Hopa'da sahil dolgusuna yönelik itirazlar neler, projede neden bu kadar ısrarcı davranılıyor? Hopa doğumlu Harita Mühendisi Volkan Bilgin ile birlikte projeyi 9 soruda inceledik.
Deniz dolgusunun yapılmak istenen alan | Harita: Nazım imar planından
Karadeniz’in başı yönetenlerle belada. Rize İkizdere’de taş ocağına karşı mücadelede bir ay geride kaldı. Karadeniz’in bir başka kenti olan Artvin’in Hopa ilçesinde ise başka bir tartışma devam ediyor. 2007’de tamamlanan Karadeniz Sahil Yolu Projesi ile kıyısı tamamı doldurulan Hopa sahili bir kez daha metrekarelerce doldurulmak isteniyor. Önceki dönem AKP’nin yönettiği Hopa Belediyesi tarafından 2014 yılında hazırlanan proje, belediye CHP’ye geçince de iptal olmadı. Yapılacak dolgunun gerekçesi ise ‘Karadeniz Sahil Yolu nedeniyle ilçenin ‘Kıyıyla bağlantısının kopması’ şeklinde açıklanıyor. Adeta itiraf niteliği taşıyan bu gerekçe ile hayata geçirilmek istenen proje ile denize doğru 100-120 metre dolgu yapılacak.
Sıvılaşma tehlikesi ile sel riskinin olduğu bölgede dolacak alana fuar alanı, park gibi yapılar inşa edilecek. Üstelik ÇED raporu dahi olmayan proje ile birlikte bölgeye yeni taş ocakları açılma riski de kapıda…
“Hopa’nın sahil kenti özelliği kalmayabilir, proje hukuka uygun değil” diyen bölge sakinleri projeye karşı yıllardır mücadele ediyor. Peki itirazlar neler, dahası projede neden bu kadar ısrarcı davranılıyor? Hopa doğumlu Harita Mühendisi Volkan Bilgin ile birlikte projeyi 9 soruda inceledik.
PLANI HAZIRLAYAN AKP, SÜRDÜRMEYE ÇALIŞAN CHP
1-) 2014’te hazırlanan plan neden şimdi yeniden gündemde?
Plan 2014 yılında Hopa Belediyesi tarafından hazırlanıyor. O dönem Hopa Belediyesi, AKP’li başkan tarafından yönetiliyor, belediye meclisinde çoğunluk da AKP’de. Ancak plan 5 Kasım 2014’te belediye meclisinde oy birliğiyle kabul ediliyor.
“Söz konusu planların onaylanma süreci tamamlanmadan faaliyete başlanmayacak” notuna rağmen plan bırakın onaylanmayı henüz askıya çıkmadan sahilde dolgu yapılmaya başlanıyor. Öyle ki şimdiye kadar 40 futbol sahası kadar alan planı dahi olmadan doldurulmuş durumda.
AKP döneminin en sık rastlanan uygulamalarından bu, “Siz başlayın, projeyi yapın biz yasal düzenlemeyi arkasından yaparız” anlayışı. Ancak dolgu devam etse de AKP planı gündemden çıkarıyor. 2019’a gelindiğinde ise AKP, Hopa Belediye Başkanlığı ve Belediye meclisi üye çoğunluğunu kaybetti. Görevi devralan CHP’li Belediye AKP’li belediyenin hazırladığı planı tozlu raflardan indirdi.
Plan yapılan küçük bir revizyonla, sundura dere ağzı açık kalacak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunuldu ve nihayet 6 Mayıs 2020 tarihinde onaylandı.
Bugün gelinen aşamada “Artvin ili Hopa ilçesi kıyı ve sahil düzenlemesi amaçlı 1/5000 ölçekli nazım imar planı” ve “1/1000 ölçekli uygulama imar planı” projeleri kapsamında Hopa sahilinin tamamen doldurulması planlanıyor.
30 FUTBOL SAHASI KADAR ALAN DAHA DOLDURULACAK
2-) Plan ne kadarlık bir alanı kapsıyor?
Plan hayata geçerse Hopa sahilinde toplam 34.4 hektarlık alan, yani 344 bin metrekarelik bir alana dolgu yapılmış olacak. Daha anlaşılır olması için söylersek, bu toplamda 70 futbol sahası kadar bir alan demek. Ortalama 100-120 metre açığa kadar dolgu yapılması planlanan bölgede zaten daha önceden hukuksuzca doldurulmuş bir alan da bulunuyor. Yani plan daha onaylanmadan yaklaşık 40 futbol sahası, kadar alan doldurulmuş durumda. Şimdi 30 futbol sahası kadar alanın doldurulması da gündemde.
Bu projeyle birlikte geçmişte hukuka aykırı olarak gerçekleştirilen bu doldurma işlemi de yasal hale gelmiş olacak.
Projede, sahile doldurulacak alan üzerine fuar, panayır, festival ve park alanı yapılması planlanıyor.
ÇED RAPORU YOK!
3-) Yöre halkının itiraz ettiği plan için ÇED ne diyor?
Bir şey demiyor, çünkü öyle bir rapor yok. Çevre ve Şehircilik Artvin İl Müdürlüğü proje hakkında 30 Kasım 2016’da “çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir” kararı verdi. Hopa sahili toplamda 4 kilometre ve 3.5 kilometrelik kısmına dolgu yapılacağı söylenen bir proje için ÇED gerekli değildir kararı veren Çevre ve Şehircilik Artvin İl Müdürlüğünün hangi projelerde ÇED’e ihtiyaç duyacağı konusu ise belirsiz. Üstelik “ÇED’e gerek yok” kararında da dolgu yapılacak alan hatalı yazılmış. Belediye tarafından hazırlanan plana göre dolgu yapılacak alan 344 bin metrekare. ÇED gerekli değildir kararında ise alanın 318 bin metrekare olduğu görülüyor.
PLANDAKİ HARİTA BİLGİLERİ GÜNCEL DEĞİL, DOLDURULMUŞ ALAN HÂLÂ DENİZ GÖRÜNÜYOR
4-) Proje de çok sayıda teknik hata da var, bunlardan biri harita bilgilerinin güncel olmaması, peki ne demek bu?..
İtirazlardan biri hazırlanan projedeki harita bilgilerinin güncel olmadığı, dahası hatalı olduğu. Sağlıklı planların yapılabilmesi, planlanacak alana ilişkin haritaların ve diğer verilerin doğru ve güncel olarak elde edilmesiyle mümkün olabilir. Kaldı ki Mekansal Planlar Genel Müdürlüğü, “Hangi amaçla ve nerede yapılacak olursa olsun bir dolgu planı teklifinin onaylı kıyı kenar çizgisini içeren, gerekiyorsa güncelleştirilmiş onaylı halihazır harita üzerine hazırlanması zorunludur” diyor.
Bütün eksikleri bir kenara bıraksak bile, harita bilgilerinin dahi doğru verilmediği koşullarda planın nasıl olacağı sorusunu gündeme getiriyor.
Eksik bilgileri de örnekleyecek olursak,
- Zaten dolgu yapılmış olan Sundura Deresi ile Sugören Mahallesi’ndeki alan haritalarda deniz olarak gösterilmiş.
- Ortahopa Mahallesi-Liman mevkiinde yer alan ve tüm ilçenin derin deşarjının yapıldığı tesis gösterilmemiş.
Açıklama raporunda yer alan grafik verilerinin hiçbirinin kaynağı olmadığı gibi yıllık yağış miktarı, sıcaklık vb. gibi veriler, kamu kurumlarının internet sitelerinde yer alan verilerle örtüşmüyor.
Hopa halkı tarafından açılan davada bütün bu hataları sıralayıp planın hayata geçirilmesinin telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracağı vurgulanıyor.
Bakanlığın tüm bu belgeli hatalara yanıtı ise “mesnetsiz iddialar” oluyor. Yani Bakanlık gözle görülür tüm bu hataların olmadığını ve projedeki haritaların doğru olduğunu savunuyor. Plana itiraz eden Hopalılar ise bugün doldurulmuş olan alanın dahi deniz gibi gösterildiğini hatırlatıp ‘Deniz nerede peki’ diye soruyor. Ve tahmin edersiniz ki soru henüz yanıtlanmış değil…
DOLGU MALZEMESİ NEREDEN, KÖYLERDE TAŞ OCAKLARI MI AÇILACAK?
5-) Son dönemde taş ocakları ile gündeme gelen Karadeniz’e yeni bir taş ocağı mı açılacak?
