Bu hafta başında Danıştay, Marmaris’teki bir rant projesini iptal etti. Eski belediye binası yıkılıp yerine iş yerleri yapılacaktı. Ama yargı kararı gelene kadar ağaçlar boğazlandı. Aralarında 250 yaşında bir okaliptüs vardı. Katili kimdi peki? İşte TOKİ’den Malta’ya uzanan bir offshore şirketler ağının hikayesi.
Marmaris’te, denizin kıyısında, eski bir belediye hizmet binası bulunuyordu. Önünde ağaçlar dikiliydi. Aralarında 250 yaşında bir de okaliptüs vardı. Görevi mühimdi. Orası eski bir bataklık olduğundan, suyu emsin diye ekilmişti. O yaşlı okaliptüsü 2023 yılında öldürdüler işte. Bir avuç Marmarisli gönüllü, katili durdurmak için çok uğraştı. Ve hafta başında yargı, projeyi tamamen iptal etti. Ama iş burada bitmiyor.
Marmaris’teki cinayet hemen her gün karşılaştığımız, belki de artık umursamadığımız bir imar rantı vakasıydı. Lakin bir avuç gönüllü aslında inşaattan denizciliğe yayılan bir düzene çomak sokmuştu. Nasıl mı?
Buyurun; Hatay’dan Marmaris’e, İstanbul’dan Malta’ya, küresel bir skandalın göbeğinde beliren bir denizcilik ağının işlediği ‘okaliptüs cinayetinin’ hikayesi...
Marmaris’in CHP’li belediyesi 4 Temmuz 2023 günü, Kemeraltı Mahallesi’nde bulunan 1673 m2’lik binanın, intifa hakkı verilerek yapılmasına karar verdi. Yerine 5 dükkan ve 78 ofisten oluşan bir kompleks inşa edilecekti. 24 Kasım 2023 günü düzenlenen ihaleyi M-Art Mimarlık Dekorasyon Mobilya ve Turizm AŞ. kazandı. Kompleksi 25 yıl boyunca işletecek ve belediyeye yıllık 1 milyon lira kira ödeyecekti. Belediye hem kârlı hem de iyi bir projeyi yasalara uygun şekilde kente kazandırdıklarını ileri sürüyordu. Görünüşte öyleydi ama.
Şirket hızlı başladı. Hemen ağaçları kökledi. Toprağı kazmaya, binayı yıkmaya girişti. Bazı belediye meclisi üyeleri, avukatlar ve bir grup vatandaş yargıya koştular. İnşaatın önünde sürekli nöbet tuttular. İhale yasasına, imar planlarına vb. aykırılıkları ortaya koydular ve sonunda yürütmeyi durdurma kararı aldırdılar. İş durmadı elbette. 2024 seçimlerinde belediye yönetimi CHP’nin yeni ekibine geçince, onlar da destek oldu. Ve bu hafta başında Danıştay 13. Dairesi projeyi iptal etti.
Peki okaliptüsün katili kimdi? Biraz araştırınca ‘mütevazı’ görünen şirketin arkasından kocaman bir denizcilik ağı fışkırdı.
İhaleyi alan M-Art Mimarlık, Hatay’ın Arsuz ilçesi ikametine kayıtlı Gürcan Mazman’a aitti. Ortağı ise Marmarisli olan CHP’li belediye meclis üyesi Hüsnü Baysal’dı. İhaleden bir ay sonra bütün hisselerini Mazman’a devretti. Nereden gelmişti bu ‘gizemli’ Mazman?
