8 Kasım 2022 Salı

BELLEK - 8 KASIM -

 


 OLAYLAR: 

  • 1520 - Danimarka Kralı, II. Christian'ın emriyle Stockholm Katliamı gerçekleşti.
  • Stockholm katliamı: Hükümdarlık dönemi 1513-23 tarihleri arasında olan Danimarka kralı 2. Christian'ın emri doğrultusunda İsveçli soylulara karşı 8-9 Kasım 1520 tarihinde girişimde bulunulan katliamdır. Danimarka egemenliğinde bulunan İsveç'in, Kalmar Birliği'nden ayrılması neticesinde savaşa yol açıldı. Kalmar Birliği'ne karşı olan kral Naibi Sten Sture'nin Danimarka'nın yanlısı olan Başpiskopos Gustaf Trolle'yi hapse attırdı. Bunun sonucunda 2. Christian papanın desteğini alarak İsveç'i işgal etti. Güçlü paralı askerleriyle Danimarka Kralı, Sture'yi yenilgiye uğrattı ve sonucunda Stockholm'e girdi. Trolle'nin yapmış olduğu kışkırtmalar sonucunda 8-9 Kasım 1520 tarihinde 80'i aşan İsveç Soylusu heretiklik suçlamasıyla idam ettirildi. Bunu diğer İsveç bölgeleri ve Finlandiya'daki idamlar takip etti. Bir süre için Kalmar Birliği'nin güvenliği sağlanmış olsa da katliam İsveç'te bulunan birliğe karşı karşı büyük tepkiler doğurdu. I. Gustaf Vasa Dalarna bölgesinde bulunan köylülerle Hansa Birliğininde desteğiyle Danimarkalılar İsveç'ten çıkarıldı. Onun tahta çıkmasının ardından Kalmar Birliği de dağıldı.
  • 1708 - Valide-i Cedid Camii'nin temeli atıldı.
  • 1793 - Paris'te Louvre Müzesi açıldı.
  • 1829 - Uzun Mehmet, Karadeniz Ereğlisi Kestaneci köyünde ilk maden kömürünü buldu.
  • 1887 - Gramofonun patenti, Alman kâşif Emile Berliner tarafından alındı.
  • 1889 - Montana, ABD'nin 41. Eyaleti oldu.
  • 1895 - Alman fizikçi Wilhelm Röntgen, X ışınını keşfetti.
  • 1899 - Bronx hayvanat bahçesi açıldı.
  • 1917- Rusya’da Kışlık Saray sabaha karşı 02:00’de tümüyle ele geçirildi, devrik Geçici Hükümet’in bakanları tutuklandı. İkinci Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi “Rusya’da tüm iktidarın İşçi, Köylü, Asker Temsilcileri Sovyetleri’ne devredildiğini” duyurdu. Kongre “Geçici İşçi-Köylü Hükümeti/ Halk Komiserleri Konseyi’nin (Sovnarkom) kuruluşunu da onayladı. Sovyetler Kongresi’nde adil ve demokratik bir barış için derhal görüşmelere başlanmasını, her türlü toprak ilhakından vazgeçilmesini savaşan devletlere öneren ve gizli diplomasinin kaldırıldığını açıklayan”Barış Kararnamesi”oylanarak kabul ve tüm dünyaya ilan edildi. 
  • 1922 - Lüleburgaz'ın düşman işgalinden kurtuluşu
  • 1923- Adolf Schicklgruber (Hitler), Münih’te ilk çıkışını yaptı. Nazi Partisi lideri A.Hitler Münih’te bir birahane toplantısını maniple edip Weimar Cumhuriyeti’ni devirmeye kalkıştı. 9 Kasım’da Hitler bir “hücum taburu”ile şehir merkezine yürürken polisle çatışmada 16 Nazi ve 3 polis öldü, tabur dağıtıldı. Başarısız “Birahane Darbesi” sonrası tutuklanan Hitler, duruşmaları propaganda fırsatı olarak ustaca kullandı. Hapiste ‘Kavgam’ı yazan Hitler, Şubat 1924’de 5 yıl ceza aldı, ancak 9 ay sonra sessizce salıverildi.  
  • 1928 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığını ve Başöğretmenliğini kabul etti.
  • 1932 - Nazi Partisi, Almanya seçimlerinde 196 milletvekilliyle yine birinci parti oldu.
  • 1933 - Afganistan Kralı Nadir Şah öldürüldü, yerine 18 yaşındaki oğlu Zahir Şah geçti.
  • 1938 - Atatürk, ikinci kez ağır komaya girdi.
  • 1938- Almanya’da Yahudilere karşı Kristal Gecesi olarak bilinen toplu saldırı başladı. Nazi polisi Yahudileri kendilerini savunamaz hale getirecek önlemleri aldı. 9-10 Kasım’da yağma başladı.
  • 1939 - George Elser, Hitler'e suikast düzenledi fakat suikast başarılı olmadı.
  • 1941 - Arnavutluk Komünist Partisi kuruldu. 1948'de Arnavutluk Emek Partisi adını aldı.
  • 1965 - Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı Basın ve Yayın Yüksek Okulu açıldı.
  • 1965- Sinematek Derneği ilk film gösterimini İstanbul Şişli Kervan Sineması’nda gerçekleştirdi.
  • 1968- Öğrenciler ABD Başkanlığı’nı Vietnam’da savaş yanlısı Nixon’un kazanmasını Beyaz Saray önünde protesto etti.
  • 1968- “Tam Bağımsızlık İçin Samsun-Ankara Mustafa Kemal Yürüyüşü” yapan gençlerin Elmadağ’da kaldığı otele gelen 27 Mayıs Milli Devrim Derneği Başkanı Kadri Kaplan ile TMGT Başkanı Kazım Kolcuoğlu, kafilenin Anıtkabir’e varışının ardından darbe yapılacağı söylentilerinin yayıldığını söyleyerek yürüyüşün Ankara’ya varmadan bitirilmesini telkin etti.
  • 1971 - İngiliz Rock topluluğu Led Zeppelin'in 4. albümleri çıktı. Albümde grubun en çok bilinen şarkısı "Stairway to Heaven" var.
  • 1974- ODTÜ ve Hacettepe Üniversitesi sabah erken saatlerde silahlı, demir çubuklu, sopalı ülkücülerce basıldı. Boykotçu devrimci öğrencilerin karşılık verdiği çatışmada 2’si ağır 28 öğrenci yaralandı.
  • 1976- AET Parlamento Komisyonu’nda Türkiye aleyhine karar Türk işçileri AET ülkelerinde serbest dolaşım hakkından yararlanamayacak.
  • 1979- TÖB-DER üyesi İstanbul Mecidiyeköy Lisesi Müdürü ve edebiyat öğretmeni Nazmi Gürbüz, ülkücülerin silahlı saldırısında hayatını kaybetti.
  • 1979- Nevşehir’de ülkücülerin silahlı saldırısına uğrayan, Devrimci Yol okuru Ahmet Özaslan (1948- Ürgüp) yaşamını yitirdi.
  • 1982- Anayasa’nın %91,3 oyla kabul edildiği halkoylamasında: En yüksek “Evet” Ağrı ve Bilecik, en yüksek “Hayır” Diyarbakır ve Bingöl’den. En düşük katılım (%70) Hakkari’den.
  • 1982- Cumhuriyet gazetesi yazarı Oktay Akbal ile Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında Sıkıyönetim Askeri Savcılığı’nca bir dava daha açıldı. Bir yazıda “Anayasa Referandumu için halka telkinde bulunulduğu” gerekçesiyle 3 ay-1 yıl arası hapis cezası isteniyor
  • 1988 - Çin'de deprem: 1000 kişi öldü.
  • 1988- 3.500 Petkim işçisinin 17 gündür süren açlık grevlerine destek için Petrol-İş ve diğer sendikalardan yaklaşık 80 bin işçi 1 günlük yemek boykotu yaptı. YHK aracılığıyla yürütülen toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamamıştı.
  • 1989- Doğu Alman hükümetinin iki Almanya arasında seyahati serbest bırakması üzerine, binlerce kişi Berlin Duvarı’nı aşarak Batıya geçmeye başladı. 13 Ağustos 1961’de yükselmeye başlayan Duvar’ın açılmasıyla Soğuk Savaş dönemi kapandı.
  • 1990-  DİE tarafından satın alma gücü paritesi esas alınarak yapılan hesaplanmaya göre Türkiye’de kişi başına milli gelir 5 bin doları geçti. DİE raporuna göre milli gelir son on yılda 2 kat arttı. DİE 1989 yılı içi kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılayı 1410 dolar olarak açıklarken, satın alma gücü paritesine göre bu rakam 4514 dolar olarak bulundu.
  • 1990- Diyarbakır eski Belediye Başkanı Mehdi Zana “Duruşmada Kürtçe savunma yaptığı” gerekçesiyle açılan davadan beraat etti. Zana’nın avukatı Sezgin Tanrıkulu: “2932 sayılı yasanın aksine, vatandaşların dilleri yasayla belirlenemez. Mahkemenin beraat kararı sevindiricidir.”
  • 1992- Berlin’de 350 bin kişi, ırkçı şiddete karşı gösteri yaptı.
  • 1994- Karabük’te demir-çelik fabrikalarının kapatılma kararına karşı “Şehir Meclisi” 10:00 – 14:00 arasında hayatı durdurdu: Esnaf kepenk, araçlar kontak kapattı, öğrenciler okula gitmedi, halk belediye meydanında toplandı.
  • 1995-  TÜYAP’ta “Maaile ve Şiirde Kara Mizah” başlıklı söyleşiye katılan Can Yücel: “Politikacılar sakat halde sahaya çıkan futbolculara benziyor, çok kötü oynuyorlar.”
  • 1996 - İçişleri Bakanı Mehmet Ağar istifa etti. Ağar Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddialarıyla suçlanmıştı. Yerine, Meral Akşener İçişleri Bakanı oldu.
  • 1996- Şubat’ta Üniversite harçlarına yapılan zammı protesto için TBMM Genel Kurulu’na dinleyici olarak girerek ”Paralı Eğitime Hayır” pankartı açıp slogan atan 11 öğrenciden 8’i 1 yıl 3’er ay hapis, 3 milyon 750’şer bin TL para cezasına çarptırıldı, hapis cezaları ertelendi.
  • 2000 - Katılım Ortaklığı Belgesi açıklandı. Bu belge Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğinde atması gereken adımları belirliyor. Türkiye, Kıbrıs konusunda son anda konulan değişikliğe çekince koydu.
  • 2001- Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) tarafından 9 Kasım Emeğin Küresel Eylem Günü ilan edildi. Türkiye’de de DİSK, KESK, Türk-İş, Hak-İş ortaklaşa miting düzenledi. Türkiye’nin dört bir yanından Ankara’ya gelen 30 bin işçi ve kamu çalışanı mitinge katıldı.
  • 2005- Fransa’da isyan, Paris’in banliyölerinden ülkeye yayıldı. 1955’deki Cezayir savaşı yıllarından sonra ilk kez olağanüstü hal ilan edildi. Hükümet, 12 gün olan olağanüstü hal ilan yetkisini uzatabilmek için yasa tasarısı hazırladı. Orleans ve Amiens kentlerinde 18 yaş altı gece sokağa çıkma yasağı kondu. 
  • 2009 - El Salvador'da sel 124 kişinin ölümüne yol açtı, 60 kişi kayboldu.
  • 2013- Haiyan Tayfunu’nun, Filipinler’de 5 binden fazla kişinin ölümüne yol açtığı açıklandı.
  • 2016- ABD’de düzenlenen başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Partinin adayı iş adamı Donald Trump kazandı
  • 2020 - Azerbaycan'da Zafer Bayramı ilan edildi.


 DOĞUMLAR: 


 ÖLÜMLER: 

  • 1674 - John Milton, İngiliz şair (d. 1608)
  • 1856- Fransız düşünür ve ütopyacı sosyalist Etienne Cabet öldü.
  • 1887- Enternasyonal marşının yazarı şair Eugene Pottier öldü.
  • 1890 - César Franck, Fransız klasik batı müziği bestecisi (d. 1822)
  • 1903 - Vasili Dokuçayev, Rus Jeolog ve coğrafyacı (d. 1846)
  • 1917 - Adolph Wagner, Alman ekonomist ve politikacı (d. 1835)
  • 1953 - İvan Bunin, Rus yazar ve şair (d. 1870)
  • 1973- “Beş hececiler”den Şair Faruk Nafiz Çamlıbel (d. 1898) 75 yaşında öldü.

  • 1974 - Wolf Messing, Sovyet telepat (d. 1899)
  • Messing, Polonya'nın Rus İmparatorluğu'nun bir bölgesi olduğu bir zamanda, Varşova'nın 25 km güneydoğusundaki Góra Kalwaria köyünde doğdu . Psişik yeteneklerinin erken yaşamında geliştiğini iddia etti.Gençliğinde halk için psişik bir şovmen olarak sahne alıyordu. Hayatının ilerleyen zamanlarında Stalin'in kişisel 'büyücüsü' oldu. Messing'e göre, insanların algılarını değiştirmek için zihinsel öneriler yayınlayabiliyordu. P. Oreshkin ile yaptığı röportajda Messing şunları söyledi: ... Akıl okumak değil, "kasları okumak" gibi... İnsan bir şey hakkında çok düşündüğünde, beyin hücreleri vücudun tüm kaslarına uyarılar iletir. Gözle görülmeyen hareketlerini kolayca hissedebiliyorum. ... Çoğu zaman, indüktörle doğrudan temas olmadan zihinsel görevleri yerine getiriyorum. Burada bana işaret eden, indüktörün nefes alma frekansı, kalbinin atışı, ses tınısı, yürüme doğası vb. 75. doğum gününden iki ay önce, 8 Kasım 1974'te hastanede öldü. Femoral ve iliak arterlerde başarılı bir ameliyat geçirdi , ancak bilinmeyen bir nedenle böbrek yetmezliği ve pulmoner ödemden birkaç gün sonra ölüm meydana geldi . Moskova'daki "Vostryakovskoe" Yahudi mezarlığına gömüldü. Hayat hikayesi Wolf Messing: Who Saw Through Time TV Mini Dizisini (2009) anlatıyor.

  • 1978 - Norman Rockwell, Amerikalı ressam ve illüstratör (d. 1894)
  • 1979 - Nevzat Üstün, Türk şair ve yazar (d. 1924)
  • 1986 - Vyaçeslav Molotov, Rus siyasetçi ve Sovyetler Birliği Dış İşleri Bakanı (d. 1890)
  • 1998 - Jean Marais, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1913)
  • 1998 - Erol Taş, Türk sinema oyuncusu (d. 1928)
  • 2005- Post modern romanın öncülerinden İngiliz yazar John Fowles, 79 yaşında öldü. “Koleksiyoncu”, “Fransız Teğmenin Kadını” romanlarıyla tanınıyordu.
  • 2005 - David Westheimer, Amerikalı roman yazarı (d. 1917)
  • 2010 - Emilio Eduardo Massera, Arjantinli asker (d. 1925)
  • Amiral Emilio Eduardo Massera (19 Ekim 1925 - 8 Kasım 2010), Arjantinli asker. 1976'da Arjantin'de gerçekleşen askeri darbede boy göstermiştir. Massera'nın, resmi kayıtlara göre 13.000 (insan hakları örgütlerine göre yaklaşık 30.000) ölü ve kayıpla sonuçlanan Kirli Savaş'ın örgütleyicileri arasında olduğu düşünülmektedir.
  • 2019 - Özdemir Nutku, Türk oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen (d. 1931)
  • 2020 - Joseph Altairac, Fransız edebiyat eleştirmeni ve deneme yazarı (d. 1957)
  • 2020 - Ali Dündar, Türk öğretmen ve yazar (d. 1924)
  • 2020 - Ahmet Uz, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
  • 2020 - Alex Trebek, Kanadalı-Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu (d. 1940)


  •     (derleyen: mstfkrc)
Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)