“Yerli silah sanayi” ve savaşın ekonomi-politiği - FATİH YAŞLI

24 Aralık 2017’de çıkarılan 696 sayılı KHK, gayet haklı olarak, bir iç savaş düzenlemesi olarak görülen “sivillere cezasızlık” üzerinden kamuoyunda tartışılmıştı, oysa içinde çok sayıda kritik düzenlemeyi barındıran bu KHK’de üzerinde yeterince durulmayan bir hüküm vardı.

696 sayılı KHK ile Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve Savunma Sanayi İcra Komitesi, Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınarak doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı ve her ikisinin de artık Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanmasına karar verildi. Buna ek olarak, Komite’ye, “TSK için Stratejik Hedef Planı’na ve Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü için İçişleri Bakanlığı’nın güvenlik önceliklerine göre temini gerekli olan modem silah, araç ve gereçlerin üretimi, yurt içinden veya gereği halinde yurt dışından tedariki hususunda” karar alma yetkisi verildi. Bu ise silah üretim ve alımında Cumhurbaşkanlığı’nın tek karar alıcı merci olması anlamına geliyordu. 

Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na ilişkin yapılan düzenlemelerle ise personel atamasından, sözleşmeli personel alımına, ihale sözleşmelerinin yapılmasından ihale yapılacak firmanın seçimine kadar olan bir genişlikte bütün yetkiler Cumhurbaşkanlığı’na devredildi. Böylelikle Saray, devletin güvenlik aygıtı üzerindeki kontrolünü artırırken milyarlarca dolarlık bir fonun yönetimini de tek başına üstlenmiş oldu.

KHK sonrası ilk toplantısını bundan üç gün önce yapan Savunma Sanayi İcra Komitesi’nden toplantı sonrası yapılan şu açıklama, meseleyi gayet net bir şekilde özetliyordu: 

“Toplantıda, ‘Zeytin Dalı Operasyonu’nda ordumuzun ve güvenlik güçlerimizin gücüne güç katan yerli ve milli sistemlerimize yenilerini eklemeye yönelik projeler gözden geçirilerek yeni kararlar alınmıştır. Toplam 9.4 milyar dolar (36 milyar TL) bedeli olan 55 projenin değerlendirildiği toplantıda, savunma sanayini geliştirme, güçlendirme ve destekleme amaçlı muhtelif yatırım ve iyileştirme faaliyetleri de gözden geçirilmiştir.”

“Yerli silah sanayi” mevzu ile Türkiye’nin yeni rejimi arasındaki ilişki sadece bu son düzenlemeye bakarak anlaşılamaz kuşkusuz. Odaklanmamız gereken yerlerden birincisi iktidar-büyük sermaye ilişkisi. Son on beş yılda daha önceki hiçbir iktidar döneminde olmadığı kadar büyüyen Koç grubu, Otokar adlı şirketi üzerinden devasa askeri ihaleleri almaya devam ediyor ve bu “laik” ya da “seküler” diye adlandırılan sermayeyle iktidar arasında herhangi bir uzlaşmaz çelişki değil, bilakis bir tamamlayıcılık ilişkisi olduğunu gösteriyor. Koç, başka birçok alanda olduğu gibi savunma sanayi alanında da iktidarın gözdesi olmaya devam ediyor ve büyük sermaye ile iktidar arasındaki “kazan-kazan” ilişkisi sürüyor.

İktidar-sermaye ilişkisinin ikinci boyutunda ise rejimin geleneksel sermaye ile kavga etmeden kendi sermaye sınıfını yaratma arzusu var. Örneğin, Türkiye’nin savunma ihalelerinin önemlice bir bölümünü halen AKP MKYK üyeliği görevini sürdüren, bir süre öncesine kadar Star, Akşam ve Güneş gazeteleriyle Kanal 24’ün -dönemsel- sahibi olan ve kendisinden “Erdoğan aşığı” diye söz eden Ethem Sancak’ın şirketi BMC alıyor. En son TSK’nin milyonlarca dolar değerindeki zırhlı araç ihalesini de BMC aldı ve “Kirpi” adı verilen araçlardan TSK’ye tam 529 adet üretilmesi için anlaşmaya varıldı.

Üçüncü boyutta ise rejimin “aile-devleti” karakteristiği bulunuyor. “Yerli Silah Sanayi”nin ve özellikle İnsansız Hava Aracı (İHA) ile Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) üretiminin en önemli şirketlerinden birinin varisi ve teknik patronu, bir süre önce Saray’a damat olarak gitti. Üstelik gazetelerde çıkan haberlere göre Genelkurmay Başkanı, bütün teamülleri yıkarak düğünde nikâh şahitliği yaptı. Böylece, bizzat iktidarın sahibi “aile” ve “ailenin reisi” de dünürler üzerinden yerli silah sanayinin ortaklarından biri haline gelmiş oldu.

“Yerli silah sanayi” mevzu bir yandan iktidarın propaganda araçlarından birini teşkil ediyor; iktidar “yerlilik ve millilik” iddiasını da, “güçlü devlet” iddiasını da, “yedi düvele karşı verilen ikinci milli mücadele” iddiasını da bunun üzerinden güçlendiriyor, ekonominin dışa bağımlılıktan kurtulduğuna dair –elbette ki doğru olmayan- mesajı da bunun üzerinden veriyor. Ancak mesele bununla sınırlı değil, “yerli silah sanayi” aynı zamanda rejimin ekonomi-politiği açısından da son derece önemli. Muazzam büyüklükteki fonları tek merkezden kontrol etme, büyük sermaye ile iyi ilişkiler kurma ve kendi sermaye sınıfını yaratma projesi açısından olmazsa olmaz bir nitelik taşıyor.

Velhasıl, “savaş”la “rejim” arasında varoluşsal bir ilişki var. Savaş siyasetini “millilik” adına destekleyenlerin de, savaş karşıtlığını soyut bir “barış” söylemiyle ve salt vicdana dayalı bir tutum olarak sergileyenlerin de bunu görmesi gerekiyor. Ortada politik bir durum var ve bunun karşısında politik bir tutum geliştirmek şart.

Fatih Yaşlı / BİRGÜN

O haccameleri alınlarından öpüyorum - OSMAN ÖZTÜRK

Hep biz başkalarını protesto edecek değiliz ya, geçen pazartesi İstanbul Tabip Odası’nın önüne gelen bir grup da bizi protesto etti.

Basın açıklamasının altında Sağlık-Muhbir-Sen ve dahi Memur-Satan-Sen İstanbul İl Başkanı’nın imzası vardı ama nedense eline tutuşturdukları Hekim Haklayanlar Derneği, HHD Başkanı parafesöre okuttular.

Birincisi belagatine güveniyor olmalı ki irticalen konuştu.

Hadsiz, seviyesiz, karaktersiz, adi, gibi ifadelerle süslediği konuşmasıyla karakterini ve seviyesini ortaya koydu.

Bir de, hani sanki TTB’yi protesto etmek, sendikasının asli göreviymiş gibi, şunu dedi: Sivil toplum örgütleri asli görevlerini yapsınlar!..

Çağrıcı kuruluş sayısı otuza yakındı, açıklamaya katılan sayısı ise sekseni bile bulmadı.

Netice…

Sağ duyulu sağlıkçılar marjinal grupların çağrısına uymadı!..

•••

Pankartta imzası bulunan bazı kuruluşları, misal, TTB “Beşir”lere ne yapmış da Beşir Derneği kapısına gelmiş, TTB’nin basın açıklaması onları acep neden ilgilendiriyormuş, merak ettim.

Sitelerine baktım; misyonları “Kendisine yetemeyen, desteğe ve hizmete ihtiyacı olan, istismara açık hale gelmiş mahzun ve mahcup gönüllerin müjdeleyicisi ve onların hamisi olarak hiçbir ayrım yapmadan, paylaşmayı erdem haline getirmiş gönüller ile buluşturmak” olan bir dernekmiş.

Sağlıkta Kaynak Yönetimi Derneği (SKY-DER) “Sağlık hizmetlerinin daha etkin kaynak yönetimi ile gelişmesi için” çalışıyormuş.

İlaç Sektörü Mensupları ve Eczacılık Derneği’nin (İSMENDER) misyonu da “İlaç ve eczacılık sektörünün ülke ve toplum menfaatleri doğrultusunda gelişimine katkı yapmak”mış meğer.

Türkiye Evde Sağlık ve Sosyal Hizmetler Derneği (EVSAD) “Hastalarda kullanılmak üzere gerekli cihaz demirbaş ve eğitim materyallerinin sağlanmasına destek olur” imiş aslen.

İsminden “yerli ve milli” olduğu belli olan Alliance of International Doctors (AID) “Sağlık hizmetlerinin yetersiz olduğu coğrafyalarda ve afet bölgelerinde yaşayan insanların yanında olmayı kendisine görev edinen” bir kuruluş imiş.
Diğerlerini geçtim de, Dünya Erdemli Sanayici ve İşadamları Derneği (DERSİAD) ile Tüm Restoran Lokantacılar ve Tedarikçiler Derneği (TÜRES) ne iş, onu hiç anlayamadım.

Pankartın parasını bedavaya getirmek için araya reklam almışlar galiba.

•••

Sözde tarihçi yazar Murat Bardakçı da geçen hafta TTB’ye saldıranlar arasındaydı.

Efendim, mevcut tabip odası yöneticileri seçimleri kazanabilmek için her yolu denemekte, dört-beş bin kişi sadece iki veya üç sandıkta oy vermekte, saatler süren bu iş bıkkınlık getirmekte, seçimlere daha fazla üyenin katılması da bu yolla engellenmekteymiş.

İstanbul’daki doktorların bırakın tamamını, yarısına yakın kısmı gidip oy verse TTB’nin bugünkü yönetiminden ortada eser meser kalmazmış.

Saldırsın saldırmasına da, elinde belge sallamayı tarihçilik sanan hazret pek desteksiz sallamış.

Tabip odası seçimlerini tabip odaları yönetimleri değil, İlçe Seçim Kurulları organize eder, bu biiir...

İstanbul Tabip Odası seçimlerinde iki veya üç sandıkta değil, seksen sandıkta oy kullanılır, bu ikiii…

Oy vermek için sandık başında bekleme süresi on beş dakikayı bile bulmaz, saatlerce bekleyen bir tek hekim bile bulamazsın, bu üüüç…

Tabip odası seçimlerine katılım arttıkça mevcut yönetimin oyları da artar, bu da dööört!..

Hadi başka kapıya!..

•••

Asıl öldürücü darbe cuma günü geldi.

O sabah bizim Çapa’da toplanmamızı bile “Fatih ilçesi sınırları içinde basın açıklaması yapmak yasak!” diyerekten engelleyen Emniyet güçleri Çemberlitaş’ı Malatya sınırları içerisinde zannediyorlar olmalılar…

Bir grup haccam ve haccamenin, hacamatçının erkeğine ve dişisine böyle deniyormuş, Cuma namazını müteakiben Nuruosmaniye Cami önünde basın açıklaması yapmasına izin verdiler.

“Söz Konusu Vatansa Hacamatçılar Yanında Reis…”

“Biz Sana Sadece Oyumuzu Değil Gönlümüzü Verdik Reis…”

“Dik Dur Eğilme Hacamatçılar Seninle!..”
O pankartları tutan bütün haccameleri alınlarından öpüyorum.

Bunca yıllık AKP muhalifiyim, saatlerce klavye başında kafa patlatıyorum, ömrü hayatım AKP’yi hırpalayacak laf bulmaya çalışmakla geçiyor…

Bu kadarını hayatta akıl edemezdim.

Hay, aklınızla bin yaşayın!..

Osman Öztürk / BİRGÜN

Son Kurultay’ın anlamı derin - ORHAN BURSALI

İlginç bir CHP Kurultayı daha izlemekteyiz. Kılıçdaroğlu, adeta erken seçim manifestosu olarak da değerlendirilebilecek konuşmasından sonra, Muharrem İnce, “arkadan gelen ve koşan”ların heyecanını ve yırtıcılığını sergileyen konuşmasının rengiyle, Kurultay’da heyecan estirdi. İnce, Kılıçdaroğlu’nun aksine tamamen Kurultay’a seslendi. Parti yönetimini eleştirdi. Cumhurbaşkanlığı’nı istedi. 1.2 milyon parti üyesinin adayı belirlemesini önerdi. “Malazgirt’ten bu yana bu topraklar bu kadar cahil bir adam görmedi” diyerek Cumhurbaşkanı’na yüklendi. 

Delege dağılımında yeniden genel başkan seçilmesi garanti görünen Kılıçdaroğlu’na, delegelerin sürpriz yapması çok zor. 

CHP dinamizm, hareket arıyor. Mesele bu. 
İnce de, İlhan Cihaner, Selin Sayek Böke ve arkadaşları da yayımladıkları manifesto ile partiye hareket getirdiler. Bu manifesto, olağanüstü koşulların yaşandığı ülkede, her şey yolundaymış gibi olağan davranılamayacağını ve yeni mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi, tartışılması gerektiğini anlatıyordu. 

Kılıçdaroğlu’nun, izleyicilerin heyecanından, İnce’nin çıkışından ve “sol 
– sosyalist” cenahın manifestosundan etkilenmeyeceğini söylemek mümkün değil. Tabii bu değerlendirmenin ne kadar doğru çıkacağını pratik gösterecek. 
İnce’nin partiye yönelik eleştirileri yanıt buldu parti üyeleri arasında. Manifesto da çarenin sağ değerleri ön plana getirmek olmadığını söylüyor ve tersine sol değerlere daha sıkı sarılmasını öneriyor. 
 
Eleştiri şu: 
Bugüne kadar sağa açılırsak oyumuz yüzde 40’a yükselir biçimindeydi. Kaç seçimdir bunların hiçbiri doğru çıkmadı. O zaman kendi değerlerimize sarılalım... 
İlhan Cihaner ve diğer “manifestocular” mesela emek ekseninde bir politika izlenmesini öneriyor. 
Evet, vitrinde sağ isimler CHP’yi yükseltmedi. Her şey yerinde sayıyor. CHP şüphesiz ki bir kitle partisi, bir “sınıf partisi” değil. “Emekçi sınıfın” nerelere dağıldığı da biliniyor. 
Ama bu olağanüstü koşullarda her şeyin yeniden tartışılması gerektiği de açık ve seçik. “Bir doğru” yok. Pek çok bileşkenin bir arada değerlendirilmesi, yeni bir hareket yönü belirlenmesi gerektiği de açık. 
Bu aşamada, AKP’yi hangi seçmen, ekonomik ve sosyal dinamiklerin iktidarda tuttuğunu da, tarafsız ama bilimsel bir gözle tartışılması hayati önem taşıyor bence. “İyi muhalefet yapılmadığı için...” gerekçesinin ne kadar doğru ne kadar yanlış olduğu da tartışmaya muhtaç... 
 

Hedef CHP 
İktidar, tüm yönetimiyle CHP’yi yıkmaya odaklanmış durumda. Seçim süreci içindeyiz. Günde beş vakit konuşma ve Anadolu’da halka hitaplar, Afrin askeri harekâtıyla birlikte yürüyor. Afrin açıkça başlıca seçim malzemesine dönüştürülüyor. 
İktidarın odağında CHP var. Geride kalan referandum sonuçları da “Hayır Cephesi”nin CHP çevresinde kümelendiğini gösterdi. O halde CHP’ye alabildiğine ve hiçbir etik düşünce tanımadan yapılacak her türlü saldırı ile CHP ve “Hayır Cephesi”ni başsız ve dağınık bırakarak, seçmeni iktidara muhtaç etmeyi amaçlıyor olabilir. 
Çünkü AKP ile MHP ittifakının seçimleri garantileyeceği konusunda derin şüpheler var. Dahası, kazanamama olasılığı ciddi gündemde. 
MHP ne kadar oy getirecek AKP’ye, tartışmalı. Bu oyların kaçı Cumhurbaşkanı’nı destekleyecek, tartışmalı. Böyle bir durum MHP’de yönetim değişikliğini kesin çözecek sonuç da üretir. 
Kılıçdaroğlu, referandumda hayır çıkan büyükşehirlere odaklanılacağı işaretlerini verdi... 
 
Anayasa Mahkemesi de kim 
Olağanüstü koşullarda yaşayan ülkemizde, devlet, demokrasi kurucusu anamuhalefet partisinin de olağanüstü koşullara göre davranış göstermesi doğru bir saptamadır. Tüm yönetimi ile, tüm üyeleriyle CHP’nin, sanki Meclis, sanki anayasa, sanki tarafsız ve bağımsız mahkemeler yürürlükteymiş gibi hareket etmesi beklenemez. Kılıçdaroğlu bunun en iyi örneğini 30 güne yakın süren Adalet Yürüyüşü ile gösterdi. 
Fakat ülke üzerindeki baskı çok ağır. Dur durak bilmeyen bir gündem ile iktidar, ekonomideki başarısızlıklarını, FETÖ birlikteliği ile ülkeyi sürüklediği darbe ortamını, Suriye politikasıyla ülkeyi soktuğu tehlikeli ilişkileri bile neredeyse CHP’nin üzerine yıkacak. Sanki 15 yıldır iktidarda CHP var. 
Anayasa Mahkemesi’nin, varlığını sağlayan anayasayı bile tavsattığı, en alttaki mahkemelerin bile “Anayasa Mahkemesi de kim” dediği yasasız bir ortamda, olağan politikalardan bahsetmek zor.
Özetle bu “Son kurultay” çok anlamlı... Herkes için son, herkes için yeni bir başlangıç...

Orhan Bursalı / CUMHURİYET

‘Erdoğan bizi aldattı!’ - Nilgün Cerrahoğlu

İtalya’nın çok okunan, bir numaralı dış politika yazarı Sergio Romano -hehayt!-“aldatıldık!” diyor. 
“Aldatılan” öyle anlaşılıyor ki sadece Erdoğan değil. Kimileri de Erdoğan tarafından aldatıldıklarını ileri sürüyorlar. 

“Amiral gazete” Corriere della Sera’da çıkan başyazıda tarihçi ve eski bir büyükelçi olan Romano şöyle devam ediyor: “RTE’nin 2001’de kurduğu AKP’nin Hıristiyan Demokratlar’ın Müslüman versiyonu olacağına inanmıştık. Biz buna siyasi yatırım yaptık. Kendimize ve de Avrupalı partnerlerimize Erdoğan’ın gençlik yıllarındaki isyankâr, İslamcı militan çizgisinden çıktığını ve artık farklı olduğunu söyledik. Avusturya, Fransa, Almanya’nın itirazlarını; reformların önünü, başka hiçbir şeyin Türkiye’yi AB’ye yaklaştırmak denli açmayacağını söyleyerek karşıladık. 
Oysa bugün Erdoğan’ın beklentilerimize ihanet ettiğini söylemek zorundayız.” 


Erdoğan’ın Türkiye’de “Basının işini yapamaz hale getirdiğini” belirten, Kürt sorunundaki açılım sürecinin de hüsranla sona erdiğini kaydeden Çizme’nin etkili yazarı “birileri bu ziyarette bunları Erdoğan’ın yüzüne ifade etmeli” demeye getiriyor: 
Moskova’nın yanında NATO büyükelçiliği de yapmış olan Romano; “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ihanet ettiği beklentiler” başlıklı yazıyı şöyle sonlandırıyor: 
“Erdoğan’ın Roma’dan, siyasi çizgisi hakkında ne düşünüldüğünü bilmeden ayrılmaması lazım. Diplomasinin yasaları var. Çıkarlar, bazı durumlarda ağır basar. Ama Türkiye Cumhurbaşkanı uluslararası ilişkilerde çıkarlar denli, Ankara tarafından savsaklanan güçlü başka bir faktörün de bulunduğunu aklından çıkarmamalıdır. Onun adı ‘güven’dir!” 
 
İlişkiler tanınmaz halde 
Türkiye’nin “Batı ittifakı içinde değişen yeri” ve “güven” sorunu, RTE’nin İtalya ziyareti vesilesiyle kaleme alınan pek çok yazıda ya doğrudan ya satır aralarında vurgulanıyor. 
Berlusconi’ye yakın “Il Foglio”nun Ortadoğu uzmanı Daniele Raineri örneğin (Erdoğan’ı daha ocak ayında kırmızı halıda ağırlayan) Macron’un Suriye operasyonuna “işgal” göndermesi yaptığını, karşılığında Türkiye’den “Hadi oradan sömürgeci!” yanıtı aldığını yazıyor. 

Atatürk ve Erdoğan’ı hedef yapan kasımdaki skandal NATO tatbikatını da, Batı ile ilişkilerin kaygan zeminini not düşmek için hatırlatan yazar, Erdoğan’ın ziyaretinin böyle zarların yeniden atıldığı döneme rast geldiğini kaydediyor. 
“Roma’ya gelen Türk Cumhurbaşkanı” diyor Foglio, “NATO başta olmak üzere, müttefiklerle ilişkilerin tanınmaz hale geldiği ve her şeyin yeniden tartışmaya açıldığı ‘yeni düzen’ ile ‘eski düzen’ arasında asılı bir konumda!” 
“Güven sorunu” ile “ittifaklardaki belirsizlikler” ötesinde vurgu yapılan 3. konu; ziyarette dudak uçuklatan güvenlik tedbirleri. 

Çatılara keskin nişancıların yerleştirileceği, binlerce polisin kıskacında kalacak Romalıların yaşayacağı eziyeti, “Il Fatto Quotidiano” (FQ) gazetesi de beri yandan “Şaşaalı Kaddafi ziyaretleri döneminden beter” diyerek tanımlıyor. 
 
Papa bahane 
Sabah Papa buluşmasından sonra yarın öğle yemeğinde mevkidaşı Sergio Mattarella ve Başbakan Paolo Gentiloni ile bir araya gelecek olan ve “resmi görüşmeleri” Gentiloni’nin ofisinde saat 16’daki temaslarıyla tamamlaması beklenen Erdoğan’ın “sürpriz Roma çıkartması” için “Vatikan-Kudüs” bağlantısını bahane ettiği de öne sürülen iddialar arasında. 

Hesapta olmayan ziyaretin Türkiye, Fransa, İtalya arasında 1 ay önce imzalanan uzun menzilli Eurosam füze sözleşmesinin arkasından geldiğine işaret eden FQ, Papa ile teşriki mesai edilecek Kudüs meselesinin kılıf olduğunu, asıl mevzunun İtalya tarafıyla Eurosam ortaklığını pekiştirmek olduğunu değerlendiriyor. 

Gezinin gerçekte -Türkiye ile iş yapan büyük şirket temsilcileriyle de görüşmesi beklenen- RTE’nin inisiyatifiyle şekillendiği anlaşılıyor. 

Trump’ın Kudüs çıkışı üzerine Erdoğan’ın ısrarla (Ermeni soykırımı tavrı nedeniyle nicedir bozuk olduğu) Papa’yı aramasının ardından birinci aşamada Vatikan ziyareti belirleniyor. 

Bu kapının açılmasının ardından Ankara, “Eh Roma’ya gidince hükümeti de görmeden olmaz!” diyerek; Mattarella ve Gentiloni’yi de ziyaret etmek istiyor. 
Roma bu durumda “Başımızın üstünde” diyerek talebi karşılıksız bırakmıyor. Ankara’nın “değerli yalnızlığı” kırmak için başvurduğu yöntemler bunlar. Roma’daki iki gün bakalım ne gösterecek?

Nilgün Cerrahoğlu / CUMHURİYET

Devlet ve hürriyet - ORHAN GÖKDEMİR

12 Eylül bozmak ve yıkmak için gelmişti. El attıkları her şeyi bozdular ve yıkılması için hazırlık yaptılar. 1961 Anayasasını bozdular, parlamentoyu bozdular, partileri bozdular, ceza yasasını bozdular, basını bozdular, laikliği bozdular ve nihayetinde Cumhuriyeti yıktılar.

Ancak bir anda, bir Eylül gününde olmadı yıkım. Onların açtığı yoldan başka bozucuların ve yıkıcıların girmesi gerekiyordu. Özal büyük bozucu olarak geldi, arkasından başka bozucular getirdi.

12 Eylül Anayasayı bozmuştu ama hukuk hala işlemekte ısrar ediyordu. İşlemekte ısrar eden hukuku yıkmak için iki “hukukçu profesör” ortaya çıktı. İlerici ve sosyalistlerin ceza hukukunun faşist ruhlu 141. Ve 142. maddelerinden cezalandırılmaları için fetva vermeyi bir iş edindiler ve bir sanata dönüştürdüler. Sahir Erman ve Sulhi Dönmezer’den söz ediyorum. Arkalarından Eralp Özgen gibi “sol” süsü verilmiş olanları da tezahür etti gerçi ama tekâmül edemediklerinden izleri daha siliktir. Eralp Özgen, bize bir dergideki yazılarda geçen her Kürt kelimesi için 15 yıl cezayı uygun görmüştü. Böyle bir hukukçu kuşağıdır. Açtıkları yoldan girenlerin sonuncusu Burhan Kuzu’dur. Bakın yazıp çizdiklerine; yaşayan Sulhi Dönmezer, “tivit atan” Sahir Erman’dır.

Öldüler ve silinip gittiler. 

Ancak hukuku bozmayı başarmışlardır.

Hukukla birlikte basında da eşzamanlı bir bozma işlemi sürüyordu. Öncüsü Ercan Arıklı’dır. Basına ansiklopedi işiyle girdi. Ansiklopedi bozmak için uygun araç olmadığından gazete dergi işine el attı. Yepyeni bir üslup getirmişti basına, öyle söylüyorlardı. Cari olanı gerçeğe tercih etme üslubuydu bu. Bir de gazeteciler için “uzun boylu ve sarışın olma” standardı getirmişti. Onun standardıyla mesleğe adım atanların bir kısmı sanırım halen büyük gazeteciler olarak mesleği icra etmeyi sürdürüyor. Esmer kara kuru olanlar ise bir sabah gazeteye geldiklerinde elektronik kartlarının elektronik kapıya hükmedemediğini gördü. Bu Ercan Arıklı-Dinç Bilgin usulü kovulmaydı.

Lüks aracı ve özel şoförü olmadan evinden çıkmayan bu bozucunun o gün halk otobüsünün yolunda ne işi olduğu hala muamma. Ama evet, halk otobüsünün altında kalarak can verdi ve silinip gitti. 

Bozmayı başarmıştır ve basının bugünkü hallinin yaratıcısıdır.

                                                                      ***

Bozulmanın sonuçlarını Yalçın Küçük’ün “Devlet ve Hürriyet”inden aktarıyorum. Birkaç başlık altında toplayabiliriz. 

Birincisi, bir tür yeni feodalite ile karşı karşıyayız. Yetenekli olanlara bütün kapılar kapanmıştır ve artık sadece feodalin adamları söz konusudur. 

İkincisi, bu yeni feodalite yeni bir Ortaçağ ile mümkün olabilmiştir. 

Üçüncüsü, bütün bunların getirisi olarak ulus devlet kurumakta ve bıraktığı boşlukta mafyalar türemektedir.

Devleti kaybettik ve ilk kapitalist şirketlerden türeyen modern devlet yeniden birer şirkete dönüştü. Devlet artık büyük ve ceberut bir şirketten ibarettir. Tek kuralı egemenin çıkarıdır. Hiçbir hürriyete ve hiçbir fikre tahammülü yoktur. Üniversiteler, özellikle devlet üniversiteleri bir kışladan daha az hürdür. Özel üniversiteler bütünüyle birer şirkettir. Hocanın deyişiyle Darülfünun’dan daha despotik ve geridir.

Bu büyük saldırıya karşı sığınıp korunabileceğimiz bütün kaleler ise yıkılmış ve ele geçirilmiştir. Sadece toprak kalelere dokunmamışlardır çünkü çürüktürler ve kimseye saklayacak halleri yoktur. Hürriyetsiz ve kıraç bir tekeliyet halidir. Öyleyse özetle kapitalizmden ve teorisinden uzaklaşıyoruz. Yeni feodalite ile birlikte yıkılmışlardır ve karşımızda sadece Guantanamo Cehennemi kalmıştır…

“Devlet ve Hürriyet”tten aktardım. Tekrardır ama bugünlerde tekrarda büyük fayda vardır.

Bizim “Aydınlanma Hareketi” bu büyük bozulmaya karşı bir cephe hareketi olarak başladı ve yürüdükçe gördük ki Aydınlanma mücadelesi artık bütünüyle sosyalizm mücadelesidir. Tekeliyet halinde bu kadar sade ve bu kadar nettir.

                                                                  ***

Kalelerimizin nasıl ele geçirildiğini, surlarımızın nasıl delik deşik edildiğini anlatıyoruz.

Generallerin işaretiyle bozmaya geldiler ve bozana kadar hüküm sürdüler. Büyük gazeteciler büyük hukukçular olarak öldüler. Sonra çok kısa zamanda ve çok hızlı bir biçimde silindiler. Tabutunun arkasından milyonu aşkın kişinin yürüdüğü Özal’ın mezarında bir yıl sonra karısından başka kimse yoktu. 

Şimdi bütünüyle kimsesizdir. 

Sahir Erman'ı, Sulhi Dönmezer’i, Ercan Arıklı’yı bugün hatırlayan var mı? 

İsimlerinin bütünüyle silinmiş olmaları yıkıcı etkileri nedeniyledir. Sulhi Dönmezer ne? Burhan Kuzuların dönemindeyiz. Ercan Arıklı ne? Artık Cem Küçükler ve Nagehan Alçılar var. Hukukçu da gazeteci de sadece birer sopadan ibaret. 

Muktedirin adamlarıdırlar ve emir kuludurlar.

Bir hukukçunun bir şüpheliye “sosyal medya üzerinden reisi eleştirmişsin. Reisin kim olduğunu bilmemen düşünülemez. Öyleyse tutuklusun” diyebildiğini öğreniyoruz mesela. Bir gazetecinin beğenmediği bir TV kanalı ve sunucusunu PKK’lıları konuk almakla suçlayıp, çıkarılacak ilk KHK ile kapatılmasını buyurabildiğini duyuyoruz.

Hizmeti karşılığında kendisine gazetecilik tahsis edilmiş kişinin üslubuna örnek olsun diye alıntılıyorum: "Stüdyoları İstanbul'da, kapatın bunları ya, PKK'nın yayın organı gibi davranamazsın. KRT, bildiğin PKK yayın organı gibi. Çağlar Cilara diye bir tane ne karın ağrısı bir tip var orada, PKK'lı mıdır ne karın ağrısı belli değil, Garo Paylan'lar bilmem ne, devlete küfrettiriyorlar, bu fikir özgürlüğü değil arkadaş, ilk KHK ile o kanal kapatılsın, buradan yetkililerimize sesleniyorum zaten dün onlar bana bunu hatırlattılar, KRT TV muhtemelen kapanır." Bunları söyleyeni gazeteci tanımı içine sığdırmamız imkânsızdır. Çıplak bir sopadır ve işi lordunun beğenmediği kişinin kafasına sopa indirmekten ibarettir. Olsa olsa gönüllü OHAL görevlisidir, diyebiliriz. Tanık olduğumuz şey müthiş bir “basın” halidir.

Öyle bir terör yaydılar ki CNN Türk’ün haber sunucusu Duygu Demirdağ, 2017’nin son günlerinde arka arkaya yapılan zamları anlattığı haberini “Bakalım o küçük, tatlı zamlar hangi alanlara geldi?” sözleriyle anons edebildi. Diğer yandaş basında zam olamıyor zaten, yasak. Ücretlerde ve fiyatlarda önemsiz değişiklikler olabiliyor sadece. “Zamcık”, güzel Türkçemize basın üzerinden yaydıkları o derin korku sayesinde girebildi. Bu tuhaf sözcük, korkudan yamyassı olmuş basının kendi üzerine çökerken çıkardığı sesten türetilmiştir. Basındır fakat basılmıştır.

                                                                    ***

Türk Tabipler Birliği’ni savaşa karşı açıklaması nedeniyle bastılar. Yöneticileri içeride, sorguda. Savcı önüne çıkarılanlara sorulan ilk soru “Afrin hakkında ne düşünüyorsunuz” oldu. Ne cevap verdiler henüz bilmiyoruz. Hekim ne düşünecek; kimsenin ölmediği, kimsenin yaralanmadığı durumu düşünüyordur.

Hacamatçılar Federasyonu TTB’yi protesto etmek ve Erdoğan’a destek vermek için basın açıklaması yaptı tam o sırada. Cuma namazından sonra TBB’yi kınadılar ve uyardılar. Bildirileri “Değerli Haccam ve Haccame arkadaşlar” hitabıyla başlıyordu.

Ortaçağ’da savaş nihayetinde bir hacamat işidir. Yetişen yetişeni hacamat eder. Ortalıkta bugün anladığımız anlamda insan kalmadığından savaşın bütün vahşeti silinir, doğal bir faaliyete dönüşür. Cihat da nihayetinde dincinin doğal bir faaliyeti sayılmıyor mu? Düşünmenin yasak, inanılan her şeyin doğru kabul edildiği bir yerde hekime gerek yoktur zaten. Onların yerine haccam ve haccameler geçer, hacamat kutsal bir işe dönüşür.

Çok yaşasın, Yalçın Hoca “Devlet ve Hürriyet”te kaybedilmiş devletin tarihine dikkat çekiyor. Tekeliyet bitirmiştir ve onunla birlikte bütün hürriyetler ve fikirler de nihayete ermiştir, söylediği bu. Devlet kaybedildi mi boşluğunda Sedat Peker türü çeteler türer. Hukuk yıkıldı mı Burhan Kuzu hukukçu olur, basın basıldı mı Nagehan Alçı gazeteci sayılır. Başbakanlar vasallar arasından seçilir ve hikmetinden sual olmaz tuhaf reisler hüküm sürmeye başlar.

Ellerinin değdiği her şeyi bozup yıktılar. Bu kir, bu ağır koku, bu hürriyetsizlik, bu Guantanamo Cehennemi onların eseridir. 

Silinip gidecekler yakında. 

Kaçınılmazdır…

Orhan Gökdemir / SOL

Lozan Olmasa... - IŞIK KANSU

Saraydaki, devletin başına geçmiş, devletin kuruluşunu belgeleyen anlaşmayı reddetmeye kalkıyor. Ege’de Türk karasularındaki adaları Yunanistan’a bıraktı ya, Lozan’ı suçlamaya kalkıyor. Ona göre; CHP’nin başındakiler (bir zamanlar “iki ayyaş” diye tanımlamıştı), yani Atatürk ile İsmet İnönü vermiş Ege adalarını. 
Tarih bilmiyor. İşin kötüsü bilmediğini de bilmiyor.

 
“Adalar” dediği, Lozan ile filan verilmemiş bir kere. Saraydakinin özendiği Osmanlı, 1912’de toplanan Londra Konferansı ile Ege adalarının geleceğini “büyük devletler”e devretmiş. 1919’daki Titoni-Venizelos Antlaşması ile İtalya, Rodos dışındaki 12 adayı Yunanistan’a; saraydakinin biricik övüncü Osmanlı da, Sevr Antlaşması ile Rodos ve 12 ada üzerindeki tüm haklarını İtalya’ya bırakmış. 

Anlayacağınız, 1923’teki Lozan Antlaşması’na gelene değin çoktan elden çıkmış gitmiş adalar. 

Saraydaki, Atatürk’ün Sevr ile Lozan’ı karşılaştırdığı Nutuk’u da okumamış, bilmiyor... 
Sevr’de Trakya sınırı; Çatalca hattından biraz ileride bulunan Podima-Kalikratya hattıdır. Lozan’da; Karaağaç da Türkiye’de olmak üzere Meriç hattıdır. Sevr’de İzmir bölgesi; Kuşadası, Ödemiş, Salihli, Akhisar ve Kemer iskelesine yakın yerlerden geçmektedir. Yani, İzmir Yunanistan’ındır. Lozan’da; saraydakinin “gâvur” diye tanımladığı İzmir bizimdir. 

Sevr’de Gökçeada ve Bozcaada, Yunanistan’ındır. Lozan’da; Gökçeada ve Bozcaada ile birlikte, saraydakinin şimdi tek tek Yunanistan’a bıraktığı “Tavşan ve Merkep” adaları Türkiye’nindir. 

Sevr’de Suriye sınırı; Karataş burnundan başlayarak Osmaniye, Bahçe, Antep, Birecik, Urfa, Mardin ve Nusaybin’i Suriye topraklarında bırakır. Yani, Lozan olmasa, saraydakinin bugün “Zeytindalı” dediği operasyonu yapmasına gerek kalmayacaktı. Çünkü Afrin, Türklere ayrılan bölgeninçok çok ötesinde bir yerde olacaktı. Üstelik, saraydakinin kankası Devlet Bahçeli de, “memleketi” Osmaniye’den milletvekili seçilemeyecekti. 

Sevr’de Türk Ermeni sınırı (Giresun’dan başlayıp Erzincan’a, Elmalı, Bitlis ve Van Gölü’ne uzanan hat) ABD Başkanı Wilson’a bırakılmıştı. Lozan olmasa, saraydakinin nüfus kaydı (Rize), Ermenistan sınırları içinde olacaktı. 
Sevr’de, Kürdistan sınırı; Fırat’ın doğusunda, Ermenistan, Irak ve Suriye arasında kalan bölge için özerk bir yönetim hattı oluşturacaktı. Yani, Lozan olmasa, saraydaki, kişiye özel anayasa değişikliği sonrası Siirt’ten milletvekili seçilemeyecekti. 

Şimdi saraydakinin yerden yere vurmaya çabaladığı Lozan kahramanı İsmet İnönü’nün, 23 Ağustos 1923’te TBMM’de yaptığı konuşmayı da anımsatmak gerekir burada: 
“Osmanlı İmparatorluğu bütün menabi (kaynak) ve vesaitini (araç) Boğazlar etrafında teksif ederek ve memleketin diğer yerlerini faaliyetten mahrum bırakarak İstanbul’u ve Boğazları müdafaa etmeye çalıştı, fakat kaybetti. Yeni Türkiye, bütün kuvvet ve menabiini mahalli sarfını tâyin ve tanzim ettiği için İstanbul ve Boğazların muhafazasını ilelebed temin etmiş oluyor.” 

Saray, aynı saray. O gün de, bugün de kendini kurtarma peşinde!

Işık Kansu / CUMHURİYET

RTE için OHAL Roma’ya uzandı - Nilgün Cerrahoğlu

Erdoğan için tüm güvenlik önlemleri hazır. Reis için alınan önlemlerin eksiksiz olması için Roma valisi Paolo Basilone ile emniyet genel müdürü Guido Marino doğrudan çaba gösteriyor. İtalya’nın MİT’i DIGOS saat saat güvenliği izliyor. 

Çizme de ana konu özetle insan hakları ve demokrasi değil… Güvenlik! 

Erdoğan’ın Roma Havaalanı’na ineceği yarın gece 20’den itibaren, uçağının yeniden havalanacağı pazartesi gecesine dek Roma felç olacak. Cumhurbaşkanı’nın güzergâhındaki tüm yollar ve meydanlar, güvenlik ablukası altında kalacak. 
 
3 bin 500 polis görevde 
Erdoğan’ın pazartesi sabahı ziyaret edeceği Vatikan’dan, öğlen buluşacağı mevkidaşı Matarella’nın ikâmet ettiği “Quirinale Sarayı” çevresi ile parlamento - Başbakanlık binalarının bulunduğu Roma’nın kalbi “Montecitorio meydanı” ve Cumhurbaşkanı’nın otelinin çevresi “Via Veneto”ya kadar tarihi merkez kuşatmaya alınacak. 

3 bin 500 polisin gözetimindeki güvenlik uyarınca her gösteri yasaklanacak, tarihi merkezde kuş uçurtulmayacak. 

Yaşamımın yarısını geçirdiğim bu kentte şimdiye dek -çok büyük uluslararası toplantılar ve zirveler dışında- bu kerte sıkı güvenlik önlemi görmedim. 

Roma’dan her gün, Papa’yı ve hükümet temsilcilerini görmek için dünya liderleri gelip geçiyor. Kimsenin ruhu duymuyor. 

Ama Erdoğan’ın gelişi öncelikle “güvenlik önlemleriyle ilan ediliyor”. OHAL sanki Roma’ya taşınıyor. 

Bu bile başlı başına bir kartvizit gibi. 
 
Macron’dan farklı 
Mevcut havaya bakıldığında, ziyaret Cumhurbaşkanı’nın bir ay önceki Fransa çıkartmasından farklı koşullarda gerçekleşecek. 

Macron, hatırlanacağı gibi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a basın mensupları önünde, iki devlet arasındaki bol sıfırlı anlaşmalara karşın, “demokrasi dersi” ile ayar vermişti. 
“İfade özgürlüklerinin hukuk devletinin temeli olduğunu” söylemiş, “özgürlükler konusundaki yaklaşımlarımız çok farklı” sözleriyle, “AB babında ikiyüzlülüğün bırakılmasını” talep etmiş Türkiye’nin asla “AB üyesi olamayacağını” beyan etmişti. 
Erdoğan, gezisine limon sıkan bu beyanlar için sonra; “Ben Macron’un dediklerini anlamak istemedim!” demişti. 

Fransa’da RTE’nin Paris çıkartması öncesinde güçlü lobi yapan, kamuoyunda etkili gazetecilik ve insan hakları örgütlerinin yoğun çabası olmasaydı, Macron’un da bu açıklamaları yapıp yapmayacağı kuşkuluydu. 

Fransa basınındaki yorumlara göre Macron, Ankara’da soğuk duş etkisi yaratan çıkışlarıyla gerçekte üzerindeki “Niye bu otokratla görüşüyorsun?” baskısını hafifletmeye çalıştı... 

İtalya da ise bu türden bir kamuoyu baskısı yok. 

Erdoğan’ın geldiği hafta tam, Mussolini’nin İtalyanlar arasına 2018’de geri dönüşünü anlatan “Sono Tornato/Geri Döndüm” isimli bir filmin vizyona girdiği bir ülkeden bahsediyoruz… 
 
‘Devlet raconu’ baskın 
Türkiye, ayrıca İtalya için, Fransa’ya nazaran çok daha önemli ve öncelikli bir partner. 
Akdeniz’i kuzeyden güneye bıçak gibi kesen İtalya için, Akdeniz ülkeleriyle güçlü diplomatik ilişkiler geliştirmek “yaşamsal önem” taşıyor. 

Libya’da İtalya ile büyükelçiliklerini açık tutan iki ülkeden biri olan Türkiye ile diyalog, diğer Ortadoğu konularında olduğu gibi, misal hiç savsaklanamayacak boyutta bir ağırlık arz ediyor. 

8 bin kilometrelik sahiliyle “göç”ten Akdeniz’de 1. derecede etkilenen ülke olarak, Türkiye ile işbirliği gene göz ardı edilemiyor. 

Çizme’de “devlet raconu” gözüyle bakılan tüm bu önceliklere, Türkiye pazarını önemseyen ve Türkiye de iş yapan 1400 İtalyan şirketin varlığı da eklenince; Roma’da Reis’in gözünün içine bakan bir hava doğuyor. 

İtalya kaldı ki Makyavel’in ülkesi. Şahsen ben ak saçlı Hıristiyan Demokrat kökenli Cumhurbaşkanı Matarella ile onunla aynı Hıristiyan Demokrat kökenlerden gelen 60’ını aşmış Başbakan Gentilone’yi, “Jüpiter” lakaplı genç ve atak Macron misali RTE’ye demokrasi dersi verirken düşünemiyorum… 

Olağanüstü bir durum ve sürpriz olmazssa RTE’yi Roma’da tam hayal ettiği ortam bekliyor.

Nilgün Cerrahoğlu / CUMHURİYET

FETÖ'nün tavşan çocukları! - ARSLAN BULUT

FETÖ ile ilgili ibretlik bir fezleke var. Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosu Savcısı Hüseyin Önelge, hazırladığı FETÖ'nün finansal yapısıyla ilgili 496 sayfalık fezlekede örgütün para toplama yöntemlerinden, gençleri nasıl devşirdiğine, halkın bilinçaltına nasıl mesaj gönderdiğine kadar birçok ayrıntıya yer verdi...

                                                                         ***

*"Paranın olduğu her yerde mutlaka FETÖ vardır. Örgütün en önemli özelliklerinden birisi de 'perdeleme' yöntemidir. Görünürde muhtaç insanlara yardım eden bir hayır kurumu vardır. Gerçek amaç ise gizlenmiştir. Örgüt, yardım talep ederken okulları, yurtları, dershaneleri, fakir ve zeki öğrencileri öne çıkarmıştır.
*15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra o zeki ve fakir öğrencilerin halkın üzerine tanklarla, toplarla, uçaklarla nasıl ateş ettikleri, devletin tüm mahrem bilgilerini Türkiye'nin düşmanı ülkelere nasıl servis ettikleri görülmüş, gerçek yüzleri tamamen ortaya çıkmıştır.
*Örgüt gerçekten çok gizli ve organize bir şekilde çalışarak, o dönem masum Anadolu evlatlarının genleriyle oynayarak teröristler ve casuslar devşirmeyi başarmıştır. Örgütün kucağına tavşan olarak giren bu kişiler zamanla sadece örgütünü düşünen, ailesini, ülkesini, vatandaşını hiçe sayan birer canavara dönüşmüşlerdir.
*PKK, DEAŞ, DHKP/C gibi örgütler insanları fiziken öldürdükleri gibi bu örgüt de insanları manen ve ruhen öldürmektedir. Çünkü insanların beyinlerini devre dışı bırakmak suretiyle adeta robotlaştırmakta ve ne emir verilirse yapacak hale getirmektedirler.
*Narkotik madde kullananların para vermeyen kişileri öldürmesi ya da yaralaması ile bu örgütün yardım vermeyen kişi ve kuruluşları ekonomik, sosyal ya da kişisel olarak itibar suikastı yaparak bitirmesi arasında bir fark yoktur.
*Örgüt, amblemlerle, resimlerle subliminal (bilinçaltı) mesaj vermede gerçekten çok başarılı olmuş, aylar hatta yıllar sonra gerçekleştirmeyi düşündükleri bir olayı yayın organlarında, bir resim ya da amblem vasıtasıyla mesaj vererek kabullendirmeye başlamıştır.
*Kod ve şifre kelimeleri bunların damarlarına nüfuz etmiştir. Buradaki asıl amaç beyni devre dışı bırakmak, verilen talimatlara kayıtsız, sorgusuz ve sualsiz itaat ettirmek ve en sonunda da mankurtlaştırmaktır.
*Cehennemin yolları iyi niyet taşlarıyla örülmüştür. Fakir öğrencileri okutuyoruz, muhtaçlara yardım ediyoruz ve neticede 'altın nesil yetiştiriyoruz' diyerek iyi niyetli halkı, 'sağmal inek' gibi görerek kendi emelleri uğruna, esasında büyük çoğunluğu vatansever insanları, vatan düşmanlığı yaparken aracı olarak kullanmaktan çekinmemişlerdir."

                                                                           ***

Anadolu Ajansı'nın haberinden özetle verdiğim fezlekedeki bu değerlendirmelere bir ilâvem olacak. FETÖ'nün yöntemleri her ne kadar Hasan Sabbah örneğinde olduğu gibi Orta Doğu kaynaklı olsa da ABD'deki Protestan cemaat ve tarikatlar tarafından geliştirilmiştir.

Şükrü Server Aya'ya göre Ermeni diasporası da benzer yöntemlerle kurulmuştur. Hitler'in Yahudileri ölüm kamplarına göndermekte kullandığı Ermeni lejyonundan kalan işsiz güçsüz askerler, göç ettikleri ABD ve Güney Amerika'da soykırım yalanlarıyla kendilerine acındırarak Hıristiyan halktan para toplamaya başlamış, sonra da toplanan parayı görünce bu işi meslek haline getirmişlerdir! En büyük dayanakları yalandır ve Ermeniler de bu yalanlardan rahatsızdır.

Türkiye, 15 Temmuz gibi büyük bir travmayı yaşamasına rağmen, AKP iktidarı, sonuç olarak aynı menzile gittiği belli olan başka cemaat veya tarikat gruplarına destek vermeye devam etmektedir. Zaten FETÖ'yü devletin kılcal damarlarına kadar yerleştiren kendileriydi. Şimdi aynı düzeni başka yapılarla yeniden kuruyorlar!


Arslan Bulut / YENİÇAĞ

İcradan satılık hayatlar - REMZİ ÖZDEMİR

İstanbul'un Bakırköy'de yabancı sermayeli bir banka şubesi:
Müşteri temsilcisinin masasında bir kadın bir erkek ve iki çocuk. Kadının gözleri yaşlı. Erkek daha sakin konuşmaya çalışıyor ama her an patlayacak kadar gergin. Bir süre sonra masaya bir kadın daha geliyor.
Şube müdürü!
Şube müdürü yapılacak bir şeyin olmadığını dosyanın hukuk işlerine gittiğini söylüyor.
Yani muhatabınız biz değiliz artık avukatlar ve dolayısıyla icra diyor.
Adam sinirle elindeki kâğıtları buruşturup masada oturan bankacının yüzüne fırlatıp, "lanet olsun" diyor.
Ardından eşi iki çocuğunun gelinden tutarak şubeden çıkıyor.
Bir süre şubenin önünde elini yumruk şeklinde yapıp sıkan adam ve sürekli gözyaşı döken kadını alıp usulca çekip gidiyor.
Bu bizzat benim şahit olduğum bir olay.
Bu ödenemeyen bir konut kredisinin yarattığı bir trajedi.
Ünlü bir markaya fason üretimi yapan tekstil şirketi, bu firmanın Türkiye'yi terk etmesinden sonra batıyor ve çalışanlarına aylarca maaş ödemeyip kapının önüne koyuyor. 4 yıldır konut kredisini boğazından bile kesip ödeyen genç adam maalesef bankaya kredi taksitlerini ödeyemiyor ve icralık oluyor.
Banka eve el koyuyor. Adamın ödedikleri boşa gidecek. Çünkü banka ilk olarak anaparayı değil faizleri tahsil ediyor. Dolaysıyla ödedikleri paralar faize gidecek. Sonra banka evi icra ile satacak.
Bu olay Türkiye'nin her ilinde yaşanıyor.
Sadece konut kredisinde değil aynı zamanda ticari müesseslerde de yaşanıyor.
Batan küçük ölçekli işletmelerin sayısı o kadar çok ki. Bunların tezgâhları ve ürünleri banka tarafından icra yolu ile satılıyor.
İcra: Adeta sihirli kelime.
Bu kelime ticarette ahlaksızlığın yeni adı.
Çok değil daha 20-25 yıl önce icradan satılan malları almanın ayıp olduğu alanın ise vicdanının sorgulandığı bu ülkede şimdi insanlar icradan satılan malları almak için adeta yarış ediyor.
Bankalar son 10 yılda Türkiye'yi adeta borç bataklığına çevirdi. O kadar çok kredi verdiler ki, artık ipin ucunu kaçırdılar.

Nasıl olsa kanunlar hep bankaları koruduğu için rahat rahat kredi verdiler.
Dünyadaki bankacılar aptal bir bizim banka yöneticileri akıllı. Personele şubede oturma dışarı çık diye baskı yapan yöneticiler bir de kredi için hedef koydu. Sokaktan geçen adamı bile çevirip kredi verdiler.
Sonunda Türkiye bu kredilerle boğulmuş durumda.
Türkiye'nin en büyük bankası 770 milyon liralık takipteki alacağını 35 milyon liraya sattı. Bir başkası 660, yine bir başkası 400 milyon liralık milyonluk alacağını varlık şirketlerine sattı...
"Ben uğraşamam sen bunlardan alırsın" diye yüzde 90 iskontolu satıyor.
Alan ise vatandaşın altındaki yorganına bile el koyup parayı tahsil ediyor.
Her taraf icralık mal ve mülk satış ilanları ile dolu.
Adamlar icralık mal satışı ile ilgili site bile yapmışlar. Her gün yüzbinlerce ziyaretçisi var.
İkinci el konut ve malların satıldığı meşhur internet sitesinin bile en iyi satıcıları bankalar.
Sadece bu sitede 10 binin üzerinde satılık gayrimenkul ilanı var.
Arama kayıtlarında "bankadan satılık" kelimesi ilk sırada yer alıyor.
Burada satılan her evde aslında bir dram bir acı yaşanmış. Yarı fiyatına alınmaya çalışan her buzdolabında her halıda aslında bir "ah" var.
Eskilerin bir sözü vardı "ağlayanın malı gülene hayretmez".
Acı ama gerçek bugün Türkiye'de yüzbinlerce gülen insan, yüzbinlerce ağlayan insanın malında fayda arıyor!


Remzi Özdemir / YENİÇAĞ

Servet mülkiyetinde 'Gayri Millîlik' artıyor - KORKUT BORATAV

Mülkiyette Gayri Millîlik    

Türkiye ekonomisinin “gayri millî özellikleri” adım adım yoğunlaşıyor. Bu bozulmaya katkı yapan iktidar çevreleri ise, “biz yerliyiz; millîyiz” diye bir tevatür tutturuyor.

Ekonominin artan “gayri millîlik” durumunun, “yabancılaşma” sürecinin AKP iktidarı döneminde nasıl hızlandığını birkaç hafta önce bu köşede nicel bulgularla gözden geçirmiştim.

Tekrarlayayım: Kullandığım istatistikler servet mülkiyeti üzerinde durmaktaydı. Bunlardaki “servet” (veya “varlık”) kavramı çok geniştir: Portföy (hisse senedi, tahvil, bono, mevduat), sabit tesisler ve alacak (banka kredileri) kalemlerinden oluşur. Mülkiyet (veya “aidiyet”) bakımından da yerliler (“yerleşikler”) ve yabancılar ayrımı yapılır.

Türkiyeli şirket, banka, rantiye ve kurumların dış dünyadaki servetleri ana kalemler ve toplam olarak belirleniyor: Türkiye’nin dış varlıkları... Keza, Türkiye’de yabancılara ait aynı servet kalemleri için de paralel bir istatistik tutuluyor: Yabancıların Türkiye’deki varlıkları...

2007-2015 döneminde iki servet mülkiyeti arasındaki farkın (Türkiye’nin net varlık durumunun) da hep “eksi” değerler gösterdiği ve hem milyar dolar olarak, hem de millî gelire oranlandığında hızla arttığı gözlenmekteydi. Zira, Türkiye’deki servet mülkiyeti önemli boyutlarda yabancılaşmakta; “gayri millî” hale gelmekteydi.

Son iki yılda servetin yabancılaşması

Bugün bu bilgileri 2016 ve 2017 için (ve yeni millî gelir verileriyle) güncelleyeceğim. Dolarlı millî gelir sayıları  IMF veri bankasından alındı. 2017 tahmini 841,2  milyar dolardır.

Aşağıdaki tablonun ilk üç satırında yerli ve yabancı servet toplamları ile Türkiye’nin net varlık durumu milli gelire oranlanarak veriliyor. Servet mülkiyetinde yabancılaşma eğilimi devam etmekte midir? Amaç, bu soruya ışık tutmaktır. 2016 sonu ile 2017’nin ilk dokuz ayı karşılaştırılıyor.

Servetin yabancılaşması ve kırılganlıklar: Milli gelire oranlar (%)

Sorunun yanıtı, açık-seçik “evet”tir. 2017’nin millî gelir tahmini dönem boyunca sabit tutulmakta; buna karşılık “yerli” ve “yabancı” servet öğeleri yıl boyunca artmaktadır.  Bu hesaplama yöntemi, bu iki toplamın millî gelire oranını da yukarı çekmektedir; ama çok farklı tempolarda…

Aralık 2016 ile Eylül 2017 oranlarındaki artışı karşılaştırın: Türkiyeli şirket, banka, kurum ve rantiyelerin dış dünyadaki servet toplamlarının milli gelire oranı 1,8 puan artmıştır (Satır 1). Türkiye’nin dış varlıklarının yarısından çoğunun tamamen “pasif” servet öğelerinden (TCMB ile ticarî banka rezervlerinden) oluştuğuna da ayrıca işaret edelim. Türkiye burjuvazisi dış dünyada varlık edinmeye pek heveskâr değildir.

Buna karşılık yabancıların Türkiye’deki servetlerinin  millî gelire oranında dokuz ay içinde 12,4 puan artış gerçekleşmiştir. (Satır 2).

Sonuç, satır 3’te gözleniyor: Türkiye’nin dış varlıkları ile yabancıların Türkiye’deki varlıkları arasındaki makas (“net varlık durumu”) dokuz  ay içinde daha da açılmıştır: Yüzde olarak -42,0  → -52,6…

Dış dünya bozulursa halimiz?

Ekonominin yabancılaşması, mülkiyette artan gayri millîlik niçin endişe yaratsın? İktisadî bağımsızlık alanının genişliği önem taşıyorsa…

Önemli ve daha güncel bir sorun daha var: 2017’de dünya  ekonomisinde iyimserliğin zirveye çıktığı bir konjonktür yaşandı. Şimdi yaygın bir öngörü oluşuyor: İki yıl boyunca coşkun seyreden “risk iştahı” zayıflamaya başlayınca, ilk olumsuz etkiler  “yükselen piyasa ekonomileri” üzerinde gözlenecektir. Birkaç yıldan beri Türkiye, bu grubun “en kırılganları” içinde yer almaktadır. Yabancı servet öğelerini eriten sert sermaye çıkışları, finansal çalkantıları, kriz olasılıklarını gündeme getirecektir.

Tablonun son iki satırı, önem taşıyan iki dış kırılganlık göstergesini (yine millî gelirde oranlar ile) veriyor. Birincisi, yabancıların kısa vadeli, “sıcak” servet kalemlerinin payıdır (Satır 4). İkincisi ise, Türkiyeli şirketlerin net döviz pozisyon durumudur (Satır 5).

Yabancı “sıcak” varlıkların millî gelirdeki payı, yabancı rantiyelerin ülke dışına kaçış kolaylığını ifade eder. Hisse senedi, tahvil gibi kâğıttan varlıklara, mevduata bağlanmış fonlar ve kısa vadeli borçlar “sıcak” varlık öğeleridir. Ani çıkış gösterebilirler; “döndürülmesi” son bulduğunda derhal ödenmesi gereken döviz yükümlülükleridir.

 Tabloda yer almayan bir bilgi ekleyeyim: Toplam yabancı varlıkların içinde yer alan “sıcak” öğelerin payı, Aralık 2016-Eylül 2017 arasında 33’ten 40,3’e yükselmiştir. Sonuç satır 4’te yer alıyor: “Sıcak” yabancı servet öğelerinin milli gelirdeki payı, dokuz ay içinde 5,4 puan artmıştır.

Türkiyeli şirketlerin dış dünyadaki varlıkları ile dış yükümlükleri arasındaki farka (“eksi” değer taşıyan net varlık durumuna) göz atalım. Aradaki makas, dokuz ayda açılmıştır: -206 milyar dolar → -211 milyar dolar… Millî gelire oran da 1,2 puan yükselmiştir (Satır 5). Pahalılaşan dövizin yarattığı sıkıntıların arka planında bu olgular yatıyor.

Dış borç tuzakları…

Tabloda yer almayan dış borçlarla ilgili üç kırılganlık göstergesine de değinelim.

2016 sonunda (405 milyar dolarlık) dış borçların milli gelire oranı yüzde 46,9’du. Eylül 2017’de Türkiye’nin dış borç toplamı 438 milyar dolara çıktı; millî gelirin yüzde 52,1’ine yükseldi. (“Kritik eşik” yüzde 50 kabul edilir.)

Aralık 2016-Eylül 2017 arasında dış borçların bileşiminde de kırılganlık arttı; kısa vadeli dış borçların payı yükseldi: %24,2 →%25,2…

Alacaklı bankaların yakından izlediği kritik bir risk öğesi daha var: Kısa vadeli dış borçların merkez bankası brüt döviz rezervlerine oranı… Kritik eşik, yüzde 100’dür. Aralık 2016’da da aşılmış olan bu oran, dokuz ay içinde daha da bozulmuştur: %106,5 → %116,0…

Kıssadan hisse…

AKP döneminde “servet mülkiyetinde artan gayri millîlik”, hem kendi başına, hem de ekonomiye kırılganlık taşıyan özellikleri nedeniyle ciddi bir yapısal bozulma olarak görülmelidir.

Kendi başına da önemlidir; zira, ekonomiyi yönlendiren manivelaların bir bölümü ülke dışına, emperyalizme devredilmektedir. Dış kırılganlıkların krizlere dönüşmesi ise, toplumsal çöküntüleri, emekçilerin çaresizliğini, teslimiyetini, son adımda faşizmi besler.

Bağımlılığa, kırılganlığa yol açan gayri millîlik, bugünkü iktidar için önem taşımaz. Yarattıkları sorunları yapısal hastalık olarak algılayamazlar; düzeltme çabası, becerisi bu nedenle yoktur.

Her resmî belgeye eklenen “yapısal reform” teranesi, müflis neoliberal söylemin bayatlamış bir sloganıdır. Bu metinleri yazanların dahi ciddiye almadığı; usulen tekrarlanan, içeriksiz bir klişe…

“Yerlilik ve millîlik” ise, ciddiye alınarak tartışılacak bir söylem değildir. Bence, “gayri millîsiniz…” tepkisi bile gereksizdir. Görmezlikten gelmek ehvendir. 

Bu içi boş zevzeklik, anlamsız olduğu için tutmaz; unutulur gider.

Korkut Boratav / SOL