TARİHTE BUGÜN (4 MAYIS)

 

      OLAYLAR:

• 1655 - Bartolomeo Cristofori, doğdu.İtalyan müzik aletleri yapımcısı ve piyanonun mucidi (ö. 1731)
• 1814 - I. Napolyon, Elba Adasının Portoferraio kasabasına vardı ve sürgün hayatı başladı.
• 1899 - Fritz von Opel, doğdu. Alman otomotiv sanayicisi (ö. 1971)
• 1904 - ABD tarafından Panama Kanalı'nın inşasına başlandı.
• 1912 - İtalya, Rodos'u işgal etti.
• 1924 - 1924 Yaz Olimpiyatları Paris'te başladı.
• 1926 - İngiltere Sendikalar Birliği'nin çağrısıyla Britanya tarihinin ilk genel grevi başladı. Genel grev 9 gün sürdü.
• 1929 - Audrey Hepburn, doğdu.Belçikalı sinema oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1993)
• 1930 - Mahatma Gandi, İngilizler tarafından tutuklandı.
• 1931 - Mustafa Kemal Atatürk, üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçildi.
• 1932 - Al Capone, vergi kaçırma suçundan Atlanta'da hapse girdi.
• 1933 - İstanbul eski Milletvekili Süreyya Paşa, "Gece Gelen Telgraf" kitabından dolayı Nazım Hikmet'i mahkemeye verdi.
• 1943 - Başbakanlık; II. Dünya Savaşı sırasında, şeker satışlarını durdurdu. Bir yıl sonra da, İstanbul'da nüfus başına iki kilo un verilmesine karar verildi.
• 1949 - İstiklal Mahkemeleri'ne ilişkin yasa yürürlükten kaldırıldı.
• 1953 - Ernest Hemingway, Yaşlı Adam ve Deniz adlı romanıyla Pulitzer Ödülü aldı.
• 1959 - Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü İstanbul Topkapı'da bir grup Demokrat Parti'linin saldırısına uğradı; olaya yayım yasağı kondu. Aynı gün Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri protesto amacıyla Meclis oturumuna katılmadılar.
• 1960 - Yeni Sabah gazetesi 10 gün süreyle kapatıldı. Demokrat İzmir gazetesinden 16 kişi mahkum oldu.
• 1970 - ABD'de, Ohio Kent Üniversitesi'nde, ABD'nin Kamboçya'yı işgalini protesto eden öğrencilere müdahale eden güvenlik güçleri; dört öğrenciyi öldürdü, dokuzunu yaraladı.
• 1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam edilmelerini önlemek isteyen dört kişi Jandarma Genel Komutanı Kemalettin Eken'i kaçırmak istedi. Polis müdahale etti. Orgeneral Eken ayağından yaralandı. Eylemcilerden üçü kaçmayı başarırken Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrencisi Niyazi Yıldızhan öldürüldü.
• 1973 - Çevre yolu yapımı için Edirnekapı'daki tarihi surların yıkımına başlandı.
• 1985 - Fatsa eski Belediye Başkanı Fikri Sönmez. "Terzi Fikri" olarak da bilinen Sönmez, Fatsa Devrimci Yol davasından tutuklu olarak kaldığı Amasya askeri cezaevinde geçirdiği kalp krizi sonucunda öldü.
• 1988 - Polonya'da Nisan'da başlayan grevler yayıldı, tersane işçileri de greve gittiler; Devlet Başkanı Wojciech ( Voycies) Jaruzelski (Jaruselski) ile Dayanışma Sendikası arasında tartışmalar çıktı.
• 1989 - Ateşten Köprü kitabında komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla yargılanan yazar Kerim Korcan beraat etti.
• 1990 - Türkiye Birleşik Komünist Partisi yöneticileri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın tahliye edildiler. Kutlu ve Sargın 900 gün tutuklu kaldılar.
• 1992 -Cumhurbaşkanı Turgut Özal, "Televizyon ve radyodan Kürtçe yayın yapılmasına komutanlar sıcak bakıyor" dedi. Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş 4 Mayıs günü Özal'ı cevapladı: "Hiç kimse Milli Güvenlik Kurulu'nda konuşulanları açıklayamaz, tutanaklarla ilgili bilgi veremez."
• 1994 - Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail, Batı Şeria ve Gazze'de yaşayan Filistinlilere özerklik verilmesini öngören antlaşmaya imza attı.
• 1997 - Irak'tan Avrupa ülkelerine gitmek isteyen 25 kişiyi taşıyan iki tekne, Ege Denizi'nde battı. 17 kişi boğuldu, yedi kişi kayboldu.
• 2002 - Nijerya'da bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra düştü: 148 kişi öldü.
• 2005 - Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref'e düzenlenen suikast girişimlerinin planlayıcısı olmakla suçlanan Libyalı El Kaide üyesi Ebu Farrac el Libbi'nin Pakistan'da yakalandı.
• 2006 - Anayasa Mahkemesi, yeni kurulan 15 üniversitenin kurucu rektörlerinin 2 yıl için Milli Eğitim Bakanı ve Başbakan'ın önereceği 3 isim arasından Cumhurbaşkanı'nca atanmasını öngören yasa hükmünü iptal etti.
• 2009 - Bilge Köyü Katliamı: Mardin'in Mazıdağı ilçesine bağlı Bilge köyünde yapılan bir düğün sırasında, düğündekilere ve aynı aileden olan insanlara ateş açıldı. Saldırıda; 3'ü hamile kadın ve 6'sı çocuk olmak üzere, toplamda 44 kişi öldü.
• 2018 - Bugün yine dolar tarihi rekor kırdı. 4,25Tl'yi geçti. Borsa yine düşüşle 101bin seviyelerine geriledi. Dün enflasyon rakamlarının arttığı açıklanmıştı. 2 gün önce de Türkiye'nin kredi notunu BB-'ye düşüren SP, yüksek enflasyon ile birlikte kötüleşen cari ve mali açık gibi makro ekonomik dengesizliklere vurgu yapmıştı.
• 
  

    ÖLÜMLER:

1734 - James Thornhill, İngiliz ressam (d. 1675)

1924 - Edith Nesbit, İngiliz yazar ve şair (d. 1858)

1945 - Nadir Mutluay, Türk müftü (İstiklâl Savaşı'nda Anadolu'da çıkan iç isyanları bastırmada ve işgale direnen Türk güçlerine silah temin etmede önemli hizmetleri olan) (d. 1879)

1955 - Louis Charles Bréguet, Fransız pilot, uçak tasarımcısı ve sanayici. Air France'nin kurucusu (d. 1880)

1979 - Tezer Taşkıran, Türk öğretmen, siyasetçi, yazar ve ilk kadın milletvekillerinden (d. 1907)

1997 - Tangolarıyla tanınan Esin Engin vefat etti.

1980 - Josip Broz Tito, Yugoslavya Devlet Başkanı ve Mareşal (d. 1892) Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Mareşal Josip Broz Tito. 88 yaşında ölen Tito 1936'dan öldüğü güne kadar Yugoslavya Komünist Partisi'nin Genel Sekreteri'ydi. İkinci Dünya Savaşında Almanlara karşı gerilla savaşını örgütledi. 1945'de hükümet başkanı, 1953'de cumhurbaşkanı seçilen Tito ülkesinde özyönetime dayalı bir sosyalizm kurmaya çalıştı.

1984 - László Rásonyi, Macar Türkolog (d. 1899)

1988 - Stanley William Hayter, Britanyalı ressam (d. 1901)

2001 - Leman Bozkurt Altınçekiç, ilk Türk kadın jet pilotu (d. 1932)

2011 - Bernard Stasi, Fransız siyasetçi, eski bakan (d. 1930)

2011 - Sada Thompson, Amerikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1927)

2016 - Gültekin Çeki, Türk söz yazarı ve besteci (d. 1927)

2018 - Leman Şenalp, Türk kütüphaneci (d. 1924)

2020 - Flávio Migliaccio, Brezilyalı aktör, film yönetmeni ve senarist (d. 1934)

2020 - Lorne Munroe Kanadalı-Amerikalı çellist (d. 1924)