Kaçana küfür, kalana tecavüz - Mine Söğüt

Sanıyor musunuz ki; 
Gözünü cehennem gibi bir hayata açan aklıselim sahibi çocuklarınız, anadillerini öğrenirken aynı zamanda nasıl bir yerde büyüdüklerini de öğrenmiyorlar? 
Bu ülkede çocuk olmak, kadın olmak, farklı olmak, azınlık olmak, zayıf olmak ne anlama geliyor, hiç bilmiyorlar? 
Tercihleri ya da hayalleri yüzünden ileride başlarına gelebilecekleri şimdiden sezmiyorlar? 
Sanıyor musunuz ki... 
Büyüdüklerinde yaşayacakları ülkenin onların cehennemi olacağını en baştan görmüyorlar? 
Şu anda yaşadığınız bu ülkede... 
Sadece kadının değil, çocuğun da adı yok. 
Eğitim hakkı isteyen başörtülü kız çocuklarının başına basa basa tırmandığı koltuğuna oturduktan sonra kadına biçtiği rolün öncelikle annelik olduğunu göğsünü gere gere söyleyerek oy kazanmayı beceren; 
Politik tutumuyla, toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının dine ve geleneklere bir küfür olduğuna kalabalıkları ikna etmeye çalışan; 
Kadının iffetiyle paralel gördüğü kılık kıyafetini, memleket meselesi haline getirmekten hiç gocunmayan bu iktidarın egemenliğinde büyüttüğünüz o çocuklar... 
Artık bal gibi biliyorlar ki bu ülkede; 
Kadın cinayetleri büyük bir kesimin gözünde neredeyse aile geleneği olarak algılanıyor. 
Hukuk öncelikli olarak hâlâ “ölenyaralanan- tecavüze uğrayan kadının” kusuru üzerine odaklanılıyor. 
O yüzden her gün bir başka kadının vurulmuş, parçalanmış, boğulmuş, tecavüze uğramış, kendisini asmış cesedi ayaklarınızın dibine düşüyor. 
Siz, o cesetlerin üzerlerinden atlayarak hayata devam ediyorsunuz. 
Ve vahşetini nüfus cüzdanı gibi cebinde taşıyan... 
Namus cinayeti madalyasını göğsüne asması an meselesi olan potansiyel katillerle aynı havayı soluyorsunuz. 
Gazeteyi her açtığınızda, televizyona her baktığınızda, pencerenizin önünde, kapınızın ardında... bitmek bilmeyen çocuk tecavüzü haberleri. 
Evde, sokakta, inşaatta, parkta, öğrenci yurtlarında, Kuran kurslarında dolanıyor tecavüze uğramış çocukların diri ya da ölü hayaletleri. 
Dahası mütemadiyen küstahça konuşuyor birileri: 
“Bir çocuk kaç yaşında evlenebilir?” 
“Bir kız kaç yaşında artık dinen erişkindir?” 
Ve “Aile içinde kimin kime ne gözle bakması caizdir?”

***

Çocuklarınızdan bu ülke gerçeklerini ne yaparsanız yapın gizleyemezsiniz.
Daha da fenası, çocuklarınızı bu gerçeklerin tehlikelerinden koruyamazsınız.
Yapabileceğiniz tek şey...
Ülke gerçeklerini bir an önce değiştirmektir.
Tüm bunları görerek ve anlayarak büyüyen aklı başında her çocuk, kendi geleceğiyle ilgili hayallerini bu ülkede asla gerçekleştiremeyeceğini sizden de önce kendisi görür.
Hayallerini gerçekleştirmek için başka bir ülkede yaşamak...
Hatta başka bir ülkenin vatandaşı olmak gerektiğini bilen çocuğa bu korkunç bilgiyi erkenden veren bu ülkenin bizzat kendi yerel cehennemidir.
Gitmek isteyene küfür...
Kalana da taciz ya da tecavüz...
Bu, ülkenin ne kendinizden ne de çocuklarınızdan saklayamayacağınız en ağır gerçeğidir.

Mine Söğüt / CUMHURİYET

Sabri Uzun gözaltısının altındaki bit yeniği - BARIŞ TERKOĞLU

“Aşk örgütlenmektir bir düşünün abiler” diyor Ece Ayhan. Ataol Ağabey ise “ölümdür yaşanan tek başına/aşk, iki kişiliktir” diye tamamlıyor. Öyleyse aşkın iki kişilik bir örgütlenme olduğunu söyleyebiliriz.

Suç örgütü için en az üç kişi lazımdır. Yetmez; suç aletleri de hiyerarşi de gerekir.
Örgüte yardım içinse silah ya da lojistik sağlama olmazsa olmazdır.

Hukukun da bir aritmetiği var. İçtihat yapmak, iki kere ikinin beş edeceği anlamına gelmez.

Sanki adalet düzenini terk ettikten sonra bütün ayarlarımızı da kaybettik.
Türkiye’de Emniyet’in en tepesine çıkmış Sabri Uzun’un önceki gün gözaltına alınmasından söz ediyorum. “Cumhurbaşkanına hakaret” artık sıradan vaka haline geldi. Ancak Uzun’u “terör örgütü propagandası ve örgüte yardım” ile suçlamaları sizi de şaşırttı mı? Örgütün FETÖ olduğu da söylendi ya... Peki Uzun, “örgüt işleri”ne nasıl girmiş?

Çok zor değil...

Eline telefonunu almış, Twitter uygulamasını açmış ve mesaj atmıştı. Parmak ucuyla yazdıkları, bir dönem yönettiği Emniyet’in nezarethanesine götürülmesine gerekçe oldu. “Birileri” neredeyse bir yıldır takip ediyordu. Son mesajından sonra “alalım” denildi. 

Sahi Sabri Uzun gibi göz önünde, devletin iyi tanıdığı bir isim ifadeye çağrılmak yerine neden gözaltına alınarak günlerce nezarethanede tutulur? Mesele gözdağı mı?

Gizli sanık Sabri Uzun
Sabri Uzun denilince aklıma benim de yargılandığım OdaTV davası geliyor. Zira Uzun, OdaTV davasının “gizli sanığı”ydı. FETÖ operasyonlarını sürdürebilseydi, Uzun da tutuklanacaktı.

Aslında görünen köyü tariften başka bir şey değil. 

Malum, 2010 yılının ağustos ayında eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı,“Haliç’te Yaşayan Simonlar” kitabını yayımladı. Kitap, FETÖ’nün poliste örgütlenmesini apaçık şekilde anlatıyordu. Avcı, kısa süre içerisinde alakasız şekilde Devrimci Karargâh örgütü operasyonlarına dahil edilerek tutuklandı. Yetmedi, PKK ve TİKKO propagandasından hakkında soruşturma açıldı. Yetmedi, OdaTV davasında 2011 yılının mart ayında bir kez daha tutuklandı. Hedef, Avcı’nın şahsından çok kitabıydı. FETÖ’cü savcılar kitabı Avcı’nın değil OdaTV davasında yargılanan gazetecilerin hazırladığını iddia ediyordu. 

Aynı günlerde gazeteci Saygı Öztürk’ün FETÖ’yü anlattığı “Okyanus Ötesi’ndeki Vaiz” kitabı çıktı. Kitabın içerisinde çok kritik bir ayrıntı vardı: “2001 yılında ‘Emniyet’te Fethullahçı yapılanma yok’ diyen İstihbarat Dairesi Başkanı Sabri Uzun da ‘nasıl yanıldıklarını’ anlatabilmek için, Avcı gibi kitap yazıyor.”
Yeni hedef Sabri Uzun’un kitabı oldu. 

OdaTV davasındaki kumpas belgelerinin arasında “Sabri Uzun” isimli bir dosya yer alıyordu. Belgede şunlar yazıyordu: “Sabri’nin kitap konusunda çekincesi var ikna etmeye çalışalım, kitabı seçimden önce yetişmeli. Nedim, Ahmet Şık’la bu konuda görüşsün, Kitaba çalışırken cesur olun.” 

Samanyolu TV dizilerini aratmayan ifadeler, Sabri Uzun’un hazırladığı kitabına gölge düşürmeyi amaçlıyordu. Güya Soner Yalçın talimat vermiş, Ahmet Şık ve Nedim Şener de oturup Sabri Uzun’un adıyla kitap yazıyordu. Bu yalan dünyası nedeniyle gazeteciler hapis yattı. Sabri Uzun ise direkten döndü. O gün değil ama FETÖ operasyonları başlayınca, yani Cumhurbaşkanı “İnlerine gireceğiz” dedikten sonra, “İn” adıyla yazdıklarını yayımladı. Sayesinde, Emniyet’i bir dönem yöneten Uzun’un gözünden FETÖ’yü okuduk.

FETÖ ile karşı karşıya
Sabri Uzun’un FETÖ kumpaslarıyla yüzleşmesinde bu olay ilk değildi.
Örnek mi?
Polis müdürü Recep Güven, 14 Haziran 2001’de Uzun’un masasına ilk kez Ergenekon kumpası şemasını koydu. Sabri Uzun, daha o yıllarda bunu reddetti.
Aynı şema 2006 yılında yine Recep Güven tarafından Uzun’a sunuldu. Sabri Uzun bir kez daha kumpasın parçası olmayı kabul etmedi.
Bir ay sonra adı “Şemdinli Olayları Hakkında Bilgi Notu”na haksız bir şekilde karıştırılarak tasfiye edildi. FETÖ’nün Büyükanıt’ı hedef aldığı not, Uzun’a maledilmişti. Sabri Uzun, uzun süre görevden alınmasının askerlerin işi olduğunu sandı. Üç yıl sonra gazeteci Cüneyt Özdemir’e artık böyle düşünmediğini şöyle anlatıyordu: “Sabri Uzun o yıllarda kendisini görevden alan önemli bir ‘güç’ olduğunu söylüyor, ama artık bunun askerler olduğunu düşünmüyordu! Hatta görevden alınmasında dönemin Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt’ın göreve gelmesi sürecinde yaşanan bir komployu ortaya çıkarmasının etkili olduğuna inanıyordu.”
Peki neydi o komplo?
Sabri Uzun’un İçişleri Bakanlığı müfettişlerine 20 Eylül 2010 tarihinde verdiği ifadeden aktaralım: “Ben bu cemaatin (FETÖ kastediliyor) bir komutanla ilgili yaptığı yasadışı işi bizzat tespit edip ilgili bir makama kişiye özel yazıyla bildirdim.”
Yaşar Büyükanıt’ın özel hayatına ilişkin FETÖ merkezli sızıntıları hatırlarsanız Sabri Uzun’un kastettikleri daha iyi anlaşılır.
Sanırım görülüyor...
Sabri Uzun hakkında yapılacak en son suçlama FETÖ olabilir.
AKP’nin “ne istedilerse verdik” dediği dönemde, resmi olarak ise 2001’den itibaren Sabri Uzun ile FETÖ karşı karşıya geldi. Kumpaslara karşı çıktı. Hatta bir kısmını devlete raporladı. Tasfiye edildi. Hapishanenin ucundan döndü. Nihayetinde halihazırda süren FETÖ davalarında tanık oldu.

Başka hesaplar mı var
İlginçtir, 2011 yılında “Sabri Uzun’un kitabını yazacaktı” diye tutuklanan Ahmet Şık, 2016 yılında Erdoğan karşıtı tweetleri bahane edilerek Cumhuriyet davasında tutuklandı. Tıpkı Sabri Uzun’un önceki gün Erdoğan aleyhindeki mesajı bahane edilerek gözaltına alınması gibi.
Cumhurbaşkanına hakaret mesajlarının da, FETÖ iddialarının da, başka hesaplaşmalara perde yapıldığı günlerden geçiyoruz. Öyle ya, boşanma davalarında bile eşler birbirini bu yolla suçlayarak kolay yoldan ayrılabiliyor. Anlaşılıyor ki son dönemde FETÖ ile mücadelede yapılan hataları da, iktidarın politikalarını da eleştiren Sabri Uzun’un başına gelen pek de farklı görünmüyor. 

Sakın Sabri Uzun’un bugün ödediği, görünenin çok dışında bir hesap olmasın! Umarım söylendiği gibi bazı hasımlarının “fırsat bu fırsat” dediği durumla karşı karşıya değilizdir! Umarım gözaltının seçim sonrasına gelmesi sadece bir tesadüftür! Umarım yargı mensupları dışında kimse işin içinde değildir!
Bu kez “hata yaptık” demek için yıllarca beklemesinler de!

Barış Terkoğlu / CUMHURİYET

Osman Amca Kriterleri - NAZIM ALPMAN

Demokrasilerde en güzel şey, sürekli gelişip değişebilir olmasıdır. Bunu da en iyi yapan siyasi parti en fazla halk desteğine mazhar olur.

Demokrasi ve değişkenlik denildiğinde de akıllara öncelikle iktidar partileri gelir. İktidar partileri sürekli olarak iktidarda kalmak gerektiğini düşündüklerinden demokrasinin orasıyla burasıyla zırt-pırt oynarlar.

Demokrasiyi bir ‘sandık oyunları’ mücadelesi halinde gördüklerinden oyunun merkezine sandıkları koyarlar. Oyların en fazlasını alabildiklerinden ölçü, çoğunluk virajına konulur.

En fazla oyu alan köşeyi döner!

Bunda bir sorun yoktur.

Sorunlar iktidar partilerinin oy oranı düşmeye başlayınca öne çıkar. Batı demokrasilerinde oylar düşünce iktidar partileri de muhalefete düşer. Doğu demokrasilerinde ise oyları düşse de iktidar partileri yönetim koltuklarını bırakmak istemezler. Daha güçlü biçimde yapışırlar makamlara.

İşte o zaman sorular çıkar.

Bizim memlekette böylesi bir yola girilmiş bulanmaktayız.

İktidar partisi 31 Mart 2019 Mahalli İdareler Seçimlerini belli başlı büyükşehirlerde kaybetti. Ama bunu kabullenmekte zorluk yaşıyor.

Ama birilerinin bunu iktidar partisini yönetim organına söylemesi lazım. Kim söyleyebilir?

Medya?

Türk medyası habercilikle bütün iplerini kopartıp atmış durumda.

Danışmanlar?

Onlar da uzun zamandır akıl-fikir ile ilgilenmeyi bırakmış onay-tasdik şube şefliğine bağlı çalışıyorlar:

“Gerçekten çok yerinde konuştunuz. Bi’ de zaten çok iyi hatipsiniz. Harika gidiyorsunuz.”

Bu kafa içleri boş, cüzdanları dolu danışmanlar ordusunu bir askeri eğitim birliğine yollayıp, alçak sürünme talimi yaptıracaklar ki değersizlikleri anlaşılsın.

Üstün yetenekli oldukları konusunda hiçbir inandırıcı unsura sahip olmayanlar 21 Nisan 2019 Pazar günü düşük yoğunluklu -zeka da olabilir- bir eylem planı uygulaması yaptılar.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na karşı linç eylemi tasarladılar. Eylemin mantığı basitti. Çünkü daha inceliklileri yapılıp bitirilmişti. Elde kala kala bu mallar kalmıştı. Şehit cenazelerinde militan bir grup oluşturulacak. Fikri hazırlık önceden yapılıyordu zaten. Son gün yine tahrik fitilini ateşleyecek manşetler atılacak.

En sonunda da bir yumruk atılacak!..

Yumruğu atan ortadan kaybolacak. Karanlık güçler iş başı yaptı diye manşetler atılacak. Başı iyi gitti. Yumruk atıldı. Ancak eski zamanların üzerinden çok sular akmıştı. Akıllı telefonlar akılsız kafaları suçüstü yakaladı.

‘Yumruk memuru’ Osman Sarıgün’ün portresi kabak gibi ortaya çıktı. Önce kaçırıldı. Sonra yok artık polis jandarma bu faili de yakalayamazsa, sahillerde olta ile balık yakalasın daha iyi düşüncesi ülke geneline yayıldı. Yumrukçu Osman yakalandı. Hoop bir duruşma yürü git kardeşim sen anayasal bir protestocusun artık.

Zaten AKP’nin de üyesi. Bir de anayasal protestocu olunca yeme de yanında yat. Ya da başkalarını içeri at, Osman dursun onlar yatsın.

Yumrukçu Osman’ın tahliyesiyle bazı ‘şey’ler sıraya girip elini öptüler. Öpsünler Osman amcalarının elini.  Bunda da bir sorun yok. Ama demokrasinin beli de daha fazla dayanabilir mi? Doğu demokrasileri için yeni bir standart geldi:

-Osman Amca Kriterleri!

Nazım Alpman / BİRGÜN

Gelecek için umut var kötümserliğe teslim olunmamalı - BİRGÜN

“AKP’nin geçmiş seçim deneyimleri ve sicili gösteriyor ki zafiyeti affetmez. Cumhurbaşkanı önceki oylamada “atı alan Üsküdar’ı geçti” diyerek bunu açıkça doğrulamıştır da. Bana göre kazanılan İstanbul seçimlerinin aynı akıbete düşmemesi örgütlü çalışmanın eseridir. Helal olsun ve ders olsun"

Seçimlerin ardından başlayan mazbata tartışması ve AKP’nin seçim yenilgisini bir türlü hazmedememesinin yankıları sürüyor. Öte yandan ekonomik kriz her alanda kendini daha fazla hissettiriyor. Bakan Berat Albayrak’ın Türk ekonomisine dair yaptığı sunum ise krizin yükünün emekçilerin sırtına yükleneceğini net biçimde gösterdi. BirGün Pazar ekibinin her ay Prof. Dr. Korkut Boratav’la gerçekleştirdiği söyleşinin bu ayki konuları bunlardı. Boratav, seçimlerde AKP’nin kaybetmesini halkın örgütlü duruşuyla açıklarken krize karşı hükümetin planını ise ‘emekçiden alıp burjuvaziye vermek’ diye özetliyor.

• Perşembe günü, Financial Times gazetesinde yayınlanan haberlerin birisi, “Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası rezervlerini yapay olarak şişiriyor” idi. Cumhurbaşkanı Erdoğan da aynı gün, bu habere tepki gösterdi. Financial Times’ın iddiasını siz nasıl yorumluyorsunuz?

Şöyle bir hesap vardır: Bankaların Merkez Bankası’na vermeleri gereken zorunlu karşılıkların, TCMB tarafından belirlenen bir oranı dövizlerden oluşur. Bankalara aidiyeti devam den bu dövizler Merkez Bankası brüt rezervlerini şişirir. Son verilere göre Merkez Bankası’nın brüt rezerv toplamı 75 milyar dolar. Bu miktara bankalara ait olan; ancak TCMB’de tutulan döviz karşılıklarını çıkarırsak net rezervleri elde ederiz. Bu hesaba göre muhtemelen 28 milyar civarında net rezerv görülüyor. Fakat Financial Times’ın eleştirisi şu: “Merkez bankası bankalardan zorunlu karşılıkların dışında kısa vadeli borç olarak rezervlerini şişiriyor. Bunlar indirilirse net rezervler, aslında, 16 milyar dolardır.” 

Financial Times, bu tespiti üzerine “yatırımcılar”dan görüş almış. Bunlar, aslında gerçek anlamda yatırımları, yani sermaye birikimini değil; “paradan para kazanma” peşinde olan Batılı rantiyelerin paralarını yöneten finansal şirketlerin danışmanları… Ve aslında kabili muhatap olmaması gereken insanlardır; finans kapitalin ayak takımıdır. Bunlar parazit rantiyelerin komisyonları yaşarlar. Mesela bunlardan birisi, kendisini “Türkiye uzmanı” olarak tanıtan Tim Ash isminde biridir. Bu son haberden sonra hemen “Perde arkasında olup bitenler rahatsızlık yaratıyor. Anlaşılıyor ki, ister net, ister brüt olsun Merkez Bankası’nın elinde TL’yi koruyabilecek döviz rezervi yoktur” diye ahkâm kesti. Türkiye’nin ve TCMB’nin bu gibi adamlara muhatap olması üzücüdür.

Bu konuda şunu söylemem lazım: Bizler Merkez Bankası istatistiklerine güvendik ve güvenmeye devam etmek istiyoruz. Merkez Bankası’nın da rezervlerde ve diğer konularda bu türden yorumlara söz bırakmaması; istatistiklerini olduğu gibi açıklaması lazım. 

ALBAYRAK CİDDİYE ALINMADI

• Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 10 Nisan’da Türkiye’de ekonomik programa ilişkin bir sunum yaptı. Ardından da Washington’da çeşitli toplantılarda bu sunumunu paylaştı. Burada ortaya konulan programı nasıl değerlendiriyorsunuz.

Bu sunumlar, en azından Türkiye’nin borç krizinin eşiğinde olduğunun açık itirafıdır. Seçim kampanyası boyunca Cumhurbaşkanı ve bakan Nisan’da yeni bir reform programımızı sunacağız diye beklenti yarattılar. Niçin yeni bir program? Eylül’de ilan edilen Yeni Ekonomi Politikası nerede? Demek ki Eylül programını uygulayamadılar ki, yedi ay sonra yeni bir reform programı gerekiyor. 

Peki, ortaya ne çıkardılar? Albayrak 10 Nisan’da powerpoint sunumunu ekrandan gördükleriyle anlattı. Ekonomi basını, biraz önce “yatırım uzmanları” meraklı beklediler “yeni programı”. Eylül’deki Yeni Ekonomi Politikası da powerpoint grafikleriyle sunulmuştu; ama o program aynı zamanda 20-25 sayfalık bir belge olarak, tablolarla, ayrıntılı istatistiklerle yayımlandı. 10 Nisan’da ise çıka çıka 8-10 tane grafik ve damat Albayrak’ın sözlü sunumu çıktı. Programın belgesini aradığımızda sadece bakanın konuşmasının bant çözümü çıktı. Bu da Hazine ve Maliye bürokrasisinin bir ayıbıdır. Böyle bir program belgesi olamaz. Bant çözümünün Türkçesi bile düzeltilmemiş. Anlaşılmayan, meramı karışık ifadeler var. 

Nitekim, Türkiye’deki sunumu izleyen yabancı uzmanlar ne bakanın sözlü sunumunu, ne de bant çözümünü ciddiye almadı. Washington’daki sunum daha da ağır eleştirilere maruz kaldı. Üstelik o sunum daha JP Morgan’ın organize ettiği kapalı bir toplantıda yapılmış. JP Morgan kim? Yaklaşık bir ay önce BDDK ve SPK tarafından ağır bir suçlamayla hakkında soruşturma başlatılan yatırım bankası… Ne kadar hızla aklandı ki, bakan kendisini JPMorgan’ın konukseverliğine ve altyapısına teslim etmiş. 

Bakan, sunumunda “Türkiye bir borç krizine girmedi; ama eşiğindedir” demiş oluyor. Ve böyle bir krizi geçiştirmenin yöntemlerine kısaca, üstünkörü değiniyor. 

TÜRKİYE DIŞ BORÇ KRİZİNİN EŞİĞİNDE

• Ne öneriliyor çözüm olarak?

Bankalarla ilgili somu tek bir önlem var: Üç kamu bankasının sermayeleri 27 milyar liralık hazine kredisiyle (tahviliyle) desteklenecek. Niye? Burada da bir örtülü itiraf var. Kamu bankalarının yapay düşük faizli kredi pompalaması ile üstlendikleri seçim finansmanı, bilançolarını bozmuştur da ondan. 27 milyar lira yeterli midir? Ucu ne kadar açıktır bilemeyiz. Ne var ki böyle bir aktarım kamu dengelerini bozacaktır. 

Gelelim özel bankalara. Sunumda geçen ifadeyi aynen tekrarlıyorum: “Özel bankalarda kredi yapılandırmalarında 2018’de kârların dağıtılmaması ve buna benzer bir dizi adım ??? planlanıyor.” “Buna benzer bir dizi adım…” gibi gayri ciddi ifadeler bakanlık belgelerine yakışmaz. Ne demek “kârların dağıtılmaması?” 

Bakan, “sıkıntılı kredilerin kurtarılması zamana yayılması ve yapılandırılmasından” söz ediyor. Yani, batık kredilerin kurtarılması operasyonu… Kimler kurtarılacak? Adresini de veriyor: Bugünkü iktidarın ayrıcalıklı sektörleri: İnşaat ve enerji… Bu sektörlerdeki batık şirketleri kurtarma operasyonunun finansmanında iki tane de fon kurulacakmış. 

Ne yapılacak? Cevaben önce tuhaf ifadeler var: “Dünyanın en iyi ülke örnekleri taranıyor; dünyada en başarılı modeli ülkemize uyarlayacağız…” Hangi ülkeler? Nedir bu model? Sonunda şu ifadeler yer alıyor: “Enerji ve inşaat gibi batık kredilerin yoğunlaştığı iki sektörde sorunlu varlıkları borç hisse takası ile dışarı çıkarak bankalarımızın bilançolarını daha iyi hale getireceğiz”. Bu ne demek? Enerji ve inşaat sektörlerindeki batık krediler banka alacaklarından ayıklanacak. Peki, ne olacak? Bankaların bilançolarını iyileştirecek; ama batık kredilerin hesaptan çıkarılması için bunların bir şekilde temizlenmesi gerekir. “Enerji ve gayrimenkul sektörleri için iki tane fon kurulacak” deniliyor. Batık krediden fon kurulmaz; batık kredinin finansmanı için fon kurulur. Batı literatüründe bu tür borç temizleme düzenlemelerinde batık kredilerin yığıldığı “kötü banka” devreye girebilir. Belki de özel sektörün batık borcunu Hazine’nin üstlenmesi tasarlanmaktadır. 

EMEKTEN ALIP BURJUVAZİYE AKTARMA PLANI

• Emek cephesi açısından Kıdem Tazminatına ilişkin düzenleme gündeme geldi.

Krize çare olarak önerilen “yapısal uyum” terimi ile, aslında, krizin maliyetini emekçilere yükleme yöntemleri kastedilir. 10 Nisan’daki öneriler, Eylül’de ilan edilen Yeni Ekonomi Politikası (YEP) belgesinde vardı. Onlar da IMF’nin beş ay önceki Türkiye raporundan türetilmişti: Kıdem tazminatı fonu ve bireysel emeklilik sigortası (BES)… Bunlar tekrar gündeme geliyor. Bugün uygulanan kıdem tazminatı sistemi, Türkiye’nin sosyal refah devletinin son kalıntılarından biridir. Ve ücretlilere sağlanan kısmi bir istihdam güvencesidir. Fon kurulduğu andan itibaren bu güvence yok olur. Çünkü işveren için, ücretlileri işten çıkarmanın maliyeti ortadan kalkar. İlaveten BES de zorunlu hale getirilecek; birikimlerinin de katılacağı daha fon kıdem tazminatı fonuyla birleşecek. Emekçilere karşı yüz kızartıcı ikinci bir operasyon böylece oluşuyor. Aynen tekrarlayayım: “Sistemde biriken fonların sermaye piyasaları üzerinden reel sektöre ve ülkemizin sürdürebilir büyümesine kanalize edilmesini sağlayacağız”… Yani ücretlilerin katkılarıyla oluşan bu fon özel sektörün finansman kaynağını oluşturacak. Devam ediyor: “Artık şirketlerimiz çok daha kolay ucuz ve uzun vadeli bir biçimde yeni yatırımlarını finanse edebilecekler. Stratejik sektörlerdeki projeler için de ek kaynak oluşturmuş olacağız.” İşte krize çözüm yolları bu. 

