TARİHTE BUGÜN ( 4 AĞUSTOS )

 

OLAYLAR:

• 1578 - Vadiü'l-Mehazin Muharebesi,
• Vadisseyl Muharebesi veya Vâdiü'l-Mehâzîn Muharebesi ya da Vadiyüsseyl Muharebesi, 4 Ağustos 1578 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu desteğini alan Fas'ın Saadi sultanı Abdülmelik ile Portekiz kralı Sebastião ve Portekizlilerin müttefiği III. Ebu Abdullah Muhammed el-Mütevekkil'in kuvvetleri arasında yapılan savaştır. Üç Kral Savaşı ya da Kasrülkebîr Savaşı olarak da bilinir.1574’te Mevlây Abdullah’ın ölümünden sonra oğlu Ebu Abdullah (Muhammed el-Mütevekkil) tahta çıktı. Bunun üzerine sultanlıkta hak iddia eden amcaları Abdülmelik ile Abdülmelik'in küçük kardeşi Ahmed el Mansur İstanbul’a gittiler ve Osmanlı Sultanı III. Murad’dan yardım istediler. Ertesi yıl padişahın emriyle harekete geçen Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa Miknâs civarında Ebu Abdullah’ı yenerek Fes şehrini ele geçirdi ve 8 Mart 1576' da Abdülmelik’i tahta çıkardı. Abdülmelik daha sonra kendi kuvvetleri ve Osmanlı'dan aldığı takviye ile Ebu Abdullah’ın çekildiği Marekeş’e 16 Temmuz 1576 yılında girerek “Mu‘tasım-Billâh es-Sa‘dî” lakabıyla bütün Fas ülkesinin sultanı oldu. Osmanlı nüfuzunun Fas’a yayılması Portekizliler’i rahatsız etmesi, Tanca dolaylarına kaçan Ebu Abdullah’ın da devamlı şekilde yardım istemesi üzerine Portekiz Kralı I. Sebastião askerî harekata karar verdi.I. Sebastião, Faslı müttefikleri ile birlikte; 60 bin kişilik ordu ve çok sayıda topla Tanca'ya çıktı. Lukkos Irmağı ile bu ırmağın kollarından biri arasında, Ksar'el-Kebir (Alcazar-quivir) yakınlarındaki Vadiü'l-Mehazin'de Abdülmelik ile kardeşi Ahmed ve müttefik Osmanlı kuvvetleri ile karşılaştı. Piyadelerle  süvarilerden oluşan ve sayıları 50 bin kişiyi bulan Müslüman kuvvetleri Sebastião'nun ordusunu kıyıdaki Larache'a (El-Araiş) çekilmeye zorladılar. Portekiz ordusu mağlup oldu. Müslüman askerlerin bir kısmı o sırada gelgit  yükselmesinin etkisindeki Vadiü'l-Mehazin'i geçmeye çalışırken boğuldu. Ayrıca Sebastião ile el-Mütevekkil de boğularak öldüler; böylece savaş Osmanlı desteğindeki Abdülmelik güçlerinin zaferiyle sona erdi. Savaş esnasında hasta olan Abdülmelik de öldü. Savaş sonucunda Portekizliler bölgedeki üstünlüklerini kaybettiler. Öte yandan genç kral Sebastião'nun bir varis bırakmadan ölmesi, Portekiz Krallığı'nın sonraki 60 yıl boyunca İspanyol denetimine girmesine neden oldu. Abdülmelik'in savaş sırasında ölmesi üzerine yerine kardeşi Ahmed el Mansur tahta geçti. Ayrıca bu savaş sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun Fas üzerindeki etkinliği daha da arttı.
• 
  
• 
  1683 - Dom Perignon ilk şampanyayı üretti.
• 
  1791 - Osmanlı ile Avusturya Devletleri arasında Ziştovi Antlaşması imzalandı.
• 1870 - Kızılhaç Derneği, Birleşik Krallık'ta kuruldu.
• 1914- İngiltere Almanya’ya savaş ilan etti. 1. Dünya Savaşı sosyalistleri de etkiledi. Savaştan yana tavır alan sosyalist partilerin yarattığı bunalım sonucu II. Enternasyonal dağılma sürecine girdi.
• 1918- İngiltere, 1500 kişilik bir askeri güç ile Bakü’ye girdi.
• 1923 - Rauf Bey (Orbay) Başbakanlıktan ayrıldı.
• 1933- Irak Kürdistan’ında yaşayan Asuri- Keldaniler, lrak rejiminin kendilerine uyguladığı baskılardan dolayı ayaklandı. Silahlı bir grup Bexer (Hayırsız) dağına sığındı. İngiliz güçleri, bir bildiri yayımlayarak ayaklanan Asurilerin teslim olmasını istedi. Aynı gün, lrak ordusu tarafından düzenlenen saldırıda 5 bin’e yakın Asuri-Keldani öldürüldü. 
• 1940 - Taksim Gazinosu açıldı. İstanbul Belediyesi'nin açtığı gazinonun amacı halka ucuz eğlence sağlamaktı.
• 
  1944 – Anne Frank 2 yıldır günlük tuttuğu babasının ofisindeki gizli bölmede, Naziler tarafından yakalandı. Anne Frank götürüldüğü Bergen-Beslen Nazi Toplama Kampı’nda Şubat 1945’de tifüsten hayatını kaybetti. Saklanırken tuttuğu notlar sonradan klasik haline geldi.
• 1950- İstanbul’da Elektrik Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası’nın düzenlediği “Komünizmi Tel’in Mitingi” Taksim’de yapıldı. İstanbul Üniversitesi Talebe Birliği “Komünizmi tel’in toplantısı” düzenledi. İktidardaki Demokrat Parti ile muhalefetteki CHP ve Millet Partisi de destek verdi.
• 1950 - TSKB - Türkiye Sınai Kalkınma Bankası kuruldu.
• 1956- Ulus gazetesi toplatıldı.
• 1958 -Uluslararası Para Fonu IMF baskısıyla, Cumhuriyet tarihinin en yüksek devalüasyonu yapıldı. 1 dolar 2 lira 80 kuruştan 9 liraya çıktı. Devalüasyon oranı yüzde 221 idi. Merkez Bankası’nın kaynak kullanımına denetim getirildi. IMF Türkiye’ye 250 milyon dolar kredi verdi. Kore Savaşı’nın ardından dış ticaret açığının arttığı ülkede, mal ve hizmet talebinin yükselmesiyle enflasyonist sürece girilmişti. 
• 1959 - İstanbul'da yumurta büyüklüğünde dolu yağdı. Yaralanmalar ve maddi hasar meydana geldi.
• 1961- Yassıada duruşmalarını izleyen yönetmen Elia Kazan, Adnan Menderes’i hasta ve ürkek bulduğunu söyledi.
• 1966- İstanbul Nuh Çimento Fabrikası kuruldu.