TOKİ’DE BAŞLAYAN BİR KARİYER
Çoğu kimsenin adını dahi bilmediği bir Emlak Bankası iştiraki vardır. 1980’de kurulmuş olan Emlak Planlama İnşaat Proje Yönetimi ve Ticaret AŞ. Görevi, Emlak Bankası tarafından yapılan projelerin yönetim, kontrollük, işletme, pazarlama, konut teslim ve satış sonrası bakım hizmetlerini yürütür. Mesela, İstanbul’un ilk uydu kenti Bahçeşehir onun işlerindendi. 2001 yılında hisseleri TOKİ’ye devredildi. Yani AKP’nin inşaat hamlesinin perde arkasındaki güçlerinden birisine dönüştü. 2012’de ise hisseleri yüzde 49’u TOKİ’de olmak koşuluyla üç özel şirkete paylaştırıldı. Yüzde 22.3 oranındaki hissenin sahibi Dentaş Gayrimenkul Yatırım AŞ’ydi. Şirket aynı yıl İstanbul’da kurulmuştu ve sahibi Hatay’ın Arsuz ilçesi ikametine kayıtlı Nahide Mazman’dı.
O esnada Gürcan Mazman nerede çalışıyordu biliyor musunuz? Emlak Planlama İnşaat Proje Yönetimi ve Ticaret AŞ’de genel müdür yardımcısıydı. 2018’de ayrılıp aile şirketinin başına, yani Dentaş’a geçti. Emlak Planlama ise yine aynı yıl bütün hisselerini özel şirketlerden satın aldığını Borsa İstanbul’a duyuruyordu.
Bunlar yaşanırken Türkiye’nin siyasi ikliminden bir kesiti de hatırlayalım mı? 2015 yılında Binali Yıldırım, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı oluyor, 2016’nın yarısından 2017’ye kadar da Başbakanlık görevini üstleniyordu. İnşaat ve deniz nakliyeciliği sektörleri adeta patlama yapmıştı.
Gürcan Mazman, tam da Marmaris’teki ihaleyi almadan iki ay önce İstanbul’da, Synergy Marine adlı bir denizcilik şirketi daha kuruyordu. Ancak Mazman esasında sektörde yeni değildi. Ailesi 2008’den beri denizcilik sektöründeydi.
MALTA’DA KURULU 8 ŞİRKET
2016 yılında dünyanın dört bir yanındaki zenginlerin, şaibeli isimlerin, silah kaçakçılarının, uyuşturucu tüccarlarının, ülkesini soymuş politikacıların ve ailelerinin parasını offshore hesaplarda gizleyen Mossack Fonseca adlı hukuk firmasının 11.5 milyon gizli belgesi ortalığa saçılıyordu. Doğan, Zorlu, Altınbaş, Polat vb. onlarca zengin ailenin hesapları çıktı. Bir yıl sonra 2017’de bu sefer Man Adası, Malta gibi vergi cennetlerindeki gizli hesaplar Paradise Papers (Cennet Belgeleri) skandalıyla ifşa oluyordu. Buradaki kuyudan çıkanlar ise Binali Yıldırım’ın oğullarının denizcilik şirketleri, Erdoğan ailesine uzanan Man Adası belgeleri, yandaş inşaatçıların hesaplarıydı. Böylesine ünlü isimlerin arasında o günlerde elbette Mazman dikkati çekmedi. 2010-2015 arası tam 8 denizcilik şirketi kurmuştu. Belgelere göre Gürcan Mazman, kamuda çalışırken Malta’da denizcilik şirketlerinin de sahibiymiş. Şu anda şirketi 21 adet gemi işletiyor.
***
Marmaris’te yaşlı okaliptüs öldürülmesin diye bir avuç gönüllü canla başla didindi. Belki de aç gözlü, yeniyetme bir girişimciyle kavga ettiklerini düşünüyorlardı. Ama gördüler ki, kafa tuttukları şebeke, 2010 sonrası jet hızıyla büyümüş bir denizcilik sermayesiydi. Rantın büyüğü, küçüğü, iktidarı muhalifi olmuyor yani. Memleketin bir taşını bile savunmak, bunların devasa çarklarına çomak sokmak demek.
Bahadır Özgür / duvaR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder