27 Ekim 2022 Perşembe

BELLEK (27 EKİM)

 

 OLAYLAR:

  • 1492- Kristof Kolomb Küba’yı keşfetti ve İspanya adına el koydu.
  • 1806 - Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız Ordusu Berlin'e girdi.
  • 1810 - ABD, eski İspanyol kolonisi olan Batı Florida'yı ilhak etti.
  • 1904 - New York metrosu açıldı.
  • 1913 - Mustafa Kemal, Sofya Ataşemiliterliği'ne atandı.
  • 1922 - İtilaf DevletleriTBMM hükûmeti ve İstanbul hükûmeti temsilcilerini 13 Kasım  1922'de Lozan'da toplanacak barış konferansına davet ettiler.
  • 1922- Faşist Parti lideri Benito Mussolini kara gömlekli milislerle birlikte Napoli’den “Roma yürüyüşü”ne başladı. İtalya’nın birçok yerinden Roma’ya yürüyen 40 bine yakın faşist uğradıkları şehirlerde resmî binaları da işgal etti. Hükümet istifa etti.
  • 1924 - Sovyetler Birliği'nde Özbekistan'ın kuruluşu.
  • 1953 - Birleşik Krallık, Güney Avustralya'da Totem 2 adını verdiği bir nükleer deneme yaptı.
  • 1957 - Genel seçimlerDemokrat Parti, oyları düşse de, 610 milletvekilliğinin 424'ünü kazanarak iktidarını korudu. CHP 178 milletvekili çıkardı.
  • 1958 - Pakistan'ın ilk Cumhurbaşkanı İskender Mirza, General Muhammed Eyüb Han tarafından düzenlenen kansız bir darbeyle görevden uzaklaştırıldı. Muhammed Eyüb Han, 20 gün önce bizzat Mirza tarafından sıkıyönetimin başına getirilmişti.
  • 1960 - Millî Birlik Komitesi, 147 profesör, doçent ve asistanı görevden aldı. Gerekçe "tembel", "yeteneksiz", "reform düşmanı" olmalarıydı. Üniversitedeki tasfiye tartışma ve tepkilere yol açtı. Öğretim üyeleri, Mart 1962'de görevlerine dönebildiler.
  • (https://www.tozlumikrofon.com/147ler-olayi-nedir-ihrac-edilen-147-akademisyen-kimdir-neden-ihrac-edildiler/)
  • 1962- SSCB lideri Kruşçev: “Küba’daki Sovyet nükleer füzelerinin sökülmesi karşılığında, Türkiye’deki Amerikan üslerinde konuşlu füzeler de sökülsün”
  • 1965- İlk Demirel hükümeti kuruldu.
  • 1966- CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit: “CHP nasıl ortanın solunda olduğunu belirterek aşırı sola bir duvar çekmişse, AP de ortanın sağında olduğunu bildirerek sağ uçtan gelebilecek tehlikelere karşı bir duvar çekmelidir.”
  • 1968- Londra’da yaklaşık 50 bin kişi Vietnam Savaşı’nda ABD’ye karşı Vietkong’a destek için yürüdü.
  • 1971- Harun Karadeniz, Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat ve Vedat Günyol’un da aralarında bulunduğu 21 kişinin “Gizli TKP’ye  üye oldukları” iddiasıyla 8 ile 15 yıl arası hapis istemiyle yargılanmasına başlandı.
  • 1974- CHP-MSP hükümet programında yeralan halk sektörü yaratılmasıyla ilgili ilk çalışmalar sonunda “Halk Yatırımları Holding Anonim Ortaklığı” adı altında büyük bir yatırım holding kuruldu. Holdingin 9 ortağı Etibank, Sümerbank, TPAO, İPRAŞ, THY, İş Bankası, Emekli Sandığı, Türk-İş ve DİSK, Holding’in 1 milyarlık sermayesi 100 bin paya bölünecek.
  • 1976- İstanbul’da 30 lisenin temsilcilerinin bulunduğu grup Cağaloğlu’ndaki İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde Milliyetçi Cephe iktidarının bastırdığı “gerici-Amerikancı yeni ders kitapları”nı protesto etti.
  • 1977- “Ülkücü komandolar”, İstanbul Ayazağa’da bulunan Işık Mühendislik Yüksek Okulu’nda Ayhan Gökdemir adlı solcu bir öğrenciyi, bıçaklayarak öldürdüler.
  • 1979- Bayrampaşa’da bir kahvehaneyi basan “ülkücüler”, içerdekileri duvara dizip yaylım ateşi açtı: 6 ölü 6 yaralı.
  • 1979-  CHP hükümetinin Kültür Bakanı  Ahmet Taner Kışlalı’nın girişimiyle,   Yaşar Kemal ve Server Tanilli’nin de aralarında bulunduğu sanat ve düşün adamlarını ve Türkiye’nin turistik-kültürel değerlerini tanıtacak ”Kısa Film Senaryoları Yarışması”nı kazananlar açıklandı.
  • 1979-  Zülfü Livaneli’nin bazı şarkıları Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Denetim Kurulu tarafından yasaklandı. “Nazım’ın Türküsü” ve “Atlının Türküsü”nden bazı parçaları TRT’de yasaklanan Zülfü Livaneli için Köln radyosu 45 dk’lık program yaptı.
  • 1979- TANSA Genel Müdürü, “Yoksul halk çocuklarının ihtiyacını gidermek amacıyla” belediyelerin Tanzim Satış Mağazaları’nda satılmak üzere yaklaşık 1 milyon ucuz defter üretildiğini açıkladı.
  • 1980- “Geçici Anayasa” açıklandı: Yeni bir Anayasa yapılıncaya kadar, kapatılan Meclis’in yerini alan Milli Güvenlik Konseyi’nin çıkaracağı karar, bildiri ve yasaların yürürlükteki 1961 Anayasasına aykırılığı ileri sürülemeyecek.
  • 1980-  Siyasi Partiler ve Sendikalar dışındaki kuruluşlara Kayyum tayinini öngören yasa, MGK’da kabul edildi.
  • 1981- Prof. Sadi Irmak, 12 Eylül askeri darbesinin ardından atanan üyelerden oluşan Danışma Meclisi başkanı seçildi. 
  • 1983- Yayıncı İlhan Erdost’un Kasım 1980’de Mamak Askeri Ceza ve Tutukevi avlusunda askeri araç içinde dövülerek öldürülmesi davasında karar: 1 astsubay ve 4 ere 8 yıl ile 10 yıl 8 ay arası, 1 ere de 2 ay 20 gün hapis cezası. Astsubay Şükrü Bağ TSK’dan çıkarıldı ve tutuklandı. Temyize götürülen davada, Askeri Yargıtay’ın 14 Mart 1984’de Astsubay Şükrü Bağ’ın 10 yıl 8 aylık hapis cezasını bozmasının ardından yeniden yargılanan Bağ, 27 Kasım 1986’da bu kez yalnızca “görevi ihmal”den 3 yıl hapis ve ömür boyu memuriyetten men cezasına çarptırıldı.
  • 1986- Süleyman Demirel’in Isparta’da konuşmasına izin verilmedi. Demirel’in şehir meydanına girişini engellemek için polis barikatı kuruldu.
  • 1990- Sosyaldemokrat Halkçı Parti, İzmit’te “Savaşa Hayır” mitingi düzenledi. Mitinge on binlerce insan katıldı; miting sonrası 155 kişi gözaltına alındı. Mitingde konuşan Genel Başkan Erdal İnönü Körfez Savaşı’na ve idam cezalarına karşı olduğunu vurgulayarak Başbakan Turgut Özal’ı ABD’nin peşine takılmakla suçladı.
  • 1991- Hüseyin Toraman evinin önünden silahlı-telsizli 3 sivil tarafından zorla 1 araca bindirilerek götürüldü, hala akıbeti bilinmiyor. 14 Ekim 2011’de açılan soruşturma sonucunda ”şüphelinin bulunamaması ve 20 yıllık zamanaşımı süresinin dolması” gerekçesiyle dosya kapatıldı.
  • 1991 - TürkmenistanSovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandı.
  • 1992- Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş Kuzey Irak’ta süren operasyonla ilgili bir açıklama yaptı. Operasyona 20 bin askerin katıldığını, 9 erin öldüğünü ve binlerce PKK militanının öldürüldüğünü söyledi.
  • 1993- Ankara/ Balgat’ta polisçe basılan bir evde Dev-Sol üyesi oldukları ileri sürülen 2 kişi öldürüldü.
  • 1996- Beykoz, Sarıyer ve Üsküdar’ın SİT Alanı olmaktan çıkarılmasını isteyen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Koruma Kurulu’nun varlığına dahi karşıyım. Koruma Kurulu bir istişare kurulu olarak kalabilir, ama bir icra kurulu olarak kalması yanlış.”
  • 1999-  Direniş sonuç verdi: Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası’nın 1 Kasım’da kapatılma ve yaklaşık 750 işçinin ihbar tazminatları ve ücret alacakları ödenerek işten çıkarılma kararı askıya alındı, işçiler akşama doğru işbaşı yaptı.
  • 1999 - Parlamento oturumu sırasında otomatik silahlı kişilerce yapılan saldırıda  Ermenistan Başbakanı Vazgen Sarkisyan ve 8 üst düzey yetkili öldü.
  • 2000- Fazilet Partisi’nde “yenilikçiler” biraraya gelerek toplantı yaptılar. Yenilikçilerden Recep Tayyip Erdoğan, “takiye yapıp halkı kandırıyorlar, yeter artık. Oğuzhan Asiltürk ve perde arkasındakilerle siyaset bitmiştir” dedi.
  • 2000- İstanbul Üniversitesi öğrencileri DSP-MHP-ANAP hükümetinin IMF’ye endeksli politikalarını ve IMF Türkiye Masası Şefi Cottarelli’yi Merkez Kampüs önünde protesto etti.
  • 2002- İşçi Partisi’nin adayı “Lula” lakaplı Luiz Inacio Lula da Silva ikinci turda yüzde 62 oyla Brezilya devlet başkanı seçildi. Latin Amerika tarihinde ilk kez bir işçi devlet başkanlığına geldi.
  • 2003- CHP lideri Deniz Baykal, Almanya Başbakanı Gerard Schröder, Britanya Başbakanı Tony Blair, İsrail İşçi Partisi lideri Şimon Peres ve Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis’le birlikte, Sosyalist Enternasyonal Başkan Yardımcılığı’na seçildi. Erdal İnönü’den sonra Türkiye’den bu göreve getirilen ikinci sosyal demokrat oldu.  
  • 2004- TBMM, eski Başbakan Mesut Yılmaz’ı 14’e karşı 419 oyla, eski Devlet Bakanı Güneş Taner’i de yediye karşı 403 oyla Yüce Divan’a sevk etti. Gerekçe; Türkbank ihalesine fesat karıştırmak
  • 2006- Uluslararası Fransız Radyosu “Radio France International” (RFI) 1971’den beri sürdürdüğü Türkçe yayınlara son verdi.
    2006-  Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Milletvekili Seçimi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa’yı onayladı. Milletvekili seçilme yaşı 30’dan 25’e indirildi.
  • 2008- Çağdaş Gemik (18), gezdiği motosikletle “dur ihtarına rağmen durmadığı” iddiasıyla 1 polis tarafından ensesinden vurularak öldürüldü. Ç.Gemik’e tabancayla ateş ederek ölümüne sebep olan polis memuruna 4.yargılamada verilen 13 yıl 4 ay ceza 30 Ocak 2017’de Yargıtay’ca onandı.
  • 2008- AKP Genel Merkezi’ne yürüyerek basın açıklaması yapan ve Başbakan Erdoğan ya da AKP’li bir yetkiliyle görüşme talep edip oturma eylemi yapan Halkevleri üyesi 27 kişi gözaltına alındı. Halkevciler Hopa halkını 2 Kasım’daki “Aklamıyoruz, Haklıyoruz” mitingine davet için Hopa Devlet Hastanesi’nden Cumhuriyet Meydanı’na yürüdü. Hopa AKP İlçe Binası’na “Çay-Kur’umuzu, derelerimizi, ülkemizi satanları Aklamıyoruz, Haklıyoruz” pankartı asıldı.
  • 2009- Özgür Doğan ve Orhan Eskiköy’ün “İki Dil Bir Bavul” filmi gösterime girdi.
  • 2009-  DTP’li Aysel Tuğluk, 3 Eylül 2006’da Diyarbakır Dünya Barış Günü mitingindeki konuşmasından dolayı 1 yıl 6 ay hapse mahkum edildi.
  • 2010- “Milli Güvenlik Siyaset Belgesi” revize edildi: “İrticai Faaliyetler” İç Tehditler’den çıkarılıp “Dini istismar eden örgütler” konuldu.
  • 2011- Arjantin’de cunta döneminde asker ve polis memuru olarak görev yapan 12 kişi ömür boyu; dört kişiyse 18 ila 25 yıl hapse hapse mahkum edildi. Ömür boyu hapis cezasına çarptırılanlar arasında “Ölümün Kan Meleği” olarak da anılan 59 yaşındaki Alfredo Astiz’in de bulunuyor. Uruguay’da Devlet Başkanı J.Mujica, dikta döneminde insan haklarını çiğneyenlerin dokunulmazlıklarını kaldırdı.
  • 2011-Haydarpaşa Dayanışması üyeleri “Haydarpaşa Garı gar olarak kalsın, yüksek hızlı tren ve tüm trenler Haydarpaşa Garı’na gelsin” talebiyle Kadıköy İskelesi’nden Haydarpaşa Garı’na yürüdü.
  • 2017- İspanya’nın Katalonya özerk yönetimi parlamentosu, tek taraflı bağımsızlık ilan etti. Katalonya Parlamentosu’nda bugün yapılan seçimlerde, bağımsızlık için 70 evet, 10 hayır oyu çıktı. İki vekil oylamaya katılmadı.
  • 2018- Kanal D’deki Beyaz Show’a Diyarbakır’dan telefonla bağlanarak, “Yazık; insanlar ölmesin, çocuklar ölmesin, anneler ağlamasın” diyen öğretmen Ayşe Çelik’e “terör örgütü propagandası”ndan verilen 1 yıl 3 aylık hapis cezası kesinleşti.


 DOĞUMLAR:



 ÖLÜMLER:


(derleyen: mstfkrc)


26 Ekim 2022 Çarşamba

KISA KISA GÜNDEM (26/10/2022)

 


1) Gözaltındaki Gazeteci Zemo Ağgöz’ün emzirme için emniyete götürülen bebeği, bezine kadar arandı (Evrensel)

Dün gözaltına alınan Gazeteci Zemo Ağgöz’ün 45 günlük bebeği, emzirme için götürüldüğü emniyette bezine kadar arandı.(https://www.evrensel.net/haber/473202/gozaltindaki-gazeteci-zemo-aggozun-emzirme-icin-emniyete-goturulen-bebegi-bezine-kadar-arandi)

2) RTÜK'ün TELE 1'i karartma girişimine yargı "Dur" dedi(Evrensel)
RTÜK'ün TELE 1'e verdiği 3 günlük ekran karartma cezasının yürütmesi oy birliği ile durduruldu.(https://www.evrensel.net/haber/473195/rtukun-tele-1i-karartma-girisimine-yargi-dur-dedi)

3) TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı gözaltına alındı (Birgün)
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, İstanbul'da gözaltına alındı. Fincancı'nın Ankara'ya götürüleceği öğrenildi. Başsavcılık mahkemeden, Fincancı'nın TTB Merkez Konseyi Başkanlığı görevine son verilmesi ve yeni başkan seçilmesi yönünde karar alınmasını talep etti. Öte yandan TTB yönetiminin de görevden alınması için talepte bulunuldu.(https://www.birgun.net/haber/ttb-baskani-sebnem-korur-fincanci-gozaltina-alindi-407677)

4) Gazeteci Çiğdem Toker, AKP'nin davetine katılmayacağını duyurdu (Birgün)
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşma yapacağı “Türkiye Yüzyılı” başlıklı ‘vizyon’ toplantısına davet edilen gazetecilerden Çiğdem Toker, "Ben iktidar yanlısı olmayan gazetecilerin 'davet' edilmesinin anlamlı bir strateji değişikliği falan değil, basbayağı bir pragmatizm olduğunu düşünüyorum" dedi. Davete katılmayacağını belirten Toker, "Bu toplantıya katılmamın iktidar açısından meşruiyet devşirme aracı olarak kullanılacağı kanısındayım" ifadelerini kullandı.(https://www.birgun.net/haber/gazeteci-cigdem-toker-akp-nin-davetine-katilmayacagini-duyurdu-407686)

5) Okçuluk sevdasına 95,6 milyon lira (Mustafa BİLDİRCİN-BİRGÜN)
Okçuluk sevdası için fahiş harcamaya imza atan AKP’li belediyelere bir yenisi daha eklendi. Bursa Harmancık Belediyesi’nin 3,1 milyon TL’ye okçuluk tesisi yaptıracağı ortaya çıkarken iki yılda AKP’li belediyelerce inşa edilen okçuluk tesisleri için 92,5 milyon TL harcandı. Okçuluk tesisi sevdasına düşen belediyeler ve yaptıkları harcamalar şöyle sıralandı: •Ankara Altındağ Belediyesi: 23 milyon 149 bin TL •Kayseri Büyükşehir Belediyesi: 9 milyon 700 bin TL •Gaziantep Şahinbey Belediyesi: 57 milyon 777 bin TL •Ordu Çatalpınar Belediyesi: 1 milyon 900 bin TL.(https://www.birgun.net/haber/okculuk-sevdasina-95-6-milyon-lira-407647)

6) Sinpaş şimdi de şiddete başvurdu (Aycan Karadağ-Birgün)
Marmaris’te yargı kararlarına rağmen otel projesini sürdüren Sinpaş şantiyesinde çalışanlar, yurttaşlara saldırdı. Kent Konseyi Başkanı Beytekin, “Mücadelemiz devam edecek, Sinpaş’ı rahat bırakmayacağız” dedi.







7) Dev ödeneği kaptılar (Mustafa Bildircin-Birgün)

Tüm tepkilere rağmen TBMM’de kabul edilen kanun teklifi kapsamında kurulacak Diyanet Akademisi’nin kamuya yükü açığa çıktı. Geniş yetkilere sahip akademi için üç yılda toplam 2 milyar 905 milyon 759 bin TL harcama öngörüldü.

Kayseri’de Diyanet Başkanı Ali Erbaş’ın katılımıyla 800 öğrenci için “icazet” töreni düzenlendi. (Fotoğraf: AA)

Diyanet Akademisi’nin kamuya maliyeti belli oldu. Aday din görevlilerine mesleki eğitim verilmesi amacıyla kurulan akademi kapsamında 2023, 2024 ve 2025 yıllarında 2 milyar 905 milyon 759 bin TL harcama planlandı.(İTİRAZLARA RAĞMEN) Diyanet Akademisi’nin kurulmasına yönelik kanun teklifi, 16 Mart’ta TBMM’de kabul edildi. Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı akademide, aday din görevlilerinin mesleki eğitimi ile hizmet içi eğitim faaliyetlerinin yürütüleceği bildirildi. Akademide, yurtdışından gelen din görevlilerine eğitimler verileceği de belirtildi. Eğitimciler, tüm itirazlara karşın kurulması kararlaştırılan Diyanet Akademisi’ne, “eğitim birliğini bozacak” gerekçesiyle tepkili. Geniş yetkilerle donatılan akademideki haftalık ders saati sayısını belirleme yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na verildi. Akademinin başına, “dini ilimler ve hafızlık icazetini” İsmailağa Cemaati ile bağlantılı olan bir vakfın kursundan alan Enver Osman Kaan getirildi. TBMM’ye sunulan bütçe teklifine göre, Diyanet Akademisi için 2023’te 806 milyon 508 bin TL ayrıldı. Bu ödeneğin 400 milyon TL’sini personel giderleri oluşturdu. “Tüketime yönelik mal ve hizmet alımı” için 45,4 milyon TL, “yolluklar” için ise 51,1 milyon TL harcama yapılması öngörüldü. Bütçe teklifi, Diyanet Akademisi için 2024 ve 2025 yıllarında ayrılması planlanan ödeneğin büyüklüğünü gözler önüne serdi: •2024: 977 milyon 784 bin TL •2025: 1 milyar 121 milyon 467 bin TL (GENİŞ YETKİ SAĞLANDI) Akademi, Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK, üniversiteler, yükseköğretim kurumları ve müftülükler ile “görevinin gerektirdiği” diğer kuruşlarla ortak çalışma yapabilecek. Bu kapsamda ilk ve ortaokullarda aktif faaliyet yürütülebilecek. Mesleki ve bilimsel ilişkiler kurabilecek ve danışma kurulları ile komisyonlar oluşturabilecek.

8) Topkapı’da yangın iddiası (Dilara Şimşek-Birgün)


İstanbul’da bulunan 600 yıllık Topkapı Sarayı’nın Osmanlı döneminden kalma tarihi eserlerin depolandığı Hazine Dairesi’nde yangın çıktığı iddia edildi. Sanat Tarihi Derneği Başkanı Şerif Yaşar, çıkan yangının örtbas edildiğini öne sürerek şöyle konuştu: “Bir profesör hocam birkaç gün önce aradı ve ‘Topkapı Sarayı’nda bir sıkıntı var fakat üstünü örtmeye çalışıyorlar’ deyip Hazine Dairesi’nde yangın çıktığını söyledi. Hazine Dairesi Osmanlı döneminden kalma tarihi eserlerin depolandığı alan. Bu yangın Topkapı Sarayı’ndaki kendi bünyesindeki itfaiyce söndürülmüş. Ayrıca ilçe itfaiyelerden ekip istenmiş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden itfaiye ekibi istenmemiş, haber verilmemiş bile. Yangın söndürüldükten sonra önüne bir de iskele kurulmuş. Hemen bir restorasyon sürecine sokulduğunu düşünüyoruz. Sarayda çok büyük bir skandal olmuş olabilir. Bana gelen şikâyetleri profesörlerin söylediği kadarıyla oradaki durum bu kadar ciddiyken ne bir kamu açıklaması yapılıyor ne de dernek olarak attığımız maillerimize cevap veriliyor. Kültür ve turizm bakanlığına bağlı İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü topu Milli Saraylar’a atıyor. Milli Saraylara günlerdir ısrarla mail atıyoruz ama cevap yok.” 
İddiaları sormak için aradığımız Milli Saraylar Başkanlığı’ndan bir görevli ise yangının çıktığını doğrularken “Hemen söndürülmüştü yangın, önemli bir yangın değildi” dedi.

9) İstanbul'da taksici rezaleti: 95 yaşında solunum cihazına bağlı kadını hiçbiri almadı (Cumhuriyet)

İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde hastaneden çıkan 95 yaşındaki yaşlı kadını ve yanındaki arkadaşını hiçbir taksi şoförü aracına almadı. Oksijen cihazına bağlı yaşlı kadın ve arkadaşı yarım saat boyunca taksiye binmek için yol kenarında bekledi. Tüm çabası boşa çıkan yaşlı kadınların yardımına ise gazeteci yetişti.(https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/istanbulda-taksici-rezaleti-95-yasinda-solunum-cihazina-bagli-kadini-hicbiri-almadi-1996376)

10) Kadıköy'de metruk gecekondularda yangın: 'Binamıza çökmeye çalışıyorlar'(SOL)
Kadıköy'de metruk halde bulunan dört gecekonduda yangın çıktı. Müteahhitlerin parsel içerisindeki binaları boşaltmaya çalıştığını söyleyen yurttaş, 'Binamıza çökmeye çalışıyorlar' dedi.(https://haber.sol.org.tr/haber/kadikoyde-metruk-gecekondularda-yangin-binamiza-cokmeye-calisiyorlar-352943)

(derleyen: mstfkrc)


BELLEK 26 EKİM

  


 OLAYLAR:

  • 1461 - Trabzon İmparatorluğu, Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı  güçlerine teslim oldu.
  • 1730- Osmanlı’da ayaklanma başlatan Patrona Halil ve arkadaşları idam edildi.
  • 1863 - Uluslararası Kızıl Haç organizasyonu Cenova'da kuruldu.
  • 1912- Yunanistan Selanik’i ele geçirdi.
  • 1918 - AtatürkHalep'in kuzeyindeki işgalcilerin taarruzunu durdurdu.
  • 1919- Bayburt’ta Şeyh Eşref Ayaklanması başladı.
  • 1922 - Lozan Konferansı'nın hemen öncesinde, Dış İşleri Bakanlığı’ndan ayrılan Yusuf Kemal Tengirşenk’in yerine, İsmet İnönü getirildi.
  • 1923- Bakanlar Kurulu, Fethi Bey’in (Fethi Okyar) başbakanlıktan istifasını kararlaştırdı. Fethi Bey bir gün sonra istifa etti.
  • 1924 - Kâzım Karabekir Paşa, Birinci Ordu Müfettişliğinden ayrıldı; artık milletvekili olarak çalışacağını bildirdi.
  • 1930– Brezilya’da ordu iktidarı ele geçirdi ve Dr. Getulio Vargas’ı geçici başkan atadı
  • 1933 - Cumhuriyetin 10. yılı dolayısıyla Genel Af Kanunu çıkarıldı.
  • 1933 - Türkiye'de kadınlara köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ile seçilme hakkı verildi.
  • 1936 - 16 yaşındaki ressam Turgut Cansever, ilk resim sergisini açtı.
  • 1938- Du Pont, ilk sentetik naylon fibere adını verdi.
  • 1947 - Irak'taki İngiliz askeri işgali sona erdi.
  • 1951- Demokrat Parti hükümetinin “Komünist Tevkifatı” başladı: İstanbul’dan vapurla Marsilya’ya gidecek olan Dr.Sevim Tarı (Belli) üzerinde bulunan 12 sayfalık “TKP Teşkilat Prensipleri” teksirlerinden dolayı “Gizli TKP’nin kuryeliği yapmak” iddiasıyla gözaltına alındı. Dr.Sevim Tarı Eylül’de Doğu Berlin Dünya Gençlik Festivali’nde Nazım Hikmet’le buluşup İstanbul’da TKP lideri Zeki Baştımar’a şairin görüşlerini iletmişti. Tarı, İstanbul’da gizlice buluştuğu Zeki Baştımar’dan aldığı 12 sayfalık ”Teşkilat Prensipleri” teksirini Paris’e iletecekti. Aylara yayılan gözaltılar ve tutuklamalarla 187 kişiye ulaşan operasyon “1951 komünist tevkifatı” olarak tarihe geçti. 1951-52’de devam eden TKP sorgulamaları, bir bölümü Askeri Ceza ve Tutukevi’ne çevrilen İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde ağır işkenceler altında yapıldı. Demokrat Parti hükümeti 1951 komünist tutuklamaları sürerken TCK 141. ve 142. maddelerinde azami 5 yıl olan ceza sınırını idama kadar yükseltti. Komünist tutuklamalarında ilk kez”pişmanlık dile getiren” tutuklulara ceza indirimi öngören düzenlemeler yapıldı, 20 kişi yararlandı. TKP Davası’nda yargılananlar arasında Enver Gökçe, Vedat Türkali, Sadun Aren, Ahmed Arif, Mübeccel Kıray, Ruhi Su, Behice Boran, Şükran Kurdakul gibi -bazıları sonradan ünlenecek olan- birçok yazar ve sanatçı da bulunuyordu. Yargılama 7 Ekim 1954’de sona erdi: 132 kişi 1-10 yıl arası hapis ve 1-3 yıl arası sürgün cezalarına çarptırıldı, 52 sanık beraat ettti. 
  • 1951 - 77 yaşındaki Winston Churchill, yeniden Birleşik Krallık Başbakanı oldu.
  • 1954- Mısır Başbakanı Cemal Abdünnasır, ‘Müslüman Kardeşler’ örgütünün düzenlediği bir suikasta hedef oldu. Nasır, olaydan yara almadan kurtulurken, Mısır’da olağanüstü hal ilan edildi.
  • 1958 - Pan American Hava Yolları Şirketi, Boeing 707'nin ilk ticari uçuşunu New York'tan Paris'e gerçekleştirdi.
  • 1959- Che, ABD’nin organize ettiği bir dizi sürpriz saldırının ardından Havana’da düzenlenen dev mitingde konuştu. 21 Ekim’de Havana üzerinde küçük bir uçak halkı taramış, ardından Ada denizden topa tutulmuş ve Florida’dan kalkan korsan uçaklar baskınlar düzenlemişti.
  • 1961 - Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.
  • 1966 - Kuzey Atlantik Konseyi (NATO) karargahını Brüksel'e taşımayı kararlaştırdı.
  • 1971- Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda Kristal-İş Sendikası üyesi 2200 işçi greve başladı. Toplu sözleşme görüşmelerinin tıkanmasından sonra Uzlaştırma Kurulu’nun aldığı kararı iki taraf da kabul etmemişti.
  • 1972- Rasih Nuri İleri 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Gerekçe; H. Lefebvre’nin “Lenin Hayatı ve Eserleri” kitabını Türkçe’ye çevirmek.  
  • 1975 - Enver Sedat, ABD'ye resmi ziyarette bulunan ilk Mısır Devlet Başkanı oldu.
  • 1975 - Genel nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 40.347.719 kişi.
  • 1976- DİSK/ Dev Maden-Sen üyesi maden işçilerinin toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 2 Eylül’de başlatıkları grev tam bin üç yüz gün sonra 26 Ekim 1979’da sonuçlandı.
  • 1977- Avrupa ile otomatik telefon görüşmesi, başladı.
  • 1979- İspanya’da Franco döneminde özerkliklerini yitiren Bask ve Katalonya’daki özerklik oylamasında %90’lara ulaşan “Evet” oyu çıktı.
  • 1982– Yılmaz Güney, TC vatandaşlığından çıkarıldı.
  • 1982-  Anayasa Referandumu için Erzurum’da konuşan Evren: “Dinin istismar edilmemesi için Anayasa’da din derslerini zorunlu kıldık.”
  • 1982-  M.Ali Ağca’ya yurtdışına çıkışı için pasaport temin etmekten ve 1980’de CHP Nevşehir İl Başkanı Zeki Tekiner ile Yavuz Yükselbaba’yı öldüren ülkücülere silah sağlayıp saklamaktan aranırken 14 Şubat’ta Hamburg’da yakalanan Ömer Ay Türkiye’ye iade edildi.
  • 1983- Milli Güvenlik Konseyi “Olağanüstü Hal Yasası”nı kabul etti. Bakanlar Kurulu KHK’ler çıkarabilecek. İl ve bölge valilerine geniş yetkiler tanındı.
  • 1983- Diyarbakır eski Belediye Başkanı Mehdi Zana 24 yıl hapse mahkum oldu
  • 1984– KDV Kanunu, Meclis’ten geçti. 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek yasa, iğneden ipliğe her şeyin fiyatını yüzde 10 oranında artıracak.
  • 1984 - Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir bakan azledildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan istifa etmeyince, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı.
  • 1994 - İsrail ile Ürdün arasındaki 46 yıllık savaşa son veren tarihi barış anlaşması; iki ülke arasındaki sınırda, 5 bin kişinin katıldığı gösterişli bir törenle imzalandı.
  • 1995- Haluk Gerger, DYP azınlık hükümetinin Terörle Mücadele Yasası’nın 8.Maddesi’nde yapmayı tasarladığı “kozmetik değişiklikle” tahliye olmak yerine, 208 bin TL’lık para cezasını ödeyerek hapisten çıktı.
  • 1995 - İslami Cihat lideri Fethi ŞikakiMalta'daki otelinde Mossad ajanları tarafından öldürüldü.
  • 1995 - Demokrasi Partisi (DEP) davası karara bağlandı. Yargıtay Leyla ZanaHatip DicleOrhan Doğan ve Selim Sadak'ın on beşer yıl, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık'ın üçer yıl altışar ay hapis cezasını onayladı. Cezaları bozulan Ahmet Türk ve Sedat Yurtdaş tahliye edildi.
  • 2002 - Moskova tiyatrosunda üç gündür süren rehin alma eylemi, Rus özel güçlerinin (Spetsnaz) düzenlediği ve yaklaşık 50 Çeçen isyancı ile 800 rehineden 118'inin ölümüne neden olan bir operasyonla sona erdi.
  • 2004- Küba devlet başkanı Fidel Castro, 8 Kasım’dan geçerli olmak üzere ABD doları ile yapılacak alış veriş işlemlerinin yasaklandığını açıkladı. Yıllarca yasak olan dolar kullanımı,1993’te yeniden serbest bırakılmıştı.
  • 2005- Demokratik Toplum Hareketi, Demokratik Toplum Partisi (DTP) adıyla partileşme sürecini tamamladı. Eşbaşkanlık sistemini benimseyen partide bu göreve Ahmet Türk ile avukat Aysel Tuğluk seçildi. Partinin 60 kişilik yönetim kurulunun 24’ü kadın. Amblemi sarı zemin üzerine kırmızı gül.
  • 2006- Danimarka’da yargı, Hz Muhammed’le ilgili karikatür yayımlayan Jyllands-Posten hakkında yedi Müslüman örgütün açtığı hakaret davasını reddetti.
  • 2007- İranlı Marjane Satrapi’nin otobiyografisinden sinemaya animasyon filmi olarak uyarlanan “Persepolis” Türkiye’de gösterime girdi. 9 yaşındaki Marjane’nin gözünden Şah’ın devrilmesi öncesiyle başlayan film, mollaların pençesine düşen İran’ın toplumsal dönüşümünü anlatıyor.
  • 2010- Irak Yüksek Mahkemesi, Saddam Hüseyin döneminin Dışişleri Bakanı Tarık Aziz’i, dini partilere baskı ve zulüm uygulamak iddialarından suçlu bularak hakkında ölüm cezası verdi. 
  • 2017- Dünya Sağlık Örgütü’nün yayımladığı rapora göre, salgının ortaya çıktığı 27 Nisan’dan bu yana Yemen’de kolera nedeniyle 2 bin 180 kişi hayatını kaybetti.
  • 2017 - İYİ Parti Meral Akşener öncülüğünde kuruldu.



 DOĞUMLAR:



 ÖLÜMLER :


(derleyen: mstfkrc)