OLAYLAR:
- 1277 - Karamanoğlu Mehmet Bey, Konya şehrini Karamanoğulları topraklarına kattı ve Türkçeyi resmî dil ilan etti.
- 1792 - Papa IX. Pius, doğdu.Katolik Kilisesi dini lideri (en uzun süre hüküm süren) (ö. 1878)
- 1793 - Fransa'da Devrimci Cumhuriyetçi Kadın Yurttaşlar Kulübü kuruldu.
- 1846 - ABD Kongresi, sınır devriyelerine baskın yapılmasını gerekçe göstererek, Meksika'ya savaş ilan etti.
- 1888 - Brezilya'da kölelik kesin olarak kaldırıldı. Yasanın çıkmasında; kölelik karşıtı eylemlerin yanı sıra, köle sahibi olmanın, yeni gelen Avrupalı göçmenleri çalıştırmaktan daha masraflı olmasının da etkisi vardı.
- 1914 - ABD'li profesyonel boks şampiyonu Joe Louis.
- 1915 - Çanakkale'de, Binbaşı Ahmet Bey komutasındaki Muavenet-i Milliye Muhribi, HMS Goliath zırhlısını torpilleyerek batırdı.
- 1919 - Vedat Türkali, doğdu. Türk şair ve yazar (ö. 2016)
- 1919 - İzmir'in işgal edileceğine ilişkin Venizelos'un beyannamesi, Aya Fotini Kilisesi'nde Yunan Albay Mavrudis tarafından yerli Rumlara okundu.Aya Fotini Kilisesi, İzmir ilinin Konak ilçesinde artık var olmayan tarihî kilise. 1793 yılında tamamlanan kilise aynı zamanda metropolitlik merkeziydi. Kilisenin son piskoposu Hrisostomos Yunan İşgali sırasında öldürülmüş, kilisenin kendisi ise 1922 İzmir Yangını'nda yanarak harabeye dönmüş ve yıkılmıştır. Günümüzde İzmir'de aynı adı taşıyan modern Ortodoks kilisesinin aynı adı taşıması dışında bu yapıyla bir bağı yoktur.
- 1920 - Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti, 9-13 Mayıs tarihleri arasında, 217 üye ile toplanan ve bölge ile ilgili net kararların alındığı "İkinci (Büyük) Edirne Kongresi"ni yaptı.
- 1926 - Sıtma ile Mücadele kanunu kabul edildi.
- 1929 - İran'ın Horasan bölgesinde deprem oldu: Yaklaşık 3000 kişi öldü.
- 1939 - Harvey Keitel, doğdu. Amerikalı aktör
- 1940 - Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill ünlü konuşmasını yaptı: "Size acı, kan, ter ve gözyaşından başka vadedecek bir şeyim yok."
- 1943 - II. Dünya Savaşında 250 bini aşkın Mihver kuvvetleri askerinin Tunusta İttifak devletlerine teslim olmasıyla Kuzey Afrika savaşı son buldu.
- 1943 - Gazino ve kahvelerin sınıflandırılması kararlaştırıldı.
- 1949 - Yazar Rıfat Ilgaz, Cumhurbaşkanı'na hakaretten üç yıl, Mısır Kralı ve İran Şahı'na hakaretten yedi ay, Aziz Nesin de Mısır Kralı ve İran Şahı'na yayın yoluyla hakaretten yedi ay hapis cezası aldı.
- 1950 - Stevie Wonder,doğdu.Amerikalı şarkıcı ve besteci
- 1950 - Ereğli Kömür İşletmeleri'nde Türkiye'nin ilk siyasal grevi yapıldı.
- 1955 - Türkiye Demir Çelik İşletmeleri ile Türkiye Selüloz ve Kağıt İşletmeleri (SEKA) kuruldu.
- 1958 - Velcro, marka olarak tescillendi.Velcro ilk kez kumaş kanca ve halka bağlantı elemanı [1] (cırt cırt) üreten ve ticari olarak pazarlayan firmadır. Cırt cırt İsviçreli elektrik mühendisi George de Mestral tarafından 1948 yılında icat edilmiştir. 1955 yılında De Mestral velcronun (cırt cırt) patentini almış ve 1950'lerin sonlarına dek ticari sürüm için onun pratik üretimini geliştirmiştir.
- 1965 - Batı Almanya, İsrail'i tanıdı. Karar nedeniyle dokuz Arap ülkesi, Batı Almanya ile ilişkisini kesti.
- 1966 - Türkiye'yi kurtaracak tek yol sosyalizmdir. başlıklı yazısında komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla Şadi Alkılıç 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.
- 1971 - Süresiz kapatılan Sabah gazetesinin açılmasına karar verildi.
- 1975 - Başbakan Süleyman Demirel, Vural Önsel adlı bir kişinin saldırısına uğradı. Demirel'in burun kemiği kırıldı.
- 1979 - Başbakan Bülent Ecevit, iş çevrelerinin Hükümet'e karşı tutumunu eleştirerek, "yeterli yardım ve kredi sağlama eşiğine gelmişken bıçaklanıyoruz. Kendimizi yabancılara haksız yere jurnal ediyoruz." dedi.
- 1981 - Papa II. Jean Paul, Mehmet Ali Ağca tarafından Roma'da vurularak yaralandı.
- 1988 - Aralarında Abdullah Öcalan'ın da bulunduğu 94 kişiye askerlik yapmak üzere 3 ay içinde yurda dönme çağrısı yapıldı. Çağrıya uymayanların vatandaşlıktan çıkarılacağı ilan edildi.
- 1993 - Romelu Lukaku, doğdu. Kongo asıllı Belçikalı futbolcu
- 1994 - Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel, klor yolsuzluğu davasında 8 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
- 1996 - DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in, dolandırıcılıktan yargılanan Selçuk Parsadan'a örtülü ödenekten 5,5 milyar lira verdiği iddia edildi.
- 1997 - İçişleri Bakanlığı, 1993'te öldürülen Uğur Mumcu'nun ailesine, 9,5 milyar liralık maddi tazminat ödedi.
- 1998 - Memur Sendikaları Yasa Tasarısı'nı protesto eden memurlar hakkında, adli tarihin en geniş kapsamlı soruşturması açıldı.
- 2000 - Ankara Sincan'da tarlaya bırakılmış halde çok miktarda patlayıcı ve silah ele geçirildi. Patlayıcı ve silahların, yasa dışı Tevhid Selam örgütü mensubu Necdet Yüksel tarafından bırakıldığı belirlendi. Yüksel, Ahmet Taner Kışlalı'nın aracına bomba koyduğunu da itiraf etti.
- 2007 - Fenerbahçe, kuruluşunun 100. yılında şampiyonluğa ulaştı.
- 2009 - Beşiktaş, Fenerbahçe'yi 4-2 yenerek Türkiye Kupası'nı kazandı.
- 2010 - MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, tarihte ilk kez Tüsiad'ı ziyaret etti. Ziyaret, basında "Tarihi Buluşma" olarak nitelendirildi.
- 2014 - Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen bir madende çıkan yangın sonucunda, 301 maden işçisi hayatını kaybetti, 80 işçi yaralandı.
- 2017 - İzmir'in Buca ilçesinden Anneler Günü etkinliği için Marmaris'e giden tur midibüsü virajı alamayınca uçuruma yuvarlandı. Kazada 24 kişi öldü, 10 kişi ağır yaralandı.
ÖLÜMLER:
- MÖ 34 -Gaius Sallustius Crispus, Romalı tarihçi (d. MÖ 86) Sabinlerin ülkesindeki Amiternum'da doğmuş olan, tanınmış bir pleb ailesine mensup Romalı tarihçi. Sallust'un en bilinen eserleri arasında Catilina Tertibini anlattığı De coniuratione Catilinae ya da Bellum Catilinae, Jugurthine Savaşı'nı anlattığı Bellum Jugurthinum ve en önemli eseri olduğu kabul edilen ve Roma'nın MÖ 78 - MÖ 67 arası tarihini anlattığı, beş kitaptan oluşan Historiae sayılabilir.
- 1782 - Daniel Solander, İsveçli botanikçi (d. 1733) İsveçli doğa bilimci ve Carl Linnaeus'un öğrencisi. Solander, Avustralya topraklarına ayak basan ilk akademi kökenli bilim insanıdır. William Parry'nin, Kaptan Cook'un ikinci yolculuğundan sonra yaptığı tablo (y. 1775-1776). Tabloda, Tahitili Omai, Joseph Banks ve Daniel Solander (oturmuş) görülüyor.
- 1832 - Georges Cuvier, Fransız bilim insanı (d. 1769) Aydınlanma çağı'nda doğa bilimlerine büyük oranda katkı sağlamış bu ünlü zoolog
- 1835 - John Nash, İngiliz mimar (d. 1752)
- 1871 - Daniel Auber, Fransız besteci (d. 1782)
- 1878 - Joseph Henry, Amerikalı fizikçi (d. 1797)Elektromıknatısları yaparken, öz indüktansın elektromanyetik fenomenini keşfetti. Ayrıca Faraday’dan bağımsız olarak karşılıklı indüktansı da keşfetti, fakat sonuçlarını ilk yayınlayan Faraday idi. Elektromanyetik konusundaki çalışmaları elektrikli telgrafın bulunmasında temel oluşturdu
- 1884 - Cyrus McCormick, Amerikalı mucit ve tarım makineleri üreticisi (d. 1809)
- 1885 - Friedrich Gustav Jakob Henle, Alman hekim (d. 1809) Alman anatomist ve doktor. . Nefronun yapısını yorumlarken keşfettiği kanal onun ismini alarak Henle kulpu olmuştur.
- 1904 - Gabriel Tarde, Fransız yazar, sosyolog, kriminolojist ve sosyal psikolog (d. 1843)Sosyolojinin toplumdaki bireylerin birbirleriyle küçük psikolojik etkileşimleri üzerine kurulu bir bilim dalı olduğunu ifade ederken, (neredeyse kimyada olduğu gibi) bunun ana itici güçlerini taklit ve ve yenilik olarak göstermiştir. Fikirleri, sosyal davranışın tanımlanmasında bazı sosyolog ve sosyal psikologlara esin kaynağı olmuştur. Tarde, "Toplum taklittir" diyerek insanların kişisel farklılıklarına rağmen nasıl olup da benzer davranışlar göstererek bir sosyal düzen kurabildikleri sorusuna cevap aramıştır.
- 1916 - Sholom Aleichem, Ukraynalı Yidiş dili yazarı (d. 1859)
- 1921 - Jean Aicard, Fransız roman ve oyun yazarı ve şair (d. 1848)
- 1930 - Fridtjof Nansen, Norveçli gezgin, bilim adamı, diplomat ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1861)
- 1938 - Charles Edouard Guillaume, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1861)
- 1939 - Mark Lambert Bristol, Amerikalı asker (d. 1868) ABD Deniz Kuvvetleri'nde tuğamiral, rütbesine yükselen ve bu sıfatla aktif ve muharip görevlerde bulunan bir subay. Aynı zamanda, 1919-1927 arasındaki kritik geçiş döneminde ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilerde, ülkesini Yüksek Komiser sıfatıyla temsil görevini üstlendi.
- 1956 - Aleksandr Fadeyev, Sovyet yazardır (d. 1901) Sovyet yazar, Sovyet Yazarlar Birliği kurucularından biri ve 1946 ile 1954 yılları arası başkanı.
- 1961 - Gary Cooper, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1901)
- 1974 - Jaime Torres Bodet, Meksikalı diplomat, yazar ve eski UNESCO Genel Direktörü (d. 1902)
- 1975 - Marguerite Perey, Fransız fizikçi (d. 1909)
- 1980 - Erich Zepler, Elektronik mühendisi ve satranç kompozitörü (d. 1898)
- 1988 - Chet Baker, Amerikalı caz müzisyeni (d. 1929)
- 2001 - Jason Miller, Amerikalı aktör ve oyun yazarı (d. 1939)
- 2005 - Eddie Barclay, Fransız plak yapımcısı (d. 1921)
- 2009 - Achille Compagnoni, İtalyan dağcı ve kayakçı (d. 1914)
- 2013 - André Bord, Fransız siyasetçi (d. 1922)
- 2015 - Nina Otkalenko, Rus atlet (d. 1928) 1954'te Bern'de düzenlenen ilk Avrupa Şampiyonası'nda 800 metrede yarışmış ve Sovyetler Birliği adına altın madalya kazanmıştır.13 Mayıs 2015'te doğum yeri Kursk'ta ölmüştür.
- 2016 - Baba Hardev Singh, Hinli mistik ve guru (d. 1954) Hindistan'ın ünlü Sant Nirankari Misyon hareketinin 1980 ile 2016 arası lideriydi.Şubat 1954'te Delhi'de doğdu. 13 Mayıs 2016'da iltica ettiği Kanada'da Montreal'de 62 yaşında otomobil kazasında can vermiştir
- 2017 - John Cygan, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı (d. 1954)
- 2017 - Bernard Bosson, Fransız merkez sağ siyasetçi, eski bakan (d. 1948)
- 2017 - Manuel Pradal, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1964)
- 2018 - Edgardo Angara, Filipinli siyasetçi ve avukat (d. 1934)
- 2018 - Glenn Branca, Amerikalı besteci ve yazar (d. 1948)
- 2018 - Margaret Kidder, Kanadalı-Amerikalı oyuncu (d. 1948)
- 2019 - Unita Blackwell, Amerikalı insan hakları aktivisti, yazar ve siyasetçi (d. 1933)
- 2019 - Doris Day, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1922)
- 2020 - Anthony Bailey, İngiliz yazar ve sanat tarihçisi (d. 1933)
- 2020 - Riyad İsmet, Suriyeli yazar, eleştirmen ve tiyatro yönetmeni, eski Kültür Bakanı (d. 1947)
- 2020 - Shobushi Kanji, Japon sumo güreşçisi (d. 1991) COVID-19 nedeniyle ölen ilk sumo güreşçisidir. Ayrıca Japonya'da 20'li yaşlarda COVID-19 nedeniyle gerçekleşen ilk ölüm olmuştur
- 2020 - Keith Lyons, Galli-Avustralyalı eğitimci, yazar ve spor bilimleri uzmanı (d. 1952)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder