20 Ocak 2023 Cuma

BELLEK - 20 OCAK -

 


OLAYLAR:

  • 1265 - İlk İngiliz parlamentosu toplandı.
  • 1815 - Napolyon, 140.000 kişilik bir ordu ve 200.000 kişilik gönüllü birliği ile Paris'e girdi.

  • 1841 - Hong Kong Adası (Hong Kong'un güneyinde bir ada), Afyon Savaşları sırasında Birleşik Krallık'a verildi.
  • 1892 - Springfield, Massachusetts'te ilk resmi basketbol maçı oynandı.
  • 1895 - Darülaceze kuruldu.
  • 1915 - Mustafa Kemal, Esat (Bülkat) Paşa komutasındaki 3. Kolordu'ya bağlı olarak Tekirdağ'da teşkil edilecek 19.Tümen Komutanlığı'na atandı.
  • 1916 - Albert Einstein, görelilik kuramını yayımladı.
  • 1918 - Midilli Kruvazörü, Gökçeada açıklarındaki mayınlara çarparak battı. I. Dünya Savaşı'nın başında, 11 Ağustos 1914'te İngiliz filosunun izlediği Almanların Goeben ve Breslau  gemileri Çanakkale Boğazı'ndan geçmiş ve ilkine "Yavuz" ikincisine "Midilli" adı verilmişti.
  • 1920 - Maraş'ta Fransızlar'a karşı, Maraş Savunması başladı.

  • 1921 - TBMM'nin oluşumunun ardından 23 maddelik ilk Anayasa, Teşkilatı Esasiye kabul edildi.
  • 1921 - Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak kuruldu.
  • 1923 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, gizli oturumunda Elcezire bölgesinde bir İstiklal Mahkemesi kurulması kararı aldı.
  • 1923 - İsmet Paşa  Lozan'da Yunanlar tarafından yakılmış 26 şehrin listesini sundu.

  • 1936 - Ankara'da Endüstri Kongresi toplandı. Toplantıda İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı esasları kabul edildi.
  • 1936 - Sinemaların esas filmle beraber bir de "öğretici film" göstermek zorunda olduğuna ilişkin yasa çıktı.
  • 1942 - Askerlik süresi üç yıla çıkarıldı.
  • 1945 - Birleşik Krallık'ta eğitimini tamamlayan 50 Türk öğrenciye pilotluk brövesi verildi.
  • 1947 - Fransa'da Charles de Gaulle, politikadan çekildiğini açıkladı ve görevinden istifa etti.
  • 1950 - Kiraların serbest bırakılması kararlaştırıldı.
  • 1952 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı Kore'de 34 subay, 46 astsubay ve 1252 erin öldüğünü açıkladı.
  • 1956 - Yaşar Kemal, "İnce Memed" romanıyla Varlık Dergisi Roman Armağanı'nı kazandı.
  • 1961 - Londra Konferansı'nda Kıbrıslı Rumlar, "federal yönetim" tezini reddetti. Bunun üzerine Kıbrıs Türk toplumu temsilcileri konferanstan çekildi.
  • 1961 - Saraçhane Tiyatrosu açıldı. İlk oyun Cevat Fehmi Başkut'un "Hacıyatmaz" oyunu oldu.
  • 1963 - 21-25 Ocak'ta şiddetli soğuklar, Türkiye'nin her yanını etkiledi. Elektrikler ve sular kesildi, trenler yollarda kaldı. Uludağ'da kar kalınlığı 25 metre.
  • 1964- Fener Rum Patriği Vekili Emilyanos ve Metropolit Canavaris Türk uyruğundan çıkarılarak sınır dışı edildi. Yunanistan, Kıbrıs’taki askeri birliğini, Birleşmiş Milletler Barış Gücü emrine vermeyi kabul etti.
  • 1968 - Türkiye, Yunanistan'daki askeri rejimi tanıyan ilk ülke oldu.
  • 1971- Jandarma okuldan çıkıncaya kadar ODTÜ’lü öğrencilerin boykot kararı alması üzerine, Akademik Konsey ODTÜ’yü süresiz olarak kapatma kararı aldı.
  • 1973 - Eski Millî Birlik Komitesi üyesi Cemal Madanoğlu ve 31 kişi hakkında "Anayasayı değiştirme ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ıskat için gizli örgüt kurma" iddiasıyla dava açıldı. Dava açılanlar arasında Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk, İlhami Soysal da var.
  • 1975 - Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) kuruldu.
  • 1975 - ASALA örgütü kuruldu.
  • 1976- 2 aydır çeşitli eylemlerle sorunlarını duyurmaya çalışan, sonunda boykot ilan ederek kendilerini yatakhaneye kilitleyen Buca Yatılı Kız Eğitim Enstitüsü’nün 1680 öğrencisinden 600 kadarı, Milliyetçi Cephe hükümeti Milli Eğitim Bakanı’nın(Ali Naili Erdem) telgraf emriyle okuldan atıldı
  • 1981 - İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi, 223 Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu üyesinin tutuklanmasına karar verdi.
  • 1981 - İran, 444 gündür rehin tutulan 52 Amerikalının serbest bırakıldığını açıkladı. Haber, Ronald Reagan'ın Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı koltuğunu Jimmy Carter'dan devralmasından birkaç dakika sonra geldi.
  • 1986 - Demokratik Sol Parti ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti arasında yapılan "solda birlik" görüşmeleri kesildi. Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit, "Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile yollarımız ayrıldı" dedi.
  • 1986 - Birleşik Krallık ve Fransa, Manş Tüneli planlarını açıkladılar.
  • 1988- 1980 öncesi Demokrat Gazetesi’nde “Devrimci Yol örgütünün sözcülüğünü yaptıkları” suçlamasıyla Emil Galip Sandalcı, Arslan Başer Kafaoğlu, Ragıp Zarakolu, Adnan Aktaş ve Arslan Kahraman’ın yargılanmasına başlandı.
  • 1988 - Mehmet Ali Aybar ile Aziz Nesin hakkında on beşer yıla kadar hapis cezası istendi. Gerekçe, 2000'e Doğru dergisine Kürt sorunu konusunda yaptıkları açıklamalardı.
  • 1989 - Samsunspor kafilesi, Malatyaspor ile yapacağı lig maçına giderken kaza geçirdi, 5 kişi öldü.
  • 1992 - Flash TV yayın hayatına başladı.
  • 1993 - Anayasa Mahkemesi, dini bayramlarda Bayram dışında gazete çıkarılmasını yasaklayan yasayı iptal etti.
  • 1993 - Meclis Anavatan Partisi (ANAP) döneminin iki bakanı Safa Giray ile Cengiz Altınkaya'nın  Yüce Divan'a verilmesini kararlaştırdı.

  • 1995 - Tokyo metrosuna sarin gazı saldırısı: 12 kişi öldü, 1300 kişi yaralandı.
  • 1995 - Yeraltı dünyasının ünlü ismi Dündar Kılıç'ın kızı ve Alaattin Çakıcı'nın eski eşi Uğur Kılıç Uludağ'da öldürüldü. Uğur Kılıç, Engin Civan davasında yaptığı açıklamalarla Özal ailesini suçlamıştı. Kılıç'ı öldüren Abdurrahman Keskin yakalandı ve Uğur Kılıç'ı öldürmesi karşılığında Alaattin Çakıcı'dan 50 milyon lira aldığını söyledi.
  • 2000 – Yargıtay, Gazeteci Metin Göktepe’yi gözaltında öldürdükleri gerekçesiyle 7 yıl 6’şar ay ağır hapis cezasına çarptırılan altı sanık polisten beşinin cezasını onadı, sanıklardan Emniyet Amiri Seydi Battal Köse’nin cezasını ise esastan bozdu. “Öldürme fiilinde iştirak iradesi bulunmadığı ”gerekçesiyle cezası bozulan Emniyet Amiri Köse’ye 20 Nisan 2000’de 1 yıl 8 ay hapis,5 ay memuriyetten men cezası verildi.
  • 2000- Ankara’da Hizbullah operasyonunda Etimesgut’taki bir evin kömürlüğünde üç erkek cesedi bulundu.
  • 2000- Diyarbakır DGM Başsavcılığı PKK liderlerinden Osman Öcalan hakkında idam istemiyle dava açtı.
  • 2001- RTÜK, Kürtçe bir şarkı nedeniyle Batman FM’i 90 gün kapattı. Aynı gerekçeyle Hatay Çağrı Radyo, Ankara İmaj Radyo, Şanlıurfa Mega Radyo ile Ankara Özgür Radyo’ya uyarma cezası verdi.
  • -----------------------------------------------------------------------
  • 2003- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, Siyasi Partiler Kanunu’nda “komünist” adıyla parti kurulmasını yasaklayan hükmün iptalini ve Anayasa Mahkemesi’ne TKP’ye ilişkin açılan kapatma davasının reddini istedi.
  • 2003 - Merkezi Nüfus İdare Sistemi (MERNİS) hizmete girdi.
  • 2004- Katar’da Emir Şeyh Hamid bin Halife el-Thani Eğitim Bakanlığı’na kızkardeşi Şeika Hossa bin Halife’yi getirdi. Şeika, Katar’ın ilk kadın bakanı oldu.

  • 2004- İsrail’de Mordehay Vanunu 18 yılın ardından hapisten çıktı. Ama bir yıl yabancılarla konuşamayacak. Fas kökenli olan fizikçi Mordehay Vanunu 1986’da İsrail’in gizli nükleer çalışmalarını belge ve fotoğraflarla ifşa etmişti.
  • 2005- Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) kapsamında Türkiye’nin yaptığı iyileştirmeleri içeren rapor BM’ye sunuldu. BM, değerlendirmesinde hükümetin hazırladığı bu raporun yanısıra Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Vakfı’nın ve Türkiye CEDAW Sivil Toplum Yürütme Kurulu’nun raporunu da gözönüne alacak.
  • 2006- Adalet Bakanı Çiçek’in Mehmet Ali Ağca’nın “hatalı kararla erken tahliye edildiği” başvurusu üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesi, Ağca’nın Abdi İpekçi suikastinden dolayı 10 yıl daha cezaevinde kalması gerektiğine hükmetti ve tahliye kararını bozdu. Serbest bırakıldıktan 9 gün sonra Ağca tekrar cezaevine konuldu. En az dört yıl daha, Başsavcı Nuri Ok’a göre ise 2014’e kadar hapiste kalacak.
  • 2006- – İsrail’de Amir Peretz liderliğindeki İşçi Partisi, Kudüs’ün bir bölümünün Filistinlilere vermeyi destekleyeceğini açıkladı.
  • 2006-  Irak’ta 15 Aralık seçimlerinin kesin sonucu nihayet açıklandı: Şii Birleşik Irak İttifakı 128, Kürt İttifakı 53, Sünni Irak Uyum Cephesi 44, Sünni Cephe Ulusal Irak İttifakı 11, Ulusal Irak listesi 25, Irak Türkmen Cephesi bir vekil çıkardı.
  • 2007 - Hrant Dink'in öldürülmesi olayının zanlısı Ogün Samast, Samsun'da yakalandı.
  • 2009- Kocaeli Üniversitesi Kampüsü’ne ek sefer konulması ve belediyeden aldıkları burs tutarının arttırılması talepleri ile doğalgaz zammını protesto için Kocaeli Büyükşehir Belediyesi önüne çadır kurmak isteyen Öğrenci Kolektifi üyesi 11 kişi zabıta ve görevlilerce uzaklaştırıldı.
  • 2010- TEKEL işçilerinin direnişi 38., yaklaşık 150 işçinin başlattığı açlık grevi de 2.gününe girdi.
  • 2010- DİSK’in “sendikal haklar için” her hafta Çarşamba günleri Taksim Gezi Parkı’nda gerçekleştirdiği 1 saatlik oturma eylemi sürüyor.
  • 2010- Çukurova Ünv.Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’nde 4 yıldır kadrolu olmak için mücadele eden taşeron işçiler kazandı.
  • 2013- Suriye’ye karşı Türkiye’ye yerleştirilecek Patriot füzelerine karşı Ankara, İstanbul ve Gaziantep’te gösteriler yapıldı.
  • 2014- Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, KCK ana davasında yargılanan 94 tutuklu sanıktan 88’inin tutuklulukta geçirdikleri süre göz önüne alınarak tahliyeleri için AYM’ne başvuruda bulunduklarını açıkladı, daha önce de 6 tutuklu sanık AYM’ne başvurmuştu.
  • 2014- İran ile P5+1 ülkeleri arasında nükleer program konusunda varılan mutabakat uygulanmaya başlandı.
  • 2015- Meclis Genel Kurulu’ndaki gizli oylamada, dört eski bakanın (Egemen Bağış, Erdoğan Bayraktar, Muammer Güler, Zafer Çağlayan) Yüce Divan’a gönderilmesi reddedildi.
  • 2017- İstanbul Emniyet Müdürlüğü ve AK Parti İstanbul İl Başkanlığına terör örgütü DHKP-C militanlarınca lav silahıyla saldırı düzenlendi.
  • 2018- TSK, Suriye Afrin bölgesinde “Zeytin Dalı Herakatı” başlattı.
  • 2018-  ABD’de federal hükümet, geçici bütçe tasarısının Senato’dan geçememesi nedeniyle Donald Trump’ın başkanlığının birinci yıl dönümünde resmi olarak kapandı.



DOĞUMLAR:



ÖLÜMLER:

  • 767 - Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur (d. 820)

  • 1875 - Jean-François Millet, Fransız ressam (d. 1814)


  • 1934 - Hüseyin Kazım Kadri, Türk devlet adamı ve yazar (Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Valilik ve Nazırlık görevlerinde bulunan) (d. 1870)

  • Hüseyin Kazım Kadri ya da Hüseyin Kazım Bey (1870-17 Ocak 1934) Osmanlı Devleti'nin son yıllarında valilik ve nazırlık görevlerinde bulunmuş devlet adamı ve yazar. Hüseyin Kazım Kadri 1870 yılında İstanbul'un Beylerbeyi semtinde doğdu. Babası Trabzon valiliği yapmış Kadri Paşa (1843-1902)'dır. Hüseyin Kazım Kadri Soğukçeşme Askeri Rüştiyesini bitirdi ve Mülkiye Mektebine gitti. 1908 yılında Meşrutiyetin İlanı üzerine Tevfik Fikret ve Hüseyin Cahit'le birlikte Tanin Gazetesi’ni çıkarttı. Ağustos 1910-Temmuz 1911 tarihleri arasında Halep valiliğine tayin edildi. Temmuz-Ağustos 1911 tarihleri arasında kısa bir süre İstanbul şehreminliği (Belediye Başkanlığı) yaptı. 1912 Nisan-Ağustos döneminde adaylığını koymuş, Saruhan'dan mebusu seçilmiştir. Meclis-i Mebûsân kapatılınca tekrar Selanik Valiliğine atanmış, Birinci Dünya Savaşı sırasında Suriye'de görevlendirilmiştir. 1920 son Meclis-i Mebusanı'nda Aydın'dan mebus seçilerek Meclis-i Mebûsân'a girmiştir. Meclisi Mebûsân'da Birinci Reis Vekilliği yapmıştır. Şubat-Mart 1920 arasında Adliye nazırı, Ekim 1920-Haziran 1921 arasında Ticaret nazırı, Haziran-Ağustos 1921 arasında Evkaf nazırı ve Ağustos 1921-Temmuz 1922 arasında da tekrar Adliye nazırı görevini üstlendi. 1921'de Bilecik'te  Mustafa Kemal Paşa ile Osmanlı Heyeti arasında yapılan görüşmeye de katılmıştır. Bu görüşmede Mustafa Kemal Paşa'ya, İstanbul'a dönünce hükümette görev almayacağına söz vermiş olmasına rağmen, bu sözünde durmamış, nazırlık görevini sürdürmüştür. Şeyh Muhsin-i Fani müstearını da kullanarak, din, ekonomi, felsefe, dil ve politika konularında Tanin, İkdam, İçtihad ve Servet-i Fünûn gazetelerinde makaleler yazdı. Cumhuriyet yıllarında siyasetten ayrıldı. Son yıllarını Beylerbeyi'ndeki ailesine ait yalısında geçirdi. 1934 yılında Tarsus'ta öldü. Mezarı İstanbul'un  Küplüce semtindedir. ESERLERİ: 

  • Hak ve Hakikat (1909)
  • Felaha Doğru (1921)
  • İstikbale Doğru (1913 Şeyh Muhsin-i Fani müstearı ile)
  • İslâmın Avrupa'ya Son Sözü (1913, yeni baskı 1999)
  • Arnavutlar Ne Yaptı?(1914)
  • Yirminci Asırda İslâmiyet (1913)
  • Çar Nikola'ya Açık Mektup (1915)
  • 10 Temmuz İnkılabı ve Netâyici (1920)
  • Mahdum Kulu Divanı ve Yedi Asırlık Türkçe Bir Manzume (1924)
  • Nûru'l-Beyan (Kuran tefsiri, Gaziantep'li Mustafa Efendi ile birlikte 1924)
  • Tarih Hatıraları (1930)
  • Gazi Mustafa Kemal, Bir Milletin Ba'sü Badelmevti (1932)
  • Büyük Türk Lügati I. Cilt (1927 Osmanlıca harflerle)
  • Büyük Türk Lügati II. Cilt (1928 Osmanlıca harflerle)
  • Büyük Türk Lügati III. Cilt (1943 Latin alfabesi TDK tarafından)
  • Büyük Türk Lügati IV. Cilt (1945 Latin alfabesi TDK tarafından)
  • İnsan Hakları Beyannamesi'nin İslâm Hukukuna Göre İzahı (1949 Osman Ergin tarafından yayına hazırlanmıştır)
  • Ziya Gökâlp'ın Tenkidi (İsmail Kara editörlüğünde 1989)
  • Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım (İsmail Kara editörlüğünde 1991)
  • 1938 - Émile Cohl, Fransız çizer ve animatör (d. 1857)
  • 1965 - Mehmet Rüştü Uzel, Türk bürokrat ve eğitimci (d. 1891)
  • 1973 - Amilcar Cabral, Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi (d. 1924)
  • 1983 - Manuel Francisco dos Santos (Garrincha), Brezilyalı futbolcu (d. 1933)
  • 1990 - Barbara Stanwyck, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
  • 1993 - Audrey Hepburn, Amerikalı oyuncu (d. 1929)

  • 1994 - Bedia Muvahhit, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve devlet sanatçısı (d. 1897)
  • 2005 - Sabri Demirbağ, Türk asker ve Kıbrıs Harekâtı'nda görev alan Tugayın Komutanı (d. 1935)
  • 2016 - Mykolas Burokevičius, Litvanya'da komünist siyasi bir liderdir (d. 1927)
  • 2016 - Edmonde Charles-Roux, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1920)

  • 2017 - John Watkiss, İngiliz çizer ve çizgi film yapımcısı (d. 1961)
  • 2018 - Paul Bocuse, Fransız yemek şefidir (d. 1926)
  • 2019 - Paul Barrett, Britanyalı müzik yapımcısı, oyuncu, müzisyen ve yazar (d. 1940)
  • 2019 - Rosemarie Bowe, Amerikalı oyuncudur (d. 1932)
  • 2019 - Andrew G. Vajna, Macar-Amerikalı film yönetmenidir (d. 1944)
  • 2020 - Hayrettin Karaca, Türk sanayici ve çevre aktivisti, TEMA vakfı kurucusu (d. 1922)
  • 2021 - Mira Furlan, Hırvat oyuncu ve şarkıcı (d. 1955)
  • 2022 - Camillo Milli, İtalyan tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1929)
  • 2022 - Elza Soares, Brezilyalı samba şarkıcısı (d. 1930)



       (derleyen: mstfkrc)
Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)