DIŞ BORÇ KRİZİ TÜRKİYE’Yİ IMF ÇÖZÜMÜNE SÜRÜKLÜYOR

• Sizin IMF’siz IMF programı olarak tanımladığımız program, dış borç krizi ile birlikte nasıl bir yönde ilerleyecek? Türkiye özel sektörün borçlarını ödemek zorunda mı?

Türkiye’nin bugün 440 milyar dolarlık dış borcu var. Bunun yüzde 30’u devletin geri kalanı özel sektörün. Türkiye’nin dış borçları ağırlıklı olarak özel sektör sorunudur. Bu sorunun çözümü nasıl olmalı? Borçlu ve alacaklı arasındaki ilişkinin devleti ilgilendirmemesi gerekir. Zira, uluslararası bankalar Türkiye’de bir bankaya sendikasyon kredisi vermişlerse, Türkiye ekonomisinin ve kredi açılan bankanın özel koşullarına bakarak; ortalamayı aşan riskleri göze alarak geleneksel faizlere bir marj eklemişlerdir; ödeme koşullarını ona göre düzenlemişlerdir. Kredi ödenmezse özel mülkiyet sisteminin kurallarına göre zararı sineye çekerler. İflas noktasına gelirse iflas masasının kuyruğuna girerler. Devlet özel sektörün, bankaların batık kredilerini üstlenmez. Birincisi bu. 

İkincisi şu: Borç krizi stratejik sektörlerde iflaslara yol açarsa, müflis şirketin kamulaştırılarak işletilmesini gerekebilir. Ne var ki, damat Albayrak’ın ima ettiği inşaat sektöründe olası batık şirketler stratejik değildir; niçin devletleştirilsin? 

Üçüncü olarak gelelim devlet borçlarına. Kamu borçlarının Türkiye Cumhuriyeti tarafından ödenmesi savunulabilir. Devletin dövizli borçları esasen çok yüksek değildir. Bu borçların önemli bölümü ihraç edilen Türk Liralı devlet tahvil ve hazine bonolarının yabancı yatırımcılar tarafından satın alınmasından doğan borçlardır. Anaparaları ve faizleri TL ile ihraç edilen bu borçlar için Türkiye toplumunun bilinçli vatandaşları, bunların TL ile ödenmesini kabul edebilir. Ama bunların dış dünyaya transferi yabancı rantiyelere döviz tahsis yükümlülüğü yoktur. 

Bu şu anlama geliyor: Siyasi iktidar (veya Hazine) tarafından sermaye hareketlerinin (döviz transferlerinin) kontrolü… IMF dahi kalıcı olmamak koşuluyla kriz koşullarında döviz kontrollerine yeşil ışık yakmıştır. Türkiye krizi üzerine Ağustos’ta ilginç bir makale yazan Nobel ödüllü Krugman da bu öneriyi Türkiye’ye tavsiye etmiştir. “Dış borçların bir bölümü ödenmemeli…” demiştir. Batık dış borçların özel sektöre ait olan bölümünün ödenmemesi normaldir; devlete ait TL borçları ise sadece TL ile ödenebilir… 

Böyle bir uygulama Türkiye’ye girecek sıcak parayı durdurur. Demek ki o zaman Türkiye ekonomisinin spekülatif finans kapitale bağımlı olan zafiyetlerinin tedavisi de bu öneriyi yapan insanların sorumluluğuna girer. İktidar yapamıyorsa, “iktidarı hak etmiyorsun suçlaması” da bizim hakkımız olur. Ekonomi eğer varlığını ve normal gelişim temposunu sadece ve sadece spekülatif finans kapital akımlarıyla sürdürecek bir yapıda ise; bu bozukluğun onarılması iktidar olma iddiasında olan her siyasi akımın görevi olmalıdır. Her muhalefetin de görevi olmalıdır. 

SOSYALİST PARTİ VE AKIMLAR IMF’YE TESLİMİYETE KARŞI TAVIR ALMAK ZORUNDADIR

• Emekten yana muhalefetin bu eksende karşı duruşunun temelinde ne olmalı?

Ben bu teşhisten hareketle şunu söylüyorum: Bakan Albayrak’ın batık şirket ve banka borçlarını kurtaracak bir fon oluşturma önerisinin uzantısı, IMF’nin 2001’de Türkiye’ye uygulattığı operasyondur: Batık bankaların ve bankaların kredilerinin Hazine tarafından devralınması; IMF’nin devlete açtığı kredinin de bunun finansmanına tahsisi… Devlet bu krediyi IMF’ye sonraki yıllarda kemer sıkma politikaları ile oluşan bütçe fazlaları ile ödemiştir. 

İşte bu formül Türkiye’nin de gündemine gelecektir. Albayrak’ın sunumunda muğlak bırakılan o kurtarma fonları son tahlilde IMF’den gelecek bir büyük kaynak aktarımıyla tutarlı hale gelir. Veya bizim bilemediğimiz öngöremediğimiz istisnai kara para akımlarını gerektirir. Emekçileri ezen kriz koşullarını onlar için çok daha ağırlaştıracak olan IMF-türü seçeneklere karşı sadece iktidara hitap etmekle kalmamamız lazım. Türkiye’nin şu anda muhalefet sorumluluğunu üstlenmiş olanların IMF çözümüne karşı çıkması lazım. 

Bu nedenle sosyalistler IMF’ye teslimiyete karşı sistematik bir tavır almak zorundadır. Çok ağır koşullarda krizin bunalımını yaşayan Türkiye’nin emekçilerine bir de ilaveten dış borç finansmanın yükünü dahi yıkmak büyük bir insafsızlık olur. CHP’nin kafası karışıktır. Sorumluluk sosyalistlere düşüyor.

***

FAŞİZME GİDİŞE KARŞI FRENE BASILDI

• Seçimler öncesinde yaptığımız söyleşilerden birinde şöyle bir tespitiniz vardı. Özellikle CHP merkezine dönük eleştirilerimiz olsa bile yerel yönetimlerdeki CHP varlığının özgürlük alanlarının savunulması bakımından önemine dikkat çekip buraya çok önemsiz bir şeymiş gibi yaklaşmamak lazım gibi bir şey demiştiniz. Buradan hareketle seçim sonuçlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’nin en gelişmiş büyük kentlerinin, Bursa hariç, hemen hemen tümünde muhalefetin başarılı olması çok önemli bir kazanımdır. Faşizme gidiş sürecini frenleyen, belki durduran, belki de tersine döndürebilecek bir olumlu adım olarak görülmelidir. Özgürlük alanlarımız çok kısıtlanmıştı. Demokratik kitle örgütleri, mühendislerin, hekimlerin, avukatların, mali müşavirlerin vb.lerinin meslek örgütleri teslim olmamıştı ve özgürlük alanları olarak varlığını koruyorlardı. Bu alanlara yerel yönetimlerin de katılması çok önemli bir kazanım olacaktır. 

Millet ittifakı içinde seçimlere katlan muhalefetin parti sınırları dışındaki akımlara, sola açılmış olması, bu konuda iyimserlik getiriyor. Tunceli’de TKP’nin belediye başkanlığı da tarihsel bir kazanımdır. İstanbul seçimlerinde CHP örgütünün, tabanının çalışmaları, bu insanların cumhuriyet devrimcisi özelliklerini, dinamizmini doğrulamıştır. Gelecek için umut vermiştir; kötümserlik dalgasına teslim olmanın ne kadar yanlış olduğunu ortaya koymuştur. Hepsini, seçilenleri, militanları sevinç, takdir ve tebrikle karşılamamız lazım. İleride de birlikte çalışmamız; mümkün mertebe katkı sağlamamız lazım.

• İstanbul seçimleri daha iktidarın itiraz süreci ile birlikte daha özel bir anlam kazındı. Bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?

AKP’nin geçmiş seçim deneyimleri ve sicili gösteriyor ki zafiyeti affetmez. Cumhurbaşkanı önceki oylamada “atı alan Üsküdar’ı geçti” diyerek bunu açıkça doğrulamıştır da. Bana göre küçük bir fakla kazanılan İstanbul seçimlerinin aynı akıbete düşmemesi örgütlü çalışmanın eseridir. Helal olsun ve ders olsun. Demek ki örgütlü dinamizm, faşizme baskın çıkıyor. Yurttaşların tutkulu, ödünsüz dinamizmi iktidar tarafından oluşturulmuş olan YSK’yı bile etkileyebilmiştir. AKP’nin İstanbul seçimlerinin yenilenmesine dair itirazı, bir anlamda devlet bürokrasisini tamamen teslim alamadıklarının itirafıdır. 

• Önümüzdeki dönemi iktidar ve toplumsal muhalefet açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?

İktidar geçmiş sicilinden umulan baskıcı / faşizan tepkiyi mi gösterecek? Halk iradesinin sonucunu zorunlu olarak sineye mi çekecek? Yani, Turgut Özal ve Süleyman Demirel gibi mi davranacak? Bu iki siyasi şahsiyet Türkiye sağ siyasetinin zirve noktasını temsil eder. İktidardaki “günahlarını” silmemesine rağmen, siyasi hayatları boyunca halkın iradesine saygı göstermek olgunluğunu göstermişlerdir. En açık örnek Turgut Özal’dır. Ecevit ve Demirel için siyaset yasağı uygulanmasını referanduma taşıdı; yenilgiyi sineye çekti; iktidarı terk etmeyi de bildi. Süleyman Demirel de parlamenter demokrasiyi milli cephe sicili ile lekeledi; ama yenilgiye uğradığı her dönemde şapkasını alıp gitmeyi de bildi. Yerel seçimler iktidarı değiştirmez; ama yarın için bir sınama olarak önem taşıyor.

BİRGÜN

‘Erkeklik kabuğu’nu kıran adam: Şener Şen - TAYFUN ATAY

Şener Şen filmografisi, bu topraklarda erkekliğin hali pürmelalini anlama yolunda kültürümüzün tarihsel aynasıdır.

Şener Şen’i sinemamızda en unutulmazlaştıracak nokta bana sorulacak olsa, onun ister komedi ister dram performansıyla, erkeğin içerisine kapatıldığı “erkeklik kabuğu”nun kırılmasına yaptığı katkıdır derim. 

Şener Şen filmografisini kendi mütevazı seyir maceram içerisinden değerlendirdiğimde, Hababam Sınıfı Uyanıyor’daki “Badi Ekrem” tiplemesinden itibaren hayatımızda ve bu toprakların tarihinde kalıcı iz bırakmasına neden olacak en önemli motiflerden biri budur diye düşünüyorum.

Hababam’da “Badi Ekrem”, Çiçek Abbas’da dolmuşçu “Şakir”; sonrasında hep baş rolde yer aldığı Namuslu, Züğürt Ağa, Muhsin Bey, Eşkıya gibi filmler…

Gönül Yarası’nda “Nazım Öğretmen”, Kabadayı’da “Ali Osman”, Av Mevsimi’nde “Komiser Ferman” ve Yol Ayrımı’nda kapitalizmin ete-kemiğe bürünmüş hali “Mazhar”…

Bu filmlerde Şener Şen bizi kâh kahkahaya kâh hüzne boğacak mahiyette “erkeklik kabuğu”yla yaralı karakterleri canlandırarak; veya yan rollerde onun etrafında yer alan bir dizi böylesi “kabuklu erkek” karakterlerle titreşim ve etkileşim içinde bir oyunculukla açılış yapar... Ve filmler içerisinde biz, onun muhteşem oyunculuğu eşliğinde bu “erkeklik kabukları”nın çatır çatır kırılışına tanık oluruz!..

Dolayısıyla Şener Şen, “erkeklik boyunduruğu” altında sessiz iniltilerle ezim ezim ezilen erkeğin bu “boyunduruk”tan kurtulup “insanlaşma"sına dair mutlu ya da hüzünlü sonları seyrimize sunan filmlerin kahramanıdır.

Şener Şen, erkekler olarak hepimizde mevcut, “erkekliğin en çok erkeği ezdiği” hissini dışa vuran, ete-kemiğe bürüyen aktördür.

Şener Şen, erkeğin içindeki ve onu içten içe kemiren, tüketen, bitiren “erkeklik kurdu”nu kurutmaya kurgusal/sanatsal mahiyette adanmış bir ömürdür.

***

Elbette onun tiyatrodan sinemaya ve “İkinci Bahar” gibi az, öz, eşsiz ve şahika dizilere açılan yelpazedeki oyunculuk performansına işin uzmanları farklı açılardan bakıp, yaklaşıp, değerlendirerek önemli çözümlemelerde bulunacaklardır.

Ama bir sosyal bilimci, toplumsal-cinsiyet ve onun içerisinde erkeklik kimliği ve “sorunu” üzerine kafa yoran bir sosyal antropolog olarak benim için Şener Şen filmografisinin en ayırt edici karakteristiği, bir “erkeklik hesaplaşması” olmasıdır.

“Badi Ekrem”, sınıfınızda toplumsal-cinsiyet ve kültür ilişkisi üzerine tartışma açmak istiyorsanız, bir ders malzemesidir.

Eşkiya’nın “Baran”ı, Kabadayı’nın “Ali Osman”ı, Yol Ayrımı’nın “Mazhar”ı; erkekliğin nasıl en çok erkeği ezdiği tezini öğrencilerinize aktarmak, bu zor anlaşılır, ancak içten içe hissedilebilir veriyi onlara duyumsatmak istiyorsanız, bir ders malzemesidir.

Ve erkekliğin herkesi kendine “av” kılıp hiç kimseye “av” olmamak sanatı olduğunu düşündüren acımasız, merhametsiz, vicdansız bir iş adamını ölümüne dize getiren, o Av Mevsimi’nin unutulmaz “Komiser Ferman”ı;

Eğer öğrencilerinize insan insanın kurdudur” diye işleyen bir ekonomi-politik sistemde avcının en büyük avının da kendisi olduğunu anlatmak derdindeyseniz;

Evet, o bir ders malzemesidir!..

Bu doğrultuda Şener Şen filmografisi, bu topraklarda erkekliğin halini, aslında hali pürmelalini anlama yolunda bir “kültür biyografisi”, yani kültürümüzün tarihsel aynasıdır.

O yüzden geçtiğimiz cuma gecesi Aydın Doğan Vakfı tarafından kendisine layık görülen 2019 Aydın Doğan Ödülü’nü almak için sahneye çıktığında Şener Şen’i dinlerken onun yumuşacık, müşfik ve mütevazı dilindeki, üslubundaki, havasındaki “androjen”liği yerli yerine oturtmakta hiç mi hiç zorluk çekmedim ben!..

Bir erkeğin doğumdan itibaren kendisine şırınga edilen erkeklik zehrine panzehir üretme, böylece daha tam bir insanlık durumuna ulaşma yolunda tek yapabileceği, böylesi bir “androjen”liğin özgürleştirici sularına yelken açmaktır.

Bu duygu-düşünce sarmaşması içinde Şener Şen’i ödül töreninde dinlerken, George Orwell’in Burma anılarında aktardığı ve bize iktidarın, “muktedir” olarak kendi temsiline soyunmuş insanı da ezen bir “makine” olduğuna çarpıcı şekilde açıklık getiren satırları döndü dolaştı zihnimde…

Çok yerde paylaştım, o yüzden burada özetle geçmeye çalışayım:

1920’lerde (şimdi Myanmar olan) Burma’da İngiliz sömürge yönetiminin polis müfettiş yardımcısı olarak görev yaparken, kızışmış bir erkek filin bir köye dalarak ortalığın altını üstüne getirip bir kişiyi de öldürdüğü haberi kendisine ulaşan Orwell, elinde tüfek arkasında da bir dolu “iktidarına tâbi” insanla filin peşine düşer. Fili bulduğunda da korkunç bir ikilemle karşı karşıya kalır. Fil, kızışması geçmiş, sakin sakin otlamaktadır ve yapılması gereken de sadece onu kontrol altına alıp böyle bir zararı bir daha vermesini önlemektir.

Ama arkasındaki ona tâbi iki binden fazla insan da bir “muktedir” olarak ondan “gereken”i yapmasını beklemektedir!..

O kadar yolu elde tüfek ve peşinde onca insanla gelip, sonra da zayıflık, güçsüzlük, “iktidarsızlık” ima edecek şekilde hiçbir şey olmamış gibi arkasını dönüp oradan uzaklaşmak imkansızdır.

Orwell, bir “muktedir” olarak mahkumu olduğu iktidarın gereğini yapar ve fili öldürür.

İşte erkeğin ömrü de erkeklik uğruna ha bire “fili öldürmek”le geçer!..

Bir sanatçı olarak Şener Şen’in ömrü ise bizi, hepimizi, bütün erkekleri “fili öldürmek”ten vazgeçmeye çağırmakla, ikna etmeye çalışmakla geçti ve geçmeye de devam edecek gibi görünüyor.    

 Tayfun Atay / T24

Para kalmadı arsa verelim - KADİR SEV

Son günlerde okul yapmaları karşılığında yüklenicilere para yerine kamu taşınmazı vermeye başladılar. Öngördükleri sıkı para politikalarına uygun bir yöntem: Bütçeden tek kuruş çıkmıyor.

Sistem şöyle işliyor: Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlanan Milli Emlak Genel Müdürlüğü, okul karşılığında verilecek taşınmazları ve rayiç bedellerini belirliyor. Bu taşınmazlar, Yatırım Programları uyarınca ilgili yıllarda başlanması gereken okulların proje bedellerine yaklaşık tutarlarda olmasına dikkat edilerek gruplandırılıyor. Ve sıra yüklenicilerini bulmaya geliyor.

Yüklenici bulmak için kapalı teklif, açık ihale gibi yarışmayı sağlayan “esas ihale yöntemlerine” başvurulmuyor; iş pazarlıkla yaptırılıyor.

Karşılığında kamu taşınmazı verilerek yaptırılan işlerde 4734 sayılı Kamu İhale Yasası uygulanmıyor. Çünkü ihale konusu, esas itibariyle yapım işi değil “trampa” sayılıyor. Bu nedenle de 1983 tarihli 2886 sayılı Devlet İhale Yasası’nın trampaya ilişkin düzenlemelerine uyuluyor.

2886 sayılı Yasanın 51/g bendinde; Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmazların kiralanması, trampası … gibi işlerin pazarlıkla yaptırılabilmesine izin veriliyor. İdare, bu izin yetkisini temel kural olarak benimsemiş. Bütün işlerde pazarlık yöntemini kullanıyorlar.

Pazarlık yönteminde uyulması gereken kurallar için 2886 sayılı Yasanın 50’nci maddesinde şunlar yazılı; “…teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhaleler, komisyon tarafından işin nitelik ve gereğine göre bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılır.”

Kamu taşınmazları özelleştirme yoluyla elden çıkarılsa hiç olmazsa iyi kötü bir ihale yapılması gerekecek. Bu yöntemde yüklenicilerle karşılıklı oturup kardeş kardeş rant paylaşıyorlar.

Bunun yasal altyapısını 2005 yılında çıkarılan 298 sayılı Milli Emlak Tebliğini çıkararak hazırlamışlardı. Ancak, az sayıda başvurdukları için pek dikkat çekmemişti.

Sıkı para politikasına halel getirmeyen bu yönteme son günlerde, saldırmaya başladılar desek abartı olmaz. Bütçeye dokunmamak için kamu taşınmazlarını yağmalıyorlar. Resmi Gazetede 4-17 Nisan 2019 arasında yayımlanan 4 pazarlık ihale ilanıyla yüklenicilere okul yapmaları karşılığında 242 milyon lira değerinde 229 bin m² kamu taşınmazı verildi.

Şimdilik okul yapıyorlar, tadını alırlarsa yöntemi yaygınlaştırırlar. 

4 Nisan’da yayımlanan ilanda, proje bedellerinin toplamı 37 milyon lira olan 4 okul yapılması karşılığında 67 bin m² yüzölçümlü 17 kamu taşınmazı verilmesi öngörüldü. Ayrıntıları aşağıda görülüyor: 

• Adana Yüreğir’de yaptırılacak proje bedeli 5 milyon 11 bin lira olan okul için Çukurova’da 16 bin M² yüzölçümlü 5 milyon 85 bin rayiç bedeli olan iki arsa;
• Adana Yüreğir’de yaptırılacak proje bedeli 15 milyon lira olan okul için 28.571 M² yüzölçümlü Şambayalı ve Sofulu’da 8 arsa;
• Adana Seyhan’da yaptırılacak proje bedeli 8 milyon 630 bin lira olan okul için Sarıçam’da 8 milyon 825 milyon rayiç bedel toplamı olan 10 bin m² büyüklüğünde 3 arsa;
• Adana Seyhan’da yine 8 milyon 630 bin lira proje bedeli olan okul için Sarıçam’da 12 bin m² büyüklüğünde 4 arsa;

12 Nisan 2019 günü yayımlanan ilanda; Tekirdağ’da yapılması öngörülen yaklaşık 45 milyon lira proje bedeli olan okullar için 40 bin m² yüzölçümlü 9 arsa,

14 Nisan 2019 günü yayımlanan ilanda; Eskişehir Odunpazarı’nda proje tutarı 8 milyon 818 bin lira olan okul için 68,6 bin M²’si Çifteler’de, kalanı Odunpazarında yaklaşık 75 bin M² büyüklüğünde 15 arsa,

16 Nisan 2019 günü yayımlanan ilanda; İstanbul/Kağıthane ve Güngören’de birer okul yapılması karşılığında, İstanbul Çatalca ve Arnavutköy’de 27.131 M² büyüklüğünde 15 milyon rayiç bedel belirlenen ve üzerinde bahçeler ve tek katlı yapılar olduğu belirtilen 4 parça arsa,

17 Nisan 2019 günü yayımlanan ilanda; Antalya Serik, Aksu, Manavgat, Kepez, Muratpaşa’da 14 okul yaptırılması karşılığında 136 milyon lira tutarında ve toplamı 20 bin m² yüzölçümüne ulaşan Antalya Manavgat ile Muratpaşa’daki kamu taşınmazları,

Geçtiğimiz yıl ağustos ayından başlayıp bir kabaca bir tarama yaparsak şu iki ihaleyle daha karşılaşıyoruz;

14 Ağustos 2018 günü, Ankara Etimesgut’da bir okul yapılması karşılığında 9 milyon 300 bin lira değerinde 30 bin m² yüzölçümlü bir arsa; 23 Ekim 2018 günü, Afyonkarahisar’da yapılacak okullar için 60 milyon lira değerinde kamu taşınmazları ...

Yukarıda yazılanları kısaca özetleyelim: Yüklenicilere arsa karşılığında okul yaptırılması, kamu taşınmazlarının yandaşlara yağmalatılması işlevi görüyor. Pazarlık yöntemiyle rantlar dağıtılıyor.

Kadir Sev / SOL

Fatih Yaşlı: Bahçeli yeni devletin de sahibi olduğunu gösteriyor(Röportaj) - Hatice İkinci / SOL

Kılıçdaroğlu'na yönelik saldırıda MHP'nin ve Bahçeli'nin rolünü değerlendiren Fatih Yaşlı, böylesi provokasyonların kritik dönemeçlerde ortaya çıkışına dikkat çekiyor ve gelişmelerin seçim sonuçlarının doğrultusunu ve AKP'nin yönelimlerini belirleyeceğini kaydediyor.

Kısa süre içinde ikinci baskısını yapan “Antikomünizm, Ülkücü Hareket, Türkeş- Türkiye ve Soğuk Savaş” kitabını konuşmak üzere Fatih Yaşlı ile bir araya geldiğimizde, tüm Türkiye CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na asker cenazesinde yapılan saldırıyı konuşuyordu. Bu saldırının hemen ardından MHP lideri Devlet Bahçeli’nin şiddeti yükselten açıklamaları ve önümüzdeki günlerde benzer provokasyonlarla karşılaşabileceğimize dair yaptığı imalar büyük bir gerilim yarattı.

Yapılan saldırıya Çubuk Ülkü Ocakları’nın adının karışmasıysa ülke tarihinin karanlık geçmişine dair çağrışımlara sebep oldu. Dolayısıyla, Türkiye’de anti-komünizmin karanlık tarihini konuşmak üzere buluştuğumuz akademisyen-yazar Yaşlı ile sohbetimizin konusunu da Devlet Bahçeli, ülkücü hareketin yeni devletteki rolü ve sağın provokasyon tarihi gibi başlıklar oluşturdu. Bu arada Yaşlı’nın kitabının, alanının en başarılı örneklerinden biri olduğunu hatırlatalım ve sorularımıza başlayalım:

Kılıçdaroğlu’na asker cenazesinde yapılan saldırı, ardından Devlet Bahçeli ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun açıklamaları… Son üç gündür ne oluyor Türkiye’de?

Son üç günde olan biteni anlamak için 31 Mart gecesine dönmek lazım aslında. O gece ortaya çıkan tablo, AKP’nin inşa ettiği rejime uygun düşen bir tablo değildi. İlk bir haftada mazbatanın öyle kolay kolay verilmeyeceği görüldü. Rejim kendi içersinde bir takım değerlendirmeler yaptı. Kamuoyunun nabzını yokladı, uluslararası sermayenin, ABD’nin ne diyeceğine baktı. Tüm bunlar olurken Devlet Bahçeli de bir yandan şahin bir tutum sergilemeye başladı ve sürekli seçimlerin yenilenmesi gerektiğini dile getirdi.

Bunu Erdoğan’a rağmen mi yaptı?

Hayır. Ancak, Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda da yapmadı. Son üç günde yaşananlar, son bir haftada yaşananlardan bağımsız değil. Önce, mazbatanın verilmesine mecbur kalınması, o esnada sosyal medyada “Şırnak’ta dört şehidimiz var” şeklinde manipülatif haberlerin dolaşıma sokulması ki, Milli Savunma Bakanlığı bu haberleri yalanladı. Bu haberlerin üzerinden sadece üç gün geçmişken, gerçekten de Hakkari’de, hem de uzun zamandır asker ölümü haberi almıyorken, operasyon neticesinde dört askerin yaşamını yitirdiği haberinin gelmesi… 7 Haziran-1 Kasım seçimleri arasında da askerin sahaya sürüldüğünü, asker ölümlerinden nemalanıldığını biliyoruz. Geçtiğimiz sene Süleyman Soylu’nun yaptığı “CHP’lilerin cenazelere katılmaması için talimat verdim” açıklaması, Kılıçdaroğlu’nun önüne mermi atılması gibi hadiseler, aslında cenazelerin CHP’ye karşı provokasyon yöntemi olarak kullanılacağının işaretleriydi.

31 Mart seçimlerinde HDP’nin batıda seçime girmeyip, CHP adaylarını destekleyeceğini açıklaması, beraberinde bir kırılma getirdi. Sayısal üstünlük meselesi ve referandumdaki tablonun aynısının ortaya çıkması, devlet ve AKP içersindeki bir takım merkezlerde ciddi endişeler yaratmış olmalı. Çünkü bu birliktelik, öyle ya da böyle İyi Parti ve Saadet Partisi’nin de dahil olduğu bir iktidar alternatifine dönüşebilir uzun vadede. Bunun önünün kesilmesi istenmiş olabilir.

Araya girip, sormak istiyorum; kitabında da sık sık bu tip saldırıları analiz ediyorsun, nasıl örgütleniyor bu provokasyonlar?

Bunu tam olarak bilemeyiz tabi. Ancak, Kılıçdaroğlu saldırısındaki anlatıma göre, Kılıçdaroğlu ve ekibini kalabalığın içersinde yönlendiriyorlar ve saldırgan kitleyi onların yanına yaklaştırıyorlar. O sırada, polis ve asker devreden çıkartılıyor. Sonrasında saldırı başlıyor. Muhtemelen olaydan haberi olmayan bazı askerler korumaya çalışıyor, bazıları da ortadan kayboluyor. Bunların doğrudan, nasıl tezgahlandığını görmemiz çok zordur.

Önümüzdeki günlerde yeni provokasyonlar bekliyor musun?

Eğer gerçekten de İstanbul seçimleri tekrarlanırsa bu kampanya sürecinde yeni provokasyonları, yeni bir takım kanlı girişimler görebiliriz. Seçimler tekrar edilmezse, bu önemli bir yumuşama dönemini de beraberinde getirir. Yeni uzlaşı konjonktürüne girilecekse, yeni provokasyonlar beklememek lazım. Ancak birileri bu uzlaşı sürecine müdahale etmek isterse de bir takım girişimler olabilir. Bunlar, güç ilişkileri tarafından belirlenir.

Devlet Bahçeli’nin yeni rejim inşasındaki rolü nedir sana göre?

MHP’nin 15 Temmuz'dan beri izlediği strateji, kendisi açısında çok son derece doğru ve başarılıdır. Ülkenin özellikle son 4-5 yılına bakıldığı zaman, MHP dışındaki partilerin de MHP’nin diline, söylemine, milliyetçiliğine yakınlaştığı bir durum ortaya çıktı. Beş-on sene öncesine kadar gayet marjinal diyebileceğimiz bir ideoloji şu an Türkiye’de merkez siyasetin bir parçası haline geldi. Üstelik de merkez siyaseti yönlendirici ve belirleyici bir konumda artık.

7 Haziran seçimleri sonrası AKP’yi devre dışı bırakacak şekilde bir koalisyon hükümeti kurma ihtimali matematiksel olarak ortaya çıktığında, Devlet Bahçeli “tamam” deseydi, o koalisyon kurulabilirdi. Ama bu aynı zamanda HDP’nin Türkiye siyasetinde artık legal bir aktör olarak tanındığı ve “Kürt sorununun siyasal yöntemlerle çözülebileceği” gibi bir çerçeve ortaya çıkarırdı. Devlet Bahçeli ve MHP bunu çok açık bir şekilde reddetti ve AKP’nin yanında konumlandı. Sonrasında zaten 7 Haziran’dan 1 Kasım’a doğru giden süreçte Türkiye’de nasıl kanlı eylemler yapıldığını, adım adım şiddetin nasıl yükseltildiğini, Suruç Katliamı’nı, sonrasında 10 Ekim Katliamı’nı hatırlıyoruz.

MHP’nin son söylemlerine baktığımızda da bu tutumun bir yansımasını görüyoruz. Cuma günü Erdoğan İstanbul seçimlerini tanıyabileceği anlamına da gelebilecek bir şekilde “demiri soğutmaktan”, “tokalaşmaktan”, “Türkiye ittifakından” söz etti. Bu, bir söylemdir, ne kadar uygulanabilir, bu başka bir şey. Ancak Devlet Bahçeli, saldırının olduğu gün yaptığı açıklamada “biz bir tane ittifak biliyoruz, onun adı da Türkiye ittifakı değil Cumhur ittifakıdır” dedi. Böylesi bir milli mutabakat AKP ile CHP arasında gerçekleşirse, bu aynı zamanda -HDP seçmeninin CHP’ye verdiği oyları da hesaba katarak söylersek eğer- HDP’nin tekrar legal bir aktör olarak tanınması anlamına gelir. Bahçeli, devlet ve AKP içerisindeki kimi aktörler buna karşı duruyor, bunu engellemeye çalışıyor olabilirler.

Erdoğan, bu “mutabakata” ikna olmuş durumda mı?

Bunu henüz bilmiyoruz. Kılıçdaroğlu saldırısı sonrasında önce sessiz kaldı, daha sonra son derece ortalamacı bir açıklama yaptı, saldırıyı da kınamadı. Bunun dışında, doğrudan “bu saldırının bir takım derin odaklar tarafından yapıldığını, kendisine yönelik olduğunu, Türkiye’deki kardeşliğin bozulmaya çalışıldığını” söyleyen bir mesaj da henüz vermiyor. Öte yandan tüm bu süreç doğrudan onun onayı dâhilinde de yapılıyor ve bir “izle-gör” yöntemi uygulanıyor olabilir.

Son üç gün bize tam olarak ne anlatıyor?

Tüm bunların neticesinde, toplumdan ve uluslararası alandan gelecek tepkiye bağlı olarak Erdoğan İstanbul seçimlerinin iptali ya da iptal edilmemesi konusunda bir karar alacaktır. Bu açıdan bakıldığında son üç gündür yaşanan süreç, aslında biraz da rejimin karakterinin nereye doğru evirileceğiyle ilgili. AKP iktidarı bugüne kadar meşruiyetini sandıktan aldı, her zaman sandığı işaret etti. Aynı zamanda seçim mekanizmasını rejim inşasına uygun bir şekilde yönetti. Ancak, seçim sonuçlarının resmen tanınmaması henüz gerçekleşmedi. Gerçekleşirse, bu rejim açısından da yeni bir evreye geçilmesi anlamına gelecek.

Nasıl bir evredir bu?

Türkiye’de 1946’dan bu yana iyi kötü bir seçim mekanizması hep işledi. Hiçbir iktidar doğrudan “ben seçimleri tanımıyorum” demedi. Yani, ara rejimleri ve darbe dönemleri dışında Türkiye, öyle ya da böyle iktidarın serbest seçimler aracılığıyla devredilebildiği bir ülke oldu. Bu, Türkiye’de demokrasinin çok gelişkinliğiyle falan ilgili değil, kapitalizminin uluslararası kapitalizmle entegrasyon kapasitesinin yüksek olmasıyla ilgili. AKP, stratejisini seçimle gitmeme seçeneği üzerine kurarsa, bu Türkiye kapitalizminin dünya kapitalizmindeki yerinin sorgulanmasını da beraberin de getirir. Uluslararası sermaye ve onunla entegre olmuş yerli sermaye bu duruma ancak bir süre tahammül edebilir. Bu sürenin sonunda ise Türkiye’yi yeniden Batı’ya entegre etmeyi amaçlayan, gerek siyaset içi, gerekse de siyaset dışı bir takım seçenekler kaçınılmaz haline gelir.

Bahçeli’ye dönersek eğer, başında olduğu ülkücü hareketin Soğuk Savaş döneminde üstlendiği “rejimi koruma” rolü, bugün üstlendiği “rejimi değiştirme” rolüne nasıl dönüştü?

Nasıl ki Sovyetler Birliği Afganistan’da yenildikten sonra, uluslararası bir cihat hareketi ortaya çıktıysa, yani bir rejim değişikliği, bir paradigma değişikliği ortaya çıktıysa, Türkiye’de de benzer bir değişiklik ortaya çıktı. Ülkücüler komünizme karşı devleti kurtardırlar ama bu arada cumhuriyet yıkıldı. Çünkü devleti kurtarmanın maliyeti 1923’ün bütün kazanımlarından vazgeçilmesi, siyasetin islamizasyonu ile mümkün oldu. Bu açıdan MHP’nin sadece bugünkü rejimle kurduğu koalisyona değil, aynı zamanda 1960’ların ortalarından itibaren sola karşı üstlendiği misyona da bakmak lazım. Yani 1965 yılında Türkiye İşçi Partisi’nin meclise 15 milletvekili sokması ile Türkeş ve arkadaşlarının yurtdışından gelip Cuhmuriyetçi Köylü Millet Partisi’ni ele geçirmeleri ve sonrasında 1969 yılında partinin adını MHP olarak değiştirip, paramiliter bir soğuk savaş aygıtına dönüştürmeleri tesadüf olmasa gerek.

Bu sadece Türkiye’nin yönetici sınıfının bir tercihi değildi. Bu aynı zamanda uluslararası bir sistemin de tercihiydi. Çünkü aynı dönemde NATO’ya bağlı bütün ülkelerde, kontrgerilla, gladio, derin devlet adını ne koyarsanız koyun, bu tür antikomünist, gayri nizami harp aygıtlarının birer birer oluşturulduğunu görürüz. MHP de bunlardan biriydi. MHP’nin sokak gücü olarak ortaya çıkmasıyla islamizasyonun derinleşmesi arasında da bir bağlantı vardır. 1940’ların seküler, şamanist, islamdan uzak Türkçülüğünün 1960’lı yıllar Türkiye’sinde komünizmle mücadele için yeterli motivasyon unsuru olmadığı farkedilmişti. Devlet, sadece Türkçülüğün antikomünizm için yeterli olmadığını gördüğünde ülkücü hareket de adım adım islamize olmaya başladı. Bu yıllarda başlayan islamizasyon süreci 12 Eylül’e kadar giderek derinleşti. Bugüne gelindiğinde Türkiye’de islami bir rejim kurulması, o rejimin anayasal düzeyde resmileşmesi ve yerleşmesi sürecinde ülkücülüğün oynadığı rolü çok açık bir şekilde görebiliriz.

Türkeş’in ölümünün ardından yapılan 1997 Kongresi’nde Devlet Bahçeli’nin MHP Genel Başkanı seçilmesi nasıl bir tercihinin sonucuydu?

90’ların ortasından itibaren ülkücü hareketlerin merkeze doğru yürüyüşü başlamıştı. Tüm dünyada 90’lı yıllardan itibaren neo-faşist hareketler merkeze doğru yaklaşırken, merkez siyasetler de neo-faşist hareketlere kucak açmaya başladılar. Türkiye’de de böyle bir süreç yaşandı. Sovyetler yıkılmış, tehdit ortadan kalkmış, 12 Eylül devrimcilerin üzerinden silindir gibi geçmiş, ideolojik bir savrulma yaşanmıştı. Bu açıdan bakıldığında, Devlet Bahçeli henüz koltuğa oturmadan önce de MHP kendisini yavaş yavaş marjinal siyasetin radikal kanadından çıkarıp, merkezde yer alan bir parti olaraki sunmaya başlamıştı. 

Türkeş’in ölümünden sonra Bahçeli bunu devam ettirmeye çalıştı. Bahçeli’nin lider olduğu dönem, aynı zamanda Türkiye’de 28 Şubat sürecinin yaşandığı dönemidir. Bu dönemde ilk kez devletin resmi tehdit belgelerinde ülkücülerin adının geçtiğini görürüz. Susurluk kazasıyla ortaya saçılanlar, ülkücü hareketin kimi kadrolarının devletin resmi birimlerinin kontrolünden çıktığına dair kaygılar yarattı.

Devlet Bahçeli bir devlet tercihidir ve o da buna uygun adımlar atmıştır. Ülkücü gençliği sokaktan çekme ve ülkücü mafyayla bağları koparma meselesi ülkücü hareketin hesaplaşması değildir. 28 Şubat restorasyon süreci aynı zamanda, ülkücü hareketin de kendisini sermaye düzeni adına yeniden yapılandırması sürecidir. Çok kısa sürede de bunun meyveleri alınmıştır. Sadece iki sene sonra, Türkeş’in döneminde asla mümkün olmayan yüzde 18 oy oranına ulaşılmıştır. Bahçeli’nin MHP koltuğunda oturması, mekeze yürümesi, Türkiye’de milliyetçiliğin sıradanlaşıp, popülerleşmesi sonucunu doğurdu. Sonrasında 2001 ve 2002 krizleri geldi. Bahçeli yaptığı erken seçim çağrıları ile Türkiye’nin siyasetini düzenledi. Öyle ya da böyle Bahçeli son 16 yıldır Türkiye siyasetini belirleyici işler yaptı.

Ülkücü hareket ve Ülkü Ocakları’nın kanlı provokasyon tarihine baktığımızda, en “model” diyebileceğimiz örnek hangisidir sana göre?

Maraş Katliamı’dır. 1978 önemli bir yıldır. Bülent Ecevit bir hükümet kuruyor ve ülkücü hareket buna karşı bir iktidar perspektifi geliştiriyor; Ecevit Hükümeti’ni devirmek, sıkıyönetim ilan ettirmek ve kendisine yakın darbeci subaylar aracılığıyla iktidarı almak. 

Hedef bu. 

Bunun için de siyasal cinayetlere başlıyorlar. 16 Mart katliamı, Kaftancıoğlu, Malatya olayları, yedi TİP’linin öldürülmesi ve en sonunda da Aralık ayında Maraş Katliamı. Bu bir silsile, bi zincir. Ve gerçekten de Maraş Katliamının ardından Ecevit sıkıyönetim ilan etmek zorunda kaldı. Ülkücüler bu anlamda hedeflerine ulaşıyorlar. Sonrasında da Ecevit Hükümeti devrilerek 12 Eylül geliyor. Amaca ulaşılıyor yani.

Hatice İkinci / SOL

Asıl gaz sıkışması bu haritada! - Arslan BULUT

Darbe girişiminden yararlanılarak yönetim sistemi değiştirilen Türkiye, Meclis denetimi de yok edildiği için doğru yönetilemiyor. Çünkü bütün kararları tek bir kişi yani partili cumhurbaşkanı veriyor. Bu da vatandaşlar arasında ayırım yapılmasına yol açıyor. Kuvvetler ayrılığı ilkesi de fiilen ortadan kaldırıldığı için sistem tıkanmış durumda. Türkiye, ABD Başkanı Trump tarafından açıkça, "Suriye'nin kuzeydoğusuna operasyon yaparsanız ekonominizi mahvederim" diye tehdit edildi.
Diğer taraftan ABD, Başkan Trump'ın, mayıs başında süresi dolacak olan İran'a ekonomik yaptırımlarda sekiz ülkeye tanınan muafiyetleri uzatmama kararı verdiğini açıkladı.


ABD yönetiminin bu kararı uygulanırsa, Türkiye, İran'dan petrol ve doğalgaz alamayacak!

***

Böyle bir durumda, Türkiye'de gündeme bakınız. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na saldırı konusunda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Şehit cenazesine giderken dikkat etmemiz gerekiyor. PKK ile hangi siyasi örgüt el ele, kol kola geziyor ve bunun yanında da Türkiye'de hangi siyasi partiler kol kola veriyorlar... Sonra oraya gidiyorlar. Burada artık bir gaz sıkışması var. Bu insanların birikmiş olan gaz sıkışması karşısında nereye gideceksin?" diyebildi.
Kılıçdaroğlu'nu yumruklayan saldırgan da "CHP ve Kılıçdaroğlu hakkındaki 'PKK destekçisi' söylemi beni etkiledi" diyor zaten! Bu vatandaş, PKK'ya operasyon yapmanın AKP iktidarı tarafından yasaklandığı açılım sürecinde derin uykuda mıydı acaba? O zaman gazı neden sıkışmadı?
Bu olay tartışılırken, eski İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun, sosyal medya hesabındaki paylaşımlarıyla "Cumhurbaşkanına hakaret, terör örgütü propagandası yapmak ve örgüte yardım" suçunu işlediği iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında, gece yarısı evinde gözaltına alındı.
Yani asıl sebep, Uzun'un Twitter mesajlarında Ekrem İmamoğlu'na destek verirken Tayyip Erdoğan hakkında 17-25 Aralık operasyonları dönemindeki suçlamalara gönderme yapması!
Bu iki olay bile Türkiye'nin bir hukuk devleti olmaktan nasıl uzaklaştırıldığını gösteriyor! Neyse ki YSK, "KHK'lılar oy kullanabilir" kararı aldı! Yani AKP'nin seçimlerin tekrarı için dayanağı kalmadı.

***

Bugün asıl gündeme getirmek istediğim konuyu sona sakladım.
Amerikalı George Friedman, jepoliticalfutures sitesinde "İncirlik'in ötesinde" başlıklı bir yazı yazdı. Özetle şöyle diyor:
"ABD-Türkiye ilişkileri gergin... Türkiye, ABD'nin Suriye'deki Kürt gruplara verdiği destek konusunda sinirli... İki ülke şu anda Türkiye'nin Rus S-400 füze savunma sistemleri satın alması konusunda da bir sıkıntı yaşıyor. Bu sorunlardan hiçbirinin Washington ile Ankara arasındaki stratejik ittifakı temelden değiştirmesi muhtemel değildir, ancak eğer iki taraf da en önemli saydığı yerden taviz veremezse kısa vadeli sonuçlar doğurabilir.
ABD, İncirlik Hava Üssü'nden çok önemli bir kaldıraç noktasına sahiptir. ABD 1954'ten beri orada askeri bir varlığa sahiptir (İncirlik'te taktiksel bir nükleer silah olan 50 kadar B61 yerçekimi bombası var.) Türkiye son zamanlarda İncirlik'teki ABD güçlerini kısıtlamakla tehdit etti. ABD'de bölgeye uygun birçok seçenek olduğunu söyleyerek cevap verdi. ABD'nin Yunanistan'daki askeri varlığını genişletmek de dahil..."

***

Friedman, böyle dedikten sonra, Türkiye ve etrafındaki Amerikan üslerini gösteren haritaya bakılmasını istedi!

Haritada açıkça görülüyor ki Türkiye, hem kendi içinden hem de Balkanlar'dan, Ege'den, Akdeniz'den, Suriye, Ürdün ve Irak'tan Amerikan üsleri ile kuşatılmış durumda! Tabii İran için da aynı durum söz konusu.
Kemal Kılıçdaroğlu'na saldırıyı gaz sıkışmasının sonucu olarak göstermek veya Sabri Uzun'u gözaltına almak, bu haritadaki gaz sıkışmasını önleyebilir mi? Asıl gündem bu harita değil mi?


Arslan Bulut / YENİÇAĞ