Şans değil açlık oyunları - Havva Gümüşkaya / BİRGÜN

Şans oyunlarından toplanan vergi yıllık bütçe hedefinin yarısına ulaştı. Yoksulluk ve işsizliğin arttığı dönemde yurttaş, şans oyunlarına yöneldi. Sosyolog Özhan, “Kaygı seviyesi arttıkça ilgi artıyor” dedi.

Yoksulluk, ekonomik kriz ve işsizlikle psikolojik bunalıma sürüklenen yurttaşın şans oyunlarına ilgisi artıyor. Şans oyunlarından toplanan vergi de son iki yıldır olağanüstü şekilde yükseliyor. Geçen hafta açıklanan nisan ayı bütçe rakamlarında da bu durum açığa çıktı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nisan ayı genel yönetim bütçe gelirlerine göre yılın ilk dört ayında şans oyunlarından toplanan Şans Oyunları Vergisi (ŞOV) 1 milyar 939 milyon 58 bin liraya ulaştı. Yıl sonu bütçe hedefinin 4 milyar 81 milyon 177 bin lira olduğu düşünülürse ocak-nisan döneminde bunun yarısı toplanmış oldu. Ekonomik daralma döneminde yurttaş bir yandan kredi kartı, tüketici kredisi gibi araçlarla borçlarını artırırken diğer yandan da şans oyunlarına daha fazla ilgi göstermeye başladı.

Geçen yıl bütçe hedefini yaklaşık 2 katı ŞOV toplandı. ŞOV gelirleri 2020 yılı bütçe hedefinde 1 milyar 876 milyon 194 bin liraydı. Hazine tarafından 2020 yılının ilk yedi ayında 1 milyar 571 milyon ŞOV geliri elde edildi. Ancak Milli Piyango’nun özelleştirildiği ağustos ayından itibaren ŞOV gelirlerinde ciddi bir artış meydana geldi. Ağustos ayından yılsonuna kadar geçen 4 ayda 1 milyar 892 milyon Şans Oyunları Vergisi toplandı. Böylece yılsonunda toplamda 3 milyar 463 milyon lirayı buldu. Bu rakam verginin toplanmaya başladığı dönemden bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

Milli Piyango’nun özelleştirilmesiyle birlikte başlayan rağbet, oyun çeşitliliği ve erişilebilirliği bakımından kolay olması nedeniyle daha da arttı. Geçmişte haftada bir yapılan çekilişlerin yerini internet üzerinden oyun oynanabilen bir milli piyango sitesi aldı. Dolayısıyla oyun çeşitliliği bakımından da zengin bu siteye yurttaş parasını yatırıyor, bir nevi resmi kumar oynuyor.

Milli Piyango İdaresi’nin lisans hakkını; Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek benzer şans oyunlarına ilişkin lisans düzenleme hakkı 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu’na devredildi.

Milli Piyango İdaresi’nin (MPİ) yürüttüğü şans oyunlarının, 1 Ağustos 2020 itibarıyla Demirören-Sisal ortaklığındaki Sisal Şans Şirketi'ne devredilmesiyle yeni bir döneme girildi. Sisal Şans Ortak Girişimi, 10 yıl boyunca Milli Piyango’yu işletecek.

***

Şans oyunu ilgisi ‘kader düşünün yozlaşmış hâli’

Şans oyunlarınına ilginin dünyada ve Türkiye'de çok fazla arttığını söyleyen Sosyolog Hatice Özhan'a göre bu durumun kader düşünün yozlaşmış hali. Özhan, insanların kendilerini belirsizlik içerisinde hissettiği, yaşamlarının kontrolden çıktığı dönemlerde şans oyunlarına yöneldiklerini belirtti. BirGün'e değerlendirmelerde bulunan Özhan şöyle konuştu: "Şans aslında kelime anlamı itibarıyla da emeksiz bir fırsattır. Dünyada ve Türkiye'de yükselen bir alışkanlık. İlgi günden güne artıyor. Cinsiyet farkı da ortadan kalmış durumda. Erkekler ve kadınlar aynı derece oynamaya başladı. İnsanlar içinde bulunduğu çıkmazdan 'nasıl kurtulacağız' düşüncesiyle hareket ediyor. Kriz döneminin bir yansıması aslında bu. Kaygı seviyesinin artmasıyla ilgi de artıyor. Sedat Peker, olayında da aslında bu oldu. Bu konuda bahis oyununa çevrildi ve buradan ekonomik kazanç elde edilmeye çalışıldı. Aslında insanların tartışması gereken politik meseleler varken. Buradan kazanç elde edilmeye çalışıldı."

Havva Gümüşkaya / BİRGÜN