Selametten sefahate: Sermaye, rantiye, şantiye Müslümanlığı - TAYFUN ATAY

Bugün bu ülkede, sefaletlerine dine referansla selamet vaat eden bir davete icabet için değil, dine referansla yol alırken servete boğulmuş, zenginlikle hemhal olmuş, iktidar nimetlerinden istifade için mobilize olan kitleler var.

Türkiye’de İslami siyasetin başlangıcından bugüne içinde olan bir muhterem zat, İstanbul ve Ankara’nın Refah Partili belediyelere geçtiği 1994 yerel seçimlerini dönüm noktası sayarak bunun ardından zamanla ortaya çıkan durumu “Mekke’nin fethinden sonraki Müslümanlık” olarak tanımlamak gerektiğini söylemişti bana... Bununla anlatılmak istenen nedir? Yani, nasıl bir durumu ifade etmektedir Mekke’nin fethinden sonraki Müslümanlık?.. Bu, hayallerin ve ideallerin tamamına erdiği, iktidarın tadının alınmaya başlandığı, dolayısıyla (aynı kaynak kişimizin tabiriyle) “imanda zafiyetin baş gösterdiği”, yoksul muhitlerden çok zengin mekanların arşınlanır olduğu, açlığın yerini doygunluğun ve giderek de doyumsuzluğun almaya başladığı bir Müslümanlıktır. Bir “nefs Müslümanlığı”: “Dava” adına toplanan her şeyin “nefs” için harcanır olduğu bir Müslümanlık...

‘Beyaz Müslümanlar’ın zuhuru

Elbette belirginleşmesi öyle ha deyince, bir çırpıda olmamıştır bunun; hele ki araya giren 28 Şubat (1997) darbesi, sonrasında 27 Nisan E-Muhtırası (2007) gibi “mağduriyet” referanslarıyla bu yeni süreç, epey bir müddet gözlerden uzak, sessiz sedasız bir seyir izledi. Ama nihayetinde herkes tarafından altı çizilir oldu. Tayyip Erdoğan’ın 1994’ten itibaren İstanbul Belediye Başkanlığı döneminde büyük bir servet birikimi sağladığı, sonrasında daha da baş döndürücü bir zenginliğe ulaştığı hiç kimse için sır değil. Tarikatların birer holdinge dönüştüğü hiç sır değil. 

Müslüman “büyük burjuvazi”nin ortaya çıktığı, yani “Beyaz Müslümanlar” sır değil... Dolayısıyla bugün bu ülkede İslami siyasetin merkezinden çeperine, çevresinden çehresine kadar gözümüze çarpan, artık yoksulluk/yoksunluk değil, zenginlik ve servet. O yüzden bugün bu ülkede, sefaletlerine dine referansla selamet vaat eden bir davete icabet için değil; dine referansla yol alırken servete boğulmuş, zenginlikle hemhal olmuş iktidar nimetlerinden istifade için mobilize olan kitleler var. O yüzden AKP’ye oy veren kitlede “ruhsal” bir eksen kayması var. Deyiş yerindeyse, “ekonomi-psikolojik” bir eksen kayması... O yüzden eskisi gibi, mesela o 1994 yerel seçimlerine gidilirken (özellikle Refah’lı kadın kollarınca) ev ev, kapı kapı gezmelerle yapılmış “selamet” çağrılarına kulak vermiyor insanlar. Saraylı, plazalı, beş yıldızlı, rezortlu, primli, kredili, ikramiyeli “helâl sefahat” çağrılarına kulak kabartmak istiyorlar. Artık nimete ortak olmak istiyorlar, külfete değil. Sefada buluşmak istiyorlar, cefada değil...

Meydanlarda ‘menfaat’ var

Bundan dolayı Lütfü Kırdar’daki bir anma etkinliğine “Reis”in de katılımı söz konusu olduğunda salonu doldurma telaşı içinde belediye çalışanlarına yarı- resmi çağrılarda bulunuluyor. Ve aynı belediye çalışanları şu seçim sürecinde evlerinde otururken “teşkilatlar”dan aranıp “Vatan elden gidiyor” denilerek, ev ev kapı kapı AKP logolu kahve paketlerini dağıtmak üzere “göreve davet ediliyor”! Yani zoraki; yani (eskiden olduğu şek,lde) “gönüllü” değil, gönülsüz şekilde... Hâlâ meydanlarda kalabalıklar var belki ama öyle sular seller gibi çağlayıp dalgalanan kitleler olarak değil; bindirilmiş kıtalar olarak, bir durgunluk ve doygunluk hali içinde oradalar. Artık esasen menfaat için motive olmaya koşullanmış bir taban var. “Ben de isterem”cileşmiş bir taban... Dolayısıyla ortada hiç de öyle “metal yorgunluğu” falan yok. “İmanın gevremesi” var. Ama yorulmak, sıkıntı çekmekten kaynaklı değil; iktidar olmaktan, iktidarın nimetlerinden nemalanma isteğinden kaynaklı bir iman gevremesi bu. Bir rantiye Müslümanlığı, bir şantiye Müslümanlığı ve holding, yani sermaye Müslümanlığı var artık ortada.

‘Peki, ‘Bu’ gidince düzelecek mi?’

Bunlarla bağlantılı olarak, gidişattan ciddi rahatsızlık duyan dindar-muhafazakârlar arasında bu seçim sürecinde çok sık duyulan bir söz, daha doğrusu soru cümlesi şu: “Peki, tamam, iyi... de, ‘Bu’ gidince gelecek olan düzeltebilecek mi?..” Yani işlerin, işleyişin, düzenin bozulduğu; memleketin böyle yol almasının mümkün olmadığı; sürekli kutuplaşmaya, çatışmaya, savaşa oynamakla hayatın sürdürülebilirliğinin olmadığı görülüyor, anlaşılıyor, biliniyor. Ama yine de AKP’ye daha önce oy veren ama şimdi mütereddit olanlar açısından bir “eşik” ne kadar aşılmış, bıçak kemiğe ne kadar dayanmış, orası tam belli değil ki yukarıdaki soruda belirginleşen bir ikirciklilik hali söz konusu... Bir durgunluk, bıkkınlık, bezginlik var da bu ne kadar vazgeçmek, o net değil.

Her şey ortada ama ‘TAMAM’ mı?

AKP denilen “tek kişilik iktidar oyunu” içinde yapılıp edilenler... Yıllarca emek verip de şimdi bir çırpıda dışlanan, harcanan insanlar... Hiç kimsenin din-iman, ezan-bayrak, vatan-millet derdinde olmayıp işine, dümenine, dalgasına bakma derdinde olduğu... Hep seçim süreçlerinde parlayan, patlatılan kör şiddet... Bunun aslında bir muktediri yerinde tutmaya dönük güdümlemelerle ilişkisi... Bunların hepsi görülüyor aslında; söz konusu siyasi pratiğin tavanında da, tabanında da... Ama bunlar ne kadar dışavuruma, dipten gelen dalgaya, “Bizden de yeter, artık TAMAM”a dönüşecek bu seçimde, orası hâlâ çok açık değil...

Bitmiş bir iktidarın uzun ölümü

Bu o kadar açık belli olmasa da AKP’nin kendi kitlesi de dâhil olmak üzere toplumda herkes tarafından gayet net olarak alınan bir mesaj var: Hepimiz, bitmiş bir iktidarın uzun ölümünü izliyoruz. Bir “idol”ün kırılışına, bir gücün gerileyişine, dibe vuruşuna şahit oluyoruz. Bütün mesele, onun sadece kendi halince ve kendine zarar vererek mi, yoksa hepimize zarar vererek ve bizi de yanına çekerek mi dibe vuracağı... 24 Haziran seçimlerinin sonucu ne olursa olsun, onun sonrasına ilişkin karşımızda en öncelikli ve kritik şekilde duran soru bu.

Eliaçık: AKP bizim ilkelerimizi benimseyerek yola koyuldu.

-AKP, bir siyasi hareket ve kimlik olarak ilk ortaya çıktığı 2000’ler başından bugüne, nereden nereye geldi?

AKP ilk olarak daha parti bile olmadan “Erdemliler İttifakı” olarak ortaya çıkmıştı. Bu, o zamanlar bizim “Değişim Dergisi” çevresinde savunduğumuz bir fikirdi. Hatta bu konuyla ilgili bir kapak yapmış ve kapak yazısını da yayın yönetmeni olarak ben yazmıştım. Her kesimden erdemli insanların adalet ve özgürlük bayrağı altında toplanacağı, kimsenin dinine, mezhebine, mahallesine bakılmadan siyaset yapılması gerektiği söyleniyordu. AKP bu ilkeleri benimsemişti, parti bu ruh ve heyecanla işe başlamıştı. Hatırlıyorum AKP 1. Kongresi’nde Erdoğan genel başkan seçilmişti, salonda fakir fukara, garip gureba, adalet devleti kuracağız, ortak iyiyi esas alacağız diye bağırıyordu. Sonra giderek devleti ele geçirdiklerini sandılar ama devlet tarafından ele geçirildiler. Her geçen gün erdemliler ruhu kayboldu, ittifak dağıldı, tek adam partisine dönüştü. AKP’nin sonunda dağılacağını düşünüyorum. Zaten şu anda AKP diye bir parti yok. Erdoğan var. Onun siyaseten ölümü üzerine eski ANAP gibi küçülecek, bir müddet daha ayakta kaldıktan sonra çoğu SP’ye gidecek veya kendisi küçük merkez sağ partilerden birisi gibi olacaktır.

-Türkiye’de İslamcı hareket, Erbakan’ın sahneye çıktığı 1960’lar sonundan bugüne nereden nereye geldi, nereye gidiyor?

Bir inancı esas alan İslam devleti değil, olsa olsa her insanı esas alan bir adalet devleti olabileceği görüldü. Devleti yönetecek kişide, inançlı olması, namaz kılması, oruç tutması, başörtüsü, vs. değil; hak, hukuk, adalet, dürüstlük aranmalı, yalan söylemeyen ve rüşvet yemeyen kişiler olmalı; asıl dindarlık buymuş noktasına gelindi. İslami siyaset anlayışlarının hâkim olduğu ülkelerin dini diktatörlükler üretmekten başka bir seçeneği yok. Çünkü geçmiş imparatorluklar zamanından kalma siyasetnamelerle teorilerini oluşturabiliyorlar. Yeni içtihatlar yaparak siyasi fikir üretemiyorlar. Mesela geleneksel İslami siyaset anlayışında saltanata bir şey denmez ama demokrasiye küfürdür denilir. Çünkü saltanat geçmişte yüzyıllar boyu uygulanageldiği için kendisinin bilir, ama demokrasi Batı’dan geldiği için küfür olarak görr. Bu anlayış tıkanmak zorunda, çağa hitap edemez.

-Recep Tayyip Erdoğan, 1970’lerde Milli Selamet Partisi Gençlik Kolları’nda başladığı siyasi serüveninde o zamanlardan bugüne nereden nereye geldi?

Ben Recep Tayyip Erdoğan’da hiçbir değişiklik olmadığı görüşündeyim. İslamcı hareket, Millî Görüş geleneği hepsi değişti ama o değişmedi. Ta 1970’lerde MSP gençlik kollarına girdiğinde Cumhurbaşkanı olmayı kafasına koymuştu. Siyasette yükseğe, en yükseğe, zirvelere kadar diyerek siyasete girdi. İnandığı tek şey başından beri koltuktu, hep öyle oldu ve öyle kaldı, hâlâ da öyle. Erdoğan eğer siyaseten seçimlerde yenilirse hemen yargılanması mümkün olmayacak. Çünkü yargılanması için bile anayasa değişikliği yapılması gerekiyor. 16 Nisan’daki referandumda yargılama konusunda kendisini güvence altına aldı. Anayasal korumaya sahip, şu an emekliliğinde bile yargılanması için meclisin üçte iki çoğunluğu lazım. Korumalı, güvenceli bir hayat sürecektir. Eğer oylar bıçak sırtı çıkarsa direnecek, gitmeyecek ama aradaki fark çok olursa gidecek, millet tamam dedi çekiliyoruz demek zorunda kalacaktır.

İslamcı yazar ve aktivist İhsan Eliaçık, “Antikapitalist Müslümanlar” adıyla bilinen İslami-siyasi oluşumun öncüsü ve teorisyeni. İslami ilimler, İslami toplumsal gerçeklik, İslam tarihi ve düşüncesi üzerine çok sayıda eser sahibi

İslamcılık iktidar nimetlerinden yararlanmanın adı oldu

-Türkiye’de İslamcı hareket Erbakan’ın sahneye çıktığı 1960’lar sonundan bugüne nereden nereye geldi, nereye gidiyor?

Bu soruya süreklilik ve değişim bağlamında cevap vermek yerinde olur. Dine dönüş hususu Erbakan’ın liderlik yaptığı Millî Görüş Hareketi özelinde “önce ahlak ve maneviyat”, “manevi kalkınma” gibi ifadelerle kodlandı. Soğuk Savaş yıllarında üçüncü yol olma iddiasıyla daha toptancı bir dil benimsendi. 1970’li yıllarda henüz bir tüketim toplumuna dönüşmemişken, ağır sanayi hamlesinden bahsedildi, AP’nin patronaj ağına dâhil olamamış Anadolu tüccarı sahiplenildi. Millî Görüş Hareketi, 1980’li yılların ikinci yarısından başlayarak daha çok kent çeperlerinde yaşayan yoksullara hitap etti, yükselen Kürt sorununa değindi, serpilen Anadolu sermayesinin temsilciliğine soyundu ve Özal döneminin kuraldan, değerden, düzenlemeden yoksun anarşik liberalizminin yarattığı sorunları işledi. Bütün bu sorunlara cevabı da önce ahlak ve maneviyat şeklinde oldu. Bu cevap, seküler düzenlemenin yapılamadığı, seküler değerlerin geliştirilmediği bir ortamda geçerlilik kazandı. Merkez partilerin hiçbiri, örneğin siyasal yozlaşma pratikleri karşısında demokratik şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin gerçekleştirilmesini öngören bir reform platformu sunmadı. Bu ortamda dindarlık, takva sahibi olma dürüst yönetimin yeter şartıdır iddiası geçerlilik kazanabildi. Her ne kadar kapatılıp başka adlarla açılsa da Millî Görüş Partileri de kurumsallaştı. Başlangıçta Nakşibendilerle olan iş birliği, nispeten küçük marjinal bir parti olan MNP/MSP’nin üye, sempatizan veya militan devşirmesine katkıda bulundu, ama Erbakan’ın şeyhi Mehmet Zait Kotku’nun 1980’de ölümünden sonra Millî Görüş özerk bir kimlik haline geldi. 1990’lı yılların ortalarında RP özellikle büyük kentlerin çeperlerinde bir kitleselleşme hamlesi başlattı.

Cemaatleri yan kuruluşu yaptı

Özerk bir siyasi kimlik haline gelmesinden sonra Millî Görüş, İslam’ın siyasal arenadaki temsilcisi olarak bütün İslamcı/Müslüman grupları (kendisinin arkasında durmaları gerektiğini iddia ederek) “rahatsız etti”. Zira bu dini gruplar açısından RP’yi kategorik olarak desteklemek bir yana, açıktan siyasi pozisyon almak doğru değildi. AKP’yi kuran genç nesil, 2002’den sonra da bir şekilde devam eden 28 Şubat şartlarında bu grupların tek temsilcisi, koruyucusu olarak tezahür etti ve desteğini aldı. Daha sonra elde ettiği iktidar konumlarının verdiği disiplin, yani ödül ve ceza imkânlarını kullanarak bu grupların büyük çoğunluğunu kendine bağlamayı başardı, onları birer yan kuruluşa çevirdi. Buna paralel olarak, AKP döneminde İslamcı camia iktidardan pay almaktan öte iktidarın merkezine yerleşti. Tabii böylece İslamcılığın AKP disiplinine girmekle özdeşleştiği ve iktidar nimetlerinden yararlanmak adına İslamcı olunduğu bir süreç de başlamış oldu. İslamcılığın iktidar ve nimetleri dışında hangi değeri, hangi ilkeyi savunduğu, hangi değeri ve ilkeyi siyaset için harcamadığı anlaşılamaz hale geldi.

-AKP, bir siyasi hareket ve kimlik olarak ilk ortaya çıktığı 2000’ler başından bugüne, nereden nereye geldi, nereye gidiyor?

AKP 90’lı yılların birikimi üzerine kurulmuştu. Bu birikimin dört temel özelliği vardır. Birincisi, 12 Eylül 1980 darbesinin genelde siyaset , özelde sol siyaset karşıtı niteliğinin yarattığı merkez siyasetleri zayıflatan dinamikler sayesinde mümkün olan yükseliş süreci. İkincisi, RP’nin karşılaştığı daha doğrusu karşılaşamadığı siyasi muhalefettir. Sağ ve sol merkez siyasetler İslamcı bir parti olan RP karşısında laiklik ilkesini güncelleyerek koruyacak bir siyasal dil geliştiremedi. Bununla bağlantılı olarak üçüncüsü (RP’nin kendisi o kadar olmasa da) İslamcı camianın giderek artan oranlarda demokrasi ve insan hakları dilini kullanarak laiklik pratiğinin otoriter yönlerine dikkat çeken bir söylem geliştirmesidir. Dördüncüsü, RP’nin yükselişinde önemli roller oynayan genç neslin 28 Şubat sürecinden çıkardığı derstir. Erbakan ve birkaç arkadaşının belirlediği siyaset tarzıyla ülkeyi yönetme kabiliyetinin kazanılmayacağını ifade eden bu ders, AKP’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

Parti Erdoğan’ın kişisel aracı

Dolayısıyla, AKP’nin çıkış noktası özellikle merkez siyasetlerin zayıflamasından kaynaklanan boşluğun verdiği iktidar olma, ülkeyi yönetme potansiyelini gerçekleştirmekti. Bu da RP’ninkinden farklı yeni bir siyaset tarzı ile mümkündü. Başlangıçtaki Millî Görüş gömleğini çıkarma, muhafazakâr demokrat bir parti olma iddiasıyla AKP hem İslamcı kesimdeki demokdemokrasi ve insan hakları perspektifinden eleştiri birikimini başka toplum kesimleriyle de ittifak kuracak şekilde seferber etti, hem de bildiğimiz anlamda İslamcı olmayan yeni bir siyaset tarzının haberini verdi. Böylece kendisinin İslamcı olarak kategorize edilmesini zorlaştırdı. Geriye dönüp baktığımızda ilk yıllarındaki reformist politikaları daha çok AKP’nin iktidar arayışına hizmet etti. AKP, muhafazakâr demokrat kimliğini 2007’de Gül’ün Cumhurbaşkanı seçilmesi ile başlayan bir süreçte adım adım terk etti. Bu terk ediş 2012’de yapılan dördüncü kongrede kesinleşti. Bu Kongrenin önüne koyulan 2023 Vizyonu başkanlık sistemine geçişi AKP’nin gündemine yerleştirdi. Öte yandan aynı kongrede yaptığı konuşmada Erdoğan İslamcı bir tema olan “medeniyet söylemi”ni partinin yeni kimliği olarak ilan etti. Bu sırada gerek kabinede gerekse parti içinde iktidarın giderek artan oranlarda Erdoğan’ın şahsında merkezileştiği, AKP’nin Erdoğan’ın kişisel aracına dönüştüğü bir süreç de yürürlükte idi. Dolayısıyla, üçlü-paralel bir süreçten bahsedebiliriz:

AKP’nin Erdoğan’ın partisine dönüşmeye başlaması; Başkanlık sistemini gündemine alması; ve medeniyet söyleminin yeni kimlik olarak benimsenmesi. Medeniyet söylemi aslında buradaki iktidar arayışını haklılaştırmak için başvurulmuş bir söylemdi. AKP, medeniyet söylemi ile bizzat kendi tarihinin önemli bir kısmını görmezden geldiği, reddettiği için ne medeniyete, ne demokrasiye, ne de geleceğimizi kurmamıza katkıda bulunabilirdi. Nihayetinde söz konusu iktidar arayışını karşılamaya yetme diği için Türk milliyetçiliği ile takviye edilerek “yerli ve milli” söylemine dönüştürüldü. Her iki söylem de AKP’nin toplumun kayda değer bir kesiminin varlığının, taleplerinin ve eleştirilerinin demokratik meşruiyetini “mesele” ederek hâkimiyet kurma stratejisini, toplumla barışmama ısrarını ifade etti. Bugün İslamcılık deyince akla iktidar fetişizmi ve kibrinin ve normsuzluğun gelmesinin nedenleri bu süreçte aranmalıdır. Bu açıdan 16 yıllık AKP iktidarının sadece demokrasimiz için değil İslamcılık için de ürettiği oldukça yüksek bir maliyet bulunmakta. Bugün geldiğimiz noktada AKP, iktidarını güçlendirmeye ve bir tek kendisinin meşru olduğu bir siyaset çerçevesi çizmeye hizmet eden fırsatlar kollamaya, yaratmaya kendisini endekslemiş bir parti. AKP’nin kendi içinden bir enerji ve dinamizm üreterek buradan farklı bir noktaya evrilmesi mevcut şartlarda pek olası görünmemekte.

Mesleği siyaset

-Recep Tayyip Erdoğan, 1970’lerde MSP Gençlik Kolları’nda başladığı siyasi serüveninde o zamanlardan bugüne nereden nereye geldi, nereye gidiyor?

Erdoğan profesyonel bir siyasetçi. Ondan önce liderlerin hiçbirinin geçmişinde sadece siyasi kariyer yoktu. Hepsinin ayrı bir mesleği ve kariyeri vardı. Mühendis, bürokrat, akademisyen, gazeteci idiler. Erdoğan’ın mesleği siyaset . Gençlik yıllarında Millî Görüş Hareketine katılıyor ve o günden bugüne siyasetin içinde. O yıllar Türkiye’de solun etkide bulunabildiği yıllar. Aynı zamanda Soğuk Savaş yılları. Soğuk Savaş sonrasında gördüğümüz demokrasi ve insan hakları söylemi yerine alternatif sistemler tartışması yürürlükte. 

Millî Görüş Hareketi de pek itibar görmeyen, hatta yer yer hakir görülen bir hareket olsa da devletin anti-komünizm ideolojisinin İslam’a başvurmasından faydalanan, komünizm ve kapitalizm dışında bir üçüncü yol olma iddiasında. Bu yıllarda Erdoğan’ı en çok etkileyen figür muhtemelen Necip Fazıl. Necip Fazıl demokrasiyle alakası olmayan tepeden inmeci, totalci, merkeziyetçi ve liderci bir sistem öneriyor alternatif olarak. 90’lı yıllarda, global bağlamdaki değişimle bu alternatif sistemlerden ziyade demokrasi ve insan hakları söylemi yükseliyor ve İslamcılık da bu söyleme eklemleniyor. 90’lı yıllar aynı zamanda kültürel, ekonomik, siyasal alanlarda İslamcılığın yükseldiği yıllar, fakat merkezi iktidardan pay alamıyor, paralel bir toplum oluşturuyorlar. Böyle bir pay alma hamlesinde bulunduklarında da 28 Şubat süreci ile karşılaşıyorlar ki bu toplumun önemli bir kısmının kriminalize edilmesi, yok edilmesi gereken iç düşman ilan edilmesi anlamına gelmiştir. 

Erdoğan’ın 1990’lı yılların ortalarında mealen “bizim ideallerimizi, Hocamızın (Erbakan’ı kastediyor) ideallerini gerçekleştirmek için mutlaka iktidar olmamız, mutlaka muktedir olmamız lazım” anlamına gelen bir demeci var. Bu, 28 Şubat şartlarının verdirdiği bir demeç olmanın ötesinde profesyonel siyasetçi olmaktan kaynaklanan bir demeç bence. Ve yine bir profesyonel siyasetçi olarak Erdoğan, diğer siyasetçilere oranla, bu amacını gerçekleştirmek için daha geniş bir söylem ve ittifak repertuarına sahip. Liberallerle, Kürt siyasi hareketiyle, şimdi FETÖ dediği grupla, Türk milliyetçileri ile ittifak arayabiliyor ve buna göre söylem de geliştirebiliyor. İktidar arayışının gerektirdiği bu dinamizm dışında anlayış olarak ne değişti derseniz, konumu değişti derim. Erdoğan artık muktedir, hatta hiçbir liderin olmadığı kadar muktedir ve İslamcı ve/veya dindar muhafazakâr kesimlere de kendi iktidarından pay veriyor. Varlığının ve kimliğinin dışlandığı, bastırıldığı, hedef alındığı arka planı düşündüğümüzde, bu kritik bir başarı. Ancak bu başarıya düşünsel, ideolojik ve psikolojik bir yenilenme eşlik edip etmediği ayrı bir mesele. 

Benim görebildiğim kadarıyla, Erdoğan örneğin “bizi nasıl bazı şeylere alıştırdılarsa, biz de onları bazı şeylere alıştıracağız” diyerek, adaletten aynıyla veya misliyle karşılık vermeyi anlıyor. AKP iktidara geldiğinde Türkiye toplumu, AKP kurucularının ve dindar muhafazakâr kesimlerin dışlandığı bölünmüş bir toplumdu. AKP meşruiyet açığını kapatma, iktidardan pay alma, ya da kendisine alan açma mücadelesinde adalet ve demokrasi söylemlerini kullandı, fakat pragmatist profesyonel bir siyasetçi olan Erdoğan esas geçer akçe olduğunu düşündüğü hâkimiyet alanlarını genişletmeye, iktidar birikimini artırmaya odaklandı. Bu sırada alnı secdeye değenden bize zarar gelmez diyerek ittifaklar kurdu ve müttefiklerinin suiistimallerine göz yumdu. Erdoğan bölünmüş Türkiye toplumunu demokrasi, yurttaşlık, anayasal haklar ve özgürlükler zemininde birleştirmeyi deneme fırsatına sahipti. Ancak bunu yapmak yerine, muhaliflerinin ve eleştirenlerinin varlığını ve meşruiyetini tanımamayı tercih etti. Böylece tıpkı bir zamanlar kendisinin maruz kaldığı muameleyi başkalarına layık görerek normalleştirmiş oldu. Ekonomi de bir güvenlik meselesidir diyerek, huzura ve refaha erene kadar OHAL kalkmayacak diyerek bir zamanlar bizzat kendisinin şikâyetçi olduğu güvenlikleştirme politikalarını benimsedi. Bunlar bir yerden bir yere gidilmediğinin ve gidilmeyeceğinin işaretleri maalesef.

Prof. Dr. Menderes Çınar, Başkent Üniversitesi siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi. 1990’ların başından bu yana karşılaştırmalı İslamcılık ve Türkiye siyaseti üzerine Türkçe ve yabancı dilde çok sayıda çalışmaya imza attı. “Siyasal Bir Sorun Olarak İslamcılık” (Dipnot Yayınları, 2005) ve “Vesayetçi Demokrasiden ‘Milli’ Demokrasiye” (Birikim Yayınları, 2015) başlıklı kitapları, Türkiye’de İslami siyaset , Millî Görüş hareketi ve AKP üzerine temel başvuru kaynakları niteliğinde. 

YARIN: TEK KİŞİLİK BİR OYUN: AKP

Tayfun Atay / CUMHURİYET

Dalgaya gelmeyelim!.. - AHMET TAKAN

Gizli gizli bir şeyler mi içiyorlar?.. Bu nasıl bir ruh hali? Neyin sarhoşluğu?... Vallahi anlayamıyorum!...

ABD ile yaptığın gizli kapaklı mutabakat çerçevesinde, Türk askerini Kandil'in eteklerinde gezdireceksin, "Kandil operasyonu" diye naralar atacaksın... "Menbiç'e girdik" diye Türk askerini Sacur Çayı etrafında yine ABD'nin kontrolünde ve müsaade ettiği kadarıyla devriye gezdireceksin... Sonrada Başbakan Binali Yıldırım da diyecek ki;"Kobani, Kamışlı, Haseke bu bölgelerde de maalesef şu anda PKK'nın uzantısı PYD/YPG ciddi anlamda ABD'nin de silah desteğiyle güçlü duruma geldi. Bundan sonraki hedef, o bölgeleri de güvenli bölge haline getirmek."

Peki nasıl yapacaksınız bunu?.. Menbiç'e girdiğiniz gibi mi?.. Kandil'e yaptığınız operasyon gibi mi?.. Fırat'ın doğusundan neden hiç bahsetmez oldunuz?..

Seçimi kazansınlar diye anlattıkları gerçek dışı hikayelerin peşinden koşup doğruları faş etmekten bitap düştük!.. "Menbiç'e girdik" diye yandaş ekranlarda "son dakika" döndürüldüğü önceki gün, gerçekte ne oluyor diye bölgedeki askeri kaynaklarımızın bilgisine başvurdum. Türk askeri, Menbiç'in kuzeyindeki Sacur Çayı (Cerablus ile Menbiç sınırında) bölgesinde sınırlı sayıda araç ile devriyeye çıkarıldı. Yani, ABD müsaade etti zaten bizim kontrolümüzde olan bölgede devriye attık. Asker emir kulu!.. İktidar da seçim meydanlarında zafer çığlıkları atarken, koalisyon güçleri el altından PKK/YPG'ye, "merak etmeyin Menbiç'e tek bir Türk askeri girmeyecek" garantisi veriyordu. Bölgedeki askeri kaynaklarımla yaptığım görüşmeler neticesinde durumu daha sağlam bilgilerle anlatmak için görüntü istedim. Sadece bir kareye yer vereceğim;

Şimdi gelelim şu Kobani, Kamışlı, Haseke bölgelerinde ne olduğuna... Biz Menbiç'e girerken (!) koalisyon güçleri önceki gün PKK/YPG'nin arkasında olduklarını teyit için kahpelere o bölgelerde topçu bataryaları verdi ve yerleştirdi. İşte bu da kanıt fotoğrafı;

Sormazlar mı şimdi adama; madem ABD'nin desteği ile PKK'nın güçlü duruma geldiğini söylüyorsun, o zaman git vur!.. Ne duruyorsun?.. Elini tutan mı var?.. Yoksa, ABD ile kavga ediyor gibi yapıp başka numaralar mı çeviriyorsun?..

Gel de, Türk düşmanı CIA'cı Henri Barkey'in 8 Haziran'daki şu sözlerini hatırlama;
"Her şeyden önce , Menbiç meselesi Erdoğan için seçimler yüzünden önemliydi, bir açıdan, ABD ona bir hediye verdi. Bu Erdoğan'ın istediği bir şeydi ve sonunda istediğini aldı."

                                                                                    ***

Aklımızla alay etmenin çook ötesine geçtiler!.. MHP Genel Başkanı Doktor Devlet Bahçeli, önceki akşam NTV-Star ortak yayın, altın çanak programında "TBMM'de uyum sağlanamaz ise erken seçim düşünülebilir" diyordu. Diğer tarafta, Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce, "Cumhurbaşkanı seçilirsem Bakanlar Kurulu'na her kesimden birer isim alacağım" vaatlerinde bulunuyordu. Her şeyden önce Muharrem İnce'nin bu her kesim ile hangi kesimleri kast ettiğini açık etmesi lazım!.. İktidar olan partinin ülkeyi kendi kadroları ile yönetmesinden daha doğal ne olabilir ve buna kimin nasıl itirazı olabilir ki?.. İnce'nin çıkıp açıklık getirmesi gereken ve hâlâ rafta bekleyen diğer bir konu da, parlamenter sisteme dönüş takvimi...

Anlayacağınız!.. 16 Nisan anayasası istikrar getirecekti. Müthiş denge-fren mekanizmasıyla güçlü hükümet ve Meclis yaratacaktı. Koalisyonlara son verecekti. Seçimlerle vakit kaybedilmeyecekti. Hızlı karar alınıp hemen icraat yapılacaktı... Hani nerede?.. Suyunu çekti pilav oldu!.. Hadi iktidarı anladık da, muhalefet de bu işe teşne gibi. 16 Nisan anayasasının ne kadar ucube bir şey olduğuna vatandaşın dikkati yeterince çekilmedi galiba!..

Bizim düşündüklerimiz ve söylediklerimiz siyasetçilerin hesaplarına uymayabilir. Ancak, adım gibi bildiğim tek şey var. 16 Nisan anayasası ile kurgulanan bu ucube rejimin en büyük destekçisi Batı... Bu rejim ile Türkiye'yi felç durumunda bırakmak istiyorlar. Onlar için kimin kazandığının hiç önemi yok. Bölgemizde uzun yıllar sürecek savaşlar neticesinde felç kalan Türkiye'yi ancak böyle parçalayıp yutabilirler. Şurada seçimlere 4 gün kaldı. Birileri çıkıp inisiyatif almalı. Hani, "dip dalgası" deniyor ya!.. Bu dalganın ne kadar bilinçli bir şekilde hareket edeceğinin bilimsel ölçümü ve de garantisi var mı?..

16 Nisan anayasası ile gideceğimiz tek yön söylemesi çok acı ki; Türkmenistan benzeri rejim veya Başkan Yardımcısı Emine Erdoğan veya Başkan Yardımcısı Mithat Sancar olur!.. Dip dalgasının hâlâ ciddi şekilde uyarılmasına ihtiyaç var...


Ahmet Takan / YENİÇAĞ

Erken seçimin asıl sebebi: İran! - Arslan BULUT

Binali Yıldırım, nihayet sadede geldi ve "Kobani, Kamışlı, Haseke bu bölgelerde de maalesef şu anda PKK'nın uzantısı PYD/YPG ciddi anlamda ABD'nin de silah desteğiyle güçlü duruma geldi. Bundan sonraki hedef, o bölgeleri de güvenli bölge haline getirmek" dedi.

Yıldırım, "Güney sınırlarımıza bir terör devleti kurulmak isteniyor, açık" diye konuştu.

                                                                             ***

Yıldırım'ın "Kobani, Kamışlı, Haseke" diye belirttiği yer ABD'nin binlerce TIR silâh ve eğitim vererek, 60 bin kişilik PKK ordusu kurduğu, Suriye'nin kuzeyinde, "Fırat'ın doğusu" diye tanımlanan ve fiili bir devletçik kurulan bölgedir!

Peki gerçekten AKP iktidarının bu bölgeyi PKK'dan temizlemek diye bir hedefi var mı?
Böyle bir hedefleri olsaydı, Afrin ve Menbiç'deki PKK'lıların, Fırat'ın doğusuna geçmesine izin verirler miydi? Bütün bunlar bir tarafa, Fırat'ın doğusunda bir devletçik oluşmasını sağlayan öncelikle AKP iktidarıdır. Çünkü ABD ve İngiltere istihbarat servislerinin Suriye aleyhine asker toplayıp bunları Türkiye üzerinden geçirerek Suriye'de IŞİD diye uydurma bir devlet kurmasına hizmet eden AKP iktidarıdır.

IŞİD'in rolü bölgeyi karıştırarak ABD müdahalesine meşruiyet kazandırmaktı. Zaten boşalttıkları alanlara El Bab dışında hep PKK/PYD'nin yerleşmesi de ABD örgütü olduklarının göstergesidir. AKP iktidarı bu durumu bildiği halde, başlangıçta, Suriye rejimini çökertecekler diye IŞİD'in palazlanmasına seyirci kaldı. Sonra da müdahale etmek zorunda kaldı. Fakat bu arada, atı alan Üsküdar'ı geçmiş, ABD, Fırat'ın doğusunda PKK devletçiğini kurmuştu!

                                                                                     ***

Peki ABD, bundan sonra AKP'den ne bekliyor? Bunu da okurumuz Kadir Birler'in analiziyle yansıtalım:
"Sayın Bulut, seçimlerin bu kadar erkene çekilmesinin sebebi ekonomik kriz değildir.
2002'de de Bahçeli, Bursa yaylasından erken seçim tarihini ilan etmiş idi. Çünkü Ecevit, Irak'a ABD müdahalesine karşı çıkmıştı. O zaman da ekonomik kriz patlatılmış, bir de İsmail Cem eli ile DSP'yi karpuz gibi yarmışlar, sonuçta 10 gün ortadan kaybolan ve ABD'de olduğu anlaşılan Kemal Derviş, 'erken seçimin ekonomiye zararı olmaz' demişti.

Tansu Çiller, "ABD'nin Irak operasyonu sırasında iktidarda ben olmalıyım" demişse de ABD, Tayyip Erdoğan'ı daha AKP'yi kurmadan desteklemeye başlamıştı.

ABD, 60 bin askerini konuşlandırmak için Güneydoğu'da dokuz üs kurmak üzere arsa kiralarken, Türkiye'yi işgal edecek planını AKP vasıtası ile TBMM'ye getirdi. Tezkere kıl payı reddedildi ama Irak işgalinde yine de Türkiye'nin imkânları ve hava sahası kullanıldı.

ABD, 20 günde direniş görmeden Bağdat'a girdi, çünkü Saddam'ın generalleri önceden elde edilmiş idi. Öyleyse, Irak'a kuzeyden cephe açmak gerekmediği halde 60 bin askerin Türkiye'ye yerleştirilmesi neden istenmiş idi? Çünkü o asker Irak'tan sonra Suriye ve sonra da İran için kullanılacaktı. Eğer itiraz edersek de bu sefer Kürt isyanı ile iç savaş çıkartılacak ve ABD askeri bölgede olduğu için doğrudan müdahil olacaktı. Tezkereyi engelleyen asker ve siviller, Baykal ve Perinçek, bunun karşılığını FETÖ-CIA iş birliği ile başlatılan kumpaslarda aldılar!"

                                                                                     ***
Birler şöyle bitiriyor:
"Şimdi Bahçeli, yine bir erken seçim tarihi söyledi ama ABD'nin işi acilleşmişti ki daha erkene çekildi.
İlginçtir Menbiç'te iş birliği sağlandı, Kandil için yol da verildi. Anlaşılan Kandil'e bayrağı dikeceğiz! Irak'tan, ABD'den, PKK'dan, HDP'den çıt yok! PKK, Sincar'a kaydırıldı ise boş dağ bize neden verildi?
Çünkü, ABD ve AKP, ikinci bir 1 Mart tezkeresi vakası yaşamak istemiyor.
Seçilecek başkan, tek başına TSK'ya savaş emri verebilir mi? TBMM, MGK gibi herhangi bir kontrol mekanizması kaldı mı?
Kısacası, yaklaşan İran operasyonunda, Soros'un 'Türkiye'nin tek ihraç malı' dediği Türk askerinin kanı kullanılacaktır
Bu seçim tiyatrosunun altında yatan gerçek gündem budur. Bizi de kıraathane ile kekliyorlar. Saygı ile..."


Arslan Bulut / YENİÇAĞ

İtleşmenin tarihi - ORHAN GÖKDEMİR

Türkçesi “it”tir. “Köpek” biçimi 15. yüzyılda ortaya çıkmış. Çağatay dilinde “şişmek, kabarmak” anlamına gelen “köpmek” fiilinden türediği sanılıyor. Başlangıçta “iri it”lerin adıydı. Sonra bütün itleri karşılamaya başladı. Bizim kelime ile tanışıklığımız “Sadettin Köpek” adlı Selçuklu vezirine dayanıyor. Adama it mi dediler, yoksa iri bir ite mi benziyordu, orası muamma. Makamı dolayısıyla “şişmiş, kabarmış” da olabilir. Kılıçla yaşadı, kılıçla öldü. Kaynaklara göre zalim, entrikacı ve muhteris biriydi. Kaldı ki çok kurcalamaya gerek yok, adının “it” anlamına gelmesi de pek şaşırtıcı değildir. “İt”ten, “itliğin” türemesi çok sonradır zira. 

Sadettin Köpek konusunda mütereddit olsak bile köpekler konusunda hiçbir tereddüdümüz yok. Kedi köpek sevgimiz malum. Köpeğin Türkçeye girmesinden bu yana gündelik yaşamın birer parçasıdır ikisi de. Mesela 19. yüzyıl seyyahlarının İstanbul’a ayak basar basmaz gözlemledikleri ilk şey sokaklardaki köpek hâkimiyetiydi. Bir köpekler şehriydi İstanbul. Mahalleler köpek çeteleri tarafından parsellenmişlerdi. Girmek, çıkmak onların iznine tabiydi. Tanıdıksanız ne âlâ, yabancıysanız taciz kaçınılmazdı. Bu durumda onların dilinden anlamanız, sağlam bir iletişim kurmanız İstanbul sokaklarında dolaşmanın şartlarındandı. Hatta kaynaklardan birinde, “hoşt” demeyi beceremeyen Levantenlerin başına gelenler oldukça eğlenceli sahnelerle anlatılıyor.

Edmond De Amicis ise “İstanbul” adlı kitabında şöyle not eder gördüğü sahneyi: “Ne tasmaları, ne sahipleri, ne kulübeleri, ne evleri, ne de kanunları vardır. Bütün hayatları sokaklarda geçer. Orada kendilerine küçük oyuklar kazarlar, karınlarını doyurup uyurlar, doğarlar, yavrularını beslerler ve ölürler ve hiç kimse köpekleri dolaşırken veyahut yatarken rahatsız etmez.” 

                                                                            ***

Ama dışarıdan gelenlerin o ilk izlenimleri genellikle doğru değildir. Bazen sayıları sokakları geçilmez kılacak kadar çoğalmakta, bu durumda sorunu halletmek üzere adım atmak da kaçınılmaz olmaktadır. Bu adımların neden olduğu pek acıklı köpek hikâyeleri vardır tarihimizde. 

İlk vaka II. Mahmut zamanında. Onun emriyle sokaklardan toplanan köpekler Hayırsız Ada’ya sürüldü. Ancak köpekleri taşıyan vapur yolda fırtınaya yakalanınca geri dönmek zorunda kaldı. Olayı duyan İstanbul halkı sarayın kapısına dayandı. II. Mahmut da köpeklerle uğraşmayı tekinsiz buluyor olmalı ki kararından vazgeçti. 

Abdülaziz de köpekleri toplatıp Hayırsız Ada’ya göndererek kurtulmayı denedi. Köpeklerin adaya bırakılmasından bir süre sonra İstanbul’un çeşitli semtlerinde büyük yangınlar çıktı. Halk bu yangınların köpeklerin gazabı olduğunu düşünüyordu. Abdülaziz daha fazla dayanamadı, köpekler Hayırsız’dan toplanıp geri getirildi. 

Bizim sağcı-dincilere bakılacak olursa, İstanbul köpeklerinin en mutlu olduğu dönem Abdülhamit dönemiydi. Köpekler onun inayetiyle mutlu mesut yaşayıp giderken, İttihatçılar gelip huzurlarını kaçırmıştı. Hatta huzurlarını kaçırmakla yetinmeyip tehcire bile başvurmuşlardı. Dâhiliye Nazırı Talat Paşa (gözü kör olasıca!) sokaklardaki egemenliğine son vermek üzere, 1910 yılında İstanbul köpekleri için sürgün kararı aldı. Birkaç gün içinde sokak köpekleri toplandı, kafeslere tıkıldı, mavnalara yüklenerek Hayırsız Ada’ya götürüldü. Fakat heyhat, ada çıplak bir kayadan ibaretti. (Kesin İttihatçı oyunudur bu da…) Adaya bırakılan köpekler bir süre sonra açlıktan birbirlerini parçalamaya başladı. Sürgün hayvanların bakımları için Belediye Meclisince bir miktar ödenek ve görevli tahsisi yapılmıştı gerçi ama İttihatçı zihniyeti hizmet götürülmesine mani olmuştu.

Bu kadar fesli Kadir tarihi yeter. İstanbul’un köpek sorununu İttihatçıların da nihai çözüme ulaştıramadığını biliyoruz. İstanbul bir köpek şehri olmaya devam etti. Bugün de bir köpek şehridir. Sokaklarından havlama, evlerinden miyavlama eksik olmamıştır hiç.

                                                                            ***

Amma velakin köpeğe kediye tecavüz vakaları yenidir, İslamcı iktidarı zamanındadır. İmamlar bebelere, hacı dedeler kedi ve köpeklere dadanmıştır tarihte ilk defa. Her gün tüyler ürpertici bir vaka ile karşı karşıya kalıyoruz o yüzden. Çünkü suçu iktidar yaptılar. Suçsuzlar, masumlar birer avdan ibaret artık. “Bir kereden bir şey olmaz hukuku” gereğince tecavüz edilecek her şey; kadın, hayvan, çocuk, bank, cansız manken, damacana tehlike altında.

Bu soysuzluğu tek başına iktidar aygıtına bağlayacak değiliz. Pedofili bir suç olmaktan çıktı, çünkü devleti var eden karanlık güç öyle istiyor. Hayvanlara tecavüze hafifletici sebep arıyor devlet, çünkü tabanda yaygın bir suç bu. Ensest bir tabu haline getirildi, çünkü o karanlık meşru görüyor. Daha dün dellenmediler mi “anamızın diz kapağından tahrik oluruz” diye. 

Nedir bu sapkınlığın esası peki? Çok basit; insanı tükettiniz mi altından bir ortaçağ canavarı çıkar. Dini hesapsız çoğalttınız mı vicdan azalır, ahlak yitip gider. Hayat kitapta yazana göre düzenlenmeye başlanır. O da sizi 7. yüzyılın eşiğine götürüp bırakır.

                                                                            ***

Hâlbuki daha düne kadar hayvanlarla iç içe yaşamaktaydı bu karanlık kalabalık. İneğine ad takan, kaybında arkasından ağıt yakan bir halktan kediye tecavüz eden, köpeğin kolunu bacağını koparan, kaçıyor diye ineğine palayla saldıran tuhaf bir mahlûklar yığını türedi az zamanda. Kaldırın başınızı ve bakın; dağı taşı yağmalayanlar, dereleri kurutanlar, denizi dolduranlar, bulduğu her boşluğa beton dökenler de onlardır. Hırsızın kutsanması bundan, arsıza tapınılmasının nedeni bu. Bundandır katillerin masum, kurbanların suçlu ilan edilmesi. 

Mutlak bir itleşmedir, itliğin iktidarındayız…

Tekrar edeyim; İnsanı tükettiniz mi altından bir ortaçağ canavarı çıkar. Gelir, şarabınızı döker, saksınızı çiğner, duvarınızı yıkar, soğanınızı çalar, her şeyi kötüler, kedileri tekmeler, köpekleri parçalar…

                                                                           ***

Kediye, köpeğe, kuşa dadandı karanlık. Dokunduğu her şeyi kendi cehennemine sürüklemekte kararlı. 

Ama ben de inanırım kedilerle köpeklerle uğraşmanın tekinsiz olduğuna. Sapanca’da yarım bırakılmış o köpekten biliyorum, bir yangın yaklaşıyor kötülüğü silip süpürecek. Bir büyük fırtına kopacak sonra. Devrilecek karanlık, ahı yerde kalmayacak çekilmiş acıların…

Orhan Gökdemir / SOL

‘Beyaz Türk’ kim? - ALİ SİRMEN

Tarihimize hanedan amigoluğu saplantısı dışında, toplumun çıkarı açısından bakarsanız, Anadolu halkının hep birbirlerinden pek ayırmadığı “eşkıyaya ve devletine karşı meşru müdafaa” durumunda olduğunu fark edersiniz. 

Mübeccel Kıray’ın, su kıyısını bırakıp sarp dağ tepesine köyünü taşıyan halkın bu tercihinde, eşkıyadan ve devletin müstelziminden (vergicisinden) kaçma amacının olduğunu vurgulayan çalışmasına dayanarak Aziz Nesin, üniversite heyetinin köy incelemesini anlatan nefis bir mizah başyapıtı oluşturmuştur. Okumanızı salık veririm. 
Osmanlı’da modernleşmeden yana olan yenilikçi aydın da, biraz da bürokrat kökenli oluşundan, devletin bekasını baş kaygısı haline getirince, zaman içinde halkın gözünde devlet ceberutluğunun simgesi haline gelmiştir.

 
Cumhuriyet ile birlikte, hem modernleşmenin öncüsü, hem de devlet kurucusu konumunda olan CHP de, iktidarının son dönemine rastlayan dünya ekonomik krizi ve ikinci paylaşım savaşı konjonktürünün halkın sırtına yüklediği zorlukların da etkisiyle, yine devletin bürokratları aracılığıyla sürdürdüğü ceberutluğunun simgesi haline gelme durumuna düşmüştür.

***

Halkçılık ilkesini altı oku arasına katan CHP’yi yıkan Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’na tepki olarak toprak ağalarının kurdurduğu DP, ceberut devlet karşısında mazlum halkın temsilcisi ve sözcüsü rolündeydi ve egemenlerin “sınıf fobisi”nin de etkisiyle zaten kadük olan halkçılık yerine sonra gelen bütün sağ iktidarların da gırtlağına kadar gömüleceği ayak kokulu popülizmi ikame etmişti. 

Popülist sağın, ceberut devlete karşı, halkın temsilcisi garibanın savunucusu konumunda sunulmasının başarıya erişmesi, demokrasimizin birçok aksaklığının da temel nedenlerinden birini oluşturan bir garipliktir. 

Demokrat Parti hareketi gibi, AKP projesi de devlet ceberutluğuna, yabancılaşmaya karşı, gariban mazlumu koruyan, geniş kitleleri kucaklayan, halktan yana milli ve yerli geniş halk güçlerinin temsilcisi olarak sunuldu. 

Demokrat Parti hareketinde olduğu gibi, AKP projesinde de, bu sunumu toplum bir süre benimsedi. Rize kökenli, Kasımpaşalı Tayyip Bey, Beyaz Türklerin tacizleri karşısında mazlumun ve inancını koruyan garibanın savunucusu olarak çıktı ortaya ve CHP, “nobran, buyurgan, yerli olmayıp yabancı kokan Beyaz Türk’ün!” temsilcisiyken, o da “garibanın savunucusu” olarak sandıklarda zaferden zafere koştu. Oy konvertibilitesi yüksek olan bu sunum aslında gerçeği yansıtmıyordu. 

Aslında, ceberut olan, baskı uygulayan, halkın emeğinin kaymağını yiyenlerin, bin odalı sarayda oturan temsilcisini CHP saflarında değil, AKP doruğunda aramak daha doğruydu.

***

Ezilen gariban, perişan köylü, sendikasızlaştırılmış, taşeron sultasındaki işçi, kâr güdüsüyle madende katledilmesine seyirci kalınan madenci, daha okul sırasında hapishaneyle tanıştırılan öğrenci, OHAL ile süründürülen memur, toplumsal yaşamdaki yeri sıranın en sonunda olan öğretmenlerdi. 

Onları ezenleri, “Adalet” diye yollara düşenler arasında değil, yeni iktidara yarananlar saflarında yaratılmış olan ihale kralları, sistemin yasaması, yürütmesi, yargısı kolluk güçleri, şeyhleri, müderrisleri, çeri başıları, muhafızları tarafından korunan yeni haramzadelerin örgütlerinde aramak daha doğru olacaktı. 

Bu seçimlerde, CHP’nin cumhurbaşkanı adayı, aydınlık kafalı, köylü kökenli fizik öğretmeni Muharrem İnce, bu yanılsamayı bozdu ve gerçeği seçim meydanlarında bütün çıplaklığıyla haykırdı: 
- Tayyip Bey bana gariban diyor. Evet ben Beyaz Türk değil garibanım, garibanın temsilcisiyim. 
Görünen o, Beyaz Türk’ün kim olduğunu isabetle işaret eden bu söylem, halk arasında geniş yankı buldu. 

Muharrem İnce’nin son seçim kampanyasındaki en büyük başarısı da işte Beyaz Türkler yanlış imajının silinmesine katkısı olmuştur.

Ali Sirmen / CUMHURİYET

Cumhur İttifakı ince ince eriyor - TURAN ESER

Geçen hafta Van’da yaşandı. Bir koyun uçurumdan atladı. Ardından giden diğer 500 koyun da atlayarak topluca telef oldu.

Erdoğan’ın tek adam rejiminde ısrarı da, ülkeyi ve 81 milyonu bir uçurumun eşiğine getirdi. Çünkü tek adam rejiminde ısrarın yarattığı ve daha da derinleşerek süreceğinden kesin emin olduğumuz, ekonomik, sosyal, hukuksal ve toplumsal krizler ve tahribatlardan kurtulamayacağız.

Halk, büyüyen iç ve dış borcun sofrasındaki ekmeği küçülttüğünü, cüzdanına göz diktiğini gördü. Artan işsizliğin, yaygınlaşan yoksulluğun kader olmadığını, din ile kullukta eşitlik vaaz edenlerin, Saray ile varoş arasındaki uçurumu değil, toplumsal kutuplaştırmayı tetiklediğini biliyor.

Bu nedenle 81 milyonun iradesini tek bir adamın iki dudağına teslim etmek istemiyor. Tek adama ilgileri azalınca, ince ince kaçıyorlar. 

Endişe Saray’dan içeri girince de, Erdoğan bu kez kapalı toplantılarda HDP’nin barajı aşmasını engellemek için erkenden sandıklara müdahil olmayı öğütlüyor. 

İktidar bloku sıkıştıkça, önce “Yeni Türkiye İçin” ‘tek adam rejiminin’ lazım olduğunu yoksa faili meçhul siyasi cinayetlerin olduğu “90’lara döneriz” retoriğini de değiştirdiler. Eskiden medet umar hale geldiler. Şimdi bu nedenle “90’ların mimarları” olan Tansu Çiler protokollerde ve Mehmet Ağar’ın oğlunu da adaylıkla ağırlıyorlar.

Çünkü memleketi ve halkı çok ciddi sorunlarla baş başa bıraktılar ve artık yönetemiyorlar. Artan yoksulluk, ekonomik kriz, hukuksuzluk, OHAL ve toplumsal kutuplaşmaya dayalı gerilimler ile huzursuzluk kanayan en büyük yaralarımız. Ya işsizlik? Ya işsiz ve geleceklerinde umut göremeyen üniversiteli gençler?

Siyasi iktidarın yalanları dahi, kendi tabanını yanında tutmaya yetmiyor artık. Cumhur İttifakı ve AKP iktidarı “İnce İnce” erirken, Muharrem İnce’nin yarattığı heyecan onun adaylığını daha da güçlendiriyor. 

Bugün Cumhur ittifakına karşı, Haziran’ların mirası olan sokağın doğal ve fiili ittifaklar sürüyor. Gezi, Haziran, HAYIR, ADALET için yürüyenler, 24 Haziran’da da TAMAM diyecekler!

Gezi zekâsının ve özgüveninin bitmediğini ve sürmekte olduğunu görüyoruz. Gezi, ilk göz ağrısı aşk gibi heyecanlıydı. Memleket, özgürlük ve laiklik için, sokakta mücadele aşklarının protokolsüz ama filli ittifakıydı. 

Zalimlerin karşısında mazlumların barikat kardeşliğiydi. Yasaklara ve gericiliğe karşı ise, laiklik ve özgürlük direnişinin ittifakıydı. İlk ittifak birleşik mücadele ile Haziran’da yaşandı ve 7 Haziran seçimlerinin sonuçlarına yansıyarak, heyecan ve özgüven kazandırmaya devam etti. 

16 Nisan referandumdaki HAYIR mücadelesi ile tek adam rejimine  “DUR”  diyen özgüveni ve heyecanı daha da yükseltti. Sandığa atılan her HAYIR’ın kazandığından emin olanlar, sandıktan çıkarılan EVET şaibesine daha da öfkelendiler. 

Bu kez de hukuksuzluğa ve OHAL’e karşı, “ADALET” için yürüdüler. 

Şimdi yine bir Haziran ayındayız. Halk, Haziran aşkı ile sandıklara gidecek. AKP’nin kapalı odalardaki “HDP’siz Meclis” oyununu ve tek adam hayalini bozacak. Bu Pazar günü HDP’li mecliste çoğunluğu ve Cumhurbaşkanlığında Muharrem İnce’yi görmek için oyların ittifakını sandıkta sağlayacaklar. 

Sandıkları daha sıkı koruyacaklar. Tek bir OY’un bile kıymetli ve hayati öneme sahip olduğunu biliyorlar. Haziran ile halk, İnce İnce hem uyanıyor, hem de cezaevi hücrelerinden özgürlük arayışı Demirtaş’larla örülüyor. Türkiye artık birlikte uyanıyor.

Seçmen İnce İnce uyandıkça, sokaklar TAMAM diyor. Cumhur ittifakı eriyor ve çözülüyor. Zira “Takke düştü kel göründü.” Seçmenler AKP iktidarının kendisine iktidar olan elitistlerin hareketi olduğunu, Erdoğan kişisel hırsına göre hareket ettiğini, MHP’nin de baraj aşmak için “dün kara dediğine bugün ak” dediğini anladı.

Dolaysıyla dün kadar muhalefet partilerinin siyasette özgüven yaratamaması sonucu, AKP’ye yönelen seçmenler, bu dönemde muhalefet yapma tarzından memnun görünüyor. Seçmen yüzünü sandıkta CHP ve HDP’ye dönecek gibi görünüyor. AKP ve MHP tabanından çok ciddi kaçışlar var. AKP’nin mitinglerine katılım giderek düşüyor. Dün doldurulan alanlar taşıma usulü ve bindirme kıtalarla bile doldurulamıyor.

Araştırma şirketleri yandaşlık verilerini yayınlıyorlar. Seçmenler bu manipülatif anket sonuçlarına inanmıyor. TV programlarının, her konuda uzman ve her soruya bir cevabı olan, kendinden menkul yandaş sözcülerini ve onların yorumlarını dahi dikkate almıyorlar. Zira ekranların önü boş.

Kim ne derse desin Gezi düşüncesi ve talepleri yaşıyor. 24 Haziran’da iktidar bloğu karşısında kazanan kişilerden ve partilerden bağımsız olarak, Haziran düşüncesi ve solun evrensel değerleri olacaktır. Sağ siyasetin Türkiye’yi getirdiği kâbus ortadadır. Bugün muhalefet bloğunun başarısı, açıkça ifade etmeseler de solun argümanlarına sığınmasıdır.

Haziran aklı bilir ki, 24 Haziran bir kesin çözüm değil, ama 25 Haziran’dan sonrası mücadelenin seyrini belirlemek için önemli bir kazanım olacaktır. 

İşte tam da bu nedenle tek adam ile uçurumun önüne getirilen 81 milyonluk halk, uçurumdan atlamayacak ve memleketin telef olmasına izin vermeyecek kararlılıkta görünüyor. Halk tam da bu nedenle, 24 Haziran’da ya Meclis’e HDP’nin katılımını saylayarak, cumhurbaşkanlığını da İnce İnce ayar vererek örecek ya da uçuruma atlayıp telef olacak.

Turan Eser / BİRGÜN

Hayvanları koruma şovları yalan çıktı: Yeni yasa belediyelere katliam yetkisi veriyor - Meltem Yılmaz

Hayvanlara yönelik şiddetin önlenmesinde en kritik konulardan bir tanesi ‘yasal yaptırımların caydırıcı olması’. Ne yazık ki bugün böyle bir düzenleme yok Kayseri Belediyesi 800 tane köpeğimizi canlı canlı gömerken suç üstü yakalandı, videoları çekildi. Açmış olduğumuz dava süreci sonrasında aldığı ceza 62 bin lira.

Meltem Yılmaz /Röportaj

Kimsesiz Hayvanları ve Doğayı Koruma Derneği Başkanı, Türkiye’nin ilk hayvan hakları merkezi kurucusu Metin Yıldırım, bu haftaki Pazartesi Söyleşisi’nin konuğu oldu.

Sakarya’da bacakları kesilen yavru köpek örneği gibi, vahşet olaylarının git gide daha fazla ranta dönüştürüldüğüne dikkat çeken Yıldırım, “Bacakları kesilen iki aylık yavru köpek ölmeden önce, hastaneye yatırılması sonrasında, yardım kampanyaları başlatıldı. Hayvanın tedavisi için gerekli olan ilaçlar, tıbbi araçlar derken yardım ilanları açıldı. Ve iddialara göre bir günde 100 milyon civarında yardım toplandı. Ne yazık ki sosyal medyada, bu tip korkunç olaylardan rant elde etmek amaçlı, bağış toplayan oluşumlar git gide artıyor” ifadelerini kullandı.

Halihazırdaki hayvan hakları yasa tasarısının, belediyelerin katliam yapmasının önünü açtığını belirten Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Belediyelerin zaten şu an çözüm olarak gördüğü yöntem ya hayvanları dağ başlarına atmak, ya zehirlemek ya da toplu katliam. Kayseri'de bunu yaşadık. Kayseri Belediyesi 800 tane köpeğimizi canlı canlı gömerken suç üstü yakalandı, videoları çekildi. Açmış olduğumuz dava süreci sonrasında aldığı para 62 bin lira!”

Türkiye genelinde milyonlarca başıboş hayvan olduğuna dikkat çeken Yıldırım, “şu an Türkiye’de 3 milyondan fazla başıboş köpek var. Oysa, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2018 genelgesinde belediyelere kısırlaştırdıkları her kedi-köpek için, kısırlaştırma başına 65 TL para ödeyeceği belirtiliyor ki bir kısırlaştırmanın maliyeti 15 lira. Yani belediyelere aslında ciddi bir destek bu. Fakat hiçbir ildeki belediye bunu yapmıyor” ifadelerini kullanıyor.

Sakarya’da ayakları kesilen ve sonrasında hayatını kaybeden yavru köpek, kafası kesilip karnından yavruları alınan inek ve daha niceleri… Bu korkunç vahşet olayları karşısında vicdanı olan herkes isyan ediyor ama bu tip olaylar ne yazık ki birkaç gün konuşulup unutuluyor…

Evet ne yazık ki. Unutuluyor ama çok daha önemlisi, bu hayvanlar ve bu vahşet olayları, bugünlerde en çok rant için kullanılıyor. Azımsanmayacak bir sektör oluşmuş durumda. Bakın, son olarak, ayakları kesilen iki aylık yavru köpek ölmeden önce, hastaneye yatırılması sonrasında, yardım kampanyaları başlatıldı. Hayvanın tedavisi için gerekli olan ilaçlar, tıbbi araçlar derken yardım ilanları açıldı. Ve iddialara göre bir günde 100 bin lira civarında yardım toplandı. Ne yazık ki sosyal medyada, bu tip korkunç olaylardan rant elde etmek amaçlı, bağış toplayan oluşumlar git gide artıyor. Bu yolla, hayvanların sırtından milyarlarca para kazanılıyor; bu şekilde villalar alan, lüks araçlar alan pek çok “hayvan sever” kuruluş ve dernekler var.

Hayvanlara bu kadar rahatça eziyet edilmesi ve onlar üzerinden bu derece rant elde edilmesinin temel sebebi yasal boşluk herhalde…

Elbette. Ülkemizdeki 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu var. Bu kanuna göre hayvana şiddet sadece para cezası öngörüyor. Size bir örnek vereyim; Tavşanlı'da geçen yıl 10 bin tane köpeğin itilaf edildi. Ve Veysel Çeken adlı belediye çalışanı, bu katliamı kendisinin yaptığın itiraf etti. "Başkan ve yardımcısının talimatıyla, bir gün içinde 10 bin tane köpeği öldürdük, tüfekle vurduk" diye itirafları var. Bunun karşılığında biz yargı süreci başlattık ama Tavşanlı Cumhuriyet Savcılığı takipsizlik kararı verdi. Genelde yandaş belediyelerin bu tür yasa ihlalleri karşısında aldıkları bir ceza yok.

10 bin köpeği gözünü kırpmadan öldürebilecek kadar cani, hasta ruhlu bir kişilik, insanlara, çocuklara da zarar vermez mi? Yani cana kast eden bu şahıs, toplum için tehlike değil midir?

Elbette, bu konuda bilimsel, resmi veriler var. Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan çalışmalarda, seri katillerin geçmişinde mutlaka hayvana şiddet uyguladığı ve bu şiddetin daha sonra insana dönüştürdüğü ortaya çıktı.

Hayvanseverlerin sık sık gündeme getirdiği hayvan hakları yasa taslağı, uzunca bir süredir bekletiliyor. Zaman zaman, şimdi olduğu gibi şova dönüştürülüyor. Peki pratikte ne oluyor?

Cumhuriyet tarihinde hayvan hakları adına çıkan ilk yasa 2004 yılında AKP tarafından çıkarıldı. Fakat bu yasa içi boş bir yasa. Düşünün ki ülke genelinde belediyeler, havyan hakları ihlalleri yapıyor. Hayvanları dağa, taşa atıyor, resmen açıkça öldürüyor, zehirliyor, itilaf ediyorlar.

Sizin önerdiğiniz nedir? Nasıl bir yasa?

En önemli gördüğümüz konu şu: Hayvana şiddet ve kötü muamelede, kim veya kimler tarafından yapılırsa yapılsın, en alt sınır üç yıl olmak üzere bir hapis cezası getirilmesi lazım. Hükümetin şu an hazırlamış olduğu taslakta, hapis cezası gelecek ama bu cezalar alt seviyede. Yani, yine paraya çevrilebilecek. İkincisi; belediyelerin hapis cezası alması konusunda engelleyici bir madde var. Yani belediyeler yapmış olduğu hayvan hakları ihlallerinden dolayı ancak Orman Su İşleri’nin şikayeti sonrasında hakkında dava açılabilecek, vatandaşın veya derneklerin şikayeti işleme konulmayacak. Bunun değiştirilmesi lazım.

Yani bu taslak yasalaşırsa, katliam yapan belediyelerin yargılanmasının büyük oranda önüne geçilecek.

Evet, belediyelere “sen istediğin gibi hayvanları öldürebilirsin” deniyor. Belediyelerin zaten şu an çözüm olarak gördüğü yöntem ya hayvanları dağ başlarına atmak, ya zehirlemek ya da toplu katliam. Çukurlar açıp iş makineleriyle hayvanları diri diri gömüyorlar. Kayseri'de biz bunu yaşadık. Kayseri Belediyesi 800 tane köpeğimizi canlı canlı gömerken suç üstü yakalandı, videoları çekildi. Açmış olduğumuz dava süreci sonrasında aldığı para 62 bin lira! Bir diğer konu, kaçak hayvan üretiminin yapıldığı binlerce çiftlik. Bu çiftlikler son derece denetimsiz. Buralarda neler yaşandığını kimse bilmiyor.

Bir de kısırlaştırma meselesi var değil mi, yıllardır bir türlü çözemediğimiz?

Aynen öyle. Bakın, şu an Türkiye’de 3 milyondan fazla başıboş köpek var. Oysa, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2018 genelgesinde belediyelere kısırlaştırdıkları her kedi-köpek için, kısırlaştırma başına 65 TL para ödeyeceği belirtiliyor ki bir kısırlaştırmanın maliyeti 15 lira. Yani belediyelere aslında ciddi bir destek bu. Fakat hiçbir ildeki belediye bunu yapmıyor.

Neden yapmıyor?

Genelde Türkiye'de belediyeler bünyesindeki veteriner hekimlerin büyük birçoğu iş yapmadan maaş almaya alışmış. Tembellik, çalışmamak, bütün sebep bu. Yoksa belediye için ciddi bir kaynak bu. İstanbul Büyükşehir Belediyesini örnek alalım. Bünyesinde çalışan 50-60 tane veteriner hekim var. Her biri günde onar tane kısırlaştırma yapsa, bu beş yüz tane köpeğin kısırlaştırılması demektir. Rakama vurduğunuz zaman bu günlük rakam gelir olarak 25 bin lira, ayda 750 bin lira. Zaten bu tip faaliyetleri genelde Dünya Bankası destekliyor.

Sorunun bir başka ayağı da barınaklar, değil mi? Barınaklar ne durumda?

Bir konuya açıklık getirmek istiyorum. Barınak, hayvanların toplu olarak yaşayacağı ve yaşamını idame ettireceği bir yer değildir. Mevcut yasada, sadece hasta, bakıma muhtaç hayvanların kalabileceği bir yerdir. Ama Türkiye’deki barınakların bana göre yüzde 98’i ölüm kampı. Kışın Ümraniye Barınağına gittiğiniz zaman o yavru köpeklerin soğuk beton üzerinde, bir aylık köpeklerin öldüğünü gördüm ben.

Hayvanlar çöpten dahi beslenemiyor

Medyada gördüğümüz vahşetler dışında, görmediğimiz ne gibi mağduriyetleri var Türkiye’de yaşamak zorunda olan hayvanların?

En büyük mağduriyet petshoplardan heves uğruna hediye amaçlı alınan ve sonra sokağa bırakılan hayvanlar. İkincisi; hemen hemen her yerde sokaktaki hayvanlarımız aç ve perişan. Belediyeler şimdi modern, yer altı çöp konteynırları kurdu ama bu defa da hayvanlar çöpten dahi beslenemiyor. Bu ülkede en çok zulme uğrayanlar kediler, köpekler olduğu için öncelikle bunu gündeme taşıyoruz ama atlar da zulme uğruyor, civcivler diri diri makinelerin içerisine atılıp öldürülüyor. Türkiye’deki kesimhanelerin yüzde 95’i kaçak. Yanı sıra, nesli tükenme durumunda olan hayvanlar kaçak avcılar tarafından yok ediliyor.

Pitbull dövüşleri artıyor

Pitbull dövüşleri son dönemde giderek daha sık duyduğumuz bir sorun. Bu, büyüyen bir sektör mü?

Bunların genelde sosyal medyada kapalı grupları var, orada organize oluyorlar. Örneğin Niğde iline bağlı bir ilçede bir turnuva düzenleniyor. Milyonlar kazanılıyor.

Polis de çok önemsemiyor. Bu ülkede insan haklarını önemseyen bir anlayış yok ki hayvan hakları önemsensin. Bunun dışında, denek hayvanlarının ticareti de had safhada. Amerika'da bazı derneklerle Türkiye'deki derneklerin ortak çalışmasıyla golden’lar gidiyor. Bu kişiler köpek başı 6 bin 500 dolar alıyorlar.

Meltem Yılmaz / BİRGÜN

Ah şu bizim "ezik"ler!..- Selcan Taşçı Hamşioğlu

İnsanda talih olacak arkadaş...

AKP Yalova Milletvekili adayı Meliha Akyol'un "Batı Trakya'dan gelen, kendini ifade edemeyen, ezik insanlar" tarifinin kamuoyuna yansıdığı dakikalarda, AKP Genel Başkanı, İstanbul'da, -artık son çare- o "ezik insanlar"dan birine tutunmuş, onun "ifade edeceklerinden" medet umuyordu!
AKP mitingine 'getirilerek', desteği 'açıklattırılan' eski Başbakanlardan Tansu Çiller, Selanik göçmeni Muazzez Hanım'ın kızı!
                                                                          ***

Cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener Selanikli...
Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce Selanikli...
İkisi de o kadar "ezik"ler, kendilerini "ifade etmekte" öylesine zayıflar ki, iktidar hiç paniklemedi...
Propaganda yapmalarını engellemedi, haklarında kara propagandaya meyletmedi, ambargo, eşitsizlik, "harp hilesi(!)", iftira, yalan, tehdit... Hiçbirine tenezzül etmedi!

                                                                            ***

Türk Kurtuluş Savaşı kahramanları, Cumhuriyet'in kurucuları;
İlk Genelkurmay Başkanımız, Cumhuriyetin son Mareşali Fevzi Çakmak, Karadağlı...
İlk kadın savaş pilotumuz Sabiha Gökçen, Selanikli...
Kurtuluşun beş büyük komutanından Refet Bele, Selanikli...
İnönü zaferlerinin muzaffer komutanı İsmet Paşa, Deliormanlı Cevriye Hanım'ın oğlu...
Kâzım Özalp, Köprülülü
Ali Fethi Okyar, Pirlepeli
Mithat Şükrü Bleda, Selanikli...
Tunalı Hilmi, Eskicumalı...
Cennetmekan Zübeyda Hanım, Vodinalı...
Oğlu, Türk Milleti'nin Kocatepe'den sarışın bir kurt gibi doğrulan umudu, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Selanikli...
Buraya kadar listeye bakınca, "yansıtma" yapıyordur belki; kişinin kendi eksiklerini karşısındakine yakıştırdığı bir tür "savunma mekanizması"(!)
E ama...
AKP'nin kurucularından Ertuğrul Yalçınbayır da Haskovolu...
AKP'li eski Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu da Gümülcineli...
Keza, hali hazırda AKP'nin en etkin isimlerinden olan Mustafa Şentop...
Saray'ın Başdanışmanlığını da yapmış Basketbol Federasyonu Başkanı Hidayet Türkoğlu...
AKP Elazığ Milletvekili adayı Tolga Ağar'ın annesi (Mehmet Ağar'ın eşi) Emel Ağar...
Erdoğan'ın "hakiki bir mütefekkir, donanımlı bir alim, arif, savaşta cepheye atılacak kadar vatansever, samimi, sahici" diye yere göğe koyamadığı "İstiklal Şairimiz" Mehmet Akif Ersoy Kosovalı...
Nasıl olacak?
                                                                         ***

Siyasete yanaşınca aklıma geldi, "Cumhur İttifakı"nın MHP kanadından milletvekili adayı Tutinli Saffet Sancaklı ne diyor acaba "müttefik" hanımların bu "ezik" yaftasına?

                                                                          ***
Biz devam edelim...
Tarih böyle "ezik" görmemiştir; Debreli Hasan, Dramalı!

                                                                          ***

Türkiye Cumhuriyeti'nin 26. Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ, Manastır'dan geçmiş bir ailenin oğlu...
Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Selanikli...

                                                                            ***

Mesleğimizin şeref nişanı Hasan Tahsin, Selanikli...
İlhan Selçuk...
Ertuğrul Özkök...
Uğur Dündar...
Ali Kırca...
Emin Çölaşan...
Doğan Hızlan...
İslam Çupi...
Medyanın markalaşmış bunca insanı da "ezik" iyi mi!
Naçizane bendeniz...
                                                                          ***
Ali Şen'den tutun da Tarık Şara'ya...
Hüsnü Yazıcı'dan Özhan Canaydın'a...
"Patronlar" mahallesinin sayısız mensubu...

                                                                           ***
Deliormanlı Koca Yusuf'tan başla...
Kurtdereli Mehmet Pehlivan...
Baba Hakkı (Yeten), Vodinalı...
Kara Ahmed, Razgradlı...
Muharrem Atik, Razgradlı...
Zekeriya Güçlü, Razgradlı...
Naim Süleymanoğlu, Ahatlılı...
Semih Şentürk, Drejilovalı...
Halil Mutlu, Kırcaalili...
Mirsad Türkcan, Yeni Pazarlı...
Arda Turan, Kalkandelenli...
Ali Sami Yen... Metin Oktay...
Hepsi de sinek gibi "ezildi" çıktıkları sahalarda, salonlarda, minderde, meydanda...

                                                                          ***
Cem Yılmaz Selanikli...
Arif Şentürk Komanovalı...
Metin Şentürk Prizrenli...
Ne mektup geliyor ne haber senden desem; bestekâr Yusuf Nalkesen Üsküplü...
Burhan Öcal, Candan Erçetin, dün geçirdiği talihsiz kazayla gündeme gelen Yeşilçam'ın en "janti" aktörlerinden Murat Soydan, Emel Sayın, Nilüfer, Hulusi Kentmen, Ahmet Özhan, Fikret Kuşkan, yönetmen Ömer Kavur, İsmail Hacıoğlu, Şoray Uzun, Uğur Arslan, Barış Manço, Sezen Aksu,  Kıvanç Tatlıtuğ...
                                                                        ***
Şimdi...
Eyyy Rumeli, Balkan, Batı Trakya göçmenleri...
Seçim sizin tabii, "ezik" sayıldığınız bir ülkede mi yaşayacaksınız?
Yoksa, Atatürk'ün "Muhacir diye küçümsenenler, tarihin yazdığı savaşlarda en geriye kalanlar, yani 'düşmanla sonuna kadar dövüşenler' çekilen ordunun ri'cat hatlarını sağlamak için kendilerini feda edenler ve düşman karşısında kaçmak, çekilmek nedir bilmeyenlerdir. Muhacirler, kaybedilmiş ülkelerimizin millî hatıralarıdır" diye tanımladığı saygınlığa sahip olduğunuz bir ülkede mi?

Daha 5 uzun gününüz var; bir düşünün bakalım!


Selcan Taşçı Hamşioğlu / YENİÇAĞ

Menbiç'ten seçim hediyesi olur mu? - Arslan BULUT

Binali Yıldırım, "Türkiye'nin üzerinde bir plan var, plan çok açık; Türkiye'nin güneyinde bir terör devleti kurulmak isteniyor. Böylelikle Türkiye'yi terbiye edeceklerini zannediyorlar. Bu planın önündeki en büyük engeli de Recep Tayyip Erdoğan olarak görüyorlar. Onun için uyanık olacağız, düşmanlarımıza fırsat vermeyeceğiz." dedi.

Türkiye'nin güneyinde bir terör devleti kurmak isteyen değil kuran kim? ABD değil mi? PYD/YPG güçlerini silahlandıran, eğitim veren, 60 bin kişilik ordu haline getiren ABD değil mi?

Fırat'ın doğusu denilen bölgede böyle bir yapı oluşturulmasına zemin hazırlayan ne oldu? Suriye'nin kaosa düşmesi değil mi? Peki Suriye'yi kaosa düşüren kim? Suriye'deki sözde muhalifleri silahlandıran, onlara eğitim, lojistik destek ve silâh veren kim? ABD'nin Suriye projesini uygulayan kim? AKP iktidarı değil mi?

Şimdi, Türk askerinin Menbiç'te ABD askerleri ile birlikte devriye gezmesi bu projeyi durduracak mı?

                                                                       ***

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da "İnşallah bir an önce Menbiç'te (ABD ile mutabakata varılan) bu yol haritasını uygularız. Daha sonra diğer şehirlere de geçeriz. Amacımız, YPG'nin kontrol ettiği tüm bölgelerde onları buradan çıkartarak bu bölgeleri istikrara kavuşturmaktır. Amacımız yine buraları o şehirlerin insanlarına vermektir." dedi.

İyi de bu nasıl olacak? Suriye'de ABD'nin projesine uymak, kendi kurduğu IŞİD'i bahane olarak kullanarak bu ülkeye asker sokmasına göz yummak, ABD'nin izin verdiği yerlere girmek, devlet kurduğu yerlere hiç dokunmamakla mı?

Fırat'ın doğusundan hiç bahsedemiyorlar ama Menbiç'te Amerikan askeri ile birlikte devriye gezmeyi abartarak sanki zafer kazanacakmış gibi konuşuyorlar!

Çavuşoğlu, "Hayırlı olsun. Askerlerimiz orada, hareketlilik başladı. Biliyorsunuz bizim askerlerimiz yola çıktığı zaman Fırat Kalkanı'nda da böyle oldu, Afrin'de de böyleydi, arkası da gelir ve Menbiç en kısa süre içinde inşallah YPG'den, PKK'dan temizlenecek ve gerekli adımları atacağız" dedi.

Arkası seçimden sonra gelecek öyle mi? Menbiç hareketinin ne demek olduğunu, CIA'nın beyin takımından Henry Barkey "Menbiç, Erdoğan için seçimler yüzünden önemliydi, ABD Erdoğan'a bir hediye verdi" diye açıklamadı mı?

                                                                            ***

Binali Yıldırım da hâlâ, "Bize düşen Suriye'de, Irak'ta iç karışıklığı sona erdirmek ve acı çeken bu insanların yurtlarına salimen dönmelerini sağlamak." diyor.

Şimdiden dört milyon Suriyeli Türkiye'de! İki milyon kişinin de İdlip'den gelmesi söz konusu! Üstelik Suriye'yi iç karışıklığa sürükleyen AKP'nin uyguladığı Amerikan politikalarıdır.
Yıldırım, "Devlet de bölgedeki Kürt kardeşlerimizin konularıyla ilgili çok açılım yaptı fakat bu terör örgütü bunları gölgelemek için elinden geleni yaptı." diyor.

Terör örgütüne verilen rol budur zaten! Siz ise yaptığınız o açılımlar sırasında terör örgütüne operasyonları durdurmadınız mı? Hendek açmalarını seyretmediniz mi?
Yıldırım, "Türkiye'de hepimizin de sorunu PKK, FETÖ, DEAŞ terör sorunudur. Bunlar proje örgütlerdir, ağababası dışarıdadır." diyor.

PKK'nın yeniden palazlanması, açılım politikalarınız yüzünden olmadı mı? FETÖ, sizin döneminizde devlet içinde devlet olmadı mı? Türk ordusuna kurulan kumpasın sorumlusu sadece FETÖ mü? Devleti FETÖ mü yönetiyordu siz mi? IŞİD, Türkiye üzerinden geçmedi mi?

Tayyip Erdoğan da "24 Haziran'da Cumhur İttifakı'na verilen her oy, darbe ve kriz üreticisi eski Türkiye sisteminin tabutuna çakılmış son çivi olacaktır." diyor! Darbe ve krizleri bir kenara bırakırsanız, "Eski Türkiye" dediği cumhuriyetin kuruluş felsefesidir.

"Yeni Türkiye"nin kitabını ise CIA ajanı Graham Fuller yazmıştır.


Arslan Bulut / YENİÇAĞ

Son düzlük notları - KEMAL CAN

• Son haftaya girerken sonuçlar hâlâ “bıçak sırtı” sayılabilir mi? 
Hemen bütün taraflar, siyasi sözcüler seçim sonuçlarına ilişkin benzer şeyler söylüyor. Kimi açıktan, kimi kapalı kapılar ardında sürprizlere açık ve risklerle örülü bir son düzlükten bahsediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, partisinin mahalle başkanlarıyla yaptığı kapalı toplantıda, “olay garanti değil, onu da söyleyeyim” diyerek uyarıyor ve oy verilmeden sonuç almanın yollarını gösteriyor. Muhalefet partileri ve sivil toplum kuruluşları sandık güvenliği ve seçim provokasyonları konusunda kaygılarını söylüyor. 
Daha önceki seçimlerde de, çeşitli taktik mülahazalarla sonuçlara ilişkin belirsizliklerden bahsedildiği olurdu, seçmen tabanı gevşemesin diye durum “garanti değil” açıklamaları yapılırdı ama galiba bu sefer her şey daha sahici. Yani gerçekten kimse sonucu tam kestiremiyor. Sahiden olayın bıçak sırtı olduğuna inanıyor. Çok güçlü oy hareketleri tespit edememiş olan araştırmacılar, defalarca tekrar ettikleri, yeniden yeniden kontrol ettikleri anketlerinin ölçtüğünden, seçmenin söylediğinden emin olamıyor.

• Seçmende gizli bir dip dalga ve saklanan bir “şamar” var mı? 
Bu yüksek belirsizlik durumu, ilgisizlik kılığındaki yüksek teyakkuz ve aşırı durgunluğun ardındaki hareketlilik potansiyeli, seçmenin gizli bir örgütlenme veya şakacı bir çıkış hazırlığından kaynaklanmıyor. Sorulduğunda kararını söyleyen ama o kararını uygulayıp uygulamayacağı belirsiz olan seçmenin ağırlığı, ölçme zorlukları yaratıyor. Kimilerinin dip dalga, bazılarının korku beyanı, kimilerinin ders verme hevesi diye değerlendirdiği bu kapalılık, oy tercihi değişikliği olarak ölçülemiyor.
 
Sonuçları oy tercihinden çok, oy verme motivasyonunun belirleyecek olması, anketlere değil, daha önce gerçekleşmiş seçim sonuçlarına göre değerlendirmeyi daha açıklayıcı hale getiriyor: Çoğu ekonomik bütün göstergeler 7 Haziran seçimlerindeki seviyelere çok yakın seyrediyor. İktidar, seçimi 1 Kasım’a çevirme girişimlerinde ciddi karşılıklar bulamadı ve 16 Nisan referandumundaki desteğin üzerine çıkabilecek bir atılım yaratamadı. “Hep kazandı” gerekçesine, kaybettiği örnekler cevap veriyor.
 
• 24 Haziran’ı 1 Kasım’a çevirme girişimleri sonuçları etkileyebilir mi? 
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve bütün AKP’lilerin kapalı toplantılarda HDP’nin barajın altında kalması için formüller önerdikleri sır değil. Erdoğan “markaj” diyor, üzerinden birkaç gün geçmeden AKP’liler Suruç’ta otomotik silahlı seçmen ziyareti yapıyor. Seçimden önce medyada yapılan yol temizliğinin ve seçimde bağımsız İçişleri Bakanı uygulamasının kaldırılmasının ne işe yaradığı, yaşanan olayların nasıl çarpıtılarak aktarıldığıyla anlaşılıyor. 

Afrin ve Kandil operasyonları, Demirtaş ve HDP hakkında yeniden tedavüle sokulan kriminalizasyon ve yalnızlaştırma kampanyaları şimdiye kadar iktidarın istediği sonuçları vermedi. İşte bu yüzden, daha tehlikeli provokasyon ihtimallerinden herkes korkuyor. Fakat asıl sorun, bu kadar yıldır göstere göstere yapılan provokasyonlardan, gündem belirleme hamlelerinden ve açık çarpıtmalarla sonuç alınmasından endişe edilmeye devam edilmesi, bunların boşa çıkacağına olan inançsızlık; bu inançsızlıkla hâlâ canlı kalan imkân.
 
• Muhalefet seçmeni ve sözcülerinin performansı ne gösteriyor? 
İnce’nin yüksek motivasyon ve tabanından aldığı yoğun destekle sürdürdüğü kampanyası, Temel Karamollaoğlu’nun AKP’nin blok siyasetini kıran etkisi ve Demirtaş’ın hapishaneden yürüttüğü propaganda ile Akşener’in ivmesi düşse bile özellikle MHP’yi sıkıştıran tarzı, tıpkı referandumda olduğu gibi toplam bir etki yaratıyor. İktidarın zorladığı ama başarısız olarak vazgeçtiği yan yana gelme suçlaması muhalefet tabanında karşılık bulmuyor. 

Yerelde muhalefet partilerindeki beklenti yükselirken, hemen her yerde genel havadan memnuniyetsizlik bir türlü aşılamıyor. Kendilerinden emin olanlar bile, bir başka şehirde, bir başka bölgede veya bir başka partinin seçmenlerinde fire olup olmayacağı endişesine cevap bulmaya çalışıyor. Medya yetersizliği yüzünden tatmin edici cevaplar bulamıyor. Anketlerde rahatlatıcı bir kopuş görülmeyişi, sandık endişeleri ve provokasyon ihtimalleri gündemden hiç düşmüyor, kaygıyı da motivasyonu da tetikliyor. 

• Erdoğan’ın İstanbul mitingi seçim sonucuyla ilgili ne söylüyor? 
Referandum sonuçlarına ve anketlere göre Cumhur İttifakı’nın en zayıf noktalarından biri İstanbul. Erdoğan kendi siyasi kariyerinin de başlangıcı olan İstanbul’a büyük önem veriyor. Daha önceki seçimlerde ve özellikle de 15 Temmuz sonrasında Yenikapı’da toplanan kalabalıklar da iktidar gücünün sembolü haline getirildi. 2014 yılında yapılan mitingde 2 milyon kişinin toplandığı iddia edilmiş ve ardından Erdoğan cumhurbaşkanı seçilmişti. Ancak bir yıl sonra yapılan 7 Haziran seçimlerinde AKP’nin yüzde on oy kaybına uğradığı görüldü. 

Seçmenin yüzde yirmisini barındıran İstanbul’u, belediye başkanlığı dönemiyle ikna etmeyi deneyen Erdoğan, siyaseti sadece yönetsel bir mesele olarak algılıyor. Yaptıklarını anlatmanın ve 16 yıl için skor vermenin, simülasyon videoları göstermenin oy desteğine yeteceğini düşünüyor. 

İstanbul mitingi de bu açıdan, Çiller takviyesi ve “Bay Muharrem” seslenişinde bir rekor oluşturması dışında bir farklılık içermiyordu. Kendi seçmeni içinde de emareleri görülen sorun ve rahatsızlıklar konusunda bir şey söylemeyen Erdoğan, 24 Haziran’da bu “özgüvenin” ve seçmende olduğuna inandığı seçeneksizliğin ne kadar güvenilir olduğunu ölçmüş olacak.

Kemal Can / CUMHURİYET