hareketlendirdi'
Dün gece ve bugün Maslak'ta devam eden direnişte motokuryelerin yanında bulunan Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite Üyesi ve PE Genel Koordinatörü Selahattin Kural, işçilerin direnişinin ilk anından itibaren yanında olduklarını belirterek şu açıklamada bulundu:
"Motokuryeler şirketin önerdiği zam talebini kabul etmediler. Dün akşamdan bu yana PE ağı olarak kurye arkadaşlarla bir araya geldik, avukatlarımızla talepler oluşturduk. Bu talepler dün ilk kez patrona iletildi, patron avukatı karşımıza çıktı. Bugün işçiler çok daha kararlılar, taleplerini on kişilik bir temsilci heyetiyle patrona ilettiler. Mücadele devam ediyor, İstanbul'da bu mücadelenin başlaması Ankara ve İzmir'deki işçileri de hareketlendirdi. İnanıyoruz ki Trendyol işçileri kazanacaklar. Demet Mutlu işçilerin haklarını vermeden sıcak yuvasında oturuyor olabilir. Ama kuryeler bu kış günü çocukları ve aileleri için bu mücadeleyi sürdürüyor. Elbette kazanacaklar."
'14-16 saat çalışan arkadaşlarımız var'
Direnişteki bir motokurye "14-16 saat çalışan arkadaşlarımız var. Sakatlanıp ölenler oluyor. Asgari ücret zammının da gerisinde kaldık. Kazancımız mevcut fiyatlarından altına geliyor aslında ama yetkililer öyle olmadığını söylüyor. Burada bekliyoruz, hakkımızı istiyoruz" diye konuştu. Başka bir işçiyse, "3 ay önce aldığımız parayı bize zam diye vermeye çalıştılar. Bizi işten çıkarmakla tehdit ediyorlar. Ama burada boşu boşuna toplanmadık. Hakkımızı alana kadar buradan ayrılmayacağız" dedi. PE Motokurye Dayanışma Ağı da hakları için direnen motokuryelere çorba dağıttı.
/././
İzmir’de Trendyol Go işçileri kontak kapattı: Taleplerimiz kabul edilsin (Dilek OMAKLILAR-Evrensel)
Trendyol GO kuryeleri, şirket yetkilileri tarafından açıklanan sefalet zammına tepki göstererek İzmir’de kontak kapattı. Koşullarının iyileştirilmesini ve paket başı aldıkları ücretlerin artırılmasını isteyen Trendyol Go kuryeleri İzmir’deki tüm bölgelerden kortej olarak yola çıkarak Bornova’daki merkez ofise geldi.
Yaklaşık 350 kurye eylem yaparken, burada yetkiliyle görüşerek taleplerini iletti. Yetkiliye taleplerinin karşılanması için pazartesi gününe kadar süre veren kuryeler, talepleri karşılanmazsa pazartesi günü daha güçlü bir şekilde alana çıkacaklarını söyledi.
“CANIMIZI ORTAYA KOYUYORUZ”
Buca bölgesinde çalışan bir kurye, “Biz kazançlarımızın daha çok olması ve canımız tehlikede olduğu için eylem yaptık. Çünkü bonus meselesi var ve birçok arkadaşımız bu yüzden kaza geçirdi, çalışamıyor. Bir güvencemiz yok. İstanbul ile hemen hemen aynı haklara sahip olmak istiyoruz. Kazandıran saatleri 24 saate çıkarıldı, eskisi gibi 18 saate düşürülsün istiyoruz. 30 pakete en az 1300 lira kazanılmasını istiyoruz. Para kazanmak istiyoruz çünkü canımızı ortaya koyuyoruz. Bunların bir an önce düzeltilmeli. Taleplerimiz iletildi çözülmesini bekliyoruz” dedi.
Buca’dan bir başka kurye, “İstanbul başlattı biz de devamını getirmek istiyoruz. Her gün canımızı ortaya koyuyoruz ve çok az kazanıyoruz. Biz de emek veriyoruz, şirket yüzde 400 büyüyor ama biz küçülüyoruz. Hayatıma giren her şeyin fiyatı artıyor ama iş gücümün fiyatı artmıyor. Bunu istemiyoruz. Şu an görüşmeler sürüyor” diye konuştu.
“SÜREKLİ HIZLANMAK ZORUNDAYIZ, SONRA İŞ KAZALARI…”
Bir başka kurye de “Kademe kademe bonusların kalkmasını istiyoruz. Çünkü bonusları kovalamak için o paraları kazanmak için sürekli çalışmak zorundayız. 15 saat çalışıyoruz. Bir tane paket kalıyor 200-300 lira para oynuyor. Onu kazanmaya çalışıyoruz. Sürekli hızlı kullanmaya çalışıyoruz. Organlarını kaybeden var, ayağından sorunlar yaşayan var. Bir sürü iş kazası yaşayan var. Biz tek tipe dönmek istiyoruz. Bu bonusların kalkmasını istiyoruz. Derdimiz o. Saatlerden yana sorun yaşıyoruz” diye ekledi.
“KOŞULLARIMIZ DAHA DA KÖTÜLEŞTİ”
Bir yıldır aktif olarak çalıştığını anlatan bir başka kurye ise koşullarının geçen yaza göre daha kötü olduğunu söyledi. Kurye, “Önce zammı geri aldılar sonra bize 2023'ün ilk ayında bize ısıtıp sundular. Bizim kazandığımız zamdan bile yüzde 25 aşağıda. Şu an biz sadece yakıt, Bağ-Kur, motorun sigortası parası, kendi yemeğimiz ve ihtiyaçlara verdikten sonra bize çok az para kalıyor. Bizler 8 saat çalışıp evlerine giden insanlar değiliz maalesef, 10-13 saat çalışıyoruz. Bazen 16 saat çalıştığımız oldu. Haklarımızın daha iyi olacağını düşünüyoruz” dedi.
“EŞİTLİK İSTİYORUZ”
“Akşam 40 paket attıysa onun parasını alıp gitmek istiyoruz. 40 atınca 45’te bonus var deyip onu almaya çalışıyoruz. Bonus paket sayılarını yükseltiyorlar. Biz bunu istemiyoruz. Biz hakkımızı istiyoruz, eşitlik istiyoruz kısacası” diyen başka bir kurye ise bonus meselesinin çözülmesini istedi.
“BİRBİRİMİZLE DE YARIŞIYORUZ…”
Bir başka kurye, “Ölüm riskimiz var. Bonusa yetişmemiz de kazalara neden oluyor. Evimize ekmek parası götürmek için. Biz yavaş gidersek sistem bizi beslemiyor. İşverenler bazı müşteri temsilcilerin bazıları da oturduğu yerden ahkam kesmesi bizi üzüyor. Bazen muhatap bulamıyoruz. Artık isteklerimizi çözemiyoruz. Evli olanlar, çoluğu çocuğu olan, kız arkadaşı olan var, vakit ayıramıyoruz. Ben gün içinde annemi arayamıyorum. Bir sigara içemiyorum. Paket geldi hazırsa götürmek zorundayız. Tamam teslim edelim ama o süre kısıtlaması ve ayrıca birbirimizle yarışıyoruz. Sosyal hayatımız bitmiş durumda” dedi.
“ÇOK KAZANIYORLAR ALGISI YANLIŞ”
“Çok kazanıyorlar diyorlar; bizim ülke genelinde 45 saat ya çalışma süresi; biz 65 saat çalışıyoruz” diyerek bu algının yanlış olduğunu söyleyen diğer bir kurye ise, “Nasıl hakkımızı istemeyelim? Uzun saatler kazancın içinde benzini var, Bağ-Kur var, ki Bağ-Kur 3300 oldu, hepimiz ayrı evlerde kalıyoruz, ev kiralarımız arttı. Birçok masrafımız var. Bu çok yanlış bilgi. Kimseyle iletişim kuramıyoruz. Ailemi göremiyorum” diye konuştu.
“18-24 PAKET ATAN BİR KURYE ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA KAZANIYOR”
“Esnaf kurye olduğumuz için Bağ-Kur, muhasebeci ücreti, motor vergisi gibi sabit ödemeler yapıyoruz. Bir kuruş kazanmasak bile 3 bin 500 liraya yakın Bağ-Kur ödüyoruz ve diğerlerini de ödememiz gerekiyor. Motor vergisi, gelir vergisi bunlar yüzde 300 oranında arttı bize sunulan zam yüzde 30 oranında. Tredyol bizi uzun saatler çalıştırıp ondan sonra kayda değer ücret kazanabilmemizi sağlıyor. 8-10 saat çalışıp evimize gittiğimizde asgari ücretin bile altında kazanmış oluyoruz çünkü kampanya sistemi hem kuryeyi daha hızlı ve fazla çalışmaya zorluyor hem de düşük paket attığımızda kampanyaları kaçırdığımız için gelirimiz düşüyor. 18-24 paket atan bir kurye asgari ücretin altında kazanıyor. 60-70 paket atarsak ancak para kazanabiliyoruz, bu da her gün mümkün olmuyor” diyerek yaşadıklarını anlatan kurye, çalışma koşullarının düzeltilmesini talep etti.
