Haydarpaşa Garı’nın altından tarih fışkırdı - SÖZCÜ

 

Kadıköy'ün tarihine ışık tutan Haydarpaşa Garı kazılarında 140 bin metrekarelik alanın 68 bin metrekaresindeki çalışmalar tamamlandı ve peronlar kaldırıldı. Peronların kaldırılmasıyla, Helenistik döneme ait mezar, yeni bir çoklu mezar, döküm atölyesi ile peron alanı dışında Osmanlı dönemine ait eşme, Bizans dönemine ait ayazma, 2'nci Dünya Savaşı zamanında kurulan sığınak bulundu.

Eskiden Körler Ülkesi olarak da anılan Kadıköy yani Khalkedon’un tarihine ışık tutan Haydarpaşa Garı kazılarında 140 bin metrekarelik alanın 68 bin metrekaresindeki çalışmalar tamamlandı ve peronlar kaldırıldı. Hummalı çalışmanın sürdüğü kazı alanı havadan da görüntülendi.

Peronların kaldırılmasıyla, Helenistik döneme ait mezar, yeni bir çoklu mezar, döküm atölyesi ile peron alanı dışında Osmanlı Dönemine ait çeşme, Bizans dönemine ait ayazma, 2. Dünya Savaşı zamanında kurulan sığınak bulunurken, bugüne kadar çıkarılan sikkelerin sayısı 20 bin ve iyi durumda olan ve okunabilen sikke sayısı ise 12 bine çıktı.

Kazı alanın en eski eseri Helenistik döneme ait mezar anıtı olduğu düşünülen bir kalıntı. Kare formuna yakın bir yapıda olan kalıntıda bir de mermer lahit bulunuyor. Bu mezar anıtının hemen yanında ise 5. ya da 6. yüzyılda yapıldığı düşünülen temiz su boruları da bulunuyor.

YENİ BİR ÇOKLU MEZAR BULUNDU

Peronların kaldırılmasıyla kazılarda yeni bir çoklu mezar daha tespit edildi. Henüz çalışmaların devam ettiği orta Bizans dönemine yani 11. yüzyıla ait mezarda 8 kişinin kemikleri bulundu. Peronların altındaki alanda 5 bölmeli önemli bir yapı komplesi ortaya çıkarıldı. İçinde sikke ve çanak çömleklerin bulunduğu yapı kompleksi 4.-5. yüzyıllara tarihleniyor. Zemininde mermer blokların bulunduğu kompleksin özellikleri ise kazı çalışmalarıyla gün yüzüne çıkacak.

Kazılardan bugüne kadar bulunan sikke sayısı toplamda 20 bine bu sikkelerin iyi durumda ve okunabilir olanlarının sayısı ise 12 bin rakamına ulaştı. 

OSMANLI DÖNEMİNE AİT ÇEŞME VE BİZANS DÖNEMİNE AİT AYAZMA

Kazılarda Bizans dönemine ait bir de ayazma bulundu. Halen su akan ayazmanın yapısı ise bloklarla desteklenerek korunuyor.

Bunun yanı sıra Kadıköy’de bulunan Halid Ağa Çeşmesi’nin bir tanesi de gar sahasında bulundu. Osmanlı döneminde 1790 yılında yapılan çeşme, daha sonra 1836’da Abdülmecit tarafından tekrar onarıldı.

ASKERİ SIĞINAK İLK KEZ GÖRÜNTÜLENDİ

Haydarpaşa kazı alanında uzunluğu 400 metre olan ve 1940’lı yıllarda inşa edilen 2 girişli bir sığınak bulundu. Sığınak 2. Dünya Savaşı sırasında olası bir saldırı durumunda askerlerin korunması için inşa edilmiş.

İçerisinde elektrik panoları ve tuvaletlerinde bulunduğu sığınak 2 metre genişliğinde ve 2 metre 40 santim yüksekliğindeki tünellerden oluşuyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürü Yalçın Eyigün, çalışmalarla ilgili bilgi verdi:

“Toplam 140 bin metrekare bir kazı alanı hedefimiz var, bunun 68 binini tamamladık. Arkeolojik kazılarımız devam ediyor. 250’yi bulan işçimiz, 15 arkeoloğun denetiminde ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’nün denetiminde koruma kurullarının kararları doğrultusunda çalışıyor.”

