Yeni yıla sayılı günler kala koronavirüs salgınını gerekçe gösteren devletin ev kutlamalarına müdahale edileceği sinyali vermesi birçok tartışma ve soruyu da beraberinde getirdi. Hukukçular, merak edilen soruları yanıtladı.
Yeni yıla sayılı günler kala devam eden koronavirüs salgını nedeniyle kutlamalara ilişkin uyarılar art arda geliyor. İktidar ise, kamu gücüyle bazı kutlamalara müdahale edilebileceğini açıkladı.
Geçen hafta Erdoğan, yılbaşı kutlamalarına ilişkin, "Bir defa bu tür partiler, otellerde-villalarda olsun... Tüm güvenlik güçlerimiz her türlü tedbiri alacak. Bunlara müsaade etmemiz mümkün değil. İstihbaratımız nerede bu tür şeyler olduğunu tespit ederse oralara gerekli operasyonu yapar" dedi.
Erdoğan’ın “İstihbaratımız nerede bu tür şeyler olduğunu tespit ederse oralara gerekli operasyonu yapar” şeklindeki sözlerinin ardından, bazı valiler ve devlet yetkililerince de yılbaşı kutlamalarına ilişkin benzer açıklamalar yapıldı.
Peki güvenlik güçlerinin ev kutlamalarına müdahale etme yetkisi var mı? Polis, koronavirüs salgını bahanesiyle evinize girebilir mi? Haklarınız neler?
Independet Türkçe’den Ali Kemal Erdem, merak edilen bazı soruları hukukçulara sordu.
‘ÖLÇÜSÜZ VE HUKUK DIŞI’
Avukat Mehmet Zengin'e göre ev partisi, doğrudan hukuki karşılığı olan bir ifade değil, insanların özel yaşam alanındaki keyfi tasarruflarını yansıtıyor.
Bu alana müdahale edilmesinin özel hayata yönelik bir müdahale anlamını taşıdığını belirtin Zengin, konuyla ilgili istihbarat çalışmalarından bahsedilmesini son derece abartılı olduğunu dile getirerek, "İstihbarat birimlerimiz, yüksek meşguliyetlerini bir kenara bırakıp kimin kiminle nerede parti yaptığıyla mı ilgilenecek? Takibatın, ev partisi düzeyine düşürülmesi, bu yöndeki uygulamalar, ölçüsüz ve hukuk dışı olacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
‘MÜDAHALE MÜMKÜN DEĞİL’
"Ev partilerine hukuken müdahale mümkün değil" diyen Avukat Bahar Topsakal da, şunları söylüyor:
Şunu ifade etmem gerekir ki, tabiri caizse 'ev partileri' bakımından genelge ile bir düzenleme yapıldığını söylemek aslında mümkün değil. Kaldı ki her Türk vatandaşının Anayasa ile teminat altına alınmış yerleşme ve seyahat hürriyeti var. Ve bu hürriyet ancak ilgili maddede yazılan özel sınırlama sebeplerine bağlı olarak kısıtlanabilir. Sokağa çıkma yasağı ve bu yasağa ilişkin tartışmanın dışında söylüyorum; vatandaşların bu hürriyetlerine, arkadaş gruplarıyla yapılacak 'ev partilerine' hukuken müdahale etmek mümkün değildir.
Topsakal'a göre, polisin temel hak ve hürriyetlerin kullanılması bakımından ihlal teşkil edecek şekilde yılbaşında evlere baskın yapması, kapıların açılmaması halinde kapıyı kırıp içeri girmesi, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti'nde tartışılmaması gereken bir durum olup; vatandaşın kapısının kırılarak evine girilmesi halinde "mala zarar verme", "konut dokunulmazlığının ihlali" ve "özel hayatın gizliğini ihlal" gibi suçların oluşabileceği konusunda da tereddüt yok.
‘POLİS EVE GİREMEZ’
Avukat Yiğit Gökçehan Koçoğlu ise, “Emniyet mensuplarının, bir kişinin evine nasıl girebileceği kanunlarla belirlidir. Genelgeyi gerekçe göstererek eve girilmesi hukuken mümkün değildir” ifadelerini kullanıyor.
OdaTv de benzer soruları avukatlar Serkan Günel ve Kazım Yiğit Akalın’a sordu.
Avukat Günel, “Her şeyden önce idarenin düzenleyici işlemlerinden olan genelgelerle suç ve ceza yaratılamaz, bu Anayasal bir kuraldır” derken, Avukat Akalın ise, “Genelge gerekçe gösterilerek konutta arama yapılması mümkün değildir” dedi.
KONUT ARAMASI MÜMKÜN DEĞİL
Avukat Akalın konuyla ilgili soruları, “CMK’nın 119. maddesi uyarınca konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilir. Yani kolluk amirinin emri ile dahi konutlarda arama yapılamaz. Arama kararı da yine CMK’nın 116. maddesi uyarınca, şüphelinin yakalanması veya suç delili elde edilmesi amacıyla yapılabilecektir. Bir başka ifadeyle, herhangi bir suça ilişkin olarak şüphelinin yakalanması ya da delil elde edilmesi durumu yoksa, Hakim veya Cumhuriyet savcısı da arama kararı veremeyecektir. Dolayısıyla, Genelge gerekçe gösterilerek konutta arama yapılması mümkün değildir” diyerek yanıtladı.
‘UYARIDA BULUNABİLİR AMA ARAMA YAPAMAZ’
Avukat Serkan Günel ise, “mevcut koşullarda yılbaşı partisi adı altında ev araması yapmak kanuna aykırıdır” derken, “ancak Kabahatlar Kanunu kapsamında evde aşırı gürültü olursa evlere uyarı için gidilebileceğini bu kapsamda eve gelen polisin içerde korona önlemlerine aykırı bir düzen varsa uyarıda bulunabileceğini ancak evde arama yapamayacağını düşünenlerdenim. Yine de son olarak insanlarımızın doğal hukuk kuralları kapsamında kendilerine ve başkalarına zarar vermeyecek şekilde korona önlemlerini alarak yılbaşı kutlamasını önermekteyim” ifadelerini kullandı.
Avukat Günel’in konuyla ilgili açıklaması şöyle:
“Her şeyden önce idarenin düzenleyici işlemlerinden olan genelgelerle suç ve ceza yaratılamaz, bu Anayasal bir kuraldır ancak maalesef son zamanlarda bu yanlış uygulama yerleşti. İkinci olarak konuta ve işyerinde arama ve el koyma işlemleri CMK 116 ve devamında düzenlenmiş olup yapılacak bir aramanın bu kanundaki şartları haiz olması gerekir. Buna göre ‘yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri aranabilir’ başka bir deyişle öncelikle bir soruşturma ve o soruşturmada şüpheli olan biri olması gerekir arama için mevcut koşullarda yılbaşı partisi adı altında ev araması yapmak kanuna aykırıdır, bazen bir bölgede tehlike ihbarları kapsamında araç ve üst aramalarına ilişkin genel kararlar alındığını görüyoruz ki bunun da anayasa ve yasalara aykırı olduğuna dair pek çok karar mevcut. Bu kapsamda ancak Kabahatlar Kanunu kapsamında evde aşırı gürültü olursa evlere uyarı için gidilebileceğini bu kapsamda eve gelen polisin içerde korona önlemlerine aykırı bir düzen varsa uyarıda bulunabileceğini ancak evde arama yapamayacağını düşünenlerdenim. Kaldı ki koroma kapsamında girilecek bir evde ne aranacağı sorusu da cevapsızdır bir evde kaç kişi yaşayabileceğine ilişkin bir kural mevcut değil ve herkes de yaşadığı eve ikametgahını aldırmamakta bunun için yasa bir süre tanımış durumda. Yine de son olarak insanlarımızın doğal hukuk kuralları kapsamında kendilerine ve başkalarına zarar vermeyecek şekilde korona önlemlerini alarak yılbaşı kutlamasını önermekteyim.”
BİRGÜN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder