TARİHTE BUGÜN (15 TEMMUZ)

      


     OLAYLAR:

  • 1099 - Birinci Haçlı Seferi'nde Haçlı Ordusu Kudüs'ü ele geçirdi.
  • 1521 - Herke Kuşatması sonucu adanın fethi.
  • 1795- Fransız şair Rougel de Lislie’nin yazıp bestelediği ‘Marseillaise’ Fransa’nın ulusal marşı ilan edildi.
  • 1799 - Hiyeroglif yazısının çözümünü sağlayacak olan üç dilde yazılmış Rosetta Taşı, Napolyon'un Mısır Seferi sırasında bir Fransız askeri tarafından bir kale yapımı sırasında rastlantı eseri bulundu.
  • 1840- Osmanlı İmparatorluğu, Birleşik Krallık, Prusya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası arasında Londra Antlaşması imzalandı. Osmanlılar, Mısır’ı veraset, Suriye’yi kaydı hayat şartıyla Mehmet Ali Paşa’ya verdiler.
  • 1870 - Georgia, Amerikan İç Savaşı'ndan sonra ABD'ye tekrar kabul edilen son Konfedere eyalet oldu.
  • 1886 - Kadınlar, Şukufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı.
  • 1908- Fransız biyolog Dr. Alexis Carrel, hayvandan hayvana ilk organ naklini yaptı.
  • 1912- İngiltere’de, sosyal sağlık sigortası yürürlüğe girdi.
  • 1919-  Irak Kürdistan’ın Amadiye bölgesinde halk Hacı Şaban Ağa önderliğinde ayaklandı. Akré’de Barzaniler öncülüğünde irili ufaklı ayaklanmalar başladı.
  • 1927- Viyana’da solcular ayaklandı; polis ateş açtı: 89 ölü.
  • 1928- İskoç Dr. Alexander Fleming penisilini buldu.
  • 1929- Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği kuruldu. Birlik Cumhuriyet döneminde kurulan ilk sanatçı topluluğudur.
  • 1933 - Sanat ve edebiyat dergisi Varlık yayımlanmaya başladı.
  • 1941- Kağıt sıkıntısı nedeniyle gazetelerin 4 sayfadan fazla çıkması yasaklandı.
  • 1942- Hükümet, hububat ürünlerinin fiyatlarına yüzde 50 oranında zam yaptıktan sonra, küçük üreticilere mahsullerinin yüzde 25’ini orta çiftçilere yüzde 50’sini yeni fiyatlarla devlete satma zorunluluğu getirdi.
  • 1947- Yunanistan’ın kuzeyinde hüküm süren komünist gerilla ordularının komutanı Markos Vafiadis komünist ”Rizospastis” gazetesine verdiği beyanatta, İngiliz ve Amerikan güçlerinin kralcı Yunan hükümet askerlerine yardım ettikleri takdirde hedef alınacaklarını söyledi.
  • 1948- İtalya Komünist Partisi lideri Togliatti’ye yapılan saldırıyı protesto için 7 milyon işçi genel greve gitti.
  • 1951- Kürt aydını ve Kürt Dili Uzmanı Celadet Bedirxan, Suriye’nin Başkenti Şam’da öldü. Celâdet Bedirxan’ın yedi ana başlık altında topladığı Hawar ‘ın yayın metodu/ çalışma yönteminde de Kürt dili çalışmaları ağırlıklı bir yer tutar: “1- Kürt alfabesini Kürtler içerisinde yayılması ve öğrenilmesi. Kürt dilbilgisi gramerinin tasnif edilerek parça parça yayınlanarak daha sonra kitap haline getirilmesi. 2- Kürt şive/lehçelerinin araştırılması ve birliğinin sağlanması. Kürt dilinin temellerinin, tarih içindeki oluşumu ve gelişiminin araştırılması. 3- Kürt öykü, masal, şarkı vs.nin yayınlanması. 4- Kürt diwanlarının yayınlanması. Seçkin şair ve kişilerin biyografilerinin yayınlanması. 5- Kürt şarkılarının kaideleri ve Kürt danslarının araştırılması. 6- Her tür Kürt geleneğinin geçmişi ve bugününün araştırılması. 7- Tarih ve Coğrafya.”
  • 1953 - Uşak il oldu.
  • 1954- İzmir liman işçileri yasağı delerek grev yaptı; 24 işçi gözaltına alındı. İzmir’de 700 liman işçileri bir yıl sonra gene grevde.  Bu kez işçiler mahkemeye sevk edildi.
  • 1954 - Boeing 707 ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
  • 1955 - Nobel Ödülü almış on sekiz bilim insanı, nükleer silah karşıtı bir deklarasyon yayınladılar (Mainau Deklarasyonu). Sonradan bunlara otuz dört bilim insanı daha katıldı.
  • 1958-  Amerika Birleşik Devletleri iç savaş süren Lübnan’a asker çıkardı; Lübnan’ın çağrısıyla yapılan çıkarmayı Türkiye olumlu karşıladı.
  • 1959- Kim dergisi yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu 16 ay hapse mahkum oldu, dergi bir ay kapatıldı. Gerekçe; Amerikalı gazeteci Eugene Pulliam’ın Türkiye hakkında yazdığı yazıyı yayımlamak..
  • 1960- Kongo’da iç savaş başladı.  Birleşmiş Milletler Kongo’ya asker gönderdi.
  • 1962- Başbakan İsmet İnönü “Demokrasiye karşı bir hareketin karşısında orduyu daima bulacağından emin oldum” dedi.
  • 1963- Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu çıktı. Kavel Kablo Fabrikası işçileri 28 Ocak- 4 Mart  1963 günlerinde direnişteydi. Kavel direnişi, yeni yasaların çıkartılmasında önemli bir rol oynadı.
  • 1967- Güney Vietnam’da komünist Vietkong güçleri çok iyi korunduğu varsayılan Da Nang Amerikan Hava Üssü’ne gece roketlerle saldırdı: 13 asker öldü 6’sı yaralandı. Üs yerle bir olurken 6 jet uçağı, 2 bombardıman uçağı, 3 ağır nakliye uçağı ve 10 helikopter tahrip oldu.
  • 1968- ABD 6.Filo’sundan 1 uçak gemisi ile 5 destroyer 8 günlük bir ziyaret kapsamında sabah İstanbul Limanı’na demirledi. 6.Filo gemilerinin İstanbul’a gelişini protesto için İTÜ Gümüşsuyu binası önündeki caddeye yazılama yapıldı. 6.Filo’nun girişinden 5 saat sonra 100 kadar İTÜ’lü Dolmabahçe Rıhtımı’na gelip boş gönderlere yarıya kadar Türk bayrağı çekti. İTÜ Öğrenci Birliği Başkanı Harun Karadeniz: ”Türkiye’nin tam bağımsız olduğuna inanmıyoruz, onun için bayrakları göndere yarıya kadar çekiyoruz” dedi.
  • 1968 - Öğrenciler 6.Filo’yu protesto için akşama doğru İTÜ’den Taksim’e yürüyüşe geçti, polis 15 öğrenciyi gözaltına alıp daha sonra serbest bıraktı. Akşam Beyoğlu’na eğlenmeye çıkan ABD’li denizcilerin üzerine mürekkep ve maytap atıldı; şikayet üzerine 5 öğrenci gözaltına alındı.
  • 1973- Muzaffer Erdost hakkında, Sol Yayınları’ndan Türkçe’ye çevirip yayınladığı “Marksizm ve Milli Mesele” ile “Sağ ve Sol Sapmalar Üzerine” adlı kitaplarda “komünizm propagandası”ndan verilen toplam 15 yıl hapis, 5 yıl sürgün cezaları Yargıtay’ca onanarak kesinleşti.
  • 1973 -  İçel Bağımsız Milletvekili Celal Kargılı: ”Üniversitelerarası giriş sınavı sorularının çalınması skandalına adı karışan bir özel dershanenin ortakları arasında Adalet Partisi İstanbul Milletvekili H.Güngör’ün de bulunduğu iddia ediliyor, sınavlar iptal edilmelidir.”
  • 1974 - Kıbrıs'ta Yunan subayların yönetimindeki Ulusal Muhafız Alayı, Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi ve EOKA-B lideri Nikos Sampson'u Cumhurbaşkanı ilan etti.
  • 1975- Junko Tabel, Everest Dağı’na çıkan ilk kadın dağcı oldu.
  • 1976- İlerici Kadınlar Derneği, işverenlerin kreş zorunluluğunu uygulamadığını belirterek “İşçi çocuklarına kreş” kampanyası başlattı. 
  • 1976 - Kırşehir’de Cuma namazı çıkışında cemaati kışkırttıkları saptanan 3 ülkücü tutuklandı.
  • 1976 - Polis Derneği (POL-DER) Yönetim Kurulu bildirisi: ”Polis, Anayasal ve demokratik hakların kullanılışında bir engel, öğrencilerle küskün, toplantı ve gösterilere gereksiz müdahale eden, yurttaşlara kötü davranan bir örgüt değildir.”
  • 1978- İstanbul Demirkapı’da Uzel Traktör Fabrikası’nda DİSK/Maden-İş üyesi işçilerin başlattığı grev 8.gününde.
  • 1979- Kars AP İl Başkanı Medet Alibeyoğlu öldürüldü.
  • 1980- Fatsa’da gözaltına alınan 400 kişiden 250’si serbest bırakıldı. Belediye Başkanı Fikri Sönmez dahil 150 kişinin sorgusu sürüyor. Operasyona katılan Fatsalı maskeli ülkücülerden 4’ü, işledikleri suçlardan gıyabi tutuklama kararları bulunduğu gerekçesiyle tutuklandı.
  • 1980 -  Şişli Abide-i Hürriyet Caddesi üzerindeki işyerinde ülkücülerce kurşunlanan CHP İstanbul Milletvekili Abdurrahman Köksaloğlu hastaneye kaldırılırken hayatını kaybetti. Köksaloğlu işyerini kapatması için sürekli tehdit edilmiş, dükkanı yaylım ateşine tutulmuştu.
  • 1980 -  46.günündeki Yeniçeltek grevinde Yeraltı Maden-İş Başkanı Çetin Uygur: “Gönderilen iş müfettişlerine gerekirse kapıları kırıp işçi dosyalarına ulaşmaları emredildi. İktidar kıdem tazminatını verip işçi çıkartmaya, Tariş ve Fatsa’da olduğu gibi ezmeye hazırlanıyor.”
  • 1981 - Ankara'da 14/15 Ekim 1978 gecesi sol görüşlü Veli Güneş ve Halim Kaplan'ı öldüren Çuval Cinayeti sanıkları sağ görüşlü militanlar Fikri Arkan ve Kemal Özdemir, ölüm cezasına çarptırıldı.
  • 1982- Şair Arif Damar Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce serbest bırakıldı. 
  • 1983 - Orly Havalimanı saldırısı: Paris'in Orly Havalimanı'nda bulunan THY Bürosu'na,   ASALA militanlarınca bomba atıldı. 8 kişi öldü, 55 kişi yaralandı.
  • 1986- İstanbul Milliyetçi Hareket Partisi davasında 3 idam, 6 müebbet hapis cezası verildi.
  • 1987- Diyarbakır Valisi Hayri Kozakçıoğlu Olağanüstü Hal Bölge valiliğine atandı. Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Tunceli, Siirt ve Van illeriyle birlikte, bölgedeki askeri güçler de ek bir kararnameyle Kozakçıoğlu’na bağlandı.
  • 1987 - Grev ve lokavt kararları alınan TCDD işyerlerinde ülke çapında yemek boykotu eylemi yaygınlaşıyor.
  • 1990- SHP’de MYK’da benimsenip açıklanan “Güneydoğu Raporu” Parti Meclisi’nde de görüşülüp oybirliğiyle onaylandı. “Güneydoğu Raporu”na Devlet Güvenlik Mahkemesi Savcılığı’nca hazırlık soruşturması başlatıldı.
  • 1990 - Cihangir’de 12 Temmuz’da polis baskınında öldürülen Gülay Arıcı ve Alper Ersoy’un ardından yazar, sanatçı ve akademisyenler “Ölü olarak ele geçirilmelere son” başlıklı imza kampanyasını başlattı. 
  • 1992- Birçok kentte sağlık, belediye ve diğer iş kollarındaki memurlar “düşük zamma karşı” iş bırakma vb.eylemler yaptı
  • 1993- 15 bin kamu çalışanı maaş artışlarının düşüklüğünü protesto amacıyla  Meclis’e yürümek istedi; kamu çalışanlarına polis müdahale etti
  • 1993 - İstanbul’da da hükümetin verdiği zammı yetersiz bulan kamu çalışanları iş bıraktı, yürüdü, bordro yaktı.
  • 1993 - Kağıthane Belediyesi’nden atılan işçilerden 70 kadarı Ankara’daki Türk-İş Genel Merkezi’nde başkan Bayram Meral’in makam odasını işgal etti.
  • 1994- Tüm Sağlık-Sen üyesi çalışanlar “5 Nisan İstikrar Paketi”ni protesto için iş bıraktı.
  • 1996- İstanbul Gültepe Polis Karakolu tarandı. Ardından, polis bir eve operasyon yaptı; kısa adı DHKP-C olan Devrimci Halk Kurtuluş Partisi- Cephesi üyesi olduğu öne sürülen Hasan Hüseyin Onat, Gülizar Şimşek, Emine Tunçal ve Ali Ertürk öldürüldü; evin sahibi olduğu belirtilen Hanım Gül de yaralı olarak kaldırıldığı hastahanede 22 Temmuzda yaşamını yitirdi.
  • 1996 - Cezaevlerinde kritik günlere giren açlık grevlerine dikkat çekmek için İstanbul Valiliği önünde eylem yapan tutuklu yakınları ve gazeteciler polislerce dövüldü, Cağaloğlu’ndaki T.Gazeteciler Cemiyeti’ne sığınan gazeteciler gözaltına alındı.
  • 1997 - Slobodan Milosevic, Yugoslavya Devlet Başkanı seçildi.
  • 1997- Avrupa Birliği Komisyonu, yayımladığı raporda Türkiye’yi tam üyeliğe aday ülkeler arasına almadı.
  • 1997 - Beyin cerrahı Profesör Dr. Gazi Yaşargil’e Dünya Nöroşirurji Birliği’nin onur madalyası verildi.
  • 1998- İstanbul Büyükşehir ile FP’li Ümraniye, Üsküdar, Gaziosmanpaşa, Güngören ve Bayrampaşa belediyelerindeki 12 bin işçiyi kapsayan toplu sözleşmenin imza töreninde sözleşmeyi protesto eden Beykoz Belediyesi işçileri Büyükşehir Belediyesi görevlilerince dövülerek dışarı atıldı.
  • 1999- Abdullah Öcalan, bir açıklama yaparak, PKK’den bir grubun silahlarıyla birlikte Türkiye’ye gelip teslim olmasını istedi.
  • 2000- RTÜK Özgür Radyo’ya 1 yıl yayın durdurma cezası verdi. Gerekçe: Avusturya İşçi Marşı ve Grup Kızılırmak’ın parçalarını yayınlamak.
  • 2001- MHP’li Osman Durmuş’un Sağlık Bakanlığı 1979’da yayınlanan Sağlık Meslek Liseleri Ödül ve Disiplin Yönetmeliği’ni yeniden düzenledi. “Yapılacak araştırma sonucu fuhuş yapmak ya da cinsel ilişkiye girmiş olduğu tespit edilmiş olmak” “eğitim dışına çıkarma”yla cezalandırılacak.
  • 2001 - Ağrı Dağı’na tek başına tırmanan dağcı Sertaç Tümerdem’in cesedi zirvenin 20 metre aşağısında bulundu.
  • 2001 - Bulgaristan’da eski Kral 2’inci Simeon, Cumhurbaşkanı Petar Stoyanov’dan yeni hükümeti kurma görevini aldı.
  • 2002- Pakistan’da Amerikalı gazeteci Daniel Pearl’ün kaçırılıp öldürülmesi ile ilgili davada idam kararı verildi. Cinayeti organize etmekle suçlanan Britanya doğumlu Ahmet Ömer Said Şeyh idam, suç ortakları ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
  • 2003- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından iki maddesi veto edilen 6. uyum paketi, TBMM’de AKP ve CHP’nin oylarıyla aynen kabul edildi. Böylece Terörle Mücadele Yasası’nın propagandayı cezalandıran 8. Maddesi yürürlükten kalktı.  
  • 2004- Yargıtay 8.  Ceza Dairesi, TCK’nın 312. Maddesi uyarınca verilen cezayı bozdu. 312. Maddeyi “düşünceye ceza aracı” gibi işleten yargıçları eleştirdi. Kararda “Çoğunluk gibi düşünmemek, kurulu düzeni eleştirmek bir hakdır” denildi.   
  • 2005- Londra’da 7 Temmuz günü saldırılarında sorumlu tutulan kimyager, Mecdi Mahmud el-Neşar Mısır’da yakalandı. İntihar saldırısını gerçekleştirenlerin kimlikleri belli oldu; Pakistan kökenli Britanya vatandaşları Muhammed Sıddık Han, Şehzad Tanweer, Hasib Mir Hüseyin ve Jamaika asıllı Lindsey Germanie.
  • 2005 - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, geldiği yer ve nereye yerleştiği belli olmayan kişilerin İstanbul’a bedel ödettiklerini söyledi. 
  • 2006- Batman-Siirt-Muş Eczacılar Odası, Avrupa Birliği ve Türkiye Eczacılar Odası tarafından organize edilen güvenli annelik proje kapsamında köyleri dolaşan ekipler, köylülere cinsel konularda bilgiler verilirken, camide toplanan erkeklere de prezervatif dağıtıldı.
  • 2006 -  Hizbullah’ın asker kaçırmasını “savaş nedeni” sayıp Lübnan’a giren İsrail sivillerin bulunduğu bir minübüsü vurdu.Çoğunluğu çocuk 18 kişi yanarak yaşamını yitirdi.İsrail ilk kez Suriye sınırındaki tarafsız bölgeyi de vurdu.
  • 2008- Başbakan Erdoğan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’dan Fethullah Gülen’in Rusya Federasyonu’ndaki okullarının kapatılmamasını istedi. 
  • 2008 - G.Antep İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nce okullara “mesleki seminer” gerekçesiyle gönderilen CD’lerde Fethullahçı yazarların makaleleri yer aldı.
  • 2008 - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “2 milyar 855 milyon YTL’lik KEY [Konut Edindirme Yardımı] ödemelerinin iki hafta içinde Ziraat Bankası aracılığı ile yapılacağını” söyledi.
  • 2008 -  Eşcinsel olduğu için ailesinden ölüm tehditleri alan 26 yaşındaki üniversite öğrencisi Ahmet Yıldız öldürüldü.
  • 2008 - Bağdat'ın 60 km kuzey doğusundaki Bakuba şehrinde, iki intihar bombacısının bir askeri kampa düzenlediği eylemde en az 28 kişi öldü. 
  • 2009- İran’ın Hazar havayollarına ait uçak, Tahran’dan kalktıktan 16 dakika sonra, düştü; 168 kişi öldü.
  • 2009 - Rusya’nın Çeçenistan’da işlediği suçlarla mücadele eden insan hakları savunucusu Natalia Estemirova, Grozni’de kaçırıldıktan sonra cesedi İnguş Cumhuriyeti’nde bulundu.
  • 2010- Almanya’nın iki ay önce, mülteci çocuklar yönünden Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne koyduğu çekinceleri kaldırma kararı resmiyet kazandı. Artık, 18 yaş altı mülteciler çocuk kabul edilecek.
  • 2010 - Mersin Akkuyu’da nükleer santral yapılmasını sağlayacak anlaşma, CHP, BDP ve MHP muhalefetine karşın AKP’li milletvekilleri tarafından kabul edildi.
  • 2010- İsrail Parlamentosu, “Mavi Marmara” baskını sırasında gemide bulunan Arap milletvekili Zu’bi’nin diplomatik pasaportu ile milletvekillerinin bazı harcamalarını parlamentonun ödenmesini öngören yasal haklarını iptal etti.
  • 2010 - Arjantin, eşcinsel evliliğe izin veren ilk Latin Amerika ülkesi oldu.
  • 2011- 18. İstanbul Caz Festivali’nde sahne alan Aynur Doğan, Kürtçe şarkılarını seslendirdiği sırada dinleyicilerin yuhalaması ve sahneye pet şişe fırlatması üzerine konserini tamamlayamadı.
  • 2011 -  Arjantin mahkemesi cunta döneminde, El Vesubio toplama kampında yaşanan insan hakları ihlallerinin sorumlularından iki eski subayı ömür boyu hapse mahkum etti.
  • 2011 - BBC’nin Dünya ve İzleme Servislerinde uygulanması planlanan işten çıkarma politikaları nedeniyle Ulusal Gazeteciler Birliği üyesi BBC çalışanları 24 saatlik grev başlattı
  • 2012- “KPSS İptal Edilsin” grubu sınav sorularının F.Gülen’e yakın internet sitesinde yayınlanmasını Ankara ve İstanbul’da protesto etti.
  • 2013- Abbasağa Parkı’nda “Yeryüzü Sofrası”nın ardından İhsan Eliaçık’ın açış konuşmasıyla Forum düzenlendi.
  • 2014- 6 Mayıs 2012’de yapılan Avukatlıktan Hakim ve Savcılığa Geçiş Sınavı’nda 80 ve üzerinde puan alan ve yapılan suç duyurularına rağmen “takipsizlik” kararının ardından göreve atanan 73 hakim ve savcı için -17/24 Aralık sürecinin ardından- yeniden soruşturma başlatıldı.
  • 2015- Ahmet Davutoğlu hükümet arayışında ikinci ziyaretini HDP Genel Merkezi’ne yaptı. “Çözüm sürecindeki tıkanıklıkların aşılmasının”da konuşulduğu görüşmede HDP eş başkanları Demirtaş ve Yüksekdağ AKP-CHP koalisyonuna belirli şartlar dahilinde katkı vereceklerini bildirdi.
  • 2016- Türkiye’de Darbe Girişimi. İstanbul ve Ankara başta olmak üzere ülkede olağanüstü olaylar oldu. “FETÖ/ PDY” tarafından gerçekleştirdiği ileri sürülen darbe girişimin yol açtığı olaylarda 249 vatandaşın yaşamını yitirdiği açıklandı.
  • 2017- Türk Milli Takımı Futbol Direktörü Fatih Terim ve damatları, Çeşme Alaçatı’daki Yüzevler Kebapçısı’nı basıp, mekan sahibine saldırdı. Mekan sahibi ve çalışanlar Yaralama, mala zarar verme, konut dokunulmazlığını ihlal suçlamasıyla şikayetçi oldu.



      DOĞUMLAR - ÖLÜMLER
  • 1542 - Lisa del Giocondo, Floransalı Gherardini ailesinin bir üyesi (Leonardo da Vinci tarafından Mona Lisa adıyla tablosu yapılan) (d. 1479)
  • 1606 - Rembrandt,doğdu. Hollandalı ressam ve baskı ustası (ö. 1669)


  • 1626 - Isabella Brant, Flaman ressam Peter Paul Rubens'in birkaç portresini yapan ilk eşi (d. 1591)

  • 1695 - Eremya Çelebi Kömürciyan, Ermeni şair, tarihçi, tercüman ve matbaacısı (d. 1637)
  • 1738 - Jacques-André Naigeon, doğdu.  Fransız sanatçı ve ateist filozof (ö. 1810)
  • 1798 - Aleksandr Gorçakovdoğdu. Rus diplomat ve devlet insanı (ö. 1883)

  • 1868 - William Thomas Green Morton, Amerikalı tıp insanı (d. 1819)
  • 1899 - Remzi Oğuz Arık,doğdu.  Türk arkeolog, yazar ve politikacı (ö. 1954)
  • 1904- Modern kısa öykünün en önemli ustalarından Rus yazar Anton Çehov hayata veda etti.


  • 1923 - İsmet Güneydoğdu.  Kıbrıs Türkü ressam ve karikatürist (ö. 2009)
  • 1927 - Carmen Zapatadoğdu.  Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
  • 1927 - Constance Markievicz, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet (eski İrlanda Çalışma Bakanı) (d. 1868)
  • 1931 - Clive Cussler,  doğdu. Amerikalı romancı
  • 1939 - Yılmaz Köksaldoğdu.  Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2015)
  • 1940 - Robert Pershing Wadlow, tıp tarihinde tanınmış en uzun boylu insan (d. 1918)
  • 1941 - Walter Ruttmann, Alman yönetmen (d. 1887)
  • 1944 - Jan-Michael Vincentdoğdu. Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2019)
  • 1948 - John J. Pershing, Amerikalı asker. I. Dünya Savaşı sırasında Avrupa'ya gönderilen Amerikan Seferi Kuvvetleri'nin Komutanı (d. 1860)
  • 1948 - Sümer Tilmaç doğdu.  Türk oyuncu (ö. 2015)
  • 1952 - Terry O'Quinn, doğdu.   Amerikalı aktör ve Emmy Ödülü sahibi
  • 1954 - Mario Kempesdoğdu. Arjantinli futbolcu
  • 1955 - Cevdet Şekerbegoviçdoğdu. Boşnak futbolcu
  • 1955 - Harun Kolçak,doğdu. Türk pop şarkıcısı (ö. 2017)
  • 1956 - Cemil Cahit Toydemir (1883, İstanbul - 15 Temmuz 1956), Ubıh asıllı Türk asker ve siyasetçidir. Büyük Çerkes sürgününde Anadolu'ya göç eden Therhet adlı bir Ubıh ailesinden olan Mehmet Cahit Bey'in oğludur. 1902 yılında Harp Okulu'ndan Teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1909 yılına kadar Beyrut ve Hicaz'da kıta görevlerinde bulundu. 1909-1914 yılları arasında Yüzbaşı rütbesiyle  Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları'na katıldı. 1915 yılında Binbaşı rütbesine terfi ederek I. Dünya Savaşı'nda 53. Alay Komutanlığı ve 1916-1918 yılları arasında 33. Tümen Komutan Vekilliği görevini yürüttü. 1918 yılının Ağustos ayında Yarbay rütbesine terfi etti ve 1. Kafkas Tümeni Komutanlığı'na atandı. 1919 yılının Mayıs ayında 5. Kafkas Tümeni Komutanlığına getirildi.
  • Sivas Kongresi: Soldan sağa: Muzaffer (Kılıç), Rauf (Orbay), Bekir Sami (Kunduh), Mustafa Kemal (Atatürk), Ruşen Eşref (Ünaydın), Cemil Cahit (Toydemir), Cevat Abbas (Gürer).

    1927 yılında Mirliva rütbesine terfi etti. 1932 yılında Millî Savunma Bakanlığı Kara Müsteşarlığı görevine getirildi. 1933 yılında Korgeneral rütbesine terfi etti ve 5. Kolordu  Komutanı oldu. 6 Nisan 1936 tarihinde Askeri Temyiz Mahkemesi II. Başkanlığına, 12 Ocak 1939 tarihinde Jandarma Genel Komutanlığına, 13 Temmuz 1940 tarihinde 20. Kolordu Komutanlığına atandı.11 Eylül 1942 tarihinde Orgeneral rütbesine terfi etti ve Askeri Temyiz Mahkemesi Başkanlığı'na atandı. 1 Ocak 1943 tarihinde 1. Ordu Müfettişi olarak görevlendirildi. Kısa bir süre sonra da 1. Ordu  Komutanlığı'na atandı. Bu görevi sırasında  Almanya cumhurbaşkanı Adolf Hitler'in Türkiye Cumhurbaşkanı  İsmet İnönü'ye özel daveti üzerine, Türkiye adına Almanya'ya gönderilecek askeri heyetin başkanlığı ile görevlendirildi. Bu görevi sırasındaki gözlemlerini Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye rapor olarak sundu.II. Dünya Savaşı'ndan sonra, 15 Haziran 1946 tarihinde emekli oldu.1946 yılında VIII. Dönem  Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul milletvekili seçildi. 1946-1947 yılları arasında Recep Peker'in başkanlığındaki hükûmette Millî Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Bakan olduğu dönemde  Türk Silahlı Kuvvetleri'ni yeniden düzenlemekle görevlendirildiyse de bu revizyon sırasında bazı rahatsızlıkların duyulması üzerine görevinden istifa etti.15 Temmuz 1956 tarihinde İstanbul'da öldü.

  • 1958 - Bergendoğdu. Türk şarkıcı (ö. 1989)
  • 1961 - Forest Whitaker, doğdu. Amerikalı oyuncu
  • 1962 - Metin Özülkü,doğdu. Türk müzisyen
  • 1962 - Settar Tanrıöğendoğdu. Türk sinema ve dizi film oyuncusu
  • 1963 - Brigitte Nielsen,doğdu.  Danimarkalı aktris, model ve şarkıcı
  • 1968 - Deniz Arcakdoğdu.  Türk şarkıcı
  • 1972 - İnci Türkay,doğdu.  Türk dizi oyuncusu
  • 1973 - Brian Austin Green,doğdu.  Amerikalı oyuncu
  • 1975 - Fahri Belen, Türk asker ve siyasetçi (d. 1893)
  • 1976 - Diane Kruger,doğdu. Alman model ve aktris
  • 1977 - Canan Ergüder,doğdu. Türk oyuncu
  • 1977 - Konstantin Fedin, Rus roman yazarı, edebiyatçı ve şair (d. 1892)
  • 1977 - Lana Parrilla,doğdu. Amerikalı oyuncu
  • 1977 - Esat Mahmut Karakurt, Türk yazar (d. 1902)
  • 1979 - Juana de Ibarbourou, Uruguaylı şair (Güney Amerika'nın en ünlü kadın şairlerinden) (d. 1895)
  • 1982 - Melis Birkandoğdu.Türk dizi ve sinema oyuncusu
  • 1982 - Sinan Sofuoğlu,doğdu. Türk motosiklet yarışçısı (ö. 2008)
  • 1985 - Burak Yılmazdoğdu. Türk futbolcu
  • 1989 - Nesuhi Ertegün, Türk asıllı Amerikalı müzik yapımcısı ve Atlantic Records müzik şirketinin kurucusu (d. 1917
  • 1997 - İtalyan moda tasarımcısı Gianni VersaceMiamiFlorida'daki evinin önünde Andrew Cunanan adlı Filipinli bir eşcinsel tarafından öldürüldü.
  • 2010 - Osman Nami Osmanoğlu, Osmanlı Şehzadesi ve radyoloji yüksek mühendisi (d. 1918)
  • 2010 - Selmi Andak, Türk besteci ve köşe yazarı (d. 1921)Cumhuriyet gazetesinin 58 yıllık müzik yazarı, besteci Selmi Andak öldü.
  • 2014 - Faruk Ilgaz, Türk spor adamı (d. 1922)
  • 2016 - Ömer Halisdemir, Türk asker (d. 1974)
  • 2016 - Nevzat Yalçıntaş, Türk bürokrat ve siyasetçi (d. 1933)
  • 2017 - Martin Landau, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
  • 2019 - Rex Richards, İngiliz bilim insanı ve akademisyen (d. 1922)
  • 2019 - Olga Vyalikova, Sovyet Rus tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1954)
  • 2020 - Carlotta Barilli, İtalyan aktris (d. 1935)




‘Korkut Dede’, ‘Çatlak Ali’, ‘Sağlam Hulusi’ - Barış Terkoğlu / Cumhuriyet

 


Gözünün önünde pencere. Uzaklaşınca binayı görüyorsun. Daha da gidince, şehrin ortasında binayı seçemiyorsun.

Bayram, Balyoz kumpasıyla yıllarca hapis yatan Mustafa Önsel’in Silivri’de Firavun Töreni kitabını okumak için fırsat oldu. Geçen yıl kaybettiği oğlu Manas’ın, yaşanan hikâyelerin içinde, çocukluktan gençliğe değişen fotoğrafları olmasa, her şeyin o zaman bittiğini söyleyebilirdim. Ama geçmişin sonuçlarını ancak bugün görebiliyorduk.

Kitapta bugünü aradım. Bugünü derken tabii ki Hulusi Akar’ı kastediyorum. Türk ordusu o gün içinden dışından ateş altında kalmıştı. Önsel de cepheden alınıp hapse konmuştu. Akar ise Türk ordusunu şekillendireceği koltuğa doğru zahmetsiz bir yol yürümüştü. Peki Önsel, bugün değil o gün, Akar’ı nasıl anlatmıştı?

Akar’ı anlatmak için size “Korkut Dede”den bahsetmeliyim. Yani çalınmış Genelkurmay Başkanlığı’nın olağan sahibinden: “Hedef edilme gerekçeleri üst rütbelere çıktıkça daha çetrefilli hale geliyordu. Sırf birilerinin önünü açmak için içeri alındığı söylenen o kadar çok general vardı ki... Bir örnek vermek gerekirse, 2010 yılında, Elazığ’da meydana gelen depremde yaptığı kurtarma çalışmaları nedeniyle başbakan tarafından özellikle tebrik edilen  Korgeneral Korkut Özarslan’ın, 2017 yılında Genelkurmay Başkanı olması kesindi. Hiçbir aşırı tutum ve davranışı olmayan, tipik bir halk adamı görüntüsü veren, cezaevinde bile herkesin derdiyle ilgilenen bu alçakgönüllü komutanın kim, niçin önünü kesmeye kalkmıştı? Böylece kimlerin önü açılmıştı?”

Mustafa Önsel’in “Korkut Dede” diye tanıttığı Özarslan tutuklanınca, yerine Hulusi Akar, orgeneral rütbesiyle, Genelkurmay İkinci Başkanlığı’na getirildi. Akar ve Özarslan devre arkadaşıydı. 2013 yılında, ordu komutanlığı yapmadan kuvvet komutanı olan Hulusi Akar, Balyoz sayesinde, tahminden iki yıl önce, yani 2015’te Genelkurmay Başkanı, 2018’de Milli Savunma Bakanı oldu.

AKAR’IN BALYOZ KARARI

Tesadüf demeyin. Balyoz’da, Hulusi Akar’ın rolünü, Mustafa Önsel şöyle anlatıyor: “Hulusi Paşa, ‘Balyoz’ ile ilgili askeri bilirkişi olarak atanan ve faraziye kullanarak sanıkların aleyhine rapor hazırlayan icra subayı Binbaşı Ahmet Hakan Erdoğan’ı, bilirkişilik yapması için askeri savcılığa gönderen komutandır. Erdoğan, komutanın evrak yönünden eli ayağı durumunda, bu anlamda da işi en yoğun olanlardandı. Ama ne hikmetse bilirkişilik için askeri savcılığa o gönderildi.”

Askeri savcı, komutanlığını Akar’ın yaptığı 3. Kolordu’dan, tecrübeli birini istemişti. Gelgelelim Erdoğan, bu kariyere sahip değildi. Yıllarca helikopter pilotluğu yapmış, Harp Akademisi’nin ardından, TSK’de evrak işiyle meşgul cari işlem şube müdürü atanmıştı. Öte yandan, sonuçlarını bugün daha net gördüğümüz gibi, yaptığı iş Fethullahçılara yaradı. Akar’ın tuhaf kararı, Binbaşı Erdoğan’ı, Balyoz kumpasının kritik halkası haline getirdi. 

1986 yılında, Kuleli Askeri Lisesi’ne giriş sınavında, FETÖ’nün Türkçe sorularını çaldığını hatırlatan Önsel, imam hatip çıkışlı Erdoğan’ın, Türkçe sorularını tam yaptığını not düşmüş.

‘AFOROZ EDİLDİ’ YALANI

Peki Erdoğan’a ne oldu?

Önsel yanıt veriyor:

“Verdiği rapordan dolayı ‘sürüldü, aforoz edildi’ haberlerinin tamamı, yandaş medyaca uydurulmuştur. Erdoğan, Hulusi Akar Paşa tarafından yurtdışına seçkin bir göreve gönderilmiştir (İngiltere).”

Aslında söylemeye dilimizin varmadığını, o gün, “Çatlak Ali” lakaplı Albay Ali Değirmenci’ye atfedilen rivayet söylemiş: “Genelkurmay Başkanı Necdet Özel, yanında ikinci başkan Orgeneral Hulusi Akar olduğu halde, Albayların öğlen yemek yediği yemekhaneye gelir. ‘Moraliniz nasıl?’ der. 

‘Çatlak Ali’ söz alır: ‘Komutanım bakın, ben resmi elbisenin üzerine eşofman giyerek mesaiye geliyorum, neden biliyor musunuz?’ 

Necdet Paşa hayretle sorar: ‘Neden?’ 

Çatlak Ali: ‘Çünkü halkın içine üniformayla çıkacak yüzümüz kalmadı da ondan. Pek çok arkadaşımız, hukuk katledilerek cezaevine atıldı. Onları sahipsiz bıraktık. Bu davalarla onların üzerinden bizleri de itibarsızlaştırdılar. Ben, silah arkadaşlarımıza yapılan bunca haksızlığa gerekli tepkiyi vermediğimizi düşünüyorum!’”

“Çatlak Ali”nin söylediğini “Sağlam Hulusi Akar” duymamış olabilir mi?

Mustafa Önsel’in kitabı, yıllar önce “Korkut Dede”ye bakarken onun gölgesinden yürüyenleri kaçırdığımızı gösteriyor.

Bir oluş ve ilerleyiş halindeki geçmiş, belki de sadece geleceğin tepelerinden okunabiliyor.

Barış Terkoğlu / Cumhuriyet

KISA KISA GÜNDEM (14 TEMMUZ 2022)

 


1)BOTAŞ doğalgaz alabilmek için Almanya’dan kredi aldı.


BOTAŞ’ın doğalgaz alabilmek için Alman Deutsche Bank'tan 925 milyon Euro'luk kredi aldığı açıklandı… 
(https://www.yenicaggazetesi.com.tr/botas-dogalgaz-alabilmek-icin--deutsche-banktan-kredi-aldi-hani-almanya-biz-kiskaniyordu-560940h.htm)

2) Haftalık korona tablosu açıklandı! Vaka sayısı ve ölümlerde büyük artış (Yeniçağ)
Sağlık Bakanlığı haftalık corona verilerini açıkladı. Buna göre, 4-10 Temmuz haftasında vaka sayısı iki kat arttı. Bir hafta içinde 117 bin 95 vaka tespit edilirken, 31 kişi hayatını kaybetti.(https://www.yenicaggazetesi.com.tr/vaka-sayisi-2-kat-artti-haftalik-korona-tablosu-aciklandi-560988h.htm)

3) Fen Bilimleri Dershaneleri’nin sahibi Nazmi Arıkan çiftliğinde şoförü ile birlikte öldürüldü(Yeniçağ)


Fen Bilimleri Eğitim Kurumları'nun kurucusu Nazmi Arıkan Çanakkale'deki çiftlik evinde bıçaklı saldırıda öldürüldü. Saldırıda Nazmi Arıkan ile birlikte şoförünün de hayatını kaybettiği belirtildi.(https://www.yenicaggazetesi.com.tr/fen-bilimleri-dershanelerinin-kurucusu-nazmi-arikan-canakkalede-ciftliginde-soforu-ile-birlikte-olduruldu-560946h.htm)

4) Savaştaki Suriye'den arpa alınmış ama depoya bile girmemiş (Yeniçağ)


Şanlıurfa Toprak Mahsulleri Ofisi’nde (TMO) Suriye’den Türkiye’ye arpa, buğday alındı. Bu mahsüllerin TMO’nun depolarına girmediği ve 70 milyonun üstünde bir yolsuzluk olduğu ileri sürüldü. Bu konuya ilişkin açılan dava kapsamında eski AKP Milletvekili Mazhar Bağlı’nın kardeşi TMO Şanlıurfa Şubesi Müdür Yardımcısı Abdurrahman Bağlı tutuklandı.(
https://www.yenicaggazetesi.com.tr/savastaki-suriyeden-arpa-alinmis-ama-depoya-bile-girmemis-her-yerde-yolsuzluk-var-70-milyonluk-buyuk-vurgun-455994h.htm)

5) 200 milyon dolar tünele sıkıştı!(Deniz Ayhan-SÖZCÜ)


İstanbul-Ankara demiryolu hattında dağı delemeyince, hazineyi delmişler. Tünel açarken yanlış makine kullanıldı. Dev araç, kayaya sıkıştı. Çıkarılması için üste 200 milyon dolar (3.5 milyar lira) verildi. CHP, olayı yargıya taşıdı.
(
https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/200-milyon-dolar-tunele-sikisti-7247895)

6) Avrupa ülkelerinden Türk vatandaşlarına yeni vize kısıtlamaları (SOL)

Fransa ve İspanya, Türk vatandaşlarının transit uçuşlarında vize uygulaması başlattılar. Uygulamanın diğer Avrupa ülkelerinde de yayılması bekleniyor.

Fransa 3 Temmuz'da yayımladığı kararla birlikte Türk vatandaşlarına transit uçuşlarda vize uygulamaya başladı. Karar öncesinde Türk vatandaşları başka ülkelere olan seyahatlerini transit salonu terk etmedikleri ve bekleme süreleri 24 saati aşmadığı müddetçe Fransa üzerinden aktarmalı olarak, ek vize almadan gerçekleştirebiliyorlardı. Air France Havayolları’ndan Fransa’nın vize uygulama değişikliği hakkında yapılan 4 Temmuz tarihli açıklama şu şekilde: "03 Temmuz 2022 tarihi itibariyle, bir başka ülkeye varmak üzere bir Fransız havalimanının uluslararası bölgesini transit geçiş için kullanacak Türk vatandaşları, havaalanı transit vizesine (VTA – “visa de transit aéroportuaire”) tabi tutulacaktır. Aşağıda belirtilen kategoride bulunanlar, bu transit geçiş vizesinden muaf tutulacaktır: *Bir Schengen bölge ülkesi tarafından verilmiş geçerli bir tek tip vize, uzun süreli bir ulusal seyahat vizesi veya bir oturum belgesi hamisi kişiler; *Geri kabul hakkı garantisi veren, bir diğer AB veya Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ülkesi, Andora, Kanada, Japonya, Monako Prensliği, San-Marino veya Birleşik Devletler (ABD) tarafından verilmiş geçerli bir seyahat belgesi hamisi kişiler; *Bir diğer AB veya AEA (Avrupa Ekonomik Alanı) ülkesi, Kanada, Japonya veya Birleşik Devletler (ABD) için verilmiş geçerli bir vize hamisi veya bu vizeyi kullanım sonrası geri dönen kişiler; *Bir AB, AEA ülkesi veya İsviçre vatandaşı kişinin aile mensupları; *Türk diplomatik veya hizmet pasaportu hamisi kişiler; *Uçuş ekibi mensupları."(İspanya'dan da vize kısıtlaması) İspanya tarafından bugün yayımlanan açıklama göre, İspanya'nın da Türk vatandaşlarına transit uçuşlarda vize uygulaması başlatacağı duyuruldu. Türk Hava Yolları’nın bugün yayınladığı bültende, "4 Ağustos 2022 tarihinden itibaren İspanya'nın Türkiye Cumhuriyeti umuma mahsus pasaportlu yolculardan havalimanı transit vizesi (ATV) talep edeceği Dışişleri, Avrupa Birliği ve İşbirliği Bakanlığı tarafından, meydan otoritesi aracılığıyla tarafımıza bildirildi" denildi.(Türkiye'den Batı'ya yolculuklar zorlaştırılıyor)   Türkiye'den Batı'ya doğru göçün son yıllarda arttığı koşullarda, Fransa’nın başlattığı bu uygulamanın diğer Avrupa ülkelerine de yayılacağını öngörülüyor. AKP hükümeti Avrupa Birliği ile göç anlaşması imzalayarak Türkiye'yi Avrupa'nın göçmen duvarı haline getirirken, Türk vatandaşlarının Avrupa'ya uçuşları ise zorlaştırılmaya başlatıldı Seyahat acenteleri ve havayollarından edinilen bilgilere göre, havalimanında pasaportunu yırtarak sığınma talep eden insan sayısının arttığı belirtiliyor.

7) Datça'da yangın 2'nci gününde devam ediyor: Yollar kapatıldı, evler tahliye edildi...(Cumhuriyet)


Muğla'nın Datça ilçesinde çıkan ve 600 hektar alanda etkili olan orman yangını, 2'nci gününde, 3 ayrı noktada ilerliyor. Alevlere 17 helikopter ile 10 uçakla havadan, 179 arazöz, 21 ilk müdahale aracı, 29 iş makinesi ve 1466 personelle karadan müdahale ediliyor.
(https://www.cumhuriyet.com.tr/cevre/datcada-yangin-2nci-gununde-devam-ediyor-yollar-kapatildi-evler-tahliye-edildi-1957791)

8) Adnan Tanrıverdi’nin başkanı olduğu ASSAM’dan yeni hamle (Işık Kansu-Cumhuriyet)

Adnan Tanrıverdi’nin başkanı olduğu ASSAM, kasım ayında düzenlenecek Uluslararası ASSAM Birliği Modeli Kongresi’nde, İslam Ülkeleri Konfederasyonu İçişleri Bakanlığı kurmanın ilkelerini belirlemeyi amaçlıyor.(https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/adnan-tanriverdinin-baskani-oldugu-assamdan-yeni-hamle-1957767)

9) Çeşme’de orman yangını: 7 gözaltı (BİRGÜN)


İzmir’in Çeşme ilçesinde orman yangını çıktı. Çıkan yangına sebep oldukları gerekçesiyle 7 kişi gözaltına alındı.
(https://www.birgun.net/haber/cesme-de-orman-yangini-7-gozalti-395250)

10) İhale cemiyeti! (İsmail Arı-BİRGÜN)

İlim Yayma Cemiyeti’nin Başkanı Yusuf Tülün’ün çocukları da ihale zengini. Tülün’ün çocukları, büyük kısmı AKP’li ilçe belediyelerinden olmak üzere kamudan son 12 yılda 57 milyon TL değerinde 43 ayrı ihale aldı.(https://www.birgun.net/haber/ihale-cemiyeti-395271)

Öne Çıkan Yayın

T-24 "Köşebaşı +Gündem" -20 Haziran 2025-

  Belediyelerin öğrenci yurdu açma yetkisi kaldırıldı! Meclis’te kabul edilen yasa ile belediyelerin öğrenci yurdu açma yetkisi kaldırıldı. ...