“Alanın kazılarına ilişkin 50’den fazla kurul kararı aldık, her adımımızda kurul kararlarıyla yürüyoruz. Bundan sonra sadece Haydarpaşa Garı değil, sadece tren değil, Haydarpaşa Garı ve arkeolojik bir kazı alanı, arkeolojik bir park, endüstriyel miras müzemiz diye 3 fonksiyon olmasını planlıyoruz.”

“Arkeolojik kazılar ve buranın yeniden ihyası, endüstriyel miras ve arkeolojik park alanı için bugüne kadar 255 milyon lira harcadık. Toplamda 700 milyon lirayı bulacağını öngörüyoruz. Bunlar tamamen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın bütçesiyle harcanıyor.”

“Bundan sonraki hedefimiz hem bir yandan henüz açılmamış alanlarda arkeolojik kazıları genişletmek ama aynı zamanda kesinleşmiş alanlarda projemizi geliştiriyoruz. Kapalı mekanların, açık hava müzesinin tasarımını devam ettiriyoruz. Hedefimiz 2 yıl içerisinde bunları tamamlamak.

(SÖZCÜ)

TARİHTE BUGÜN (27 MAYIS)

     

      OLAYLAR:

• 1332 - İbni Haldun,doğdu. Arap düşünür ve tarihçi (ö. 1406)

• 1703 - Rus Çarı I. Petro, Rus İç Savaşı sırasında Petrograd, Sovyetler Birliği döneminde Leningrad olarak anılan Sankt-Peterburg şehrini kurdu.
• 1882 - Tevfik Sağlam, Türk bilim adamı ve askeri hekim (İstanbul Üniversitesi Rektörlerinden ve Verem Savaş Derneği Başkanlarından) (ö. 1963)Türk bilim adamı, askeri hekim. Türkiye Verem Savaş Derneği’nin kurucusu ve önderidir. 1948- 1963 yılları arasında derneğin başkanlığını yürütmüştür.  İstanbul Üniversitesi eski rektörlerindendir (1943- 1946). Türkiye’deki ilk Akciğer Hastalıkları (Fitzyoloji) kürsüsünü kuran kişidir.
• 1905 - Tsushima Muharebesi başladı. Ertesi gün Japon Donanması'nın, Rus Donanması'nı neredeyse yok etmesiyle son buldu. Bu savaş dünya tarihinin ilk modern deniz savaşı oldu.
• 1907 - San Francisco, Kaliforniya'da veba salgını baş gösterdi.
• 1908 - Mazhar Şevket İpşiroğlu, doğdu. Türk sanat tarihçisi (ö. 1985)  Türk sanat tarihçisi. Sanat tarihinin Türkiye'de bilim dalı olarak ele alınmasında önemli katkıları olan kişilerin başında gelir.  Türkiye’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısı olan Yıldız Moran'ın dayısıdır. Ortaöğretimini tamamladıktan sonra 1927 yılında Almanya'ya gitti. Burada bir yıl gibi bir süre Düsseldorf Akademisi Resim Bölümü'nde eğitim gördü. Daha sonra Bonn, Hamburg ve Berlin üniversitelerinde felsefe ve sanat tarihi üzerine eğitim aldı. İlerleyen dönemlerde Hegel üzerine yaptığı tezle felsefe doktoru oldu. 1934'te Türkiye'ye dönerek İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde öğretim görevlisi oldu. Bir önceki yıl hazırlanan eğitimi reformunun yaşama geçirilebilmesi için emek harcayan isimlerden biri oldu. 1939 yılına gelindiğinde doçent, 1943'te ise profesör unvanını aldı. O dönemlerde Ernst Diez'in aynı fakültede Sanat Tarihi Bölümü'nü kurmasının ardından kendisi de bu bölüme geçti. Diez'in bu bölümden ayrılması üzerine 1949 yılında bu bölümün başkanı oldu. 1956 yılında Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte İstanbul Üniversitesi Film Merkezini kurdu. Burada felsefeci Macit Gökberk ve yönetmen Aziz Albek'inde katılımıyla Anadolu uygarlıklarını konu edinen birçok belgesel film çalışması gerçekleştirdi. Bu filmlerden ilki olma özelliğini taşıyan Hitit Güneşi, 1956 Berlin Film Şenliği'nde ikincilik ödülü olan Gümüş Ayı'yı kazandı. İpşiroğlu bu noktadan sonra da Surname, Karanlıkta Renkler, Anadolu'da Roma Mozaikleri  ve Dünya Tapınağı gibi benzer özellikli birçok film hazırladı. 1948-1949 ve 1958-1959'da İÜ Edebiyat Fakültesi'nde dekanlık görevi yaptı. 1960'ta ordinaryüs profesör unvanını kazandı. 27 Mayıs Darbesi sonrasında 147'ler listesinde yer aldı. Aynı yıl tekrar Almanya'ya gitti ve Tübingen Üniversitesi'nde konuk profesör olarak dersler verdi. 1965 yılında ise İÜ'deki görevine dönerek sanat tarihi üzerine yaptığı çalışmalarına devam etti. 1977 yılında emekliye ayrılan İpşiroğlu, 1985 yılında İstanbul'da öldü.
• 1915 - Osmanlı Hükümeti tarafından Sevk ve İskan Kanunu kabul edildi.
• 1923 - Henry Kissinger, doğdu. Yahudi kökenli Amerikalı diplomat, siyaset bilimci ve siyasetçi
• 1935 - Türkiye'de hafta tatili, Cuma'dan Pazar'a alındı.
• 1940 - Le Paradis katliamı: Almanlar tarafından çevrilen Kraliyet Norfolk Müfrezesi'nden 99 askerden sadece 2'si kurtulabildi.
• 1941 - Alman zırhlısı Bismarck, İngiliz Kraliyet Donanması tarafından batırıldı.
• 1944 - Latin harfleri ile ilk Cumhuriyet altını basıldı.
• 1953 - Paris'te Belçika, Fransa, İtalya, Lüksemburg, Hollanda ve Batı Almanya arasında Avrupa Savunma Birliği Antlaşması imzalandı.
• 1957 - İstanbul'da yapılan Dünya Güreş Şampiyonası'nda Türkiye Millî Güreş Takımı, serbestte dört birincilikle dünya şampiyonu oldu.
• 1957 - Demokrat İzmir gazetesi 1 ay süreyle kapatıldı.
• 1958 - Amerikan F-4 Phantom II çok amaçlı avcı-bombardıman uçağı ilk uçuşunu yaptı.
• 1959 - Ankara'da yayımlanan Zafer ve Yenigün gazeteleri ve Ulus gazetesi 1 ay süreyle kapatıldı. Ulus gazetesi yazı işleri müdürü Ülkü Arman, Bülent Ecevit'in bir yazısı nedeniyle 10 ay hapis cezası aldı.
• 1960 - 27 Mayıs Darbesi: Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Silahlı Kuvvetler adına ülke yönetimini Millî Birlik Komitesi üstlendi. Orgeneral Cemal Gürsel, Millî Birlik Komitesi'nin başına getirildi. Millî Birlik Komitesi, ilk iş olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ve Hükûmeti feshetti ve her türlü siyasi faaliyeti yasakladı.
• 1960 - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yönetime el koymasının ardından gözaltına alınan eski İçişleri Bakanı Namık Gedik intihar etti. Aynı gün gözaltına alınan 150 kişi Yassıada'ya getirildi.
• 1961 - Anayasa, Kurucu Meclis'te oylamaya katılan 262 üyeden 260'ının oyuyla kabul edildi.
• 1962 - Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) açıldı.
• 1968 - Cumhuriyet Halk Parti Genel Sekreteri Bülent Ecevit, "Demirel, bedavacılar cennetini sürdürmek istiyor" dedi.
• 1971 - Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran gözaltına alındı.
• 1980 - Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak Ankara'da öldürüldü. Olayı protesto eden Milliyetçi Hareket Partililer birçok kentte sol görüşlülerin ev ve işyerlerini tahrip etti.
• 1983 - Türkiye'de kürtaj yasağı kalktı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, kadınlara kürtaj hakkı verdi.
• 1985 - Papa suikastı davasında Mehmet Ali Ağca, "Ben Hazreti İsa'yım; Allahın oğluyum" dedi.
• 1992 - Iğdır ve Ardahan il oldu.
• 1994 - ABD'de 20 yıldır sürgünde bulunan Sovyet yazar Aleksandr Soljenitsin ülkesine döndü.
• 1995 - Bir grup kadın, Cumartesi günü saat 12:00'de gözaltında kaybolanların bulunması ve sorumluların ortaya çıkarılarak yargılanması talebiyle, İstanbul Galatasaray Lisesi önünde oturdu. Daha sonra Cumartesi Anneleri olarak anılan insan hakları savunucuları, dört yıl boyunca her Cumartesi saat 12:00'de aynı yerde buluştu.
• 1997 - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) üye 16 ülkeyle güvenlik anlaşması imzaladı.
• 1999 - Birleşmiş Milletler Savaş Suçluları Mahkemesi, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki vahşetin sorumlusu olmakla ve etnik Arnavutlara karşı soykırım yapmakla suçladı.
• 2007 - Mehmet Ağar Genel Başkanlığı'ndaki DYP, eski Demokrat Parti'nin adını aldı.
• 2007 - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Sivas'ta çeşitli tesislerin ortak açılışı ve TOKİ tarafından yaptırılan konutların anahtar teslim töreninde yaptığı konuşmada, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Anayasa Mahkemesinin aldığı 367 kararı ile çoğunluğun azınlığa mahkum edildiğini belirterek, bu kararı aldırtanların 22 Temmuz'da milletten dersini alacağını söyledi.
• 
  
  
  
  
• 2013 - Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında , Taksim Gezi Parkı'nda 5 ağaç yerinden söküldü. Durumu gören Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu üyeleri iş makinesinin önüne geçerek yıkımı durdurdu. Bu tarihten sonra yaşananlar haftalarca sürecek bir eylemin başlangıcıydı.
• 2017 - Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), içinde Arena kelimesi geçen statların adlarını -Stadyum olarak değiştirdi.
• 
  
  
•                                                                   ‘Katre Island Hotel’
• 2020 - 1960 askeri darbesinin ardından dönemin Başbakanı Adnan Menderes ve arkadaşlarının idam kararlarının alındığı Yassıada, düzenlenme çalışmalarının ardından kongre ve sergi alanlarının da yer aldığı “Demokrasi ve Özgürlükler Adası” adıyla açıldı.
• 
  
  
  
  

      ÖLÜMLER:

• 1690 - Giovanni Legrenzi, İtalyan besteci ve organist (d. 1626)
• 1762 - Alexander Gottlieb Baumgarten, Alman filozof (d. 1714) 18. yüzyılda yaşamış olan Baumgarten, estetiği, felsefeye kazandırdı. Baumgarten’e göre estetik, “Güzel üzerine düşünme, onun ne olduğunu araştırma sanatıdır.” "Aesthetica" adlı eseriyle estetiği felsefeye kazandırmıştır. Ona göre insanın iki tür yetisi : Aşağı bilgi yetisi ve yukarı bilgi yetisi vardır. Aşağı bilgi yetisinin ortaya koyduğu tasavvurlar duyusal bilgidir. Bu bilgi yetisini estetik inceler. Yukarı bilgi yetisi ise zihni bilgi alanıdır. Açık ve seçik bilgiler alanıdır. Bu alanla mantık ilgilenir. Ancak öz bakımından ikisi de birbirinden farklı değildir. İkisi de hakikati ararlar
• 1797 - François-Noël Babeuf, Fransız yazar (d. 1760) Fransız Devrimi'nin önderlerinden olan Babeuf, politik bir kimliğe sahipti. Bir dönem gazetecilikle uğraşan Babeuf, yayınladığı gazeteyle ajitasyon   ve propaganda yapıp insanları etkilemeye ve kışkırtmaya çalışmış, uyguladığı stratejik taktiklerle sol kanata örnek olmuş ve harekete geçmelerine hasıl olmuştur. 18. yüzyılda yaşamış olmasına rağmen düşünceleri yakın arkadaşı tarafından kaleme alınmış ve 19. yüzyılın başlarında yayınlanıp derin bir etki bırakmıştır. Önerdiği tarım reformları beraberinde ona Gracchus Babeuf takma adını kazandırmıştır
• 1840 - Niccolo Paganini, İtalyan keman virtüözü ve besteci (d. 1782)
• 1910 - Robert Koch, Alman hekim ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1843)
• 1914 - Joseph Wilson Swan, İngiliz fizikçi ve kimyager (d. 1828)
• 1935 - Ahmet Cevdet Oran, Türk yayıncı, yazar ve gazeteci (d. 1862) Osmanlı Devleti'nin ilk yayıncılarından birisi olarak 1894’ten itibaren İkdam gazetesini yayınladığından "İkdamcı" diye anılır. Gazetenin kurucusu ve başyazarı idi. Türkçülük akımının basın alanındaki ilk temsilcilerinden birisidir. Rotatif baskı (dairesel klişe ile yapılan) tekniğini ilk defa basında deneyen kişidir. 1862’de  İstanbul’un   Aksaray semtinde doğdu. Babası, Gerede’nin Çoğullu Köyü’nden İstanbul’a göç etmiş bir tütün tüccarı olan Hacı Ahmet Efendi idi.^[2] Kaptanpaşa Rüştiyesi’nin ardından Mekteb-i Hukuk ve Mekteb-i Mülkiye’yi tamamladı. Özel öğretmenlerden Arapça, Fransızca, Almanca ve Rumca öğrendi. Gazetecilik hayatına 1883'te Tercüman-ı Hakikat’te başladı; Resmi Gazete niteliğindeki Takvim-i Vakayi’de devam etti. Bir süre Reji ve Osmanlı Bankası'nda ve Hariciye Nezaretinde çalıştıktan sonra gazeteciliğe döndü.  Sabah, Tarik ve Saadet gazetelerinde başyazarlık yaptı. Temmuz 1894’te İkdam gazetesini yayınlamaya başladı. “Osmanlı” adını eksik bulduğundan çıkardığı gazeteyi “Siyasi Türk Gazetesi” olarak niteledi. Gazetesi yoluyla dilde sadeleşme akımını ve Türkçülük akımını savundu. İkdam Kütüphanesi adıyla birçok kitap bastı. 1908 yılında, İkinci Meşrutiyet’in ilânından sonra gazetesinin yazar kadrosunu genişletti, teknik imkânlarını geliştirdi. İttihat ve Terakki yönetimine karşı bir tutum alan gazetenin tirajı 40 bine kadar yükseldi. Ahmet Cevdet, 31 Mart Olayı’ndan sonra ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. 1923’e kadar Fransa ve İsviçre’de yaşadı. Bern'deki İngiliz Büyükelçisi Sir Horace Rumbold, 5 Aralık 1918'de İngiltere Dışişleri Bakanlığı'na gönderdiği kapalı tel yazısında; Ahmet Cevdet'in ismi "...sahibi bulunduğu İkdam gazetesini, Türkiye'de İngiliz çıkarlarından yana seferber etmek niyetinde olan Ahmet Cevdet'e ne denli işlem yapılması konusunda kendisine talimat gönderilmesi..." şeklinde geçiyordu. İkdam gazetesi mütareke yıllarında Yakup Kadri Bey yönetiminde yayımlandı. Ahmet Cevdet, 1923’te Cumhuriyet’in ilânından sonra Türkiye’ye döndü. Sağlık sorunları yüzünden gazetenin yönetimini Mecdi Sadrettin’e bıraktı. 27 Mayıs 1935 tarihinde Ankara’da toplanan Matbuat kongresinde kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. İstanbul’da, Eyüp Mezarlığı’na defnedildi.
• 1941 - Ernst Lindemann, Alman asker (d. 1894) II. Dünya Savaşı sırasında savaş gemisi DKM Bismarck'ın komutanıydı. Bismarck'ın İngiliz Donanması tarafından batırılmasıyla beraber ölmüştür.
• 1942 - Muhammed Hamdi Yazır, (1878; Elmalı, Antalya – 27 Mayıs 1942; Kadıköy, İstanbul), Türk din alimi, tercüman ve hattattır. Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında ve Cumhuriyet Dönemi'nde yaşamış olup, Türkçe Kur'an tefsirlerinden birini telif etmiştir.1878'de Antalya'nın Elmalı kazasında doğdu. Ailesi aslen Burdurlu olup, babası Hoca Numan Efendi'dir. Numan Efendi daha küçük yaşlardayken Burdur'un Gölhisar kazasının Yazır köyünden ayrılarak Elmalı'ya gelmiş, tahsilini orada tamamlamış ve akabinde Şeriye Mahkemesi başkâtibi olmuştur. Annesi Elmalı alimlerinden Esad Efendi'nin kızı Fatma hanımdır.Türkçenin yanında Arapça ve Farsça ile şiir yazacak kadar üst seviyede bir bilgiye sahipti. Ancak yazılarında sade bir Türkçe kullanmıştır. Bunların yanı sıra Fransızca da bilmektedir. "El-metalip ve'l-mezahip" adında Fransızcadan tercüme ettiği bir felsefe tarihi kitabı vardır.Muhammed Hamdi Yazır, ilk ve ortaokul tahsilini Elmalı Rüşdiye Mektebi'nde gördü. Hafızlığını da tamamladıktan sonra, Arapça okudu ve İslami ilimleri öğrenmek için, dayısı Hoca Mustafa Sarılar Efendi ile birlikte 1895'te İstanbul'a geldi. Kayserili Mahmud Hamdi Efendi'nin Beyazıt Camii'ndeki derslerine devam etti. Of'lu Mahmut Kamil Efendi'den fıkıh dersleri aldı. Devrin ileri gelen değerli hocalarından ders görerek icâzet aldı.Mekteb-i Nuvvab'a girdi ve buradan birincilikle mezun olarak kadılık icazeti aldı. 1905'ten itibaren Beyazıt Camii'nde talebelere ders vermeye başladı ve bu hizmeti 1908 yılına kadar devam etti. Bu arada Şeyhülislamlık'ta Mektubi Kalemi'ne dahil edildi. Bir yandan da Nuvvab'da ve Mülkiye Mektebi'nde ahkam-ı evkaf, Medrese-t-ül Vaizin'de fıkıh, Süleymaniye Medresesi'nde mantık derslerini okutmayı sürdürdü. 1908 yılında dersiâm oldu. Devrin ünlü hattatları Sami Efendi ve Bakkal Arif Efendi'den hat dersleri aldı. Mustafa Kemal Atatürk halkın yeni devrimlerden sonra dini kaynakları, Türkçeye çevrilmiş kitaplardan okunmasını arzuluyordu. Bu amaç doğrultusunda Kuran’ın meali için Mehmet Âkif Ersoy’u, Buhari Hadis kitabı için Babanzade Ahmed Naim’i, Kuran Tefsiri içinse Muhammed Hamdi Yazır’ı görevlendirdi.II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Meclis-i Mebûsan'a Antalya mebusu olarak girdi. Şeyhülislam fetvayı vermediği için, 1. Fetva Emini olarak II. Abdülhamit'in tahttan alınması için gereken fetva'yı İttihat Terakkicilerin isteği doğrultusunda yazdı.^[1] Daha sonra da karşı cephede olan Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nda faaliyetlerini sürdürdü. Daha sonra sırasıyla, Dar-ül Hikmet-ül İslamiye azalığına (Ağustos 1918), Nisan 1919'da bu kurumun başkanlığına tayin edildi. Damat Ferit Paşa'nın kabinelerinde Evkaf (Vakıflar) Nazırı olarak vazife yaptı. Eylül 1919'da Ayan Meclisi üyeliğine getirildi. İttihat ve Terakki'nin ilim şubesinde vazife yaptı.1909 yılında Mülkiye Mektebi'nde Ahkâm-ı Evkâf ve Arâzî dersleri okutmuş ve yine aynı yıllarda Mekteb-i Kuzât'ta "Fıkıh" dersleri vermiştir. Daha sonra Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiye (Şeyhü'l-İslâmlığa bağlı Yüksek Müşavere Heyeti) üyeliğine ve bir müddet sonra da başkanlığına tayin edilmiştir. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Evkaf-ı Hümâyun nazırlığında bulunmuş ve bu sırada Âyan Meclisi üyesi olmuştur.Varlığın ve bilginin bilimsel olarak araştırılması (Felsefe) ile de ilgilenen Elmalılı Hamdi Yazır, batılı yazarların eserlerini de tercüme etmiştir. Bu eserlerde ileri sürülen konulara eleştirel yaklaşım sergileyen Elmalılı Hamdi Efendi, felsefe ve din arasında cereyan eden tartışmalara çözüm bulmaya çalışmıştır. Filozofların gerçeği kavrayamadıklarını belirtmiş, akıl ile iman bütünleştiği zaman gerçeğin kavranıp doğrulanabileceği fikrini savunmuştur.Cumhuriyet'in ilanı esnasında Medrese-t-ül Mütehassisin'de mantık dersleri okutuyordu. Damat Ferit Paşa kabinelerindeki görevi dolayısıyla, bu kabinelerin Milli Mücadele aleyhine verdiği kararlarda sorumluluğu bulunduğu gerekçesiyle gıyabında idama mahkûm edildiyse de, aynı zamanda yeğeni Emin Paksüt'ün kayınpederi olan Kel Ali'nin başkanlık ettiği Ankara İstiklâl Mahkemesi'nde yapılan muhakemesinden sonra suçsuzluğu tespit edilerek beraat etti.Elmalılı Hafız Muhammed Hamdi Yazır, uzun zaman devam eden Kalp yetmezliği rahatsızlığından ötürü Erenköy'de 27 Mayıs 1942'de öldü. Kabri Sahrayıcedid Mezarlığı'ndadır
• 1949 - Robert Ripley, Amerikalı karikatürist (d. 1890)
• 1964 - Jawaharlal Nehru, Hindistan'ın ilk Başbakanı (d. 1889)
• 1969 - Jeffrey Hunter, Amerikalı sinema oyuncusu ve yapımcı (1926)
• 1980 - Gün Sazak, Türk siyasetçi ve Gümrük ve Tekel Bakanı (d. 1932)
• 1987 - John Howard Northrop, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1891)
• 1988 - Ernst Ruska, Alman fizikçi (d. 1906)Heidelberg'de doğmuştur. Münih Teknik Üniversitesi'ndeki eğitimi sonrası Technical University of Berlin 'de çalışmalarına devam etmiştir. Elektronların kullanımı ile mikroskop birlikteliği sayesinde gelişmiş görüntülerin elde edilmesini sağlamıştır. 1931 yılında elektron lensini imal etmiş ve bu ilk elektron mikroskobunun 1933'te yapımını sağlamıştır. Ruska 1937-1955 yılları arasında Siemens-Reiniger-Werke AG 'de çalışmıştır. 1955-1972 arasında ise Fritz Haber Institute 'de Elektron Mikroskobi bölümünün başkanlığını yürütmüştür. Ayrıca 1972'deki emekliliğine değin Technical University of Berlin 'de profesör olarak görev yapmıştır. 1986 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne elektron optiğine yaptığı katkılardan dolayı uzanmıştır. Aynı yıl, aynı ödül Gerd Binnig ve Heinrich Rohrer arasında da paylaştırılmıştır. Berlin'de 1988 yılında ölmüştür.
• 1989 - Sabite Tur Gülerman, Türk ses sanatçısı (d. 1927)
• 1996 - Ziya Kayla, Türk bürokrat (d. 1912) Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Üyeliği'nde bulunmuştur. Kabataş Lisesi'nden sonra 1934'te Mülkiyeden mezun olmuştur. 1937'de Teftiş Kurulu'na girmiş,1955'te Maliye Başmüfettişliğine yükselmiş, 1961'de Maliye Müsteşarlığına atanmak suretiyle Kuruldan ayrılmıştır. 1963 tarihinde T.C. Merkez Bankası Genel Müdürlüğü'ne getirilmiş; daha sonra Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Üyeliğinde bulunmuş (1966-1970); 1970 yılında emekliye ayrılmıştır. Emekliye ayrıldıktan sonra Türkiye Vakıflar Bankası İdare Meclisi Başkanlığı (1971-1976), T.C. Merkez Bankası Banka Meclisi Üyeliği (1978-1979), Bakanlar Kurulu kontenjanından  Yükseköğretim Kurulu Üyeliği (1981-1982), Türkiye İş Bankası Denetçiliği görevlerini üstlenmiştir. 27 Mayıs 1996 tarihinde öldü.
• 2003 - Luciano Berio, İtalyan avangart besteci, orkestra şefi, kuramcı ve öğretmen (d. 1925)
• 2004 - Umberto Agnelli, İtalyan girişimci, siyasetçi ve Fiat'ın Başkanı (d. 1934)
• 2006 - Mübeccel Vardar, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1960) İstanbul Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümünden mezun olan Mübeccel Vardar, Harold ve Maude adlı oyun ile Kenter Tiyatrosu'nda profesyonel oldu. Cyrano de Bergerac, Ölümü Yaşamak, Babalar ve Oğullar, Gönül Suçları, Şafak Yıldızları, Yarın Cumartesi, Kökler, Arzu Tramvayı, Nice Yıllar adlı oyunlarda rol aldı. Sanatçı, Tiyatro İstanbul'da da "Acaba Hangisi" adlı oyunda oynamıştı. Halit Refiğ'in Hanım ve en son Yavuz Turgul'un Gönül Yarası filmlerinde rol alan sanatçı; Çalıkuşu, Saat Saat Sabahın Dokuzu, Kuşlu Çorap, Önce Canan, Ayı, Uğurlugiller, Hastane, Dişi Kuş, Yabancı Damat adlı televizyon dizilerinde oynamıştı.Vardar, bir süredir tedavi gördüğü akciğer kanseri nedeniyle, 27 Mayıs 2006 Cumartesi günü 46 yaşında öldü.
• 2009 - Clive Granger, Galli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1934)
• 2010 - Talip Özkan, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1939) Lise yıllarındayken Acıpayam'da Muzaffer Sarısözen'le tanıştı. 1957'de yüksek öğrenimi için geldiği Ankara Radyosu'nda Yurttan Sesler Korosu programlarında yer aldı ve ardından sınavları kazanarak kadrolu sanatçı oldu. 1960 yılında İstanbul Radyosu'na geçiş yaptı. 20 yıla yakın TRT'de çalıştıktan sonra 1977'de Paris'e yerleşti. Paris Konservatuvarı'ndaki eğitmenliğinin yanı sıra Paris Üniversitesi'nde (Université de Paris, VIII, Nanterre 19) etnomüzikoloji alanında doktora çalışmasını yürüttü. Rotterdam Konservatuvarı'nda ders verdikten sonra emekliye ayrıldı. Yurt dışında pek çok albüm dolduran sanatçı, uzun yıllar Paris'te yaşamış ve çalışmalarını (yeni) türküler derleyerek ve özel ders vererek sürdürmüştür. Türk halk müziğine çok sayıda derleme kazandıran ve müzisyen eğiten Özkan kendine özgü bağlama çalış tekniğiyle de birçok bağlamacıya örnek olmuştur. Cenazesi 29 Mayıs 2010 tarihinde İzmir Alsancak Hocazade Camii'nde öğleyin kılınan cenaze namazıyla Urla İskele Mezarlığı'na defnedilmiştir.
• 2011 - Jeff Conaway, Amerikalı oyuncu (d. 1950)
• 2013 - Nazmiye Demirel, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in eşi (d. 1928)
• 2013 - Bill Pertwee, İngiliz komedyen, yazar ve oyuncu (d. 1926)
• 2014 - Adnan Varınca, Türk natürmort ressam (d. 1918)
• 2014 - Massimo Vignelli, İtalyan tasarımcı (d. 1931) Ambalaj tasarımından, mobilya tasarımına kadar halka açık tabela ve showroom tasarımına kadar birçok alanda çalışan bir İtalyan tasarımcıydı. Mottosu "Eğer bir şeyi tasarlayabilirseniz, her şeyi tasarlayabilirsiniz"'di. Oppositions dergisinin tasarımını da yapmıştır.
• 2017 - Gregg Allmann, Amerikalı gospel-rock müzisyeni (d. 1947)
• 2018 - Gardner Dozois, Amerikalı bilimkurgu yazarı ve editör (d. 1947)
• 2018 - Andres Gandarias, İspanyol profesyonel uzun yol bisiklet yarışçısı (d. 1943)
• 2018 - Ali Lütfi Mahmud, Mısırlı siyasetçi (d. 1935) Mısırlı siyasetçidir. Hüsnü Mübarek başkanlığı döneminde 4 Eylül 1985 - 9 Kasım 1986 tarihleri ​​arasında Mısır Başbakanı olarak görev yapmıştır. Mısır Krallığı Faiyum Al-Adwa'da doğmuştur. Kendisi Ulusal Demokrat Parti (Mısır) bir üyesi olarak siyaset yapmıştır. 27 Mayıs 2018'de Kahire'de 82 yaşında ölmüştür.
• 2019 - Bill Buckner, Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1949)
• 2019 - Tony Horwitz, Amerikalı gezeteci ve yazar (d. 1958) Horwitz, 1995'te Pulitzer Ödülü sahibi olmuştur. Yayınladığı kitapları arasında; One for the Road: a Hitchhiker's Outback (1987), Baghdad Without a Map (1991), Confederates in the Attic (1998), Blue Latitudes (diğer adıyla: Into the Blue) (2002), A Voyage Long and Strange: Rediscovering the New World (2008) ve Midnight Rising: John Brown and the Raid That Sparked the Civil War (2011) sayılabilir. Horwitz çalışmalarıyla 1994'te James Aronson Ödülü ile 1995'te The Wall Street Journal 'daki gazetecilik kariyeriyle Pulitzer En İyi Haber Gazetecisi Ödülü'nü kazanmıştır. Ayrıca gazeteler "The New Yorker" ile "New York Times" 'ta köşe yazarlığı yapmıştır.
• 2020 - Larry Kramer, Amerikalı oyun yazarı; senarist, romancı (d. 1935)
• 2020 - Nicholas Rinaldi, Amerikalı şair ve yazar (d. 1934)
• 2021 - Carla Fracci, İtalyan balerin ve aktris (d. 1936)
• 2021 - Robert Hogan, Amerikalı aktör (d. 1933)
• 2021 - Nelson Sargento, Brezilyalı samba müzisyeni, şarkıcısı ve bestecisi (d. 1924)
• 2021 - Poul Schlüter, Danimarkalı bir politikacıydı (d. 1929)