• 1967- Toplu sözleşme görüşmelerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle SSK’nın 18 şubesinde greve başlandı. SSK’nın 18 şubesi ve bunlara bağlı işyerlerinde 7 bin memur ve hizmetlinin katıldığı grev 56 bin işyerini ve 533 bin sigortalı işçiyi etkiliyor.
• 1970- 15/16 Haziran işçi direnişi sonrası ilan edilen sıkıyönetim sonrası 148 kişi tutuklandı, 6 işçi 6’şar ay hapis cezasına çarptırıldı. 
• 1971- Ortak Pazar’a geçiş protokolü yürürlüğe girdi.
• 1975- Kıbrıs Barış Harekatı nedeniyle ilan edilen ve İstanbul, Ankara, Adana ve İçel’de sürdürülen sıkıyönetim kaldırıldı.
• 1975 -  Afyon’da Toprak Mahsulleri Ofisi’nce haşhaş kapsulü alımlarına başlandı. 60 istasyonda alımlarını sürdüren ofis ilk gün 2 ton haşhaş kapsulü satın aldı.
• 1976- İspanya Kralı Juan Carlos siyasi tutukluların yüzde 90’ını affetti.
• 1977- Beyoğlu İstiklal Caddesi üzerindeki Atlantik Restaurant’ta işveren tarafından dövülüp işten çıkarılan Oleyis Sendikası üyesi Abdullah Usta’nın (17) Boğaz Köprüsü’nden atlayarak intihar etmesi üzerine iş arkadaşları direnişe geçti.
• 1978- 1-4 Ağustos’ta yapılan 1. Ören Toplantısı geniş yankı yarattı. Toplantıda “Demokratik Sınıf ve Kitle Sendikacılığının Temel İlkeleri” adlı belge ve “Tek Tip Demokratik Tüzük” ele alındı.
• 1978 - Sivas’ta “sağ-sol” kavgasında 9 kişi öldü, 100’den fazla yaralı var.
• 1980- Çeşitli illerde 19 kişi öldürüldü. Aynı gün Adana Cezaevi’nden 22 sol görüşlü tutuklunun kaçtığı belirlendi.
• 1980 -  Tüm Radyo Televizyon Çalışanları Derneği (TRT-DER): “TRT yanlı haberleriyle terörü destekleyen ana kaynaklardan biri olmuştur”.
• 1982- İstanbul TKP davası başladı. 98 sanığın 5 – 20 yıl arası hapsi isteniyor.
• 1983- İtalya’da Sosyalist Parti Genel Sekreteri Bettino Craxi, başbakanlık görevine getirildi.
• 1985- Yargıtay 4. Hukuk Dairesi: “1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu gereği görevinden alınan memurlar için sıkıyönetim sonrası idare mahkemelerince verilen “geri dönüş” kararlarına uymayan idareciler hakkında tazminat davaları açılabilir”.
• 1985 -  Tuncer Mengücek, inşaat işçisi olarak çalışırken, 8.kattan düşerek yaşamını yitirdi.
• 1986- Emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle mal varlığını açıkladı.
• 1986- Yargıtay, ameliyatla cinsiyet değiştiren Bülent Ersoy’un erkek olduğuna karar verdi.
• 
  
  
  
  
• 1986 -  “Türk Kadınını Güçlendirme ve Dayanışma Vakfı”nın “Papatyalar” diye anılan üyeleri İstanbul’da Yıldız Sarayı Hasbahçe’de “Lale Devri”ni canlandırdılar. Vakıf başkanı Semra Özal.
• 1987- Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye’nin İran’a silah satan ülkeler arasında olduğunu ileri sürdü.
• 1987 -  Demiryol-İş Sendikası’nın 40 bin demiryolu işçisinin alınmış olan grev kararını kaldıran protokol niteliğindeki anlaşmasını protesto eden Haydarpaşa demiryolu işçileri Sendika’ya telgraf çekti.
• 1988- Samsun ve Sinop sahillerine, zehirli oldukları bildirilen çok sayıda varil vurdu.
• 1988 -  Ahmet Kaya: “Şimdiye kadar herhangi bir baskıyla hiç bir konserim yarıda kalmadı. Beni sahnede öldürmeleri lazım.” (Cumhuriyet Röp.)
• 1989- Eskişehir Özel Tip’te açlık grevlerinin 35.gününde iken 2 mahpusun darp nedeniyle hayatını kaybettiği Aydın ve Nazilli Cezaevlerine mahpus nakline Adalet Bakanlığı’ndan 2 doktorun onay verdiği ortaya çıktı. Ölümleri protesto için Karaköy’de korsan gösteri yapıldı.
• 1993- Şiirli pul çıkardı. Pulda şair Cahit Sıtkı Tarancı’nın portresi ve Otuz Beş Yaş şiirine yer verildi.
• 1995- Bergamalılar Almanya’da “Kardeş Şehirler Olimpiyatları”na katıldılar ve Bergama’da siyanürle altın arayacak Eurogold firmasını destekleyen Dresdner Bank’ı protesto ettiler.
• 1995 -  Hırvatistan’nın Krayina Sırp Cumhuriyeti’ya karşı saldırılarına başlamasıyla, Fırtına Harekâtı başladı.
• 1996- Başbakan Necmettin Erbakan, GAP TV’de günde 1-2 saat Kürtçe yayın yapılabileceğini söyledi.
• 1996 -  Yüksek Askeri Şüra Başbakan Necmettin Erbakan başkanlığında toplandı; 13’ü “irticai faaliyette” bulunduğu gerekçesiyle 29 subay ve astsubayı ordudan atma kararı aldı.
• 1996- 80 kadar gerici, Prof.Dr.İlhan Arsel’in”Şeriattan Kıssalar” kitabını TEMPO Dergisi’ndeki köşesinde tanıtan gazeteci Kurthan Fişek’i ve Arsel’i TEMPO binası önünde protesto etti, dergi yaktı; polis müdahale etmedi. “Şeriattan Kıssalar” Konya Valiliği’nce toplatılmıştı.
•  
• 
  1997- İHD İstanbul Şube üyeleri “Eşber Yağmurdereli- Düşünceye Özgürlük” kartlarını yüksek yargı dahil tüm “devlet erkanına” postaladı.
• 1999- Emek Platformu Ankara ve İstanbul’da gösteriler yaptı, hükümet “Mezarda Emeklilik” tasarısını geri çekti.
• 1999-  Başbakan Ecevit DSP grubunda Tahkim Yasası’na karşı çıkanlara çattı: “Geçmişte köprüye, renkli-çok kanallı televizyona karşı çıkanlar bugün de ilericilik adına tahkime karşı çıkıyor. DSP çok şükür böyle bir solculuk anlayışından, katı devletçilikten kendisini kurtarmıştır.”
• 1999-  Cumhurbaşkanı Demirel, ilköğretimin 5.sınıfını bitiren öğrencilerin yaz tatillerinde Kuran kurslarına gidebilmesinin yolunu açan DSP-MHP-ANAP koalisyonu yasa tasarısını onayladı; 8 Yıllık Kesintisiz Temel Eğitim’de ilk geri adım atılmış oldu.
• 2000- Türk-İş üyesi 12 sendika Anayasa referandumunda “Hayır” oyu verme kararı aldı. 
• 2000-  ÇHD üyesi yaklaşık 100 avukat, F tipi cezaevlerinin yapımına son verilmesi ve müvekkilleriyle görüşmelerini engelleme amaçlı protokolün kaldırılması için İHD İstanbul Şubesi’nde 1 günlük uyarı açlık grevi yaptı.
• 2000-  “Adnan Hoca” olarak bilinen Adnan Oktar ve 36 müridi, “Çıkar amaçlı örgüt kurmak, örgüte üye olmak ve tehdit ile menfaat sağlamak”suçlamalarından 18 yıl hapis istemiyle yargılandıkları DGM’de tahliye edildi. Şikayetçilerden bazıları duruşmada şikayetini geri aldı.
• 2000-  1999’da mafya teşekküllerine düzenlenen polis operasyonlarında 2.420 kişi yakalandı; Alaattin Çakıcı ve Sedat Peker’in de aralarında bulunduğu 92 çetenin lideri ülkücü kökenli.
• 2001- F tipi cezaevlerine karşı ölüm orucunda hayatını kaybeden Muharrem Horoz Yenibosna Cemevi’ndeki törenin ardından Çobançeşme Mezarlığı’nda toprağa verildi. 
• 2004- Trakya Üniversitesi’nde 19 Mayıs’ta “alternatif kutlama” yapan 112 öğrenciden 20’sinin tutuklanması protesto edildi. 
• 2005 – Senarist Safa Önal, filme çekilmiş 395 senaryosuyla Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.
• 2006- Hasankeyf Belediye Başkanı Abdulvahap Kusen yazdığı bir makalede, insanlık tarihinden özür diledi. Hasankeyfin sular altında kalması durumunda insanlık tarihine ihanet edilmiş olacağını belirtti.
• 2006-  İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi, Ülkede Özgür Gündem gazetesine “sürekli terör örgütü propagandası” yaptığı gerekçesiyle 15 gün kapatma cezası verdi.
• 2007- AİHM, İstanbul’da 1991’de düzenlenen Dev-Sol operasyonunda öldürülen 10 kişi için Türkiye’yi tazminat ödemeye mahkum etti. Kararda dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Mehmet Ağar’ın operasyonlardan sonra polisleri tek tek kutlamasına dikkat çekildi. Operasyonlara katılan 21 polis iki ayrı mahkemede yargılanmış ve delil yetersizliğinden beraat etmişti.
• 2007-  Irak’ta 2006’da 14 yaşındaki Iraklı bir kıza tecavüz ettikten sonra kızı ve ailesini öldürmekten suçlu bulunan Amerikan askeri Jesse Spielman, 110 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
• 2008- 30 Ağustos 2008 itibariyle emekliye ayrılacak Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ın yerine, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ getirildi.
• 2010- Şili’de bir bakır madeni çöktü, 33 madenci yerin 700 metre altında mahsur kaldı.
• 2010-  UPS’den sendikalı oldukları için atılan TÜMTİS üyesi işçiler İstiklal’de yürüdü.
• 2011- DİSK/Birleşik Metal-İş üyesi bir grup işçi, Alman GEA Klima’da sendikalı 17 işçinin çıkarılmasını protesto etti.
• 2013- Roger Waters’ın İTÜ Stadyumu’ndaki konserinde “The Wall” çalarken Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenlerin fotoğrafları yansıtıldı. Abdullah Cömert ölümünün 60.gününde ailesi ve arkadaşları tarafından Hatay’da yürüyüşle anıldı. Eskişehir’de bir grup Ali İsmail Korkmaz için yürüdü, yürüyüşün ardından yarım saat oturma eylemi yaptı.
• 2013-  BDP Gençlik Meclisi’nin “fuhuş, uyuşturucu ve sömürüye karşı” Taksim’e yürüyüşünü polis engelledi. 
• 2013 -  Japon Uzay Ajansı, insanlarla iletişim kurabilen ilk astronot robot “Kirobo”yu uzaya gönderdi.
• 2015- Eş Başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da aralarında bulunduğu HDP heyeti CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nu ziyaret etti. Görüşmede “silahlar sussun” mesajının dışında, HDP’liler CHP’nin çözüm sürecine etkin biçimde katkı koymasını istedi.
• 2015- MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın’ın Reuters’e yaptığı açıklamada “Kasım’da erken genel seçim koşuluyla AKP azınlık hükümetine destek verebileceklerini” söylemesi ortalığı karıştırdı. Yalçın “sözlerim çarpıtıldı” derken, Reuters haberinin arkasında durdu.
• 2017- Irak’ın Ramadi kentinde IŞİD tarafından öldürüldüğü tahmin edilen 40 kişinin cesedinin olduğu toplu mezar bulundu.
• 2019 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Ohio eyaletine bağlı Dayton kentinde gerçekleşen silahlı saldırıda 10 kişi hayatını kaybetti, 27 kişi yaralandı.
• 2020 - 2020 Beyrut patlamaları: Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta, Beyrut Limanı'nda bir depoda bulunan 2 bin 750 ton amonyum nitrat infilak etti; 154 kişi öldü, 6 bin kişi yaralandı. Kentte büyük hasar meydan geldi
• 
  

     DOĞUMLAR:

• 1792 - Percy Bysshe Shelley, İngiliz şair (ö. 1822)
• 
  1801 - Augustin-Alexandre Dumont, Fransız heykeltıraş (ö. 1884)
• 1805 - William Rowan Hamilton, İrlandalı matematikçi (ö. 1865)
• 1834 - John Venn, İngiliz matematikçi (ö. 1923)
• 1859- 1920 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Norveçli romancı, oyun yazarı ve şair Knut Hamsun doğdu. Yüzyıl dönümünün neo-romantik isyanının önderlerinden biri olan yazar romana uç doğalcılığı getirmesiyle bilinir.
• 1901 - Louis Daniel Armstrong, Amerikalı caz trompetçisi (ö. 1971)
• 
  
• 
  1912 - Raoul Wallenberg (4 Ağustos 1912 – 17 Temmuz 1947)

• İsveçli bir mimar, iş adamı, diplomat ve yardımseverdi. İkinci Dünya Savaşı sonlarına doğru, Alman işgali altında bulunan Macaristan’da, Macar faşistleri ve Nazilerden, 100.000’i aşkın Yahudi’nin hayatını kurtarmasından dolayı oldukça saygı ve övgü duyulan biridir. Budapeşte’de, İsveç Özel Elçiliği görevini sürdürürken (Temmuz-Aralık 1944), Wallenberg, Yahudilere dokunulmazlık sağlayabilen pasaportlar verip, İsveç sınırları olarak sayılan, resmi olarak dokunulmaz binalarda binlerce Yahudinin hayatını kurtardı. 17 Ocak 1945’te  Budapeşte’nin Kızıl Ordu tarafından işgali esnasında, Sovyet otoriteler tarafından, casus olduğu şüphesiyle göz altına alındı ve sonra ortadan kayboldu. Daha sonra edinilen bilgilere göre, 17 Temmuz 1947’de Moskova’daki KGB ana üssü ve KGS hapishanesinin bulunduğu Lubyanka binasında öldüğü iddia edildi. Wallenberg’ün KGB Sovyet Hükûmeti tarafından yakalanması, casus olduğu şüpheleri, ölümü ve Amerikan istihbaratıyla olan bağları tamamen sır olarak kaldı ve sürekli farklı spekülasyonlarla dile getirildi . Macar Yahudilere karşı gösterdiği cesur iyiliklerinden dolayı, Wallenberg, öldüğü iddia edilen 1947’den beri birçok yardımseverlik ödülüne layık görüldü. 1981’de, Wallenberg tarafından hayatı kurtarılan insanlardan biri olan meclis üyesi Tom Lantos, Wallenberg’e fahri vatandaşlık verilmesi için kanun tasarladı. Wallenberg ayrıca, Kanada, Macaristan ve İsrail’de de fahri vatandaşlığa layık görüldü. Wallenberg, İsrail’de, Türk Diplomat Selahattin Ülkümen  gibi Uluslararası Dürüstler arasına girdi ve dünyanın birçok yerinde sokaklar Wallenberg’ün adını aldı. 1981’de Wallenberg’ün insani ideallerini ölümsüzleştirmeyi amaçlayan, Birleşik Devletler Wallenberg Komitesi kuruldu. Bu Komite her yıl, bu amaç uğruna çabalayan kişilere Raoul Wallenberg ödülü vermektedir. 6 Şubat 1957’de Sovyet hükümetinin yayınladığı, 17 Temmuz 1947 tarihli bir dokümanda şu sözler yer alıyordu; “Wallenberg adlı bir mahkûmun dün gece bir kalp probleminden dolayı hücresinde öldüğünü rapor ediyorum. Bana verdiğiniz talimatlara uygun olarak, benim bakımımdadır ve otopsi yapabilmek için izninizi istiyorum… Bakanı kişisel olarak ben bilgilendirdim ve bana otopsi yapmadan yakılması emredildi.”  Doküman Smoltsov adlı bir kişi tarafından ve Lubyanka hapishanesi doktoru tarafından imzalanıp, Sovyet Güvenlik Bakanı Viktor Semyonovich Abakumov’a adres edilmişti . 1989’da Wallenberg’ün eşyaları ailesine gönderildi. 1991’de Rus hükûmeti tarafından, Wallenberg’ün kaderini incelemek için Alexander Nikoleviç Yakovlev görevlendirildi. Yakovlev’in araştırmaları sonucu, Wallenberg’ün 1947’de Lubyanka’da idam edildiği ortaya çıktı. Bu bilgilerden sonra bile Wallenberg’ün ölümü üzerindeki sis perdesi kalkmadı. Öldüğü rapor edilen tarihten sonra onu gördüğünü iddia eden mahkûmlar, konuşmalar esnasında, mahkûm İsveçli diplomat diye isminin geçmesi ve benzeri iddialar Wallenberg’ün belirtilen tarihte ölmüş olmayabileceğini ortaya koydu.

• 1927 - Turgut Uyar, Türk şair (ö. 1985)
• 1930 - Ali Sistani, Irak'taki en önemli Şiî dini lider
• 1935 - Carol Arthur, Amerikalı aktris (ö. 2020)
• 1940 - Hilmi Özkök, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 24. Genelkurmay Başkanı
• 1941 - Zeki Ökten, Türk yönetmen (ö. 2009)
• 1942 - Don S. Davis, Amerikalı aktör ve ressam (ö. 2008)
• 1955 - Billy Bob Thornton, Amerikalı oyuncu, film yazarı ve müzisyen
• 1960 - José Luis Rodríguez Zapatero, İspanyol siyasetçi ve Başbakan
• 1961 - Barack Obama, ABD'nin 44. Başkanı
• 1968 - Daniel Dae Kim, Amerikalı oyuncu
• 1994 - Almila Ada, Türk oyuncu
• 1998 - Aytaç Şaşmaz, Türk oyuncu
• 
  

       ÖLÜMLER:

• 1072 - Romen Diyojen, Bizans imparatoru (d. y. 1030)
• 1875 - Hans Christian Andersen, Danimarkalı masal yazarı (d. 1805)
• 1892 - Ernestine Rose, Amerikalı yazar (d. 1810)
• 
  
• 
  1922 - Enver Paşa, Osmanlı asker ve siyaset adamı (d. 1881) Türkistan’da Sovyetler’e karşı ayaklanma başlatan Enver Paşa, Buhara’da öldürüldü.
• 1948 - Mileva Marić, Sırp fizikçi (d. 1875)
• 
  
• 
  1957 - Talat Artemel, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1901)
• 
  
  
• 1981 - Fazıla Şevket Giz, Türk zoolog (Türkiye'nin ilk kadın profesörlerinden) (d. 1903)

• İlk kadın profesör (D. İstanbul, 1903 – Ö. 5 Ağustos 1981, İstanbul). Edirne ve Boğazlar Komutanı ve Bağdat valilerinden Mehmet Şevket Paşa’nın kızıdır. Özel olarak yaptığı ilköğreniminden sonra 1922’de Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nden, 1927’de ABD Mount Holyobe Üniversitesi’nden mezun oldu. Sonrasında aynı üniversitenin biyoloji laboratuarında bir süre araştırma-inceleme çalışmaları yaptı. Türkiye’ye döndükten sonra Arnavutköy Kız Koleji’nde biyoloji öğretmenliği yaptı (1927–33). 1933 Üniversite Reformu’ndan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde göreve başladı. 1941’de doçent, 1944’te Hayvanat (Zooloji) Enstitüsü profesörü oldu. Enstitü direktörü Ord. Prof. Dr. Kosswig’in görevinden ayrılması üzerine 4 Ocak 1955’ten itibaren Genel Zooloji Enstitüsü’ne direktör tayin edildi. Sağlık problemleri yüzünden 1958’de bu görevden istifa etti. 19 Haziran 1961’de getirildiği Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü direktörlüğünden de yine sağlık nedenleriyle 1964’de ayrıldı. 1 Mart 1972’de emekli olan Giz, 1981 yılında hayatını kaybetti. Omurgalıların Karşılaştırmalı Anatomisi (1944) adlı bir basılı kitabı vardır. 5 Ağustos 1981 Çarşamba günü İstanbul’da yaşamını yitirmiş, ertesi günü Şişli Camiinde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verilmiştir.

• 1981 - Melvyn Douglas, Amerikalı aktör (d. 1901)
• 
  1993 - Sabri Berkel, Türk ressam (d. 1907)
• 1999 - Victor Mature, Amerikalı aktör (d. 1915)
• 2004 - Baki Tamer, Türk karakter, tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1924)
• 2005 - Osman Numan Baranus, Türk şair ve yazar (d. 1930)

• 2007 - Samih Rifat, Türk mimar, fotoğrafçı, çevirmen ve yazar (d. 1945)
• 2012- Türk sinemasının önemli yapıtlarına imza atan yönetmen Metin Erksan, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 83 yaşında vefat etti.
• 2013 - Ahmet Erhan, Türk şair ve yazarı (d. 1958)
• 
  
• 
  2015 - Takashi Amano (天野尚) (18 Temmuz 1954 - 4 Ağustos 2015), Japon fotoğraf sanatçısı  akvarist ve yazar. Akvaryuma olan ilgisi nedeniyle Aqua Design Amano isimli Japon şirketini açmıştır. Amano'nun, tatlı su akvaryumu bitkileri ve balıkları üzerine, üç seri kitap halinde 1994 yılında TFH Yayınları tarafından yayınlanan Nature Aquarium World isimli kitabı yayınlanmıştır. Ayrıca 1997 yılında yine TFH Yayınları tarafından yayınlanan Aquarium Plant Paradise (Akvaryum Bitki Cenneti) isimli bir kitabı daha yayınlanmıştır. 
• 
  Amano'nun yapmış olduğu çalışmalar nedeniyle, bir tür tatlı su karidesi olan Caridina multidentata türü karides "Amano karidesi" veya "Yamato karidesi" olarak adlandırılmıştır. Karideslerin büyük miktarda yosun tükettiğini keşfeden Amano, bu türden çok sayıda siparişte bulundu. O tarihten bu yana bu tür karidesler dünyadaki akvaryumlarda beslenen başlıca türlerden birisi haline gelmiştir. Kısaca ADA olarak bilinen bitki akvaryumlarında kendisine özgü bir çizgi geliştirmiştir. “Nature Aquarium” ( Doğa Akvaryumu ) isimli yazı dizisi ABD'de yayınlanan "Tropical Fish Hobbyist" (Tropikal Balık Hobisi) isimli dergide yayınlanmakta ve ilgiyle takip edilmektedir.  Amano,  Japonya'nın Niigata şehrindeki evinde, 4 Ağustos 2015, saat 23:18'de pnömöni hastalığından öldü
• 
  
• 
  2016 - Zinaida Şarko, Rus tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1929)
• 
  
• 
  2017 - Yavuz Özışık, Türk piyanist ve müzisyen (d. 1942)
• 
  
• 
  2019 -Ivo Lill (24 Haziran 1953 – 4 Ağustos 2019), Estonyalı cam sanatçısı.

• 
  Eğitimini 1985 yılında sanat oklu olan ERKİ'de tamamladı. Uluslararası sanat kuruluşları Estonya Sanatçılar Birliği, GAAS (merkezi: Cam Sanatı Derneği, Seattle, ABD) ve İtalya Cam Etüt Merkezi (merkezi: Murano-Venedik, İtalya) üyesiydi.Eşi inşaat bilimcisi Irene Lill olup iki kız çocuğu şarkıcı Juuli Lill ve giyim tasarımcısı Liisi Lill vardır. Diğer yakınları babası yağlıboya ressamı Ado Lill, kız kardeşleri oyuncu olan Mari Lill ve Tõnu Tamm ile yeğeni Elisabet Reinsalu bulunmaktadır. Estom can sanatçısı Ivo Lill 4 Ağustos 2019'da Talinn, Estonya'da geçirdiği kalp krizi sonucu 66 yaşında ölmüştür. (Ödülleri ve başarıları)  1999: Kristjan Raud Sanat Ödülü, 2014: Tallinn En İyi Tasarımcı Ödülü

• 
  
  
  
  
• 2020 - Üstün Asutay, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1938)