Proje tanıtım dosyasında alanın komşu ilçe Arhavi’de yer alan taş ocaklarından alınacak malzemeyle doldurulacağı, Hopa’da yeni bir taş ocağı açılmayacağını söylüyor. Ama hem yöre halkı hem de uzmanlar bunun inandırıcı olmadığı görüşünde. Çünkü Arhavi’de bulunan mevcut taş ocağının kapasitesi dolguda kullanılacak miktara yetmiyor. Yeni taş ocaklarının açılabileceğini düşünen yöre halkı dolgu malzemesinin ya orman alanından ya da bağcılık, çay, fındık gibi bölgeye özel ürün alanından sağlanacağını konuşuyor.
Plan bütün itirazlara rağmen hayata geçerse bu Hopa’nın tamamının şantiye alanına dönüşmesi demek. Henüz dolgusu yapılmak istenen 30 futbol sahası kadar alan bulunuyor. Bunun için 1 milyon 350 bin metreküp malzeme gerekiyor. Bir kamyonun 20 metreküp malzeme taşıdığı düşünüldüğünde yaklaşık 67 bin 500 kamyonun Hopa sokaklarında gezmesi demek.
SIVILAŞMA TEHLİKESİ KAPIDA, SEL RİSKİ HEP GÜNDEMDE
6-) Karadeniz özellikle Doğu Karadeniz HES’ler, taş ocakları ve dolgu projeleri ile gündemden düşmüyor. Afetler açısından nasıl riskler barındırıyor?
2019’da yaşanan sel feleketinde Hopa-Borçka karayolu ulaşıma kapandı. | Fotoğraf: DHA
Son yıllarda bölge, sel ve heyelan felaketleri ile gündemde. Son olarak Giresun’da 10 kişinin hayatını kaybettiği sel felaketi yaşanmış ve bölgedeki projeler yeniden gündeme gelmişti. Projeye dair afet riski uyarıları da var. Bunların başında ‘sıvılaşma’ riski geliyor.
Projenin jeoteknik raporunda “…İnceleme alanındaki birimlerin sıvılaşma açısından tehlike arz ettiği gözlemlenmiştir” uyarısı yer alıyor. Bu yarıya proje sahibi olan belediyenin yanıtı ise “Dikkat edilecektir” oluyor. Ne olacağına bakmak için ise Rize’nin diğer dolgu alanlarına bakmak yeterli. Sahili komple doldurulan Rize’de, ‘Sıvılaşma’ nedeniyle sahilde yer alan yapıların yıkılması gündemde.
Sel riski ise bölge için hep gündemde. Karadeniz Sahil Yolu’nun yapımı sonrası dağdan gelen yer altı suları ve dereler denize ulaşamaz hale geldi. Hopa’da 2013’te yaşanan sel felaketinin görüntüleri henüz hafızalarda. Volkan Bilgin, “Hopa’da dereyi daralttılar daralttılar sonra Hopa suya gömüldü, o derede insan aradık” diyerek hatırlatıyor. Proje ile birlikte bu görüntülere yenilerinin eklenmesi, Hopa’nın suya gömülmesi görüntülerinin yeniden yaşanması işten bile değil.
KARADENİZ SAHİL YOLU İTİRAFI: KENTİN KIYI İLE BAĞLANTISI KOPTU
7-) Plan hayata geçerse halkın denize erişimi nasıl etkilenecek?
Bu alan doldurulduğunda Hopa’da artık kıyı kalmayacak. | Fotoğraf: @HopayaDokunma twitter hesabı
Projede bir de itiraf var. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayınladığı “Artvin ili Hopa ilçesi kıyı ve sahil düzenlemesi amaçlı nazım imar planı açıklama raporu”nda gerekçe “Karadeniz sahil yolunun şehir merkezinin kuzeyinden geçmesi sonucu kentin kıyıyla bağlantısı büyük ölçüde kopmuştur. Bu sebeple kent halkını kıyıyla buluşturacak sosyal kullanım alanlarına gereksinim duyulmuştur” şeklinde açıklanıyor.
Bu aslında halk tarafından yapılan “Halkın denize erişiminin engelleneceği” itirazlarının bakanlık eliyle doğrulanması anlamına geliyor. Zira 1987-2007 arasında yapılan 542 kilometrelik Karadeniz Sahil Yolu nedeniyle 6 Karadeniz şehrinin sahil şeridine, denize doğru yaklaşık 50 ile 75 metre arasında dolgu yapılmıştı.
Bugün gelinen aşamada Karadeniz Sahil Yolu’yla deniz ile bağı kısmen koparılan Hopa, plan hayata geçerse bir sahil kenti özelliğini de büyük ölçüde yitirmiş olacak.
Hopa İskelesi de proje ile yok edilecek. Mevcut belediye yönetimi iskele ile liman arasının doldurulmayacağını iddia etse de sunulan planda iskelenin ortadan kaldırılacağı gözüküyor.
BİLİRKİŞİ HEYETİ İNCELEME YAPTI
8-) Açılan dava ne aşamada, bundan sonra ne olacak?
Hopa sahilinin doldurulması projesinin durdurulması talebiyle Rize İdare Mahkemesine yürütmenin durdurulması ve planın iptali talebiyle başvuru yapıldı.
Başvuru dilekçesinde “Planın adı ve kapsamı konusunda belirsizlik olduğu, üst ölçekli planlarla uyuşmadığı, plan hükümlerinde alanın nereden çıkarılacak malzeme ile doldurulacağının belirtilmediği, plan raporlarının Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırı olduğu, plan yapılış gerekçesinin kamu yararından daha çok özel yarara hizmet ettiği, halkın denize erişiminin engelleneceği, dolguların afet riskleri içerdiği, ulaşım sorunlarına yol açtığı, fuar alanının Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği’ne, düzenlenen imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık taşıdığı’na vurgu yapıldı. Gelinen aşamada Rize İdare Mahkemesince belirlenen ve Harita Yüksek Mühendisi Dr. Öğretim Üyesi Kemal Çelik, Yüksek Şehir Plancıları Beytullah Sulak ile Doç. Dr. Ersin Türk’ten oluşan bilirkişi heyeti Hopa sahilinde dolgu alanı olarak planlanan yerde 21 Mayıs’ta incelemelerde bulundu. Bilirkişi heyeti yaptıkları incelemeleri rapor haline getirerek mahkemeye iletecek. Rapor mahkeme geldikten sonra hem bakanlığa hem de Hopa halkına iletilecek. Rapora ilişkin yapılan değerlendirmeler sonrası taraflar mahkemeye görüşlerini iletecek.
KİTLE ÖRGÜTLERİ ‘İPTAL EDİLSİN’ DİYOR, CHP ISRARCI
9-) CHP’li belediye bütün bu itirazlara rağmen projede neden ısrarcı davranıyor, ilçede bulunan demokratik kitle örgütleri ne diyor?
Fotoğraf: Evrensel
AKP döneminde hazırlanan proje, CHP’li belediye döneminde revize edildi. 14 Mayıs 2020 tarihinde plan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından askıya çıkartıldı. Hopa Belediyesi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı iş birliği ile yapılması planlanan Hopa sahili dolgu projesinin tahmini maliyeti olarak 45 milyon TL belirlendi. Şimdiye kadar ne kadarlık bir maliyet çıktığı ve projenin bundan sonrasının maliyetinin ne olduğuna dair bir veri ise bulunmuyor. Hopa belediyesinde son dönem yaşanan ekonomik sıkıntılar ise bir kez daha ‘Neden bu ısrar’ sorusunu daha güçlü şekilde gündeme getiriyor.
“Hopa sahilini yeniden dolduracak, denizimizi bizden kopartacak, iskelemizi elimizden alacak, köylerimizi taş ocağıyla kaplayacak olan dolgu projesine karşıyız” diyen demokratik kitle örgütleri ve parti temsilcileri heyet oluşturarak Belediye Başkanı Taner Ekmekçi ile görüştü. Ekmekçi görüşmede projenin AKP döneminden kaldığını ancak plan onaylanırsa mevcutta bulunan sahil dolgusu üzerindeki tesislerin kendilerine devredilmesini amaçladığını ve projenin belli bir bölümünü üstlendiklerini söyledi. Heyet ise askıda planın bu duruma göre revize edilip yeni bir dolgunun plandan çıkarılmasını talep etti. Ekmekçi ise “Zaman alır” gerekçesi ile reddetti.
Meltem AKYOL/EVRENSEL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder