OLAYLAR:
- 1890 - Yaralı Diz Katliamı adı verilen olayda, ABD askerleri 62'si kadın ve çocuk, en az 153 Kızılderili öldürdüler.
- 1921 - İsmet Paşa'nın komutası altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya'da Millî Kuvvetlere karşı saldırıya geçti.
- 1930- Amele ve İşçi Partisi kuruldu.
- 1933- Faşistler, Bükreş’te liberal başkan Ion Duca’yı öldürdüler.
- 1940- Almanlar Londra’ya 10 bin yangın bombası attı.
- 1941- BBC’nin atası National Broadcasting Company, NBC, Türkçe radyo yayınına başladı.
- 1943- Kızılay Cemiyeti, stokları tükenen iskambil kâğıdı satışını durdurdu.
- 1951- İstanbul Maltepe’deki Süreyya Paşa İşçi Sanatoryumu açıldı.
- 1953- Balıkçılardan yılbaşı hediyesi; İstanbul Balıkçılar Cemiyeti halka altı ton hamsiyi bedava dağıttı.
- 1954- Vatan Partisi kuruldu. 11 Kasım’da Genel Başkanlığa Dr.Hikmet Kıvılcımlı getirildi. 30 Aralık 1957’de DP iktidarı faaliyetini durdurdu.
- 1961- Milletvekili maaşlarına zam öngören yasa tasarısına tepki olarak “Millet” vekillerine para toplayıp göndermeye başladı, Meclis Postanesi kilitlendi.
- 1964- Süleyman Demirel, AP’nin ilk genel başkanı Ragıp Gümüşpala’nın ölümü üzerine, partinin genel başkanı seçildi.
- 1964- Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü ile Türkiye Demiryolları İşçi Sendikaları Federasyonu arasında beş yıldan beri süregelen toplu sözleşme anlaşmazlığı 7 saat süren toplantı sonucu çözümlendi. İşçilere yüzde 25 zam yapılması kararlaştırıldı.
- 1967- Kıbrıs Türk toplumu adada ayrı bir yönetim ilan etti. Dr. Fazıl Küçük başkanlığında 10 kişilik bir kabine kuruldu.
- 1969- İstanbul Topkapı’daki Gamak Elektrik Motorları Yapım Fabrikası’nda polis işçilere saldırdı; Şerif Aygül adlı işçi öldürüldü, 28 kişi yaralandı.
- 1972- 41 gündür Davutpaşa Askeri Tutukevi’nde tutuklu bulunan İlhan Selçuk’la birlikte Doğan Avcıoğlu ve İlhami Soysal dahil 6 kişi tahliye edildi.
- 1974- Nikaragua’da “Sandinista Kurtuluş Cephesi”nden 3 kadın ve 6 erkekten oluşan bir gerilla grubu, eski Tarım Bakanı’nın başkent Managua’da parti verdiği malikanesine baskın yaparak partiye katılan 4 bakan ile devlet başkanı Somoza ailesinden bazı kişileri rehin aldı. Nikaragua hükümeti, Sandinist gerillaların istekleri arasında bulunan “hapisteki 18 sol siyasi hükümlünün serbest bırakılması ve baskını gerçekleştiren gerillaları Küba’ya götürecek bir uçak tahsis edilmesi” şartlarını kabul ettiğini bildirdi.
- 1975- Seydişehri Alüminyum Fabrikalarındaki işçilerin örgütlü olan ve Genel Kurulunda DİSK’e katılma kararı alan Özgür Alüminyum-İş Sendikasının binası bombalandı. Halkı galeyana getirmek için yayılan “DİSK bin beş yüz kişilik kuvvet gönderiyor” şeklindeki bir söylenti beklenenin aksine olayların yatışmasına neden oldu. İşçiler bir yandan saldırılarla yıldırılmak istenirken diğer taraftan sarı sendikalar devreye sokuldu. Türk-İş’e bağlı Türk Metal-İş sahte üye fişi düzenleyerek toplu sözleşme yetkisi almaya çalıştı. Yapılan sahtekarlık bilirkişi heyetince tespit edildi. Yetki davasını yürüten mahkeme heyeti can güvenliklerinin olmadığı gerekçesiyle davadan çekildi.
- 1976 - Bursa TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda, Murat 131'in imalatına başlandı.
- 1976- Suudi Arabistan Petrol Bakanı Yamani: “İtalya, Fransa vb. ülkelerde komünistlerin iktidara gelmesinden endişelendiğimiz için petrol zammını düşük tuttuk.”
- 1977- Sabaha karşı İTÜ ve bağlı fakültelere giren silahlı ülkücüler 9 saat süreyle işgal etti. Fakültelere devam edemedikleri iddiasıyla polislerle diyaloğa giren işgalcilere müdahale edilmedi. İşgalin sonlanmasının ardından İTÜ, İstanbul Ünv., Boğaziçi ve DGSA kapatıldı.
- 1977- Asgari ücret 3300 lira oldu.
- 1978 - İran'da muhalefet lideri Şahpur Bahtiyar Başbakan oldu.
- 1983- Türk Parasını Koruma Kanunu değiştirildi. Döviz alım satımı serbest bırakıldı; döviz bulundurmak artık suç değil.
- 1984 - Hindistan'da 31 Ekim'de öldürülen Başbakan İndira Gandhi'nin yerine, oğlu Rajiv Gandhi geçti.
- 1985 - Lübnan'da on yıllık iç savaşa son veren barış antlaşması, Müslüman ve Hristiyan dini liderleri tarafından Suriye'nin başkenti Şam'da imzalandı.
- 1988- Mimarlar Odası İstanbul Şubesi, İstanbul belediye Başkanı Bedrettin Dalan’ın Tarlabaşı bulvarını açma girişimine tepki gösterdi.
- 1988- Okulunun duvarlarına orak-çekiç resimleri çizdiği, komünizmi övücü konuşmalar yaptığı vb.iddialarla 19 Eylül’de okul yöneticileri tarafından polise ihbar edilip gözaltına alınan ve 4 Ekim’de DGM’ce tutuklanan İzmir/Karataş Lisesi 1.sınıf öğrencisi M.Ç.(15) tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edildi. Mahkeme, M.Ç.’nin Adli Tıp’ta muayene edilerek “komünizm propagandası yapacak bilinçte olup olmadığının belirlenmesine” karar verdi.
- 1989 - Yazar Vaclav Havel, Çekoslovakya Devlet Başkanı seçildi. 40 yıl aradan sonra ilk komünist olmayan aday.
- 1990 - 1961 yılında işletmeden kaldırılan tramvay, İstiklal Caddesi'nde çalışmaya başladı.
- 1991- Cumhurbaşkanı T.Özal, ANAP hükümetinin aksi yöndeki eğilimine rağmen YÖK Başkanlığı’na yeniden Prof.İhsan Doğramacı’yı seçti.
- 1992 - Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, yazar Yaşar Kemal'e verildi.
- 1994 - Türk Hava Yolları'nın "Mersin" adlı uçağı, Van seferini yaparken düştü; 59 kişi öldü, 22 kişi yaralı.
- 1994- Sabancı Holding’e ait İzmit’te kurulu Kordsa Fabrikası’nda Teksif Sendikası ile işveren arasında sürdürülen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlandı. 552 işçiyi kapsayan sözleşmede ücretler ilk yıl için yüzde 65, ikinci yıl için yüzde 50 oranında artırıldı. Sözleşmeyle artık brüt işçi aylığı 17.8 milyondan 30 milyona yükseldi.
- 1995- Kardak Krizi. Türkiye, Yunanistan’a nota vererek, Kardak kayalıklarının Türkiye’ye ait olduğunu bildirdi. Kriz, 27 Aralıkta Kardak kayalıklarına oturan bir Türk teknesinin hangi tarafça kurtarılacağı tartışmasıyla başladı. Türkiye’nin notasına karşılık, Yunanistan, 10 Ocak 1996’da kayalıkların kendisine ait olduğunu iddia etti. Karşılıklı bayrak dikilmesinden sonra Yunan sahil güvenlik botunun Türk Bayrağı’nı kayalıklardan indirerek Yunan Bayrağı çekmesi üzerine, Türk savaş gemilerinin korumasında Sualtı Taarruz Timleri, 31 Ocak gece yarısı Kardak’a bitişik bir kayalığa çıktı. ABD’nin de araya girmesiyle, Kardak’tan Yunan Bayrağı indirildi ve gemiler çekildi.
- 1996 - Guatemala'da 36 yıldır süren sivil çatışmalara, gerilla güçleri ile Hükûmet liderleri arasında imzalanan antlaşmayla son verildi.
- 1997- 24 Aralık’ta Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin tuvaletinde asılmış olarak bulunan öğrenci Ali Serkan Eroğlu’nun otopsi raporunda, asılmasından 24 saat önce ölmüş olduğu ortaya çıktı. 27 Kasım’da Karşıyaka’da gözaltına alınan ve 1 hafta sonra serbest bırakıldığında TEM Şubesi’nde işkence görüp ajanlık teklif edildiğini açıklayan Eroğlu, 23 Aralık’ta okuldan çıktıktan sonra kaybolup 24 Aralık’ta asılı bulunmuştu.
- 1997- Ankara 25.Asliye Hukuk Mahkemesi, heykeltraş Mehmet Aksoy’un “Gökkuşağının Altında” ve “Nergis”adlı heykellerinin hakedişlerinin ödenmediği ve yerlerine konulmadığı gerekçesiyle açtığı davada Ankara Büyükşehir Belediyesi’ni 1 milyar 830 milyon TL ödemeye mahkum etti.
- 1998 - Khmer Rouge liderleri, Kamboçya'da 1970'te bir milyon kişinin hayatına mal olan soykırım için özür diledi.
- 2001- Ekonomik kriz nedeniyle isyan eden Arjantin halkı Kongre Binası’nı bastı. Perdeleri tutuşturup ve mobilyaları tahrip eden göstericiler “Gangsterler istifa etsin” sloganlarıyla Başkanlık Sarayı’nın kapılarını zorladılar, Adolfo Rodriques Saa hükümetinin bazı bakanlarının istifasını istediler.
- --------------------------------------------------------------------
- 2002- İran’da yargı erki yargıçlara “belli koşullarda, recm (taşlanarak öldürme cezası) yerine başka cezalar uygulanabilir” diye fetva verdi. 11 kadın milletvekili meclise recm cezasının kaldırılmasını öngören yasa tasarısı sunmuştu.
- 2003- KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, seçimlerde birinci parti çıkan CTP (Cumhuriyetçi Türk Partisi) lideri Mehmet Ali Talat’ı hükümeti kurmakla görevlendirdi.
- 2005- Bursa’da Özay Tekstil fabrikasında yangın çıktı; 17 yaşındaki Ayşe Deniz Dalan,18 yaşındaki Sadife Düdüş, 21 yaşındaki Gülden Çiçek, 32 yaşındaki Sevgi Sesli ve 27 yaşındaki Necla Özveren hayatını kaybetti.
- 2005- Sarp Kuray “16 Haziran Hareketi adlı silahlı örgütü yöneterek anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye teşebbüs”ten ömür boyu hapse mahkum edildi. 1993’de temyize götürülen beraat kararına karşı, mahkeme 2 kez 12 yıl 6 ay hapis cezası vermiş, Yargıtay 2 kez bozmuştu.
- 2005- Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yücel Aşkın’ın tahliyesine oybirliği ile karar verdi. Aşkın, ihaleye fesat karıştırmak, haksız çıkar sağlamak ve çete kurmaktan yargılanıyordu.
- 2006- Şii katliamıyla ilgili Duceyl davasında aldığı idam cezası temyizde onaylanan Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin için darağacı kuruldu. Saddam son kez ailesiyle görüştürüldü ve özel eşyaları hücresinden alındı. Başbakan Nuri Maliki infaz kararını imzaladı ve infaza tanıklık edecek yargıçlara “hazır olun” dedi.
- 2006- “Beynelmilel” filmi gösterime girdi. Filmin ilk gösteriminde yönetmenler Sırrı Süreyya Önder ile Muharrem Gülmez, oyuncular ve Mersin Belediye Bandosu Beyoğlu AFM Fitaş Sineması önündeydi.
- 2008- Genç-Sen’liler İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yarı zamanlı çalışan öğrencilerin işten çıkarılmasını protesto için açlık grevine başladı.
- 2011- Bir konferans için Edirne’ye gelen Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu “yumurtalı protesto” etmek isteyen Trakya Üniversitesi öğrencileri polis tarafından engellendi.
- 2011- Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısı öncesi Çalışma Bakanlığı bahçesine girmek isteyen Dev Sağlık-İş üyesi işçilere polis müdahale etti.
- 2012- Hindistan’da erkek arkadaşıyla bindiği otobüste birçok kişinin tecavüzüne uğrayıp dövülerek araçtan atılan 23 yaşındaki bir kadın hastanede öldü. Yeni Delhi’de üniversiteli kadınlar ölen kadının otobüse bindiği noktaya sessiz yürüyüş yaptı.
- 2012- İşten atıldıkları için 325 gündür direnişte olan Hey Tekstil işçileri CHP Beyoğlu ilçe binasını işgal etti.
- 2013- Bir grup “Liseli Anarşist Faaliyet” üyesi, 197 gündür yoğun bakımda olan Berkin Elvan için Taksim’deki bir restaurantın terasına pankart astı, 6 kişi gözaltına alındı.
- 2013- Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santralleriyle kömür ocaklarının özelleştirilmesine karşı Milas’ta düzenlenen “Emek ve Bağımsızlık Yürüyüşü”ne yaklaşık 30 bin kişi katıldı.
- 2016- ABD Başkanı Obama’nın başkanlık seçimlerine siber saldırı düzenlediği iddiaları nedeniyle 35 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı.
DOĞUMLAR:
- 1692 - Franz Georg Hermann, Alman ressam (ö. 1768)
- 1735 - Thomas Banks, İngiliz heykeltıraş (ö. 1805)
- 1788 - Christian Jürgensen Thomsen, Danimarkalı antik çağ tarihçisi (ö. 1865)
- 1800 - Charles Goodyear, Amerikalı mucit (ö. 1860)
- 1828 - Júlia Szendrey, Macar yazar, şair ve çevirmen (ö. 1868)
- 1850 - Tomás Bretón, İspanyol besteci, kemancı ve piyano virtüözü (ö. 1923)
- 1859 - Venustiano Carranza, Meksikalı siyasetçi (ö. 1920)
- 1861 - Necip Asım Yazıksız, Türk dil bilimci ve tarihçi (ö. 1935)
- 1876 - Pau Casals, İspanyol çellist, besteci ve yönetmen (ö. 1973)
- 1896 - David Alfaro Siqueiros, Meksikalı ressam ve muralist (ö. 1974)
- 1903 - Candido Portinari, Brezilyalı neo-realist ressam (ö. 1962)
- 1915 - Jo Van Fleet, Amerikalı sahne, film ve televizyon oyuncusu (ö. 1996)
- 1923 - Dina Merrill, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
- 1927 - Giorgio Capitani, İtalyan film yönetmeni ve senarist (ö. 2017)
- 1929 - Yaşar Güvenir, Türk piyanist, ses sanatçısı, besteci ve söz yazarı (ö. 1998)
- 1936 - Mary Tyler Moore, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
- 1938 - Jon Voight, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
- 1939 - Ed Bruce, Amerikalı country müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktör (ö. 2021)
- 1947 - Ted Danson, Amerikalı aktör
- 1950 - Edip Akbayram, Türk müzisyen
- 1959 - Patricia Clarkson, Amerikalı sinema oyuncusu
- 1959 - Murat Yetkin, Türk gazeteci ve köşe yazarı
- 1962 - Carles Puigdemont, İspanyol politikacı
- 1964 - Michael Cudlitz, Amerikalı aktör
- 1967 - Lilly Wachowski, Amerikalı yönetmen
- 1969 - Jennifer Ehle, İngiliz-Amerikalı oyuncu
- 1972 - Leonor Varela, Şilili oyuncu
- 1972 - Jude Law, İngiliz oyuncu
ÖLÜMLER:
- 1825 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (d. 1748)
- 1926- Avusturyalı şair Rainer Maria Rilke (d. 4 Aralık 1875) öldü.
- 1929 - Wilhelm Maybach, Alman motor tasarımcısı ve sanayici (d. 1846)
- 1941 - Hüseyin Şadi Karagözoğlu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1890)
- 1972 - Joseph Cornell, Amerikalı heykeltıraş (d. 1903)
- 1986 - Andrey Tarkovski, Rus film yönetmeni, yazar ve aktör (d. 1932)
- 1987 - Emin Barın, Türk hattat ve cilt sanatçısı (d. 1913)
- 1988 - Sıtkı Yırcalı, Türk siyasetçi (d. 1908)
- 1989 - Süreyya Ağaoğlu, Türk avukat ve yazar (Türkiye'nin ilk kadın avukatı) (d. 1903)
- 2020 - Claude Bolling, Fransız caz piyanisti, besteci, aranjör ve aktör (d. 1930)
- 2020 - Corrado Olmi, İtalyan aktör ve komedyen (d. 1926)
- 2020 - Luigi Snozzi, İsviçreli mimar (d. 1932)
(derleyen: mstfkrc)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder