Limak-İC Holding’in mahvettiği Akbelen Ormanı ile ilgili iktidara skandal bir mektup gönderdiği ortaya çıktı. Mektupta, “Direniş ve davalardan zarara uğradık. Zeytinlikler de verilmiyor. Bunlar olmazsa işi bırakırız” resti çekildi. İlgili kamu kurumları talebi yersiz buldu. Ama iktidar, zeytinlikleri de kapsayan bölge için hem kamu yararı kararı aldı hem de şirketlere aktarılacak kamu kaynağını yüzde 50 artırdı.
Akbelen Ormanı’nı katleden Limak-İC Holding ortaklığı iktidara, davalar ve direnişler sebebiyle zarara uğradıklarını bildiren bir mektup yazdı. Zararlarının giderilmesini istediler. Ayrıca zeytinlik alanlar da kendilerine verilmezse, üretimi sonlandıracakları restini çektiler. İlgili kamu kurumları talepleri yerinde bulmadı. Ancak iktidar sinsice adımlar atıp, hem şirkete milyonlarca liralık ek kamu kaynağı aktarılmasının hem de zeytinliklerin gaspının önünü açtı.
Akbelen Ormanı katliamına karşı gönüllüler ve yöre halkı uzun süredir direniyor. Kamuoyundan da büyük destek buluyor mücadeleleri. Ancak her gün bir skandalın patladığı ülke gündemi yüzünden Akbelen’de dönen yeni oyunlar, kamuoyunun gözünden kaçırılıyor. Nasıl mı?
***
Akbelen bölgesinde Haziran 2024’te ilginç bir gelişme yaşandı. Limak ve İC Holding’in ortak olduğu YK Enerji, faaliyetlerini aniden durdurdu. Kimsenin anlam veremediği olayın perde arkası bir ay sonra, bürokrasiden sızan bir mektupla ortaya çıktı.
YK Enerji, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na “Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerine İlişkin Yaşanan Hukuki ve Fiili İmkansızlıklar” başlığıyla bir mektup gönderdi. Peki neler yazıyordu mektupta?
23 Aralık 2014 tarihinde imzalanan ve santrallerin işletme hakkını kendilerine veren sözleşme ile beş ayrı linyit madeni ruhsat alanının da devredildiği hatırlatılıyordu. Maden sahasının bir kısmının, “zeytincilik mevzuatı nedeniyle kamulaştırılamadığı” belirtiliyordu. Ayrıca Akbelen Ormanı için tanınan ağaç kesme iznine karşı açılan dava ile Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri’nin çevre izin ve lisanslarının iptali talebiyle açılan davalar sebebiyle ek maliyetler çıktığı, bunların yüzünden sözleşme yükümlülüklerini yerine getiremeyecekleri ileri sürülüyordu.
Yani YK Enerji, “zeytinliklere dokunamıyorum, ayrıca bana direniş ve davalar nedeniyle ek kaynak aktarın” diyordu. Bu olmazsa sözleşmeyi feshetme tehdidinde bulunuyordu. Şirketin talepleri arasında “azami uzlaştırma fiyat mekanizmasının” revize edilmesi de vardı. Ve bunları görüşmek üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, EÜAŞ, EPDK ile toplantı talep ediliyordu. Talepler incelendi, EÜAŞ ve Özelleştirme İdaresi’nin sözleşme kapsamında üzerlerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdikleri tespit edildi. Mektup EPDK’ya da gönderilmiş olmasına rağmen, söz konusu kurumun olayla bir ilgisi yoktu.
Sonrasında neler oldu?
SEÇİMDEN ÖNCE GÖZ BOYADILAR
Aslında mektuptan önce bir adım atılmıştı. Hatırlanacağı üzere 11 Mart 2024 tarihli Resmi Gazete’de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası ile linyit çıkarmak amacıyla Akbelen bölgesindeki 190 adet parsel için acele kamulaştırma kararı yayımlanmıştı. Ancak 31 Mart’taki yerel seçimleri düşünen iktidar, kararı üç gün sonra iptal etti. Ne var ki bu iptal kararı tam bir göz boyamaydı.
Nitekim seçim geçti ve mektuptan sonra tam da şirketin isteğine uygun olarak, mevzuata aykırı biçimde 16 Temmuz 2024 günü, Maden Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Akbelen bölgesindekiler de dahil 242 bin 40 dönümlük alan için “kamu yararı kararı” aldı. Burada zeytinli tarım arazileri, zeytinlikler, tarım arazileri ve yerleşim yerleri yer alıyor. Böylece acele kamulaştırmanın önü açılmış oluyor.
Tabi şirket lehine yapılanlar bununla da bitmiyor. Şirketin “zararımı tazmin edin” talebi için de bir adım atılıyor. Ve yine maliyet bize yıkılıyor. “Kamu yararı kararı” alınmasından dokuz gün sonra, 25 Temmuz 2024 günü Resmi Gazete’de Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlandı. Yönetmeliğe bir “geçici 2’inci madde” eklendi. Şöyle deniliyor maddede: “Kapasite mekanizması için 2024 yılı içerisinde ek bütçe tahsis edilmesi halinde, tahsis edilen bütçenin tamamı yerli kömür ve doğalgaz santrallerine dağıtılacaktır.”
AKTARILACAK EK KAYNAK YÜZDE 50 ARTIRILDI
Bu madde ile kapasite mekanizması ödeneği hesaplanırken kullanılan sabit maliyet bileşeni yerli kömür için MWh başına 300 liradan 450 liraya yükseltildi. Böylece milyonlarca liralık bir ek kamu kaynağının daha Limak-İC Holding ortaklığına aktarılmasının önü açıldı.
Oysa herhangi bir ek bütçe sağlanmayan 2023 yılında dahi Kemerköy Termik Santrali’ne yapılan kapasite mekanizması ödemesi 340 milyon 432 bin 626 liraydı. Yeniköy Termik Santrali için ise 115 milyon 348 bin 215 lira ödendi. YK Enerji’ye yalnızca kapasite mekanizması adı altında 2023 yılında aktarılan toplam para 455 milyon 780 bin 842 lira oldu. 2018-2024 arası ödenen para ise korkunç. Tam 1 milyar 364 milyon 666 bin 135 lira. YK Enerji ise mektubunun ekine iliştirdiği bir bilanço ile şirketin yakıt kaynaklı zararının 1.9 milyar lirayı bulduğunu ileri sürüyor.
***
Özetle bu mektup özelleştirilen enerji hizmetlerinin çöktüğünün de yeni bir kanıtı. Milyarlarca lira kamu kaynağı aktarılan şirketler sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmedikleri halde, yeni bahanelerle ve iktidarla kurdukları ilişki sayesinde kamuyu soymaya devam ediyorlar. Normalde YK Enerji’ye, kendisinin de itiraf ettiği gibi yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle kamu tarafından el konulması gerekirken iktidar ise bütçeden bu enkazı ayakta tutmak için sürekli yeni kaynak aktarmayı sürdürüyor.
Bahadır Özgür / duvaR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder