ATEŞTEN GÖMLEK: TARİHTE BUGÜN (26 HAZİRAN)

OLAYLAR:

1530 - İlk Protestan Meclisi kuruldu.
1541 - Peru'daki İnka topraklarını ele geçiren İspanyol Francisco Pizarro, Lima kentinde öldürüldü.
1645- İstanbul’da büyük yangın oldu. Beyazıt, Aksaray, Kumkapı ve Yenikapı tamamen yandı.
1656- Osmanlı ordusu Venedik karşısında bozguna uğradı. Donanmanın bozgunu sonucunda Bozcaada, Semendirek ve Limni adaları Venediklilerin eline geçti.
1807 - Lüksemburg'da bir depoya düşen yıldırım, 230 kişinin ölümüne yol açtı.
1819 - Bisikletin patenti alındı.
1861 - Sultan Abdülmecit öldü; yerine Abdülaziz, Padişah oldu.
1861 - Atıf Bey, Bebek'te uçuş denemesi gerçekleştirdi.
BEBEKLİ ATIF BEY KİMDİR: Atıf Bey, İstanbul’un Beşiktaş ilçesine bağlı Bebek semtinde dünyaya gelmiş ve burada büyümüştür. Teknik araçlara fazlasıyla meraklı olan Atıf Bey, Bebek’te büyümesi nedeniyle Bebekli Atıf Bey olarak anılır. 1861 yılında mekanik araçlara olan merakı ve gökyüzüne olan tutkusu onun tarihe geçecek bir icat yapmasına vesile olur. Aynı yıl, bazı aksamları gürgen ağacından ve parçaları ince saçtan, kuyruğu, kanadı ve pervanesi olan bir mekanik aracı yapmayı başarır. Bu araçta, pervanenin dönüşü ayak hareketiyle, denge ise kuyruk ve kanattaki dümenlerin hareketiyle sağlanır. Bebek halkına yaptığı icadı duyuran Atıf Bey, bununla da yetinmeyerek bu araçla uçmak için harekete geçer. 26 Haziran 1861’de, Sultan Abdülaziz’in tahta çıkışından bir gün sonra ilk uçuş denemesini yapmaya karar verir. O yıllarda Bebek’te yer alan Protestan Bahçesi’nde birçok kişinin gözü önünde ilk uçuşunu yapmak üzere kendisini yüksek bir yerden bırakır. Ancak, sadece 10 metre uçmayı başarır. Uçuş esnasında aracı parçalanan Atıf Bey, Bebeklilerin gözü önünde yere çakılır ve ağır yaralanır. Protestan okulunda görev yapan birkaç öğretmen Atıf Bey’in ilk tedavisini yaparlar. Halk, bu kazadan sonra Atıf Bey’i ötekileştirir ve Atıf Bey çevresinin desteğinden mahrum kalır ve bu hikâye de hüsranla sonuçlanır.
1867 - Mısır Valilerine, "Hıdiv" unvanı verildi.
Hidiv, (ḫidīv, büyük vezir) Kavalalılara mensup Mısır valilerine babadan oğula geçmek üzere 1867'de verilen resmi unvan. Hidiv; Arapça'da büyük vezir, baş vezir, hakim demektir. Önceleri yazışmalarda sadrazamlar için büyük vezir anlamında kullanılan hidiv unvanı, 8 Haziran 1866'da, bir irade-i seniyeyle (padişah izni) Mısır valisi İsmail Paşa'ya sadaret payesiyle birlikte verildi. Mısır valileri, sadaret pâyesini haiz oldukları için, bu unvan verilmişti. Sadrazamlar hakkında hidiv-i efham kullanıldığı gibi, Mısır valilerine Hidiv-i Mısır da denilirdi. Mısır valileri, 8 Haziran 1867'de İsmail Paşa'nın Sultan Abdülaziz'den aldığı fermana dayanarak, 1914'e kadar bu unvanı taşıdılar. Mısır hidivleri; İsmail Paşa ile oğlu Tevfik Paşa ve torunu İkinci Abbas Hilmi Paşa olmak üzere üç kişidir. 19 Aralık 1914'te, hidivlik son buldu. Hidivin Osmanlı protokolündeki yeri, sadrazam ve şeyhülislâm ile eşit olmakla beraber, bu ikisinden sonra idi. İsmail Paşa ilk Mısır hidivi olurken, Mısır valiliğine de Hıdiviyet-i Mısır dendi. İsmail Paşa'nın oğlu Tevfik Paşa (hd 1879-1892) ile Abbas Hilmi Paşa da (hd 1892-1914) II. Abdülhamid'in fermanlarıyla hidiv unvanını kullandılar. İngilizlerin 1914'te Mısır'ı işgal etmesinden sonra yerine amcası Hüseyin Kamil geçirildi ve hidiv yerine sultan unvanı kullanılmaya başladı. Bununla birlikte Osmanlı hükûmeti Abbas Hilmi Paşa'yı 1920'ye değin hidiv olarak tanıdı. 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması'yla Abbas Hilmi Paşa'nın hidivliği resmen sona erdi.
1870 - İsa'nın doğumunun kutlanıldığı bir Hristiyan bayramı olan Noel'in ABD'de federal bayram olarak kutlanacağı ilan edildi.
1905 – Amerika’da Dünya Sanayi İşçileri Örgütü kuruldu.
1907 - 1907 Tiflis banka soygunu gerçekleşti. Soyguncular, Rus İmparatorluğu Devlet Bankası'ndan 341.000 rubleyi çalarak kaçtı. “Lenin’in fedaisi Kamo” (S.A.Ter Petrosyan) Tiflis’te bir bankanın 341 bin Ruble’lik parasına silahlı/ bombalı bir baskınla el koydu. Gürcü devrimcileriyle birlikte soygunu yapan Kamo kısa süre sonra Almanya’da yakalandı, deli taklidi yaptı, 1909’da Rusya’ya iade edildi.
1916- Kendisini Hicaz kralı ilan eden Osmanlı Devleti’nin Mekke Emiri Şerif Hüseyin, Osmanlı Devleti’ne karşı cihad ilan etti.
1924 - Verem aşısı, Albert Calmette ve Camille Guérin isimli iki Fransız araştırmacı tarafından keşfedildi.
1926- Kazım Karabekir, Ali Fuat, Cafer Tayyar, Bekir Sami ve Rüştü Paşa, Mustafa Kemal’e İzmir’de hazırlanan suikastla ilgili olarak Ankara İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmaya başladılar.
1928 - Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni, ilk toplantısını Ankara'da yaptı.
1936 - Nazi Almanyası'nda, ilk kullanılabilir helikopter olan "Focke-Wulf Fw 61"in ilk uçuşu başarıyla gerçekleşti.
1939 - Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
1940- Başbakan Refik Saydam Türkiye’nin 2. Dünya Savaşı dışında kalmayı sürdüreceğini açıkladı. Seferberlik durumunda kadın ve erkeklerin yapacakları işleri belirleyen tüzük de yürürlüğe girdi.
1942 - II. Dünya Savaşı'nın Kuzey Afrika Cephesi'nde Mersa Matruh Savaşı gerçekleşti.
1944 - Zirai Donatım Kurumu Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1945 - Birleşmiş Milletler Antlaşması, ABD'nin San Francisco şehrinde imzalandı.
1945 - Türkiye, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı imzaladı.
1951- Sovyetler Birliği Kore Savaşı için ateşkes istedi.
1951 - Mithat Paşa'nın 24 Haziran'da Aksu vapuruyla Taif'ten getirilen cenazesi, Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın da katıldığı törenle, İstanbul'da Hürriyet-i Ebediye Tepesi'ne defnedildi. Mithat Paşa’nın kemikleri Türkiye’ye getirildi, İstanbul Hürriyet-i Ebediye Tepesi’ndeki mezarına defnedildi. 1876 Anayasası’nın mimarı Mithat Paşa, Sultan Aziz’i öldürttüğü iddiasıyla yargılanmış, Taif’e sürülmüş, 1884’te öldürülerek Taif’de gömülmüştü.
1952- Güney Afrika’da siyahlar, eşitsiz yasalara karşı kampanya başlattılar.
1956- Kore’deki Türk tugayından Onbaşı Şahin Doğan Tokyo’da idam edildi.
1960 - Madagaskar, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
1963 - John F. Kennedy, Batı Berlin'i ziyareti sırasında, meşhur "Ich bin ein Berliner" (Ben bir Berlinliyim) ifadesini kullandı.
1964 - The Beatles topluluğu, A Hard Day's Night adlı albümlerini piyasaya çıkardı.
1968- İstanbul Üniversitesinde işgalcileri temsilen 10 öğrenci Atatürk ve Gençlik Heykeli önünde saygı nöbeti tuttu.
1970- Başbakan ve Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel’e muhalif 26 milletvekili partiden ihraç edildi.
1970 - Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir “La Cause du Peuple” (Halkın Davası) adlı Maoist gazeteyi dağıtırken gözaltına alınıp aynı gün serbest bırakıldı. Mayıs 1970’de gazetenin iki yayıncısı tutuklandığında Sartre dayanışma amacıyla gazetenin başına geçmişti.
1970 - Çekoslovakya’da Alexsander Dubçek Komünist Parti’den ihraç edildi.
1974- MSP’li Adalet Bakanı’nın Çetin Altan’ın “Bir Avuç Gökyüzü” adlı kitabını toplattırması üzerine başlayan tartışmaya katılan ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bazı kitaplarından alıntılar yapan Prof.İlhan Arsel: ”Bu pasajlar Çetin Altan’ın kitabından daha açık-saçık.”
1974 - CHP’li Çalışma Bakanı Önder Sav, Başbakan Yardımcısı Erbakan’ın karşı çıkmasına rağmen istifa eden çalışana da kıdem tazminatı ödenmesini öngören tasarıyı Meclis’te savunacağını söyledi. Türk-İş ve DİSK, Erbakan’ın kıdem tazminatı tasarısına yaklaşımını eleştirdi.
1974 - Üç öykü kitabı bulunan Füruzan’ın “47’liler”adlı ilk romanı Cumhuriyet’te tefrika edilmeye başlandı. Roman, bir ailenin 27 Mayıs 1960 öncesinden başlayıp 12 Mart 1971 Muhtırası ertesine uzanan dönemde gelişen devrimci mücadelelerle buluşması ve değişimini konu ediniyor
1974 - Sabah 08.01'de, ABD'nin Ohio eyaletinde bulunan Troy şehrindeki Marsh Süpermarket'in kasasında işlenen bir paket sakız, dünyada barkodla satılan ilk ürün oldu.
1975- İmam Hatip Okulu mezunlarının da Harp Okullarına alınması, Milliyetçi Cephe iktidarını oluşturan AP, MHP, MSP ve CGP milletvekillerinin oylarıyla Bütçe ve Plan Komisyonu’nda kabul edildi. CHP’liler, Savunma Bakanı ve Genelkurmay temsilcisi öneriye karşı çıktı.
1975 - Yaklaşık 100 bin üyesi bulunan Genel-İş Sendikası Yürütme Kurulu Türk-İş’ten ayrılma kararı aldı, karar Genel Kurul’da oylanacak. Genel-İş Başkanı Abdullah Baştürk: ”Türk-İş’ten ayrılma ve sınıfımıza ihanet etmekten kurtulmaya karar vermenin zamanı gelmiştir.”
1975 - Topkapı Teknik Cam fabrikasında Hür Cam-İş’e bağlı 350 işçi 2 işçinin işten atılması üzerine direnişe geçti.
1975 - Indira Gandhi, Hindistan'da otoriter bir yönetim kurdu.
1977- Ankara Ulus’taki Merkez Çarşısı tamamen yandı.
1977 - Elvis Presley son konserini verdi.
1978- Ankara Tuzluçayır mahallesinde, Kartaltepe yönünden 06 AL 181 plakalı oto ile gelen “ülkücüler”in bir kahvehaneyi silahla taraması sonucu vurulan, Devrimci Yol okuru Mehmet Karabulut (1958- Kangal) Hacettepe Tıp Fakültesi Acil Servisine kaldırılır ve orada yaşamını yitirdi. Saldırıda ikisi ağır olmak üzere altı kişi yaralanır.
1978 - Karaman Taşkale’de, aşırı dinci bir gencin vurduğu devrimci öğretmen İsmail Özsoy (1955- Karaman) yaşamını yitirdi.
1979- Kadıköy- Kazaskerde evin balkonunda babasıyla tavla oynarken, ülkücüler tarafından açılan ateşle vurulan, Devrimci Yol taraftarı Ayhan Hınçal (1963) yaşamını yitirdi.
1980- Adana Cezaevi’nde 16 tutuklu, kazdıkları tünelden firar ederken kolluk güçlerinin fark etmesi sonucu çatışmaya girdiler; Devrimci Yol sanıklarından Adem Kütük, Mustafa Özenç, Erdal Aykaç ve Mahmut Hızlı kaçmayı başardı, 4 tutuklu öldü. Ölenlerden Devrimci Yol sanığı İsmail Savaş (1956- Divriği) tünel kazarken elektrik çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Yine Devrimci Yol davası tutuklularından Mehmet Özmete, Erdem Turhan (1966- Adana) ile POL-DER üyesi Ahmet Savaş’ın ise, firar sonrası koğuşlara askerler tarafından düzenlenen operasyonda vuruldukları ve tıbbi müdahele yapılmadığı için yaşamlarını yitirdikleri açıklandı.
1980 - Çayırova’daki Şişe Cam fabrikasında Türk-İş ve DiSK’e bağlı 1.700 işçinin 22 Mayıs’ta başlattığı grev sürüyor.
1980 - Türkeş’in Kırşehir’den ayrılışı sonrası ülkücüler Aşıkpaşa Mahallesi ve Çarşı’da birçok ev-işyeri ve TÖB-DER binasını tahrip etti.
1984- “Aydınlar dilekçesi”nde imzası olan 56 kişi hakkında, 3 aydan 1 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. 1383 aydının imzaladığı ve kamu oyunda “aydınlar dilekçesi” diye bilinen dilekçenin başlığı “Türkiye’de Demokratik Düzene İlişkin Gözlem ve İstemler” idi. Dava 19 ay sürdü. 7 Şubat 1986 tarihinde bütün sanıklar beraat etti.
1985- Bilim ve Sosyalizm Yayınları’nın Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nın emriyle Ağustos 1982’de yasaklanıp toplatılan 30 çeşit ve 133.607 adet kitabının -kesinleşmiş beraat ve takipsizlik kararlarıyla iadesinin istenmesine rağmen- imha edildiği ortaya çıktı. Yayıncı Süleyman Ege’nin iade talebine 3 yıldır yanıt verilmeyince Ege 10Haziran1985’de Ankara Emniyeti’ne başvuru yaptı ve sözlü olarak kitapların imha edildiğini öğrendi. Akabinde Sıkıyönetim Komutanlığı ve Valiliğe yazılı başvuru ile imha karar ve tutanağının tebliği istendi.
1987- Birleşmiş Milletler’in 1984’te kabul ettiği, “İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme” yeterli sayıda devlet tarafından imzalandıktan sonra yürürlüğe girdi. Bu tarihten on yıl sonra 1997’de ise BM Genel Kurulu, Sözleşme’nin insanlık ailesi ve uygarlığımız açısından taşıdığı önem nedeniyle, kabul ediliş günü olan 26 Haziran’ı işkence görenlerle dayanışma günü olarak ilan etti.
1987 - Pınar Kür’ün Muzır Kurulu’nca “müstehcen” bulunan “Asılacak Kadın” adlı romanının yayıncısı Erdal Öz yargılandı.
1990- Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan makalelerde Cumhurbaşkanı Özal’a hakaret edildiği iddiasıyla Yazı İşleri Müdürü ve 3 yazar hakkında soruşturma başlatıldı.
1990 - Grevleri ANAP hükümetince “sağlığı tehdit edebileceği” gerekçesiyle ertelenen Süt Endüstrisi Kurumu’nun (SEK) işçileri toplu viziteye çıktı.
1990 - Uluslararası Af Örgütü, 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde çıkan TSİP paralelindeki “İlke” dergisi ve “Kitle” gazetesinin Yazı İşleri Müdürü olup, darbe sonrasında açılan davada toplam 48 yıl hapse mahkum edilen İlker Demir’i ”ayın mahkumu” ilan etti.
1992 – 12 Eylül sonrasının ilk Ören toplantısı 20-26 Haziran tarihlerinde toplandı. Tartışılan sorunlara ilişkin kararlar daha sonra “Ören Kararları” olarak yayınlandı.
1992 - Futbolcu Tanju Çolak hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. Tanju Çolak Türkiye’ye kaçak araba sokmakla suçlanıyor.
1992 - Susa katliamı: Silvan'ın Susa köyünde camide ibadet eden bir grup PKK'lılar tarafından cami dışına çıkarılıp öldürüldü. Olayda on kişi hayatını kaybetti.
1993- Memur sendikaları İzmir, Kayseri ve Samsun’da grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı istedi.
1993 - Simavi Uluslararası Karikatür Yarışması’nda Hırvatistanlı İsmet Voljevica birinci oldu.
1994 - Türkiye'de Liberal Demokrat Parti kuruldu.
1997- Afyon’da görülen Metin Göktepe davasında, ilk duruşmadan bu yana 18 ay geçmesine rağmen sanık 11 polis hakim önüne yine çıkmadı. Mahkeme, haklarında gıyabi tutuklama kararı bulunan 5 polis için Cumhuriyet Savcılığına yakalama emri yazılmasına karar verdi.
1999- KESK birçok ilde partiler ve işçi sendikalarının da desteklediği “İnsanca Yaşam” mitingleri yaptı.
2000- Amerika’da Genetik harita çalışmalarına başlandı.
2000 - Türkiye İnsan Hakları Vakfı araştırması: “Son 10 yılda tahminen 1 milyon yurttaş işkenceden etkilendi”.
2001- F tipi cezaevlerine karşı ölüm oruçlarının 183.gününde TKEP/Leninist Davası’ndan yargılanan Aysun Bozdoğan hayatını kaybetti.
2001 - Yargıtay 8.Ceza Dairesi, 1999 depreminde zarar görenlerin ”dini gereklere uygun yaşamayan, zina, fuhuş ve tefecilik yapan, haksız kazanç elde edenlerden oldukları için felakete uğradıkları”na dair konuşmalar yapan Cüppeli Ahmet Hoca’nın 3 yıl hapis cezasını onadı.
2002- KESK Kocaeli Şubeler Platformu üyesi kamu çalışanları ücret zammı ve sendikal talepler için oturma eylemi yaptı.
2003- “Susurluk çetesine üyelik”ten yargılanmakta olan DYP eski milletvekili Sedat Bucak ”delil yetersizliği” gerekçesiyle beraat etti. Bucak’ın, “Abdullah Çatlı’nın yerini bildirmemek” ve “Kaza sırasında otomobilde ruhsatsız silah bulundurmak”dan cezaları da ertelendi.
2003 - SES üyeleri, hükümetin %5’lik Temmuz zammını protesto için İstanbul’da 3 kamu hastanesi bahçesinde açıklama yaptı.
2003 - Ölüm orucunda hayatını kaybeden Aysun Bozdoğan’ı anmak için toplanan “Mücadele Birliği” üyesi 15 kişi dövülerek gözaltına alındı.
2004- İstanbul’da düzenlenen NATO zirvesi için olağanüstü güvenlik önlemleri alındı. Yaklaşık 20 bin polis görev yapacak, savaş gemileri de kenti denizden kuşattı.
2004 - Sıhhiye’de NATO zirvesine karşı 5 bin kişilik miting yapıldı. Barikata yüklenen ESP’liler polisle çatıştı.
2004 - İstanbul’da yapılacak NATO Zirvesi’ne karşı TKP’nin oluşturduğu “İşgale Karşı Komiteler”in öncülüğünde ve Tuncay Akdoğan’ın yönetiminde 12 grup/şarkıcının yer aldığı “Duyuyor musunuz?” albümü çıktı.
2006 – Türkiye’nin ilk yargıç-savcı derneği YARSAV kuruldu.
2008- “İşkence Görenlerle Dayanışma Günü”nde Diyarbakır’da Baro, Tabipler Odası, TİHV, SES ve Af Örgütü açıklama yaptı.
2008 - Nature dergisinde yayımlanan araştırma raporunda, “Ventastega curonica” adıyla bilinen, bundan 365 milyon yıl önce suda yaşayan dört ayaklının kafatası, omuzları ve leğen kemiğinin bir bölümünün bulunduğu belirtildi.
2009- 27 Ekim’de “dur ihtarına uymadığı” gerekçesiyle polisçe öldürülen Çağdaş Gemik’in duruşmasında ailesi polislerce dövüldü, 15 gözaltı.
2011- TTB ve İstanbul Tabip Odası üyeleri “Özel Sağlık Kuruluşları Yönetmeliği”ni Tünel’den Gezi Parkı’na yürüyüşle protesto etti
2011 - Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsü önünde toplanan Öğrenci Kolektifleri üyesi 30 kişi LYS’yi protesto etti.
2011 - Milletvekilliği düşürülen Hatip Dicle ve Milletvekili seçilmesine rağmen tahliye edilmeyen KCK tutukluları için düzenlenen yürüyüşe polis müdahale etti.
2013- Dolmabahçe Camii Müezzini Terörle Mücadele’de alınan ifadesinde “Camide içki içen ya da elinde bira şişesi olan birini görmedim” dedi.
2013 - Ethem Sarısülük’ün ve Sivas Katliamı’nda hayatını kaybedenlerin anneleri Ankara Adliyesi önünde gözaltındaki Gezi Direnişi eylemcilerinin serbest bırakılmalarını istedi. Aileler Başbakan Erdoğan ve İçişleri Bakanı Güler hakkında suç duyurusunda bulundu.
2013 - 1980’de kapatılan Pol-Der’in o dönemki başkanı Sıtkı Öner, Ethem Sarısülük’ü Kızılay’da vurulduğu yerde andı.
2015- MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli Cumhuriyet’e konuştu: ”Millet AKP-CHP-HDP koalisyonu istedi, bize de ana muhalefet görevi verdi. AKP üçlü koalisyon kurabilir. Biz HDP’yi PKK’nın siyasi kurumu olarak görüyoruz, yok farzediyoruz. 15 Kasım’da seçime gidilsin.”
2015 - Amerika'da eşcinsel evlilik mahkeme kararıyla yasal kabul edildi.
2019 -15 ay hapse mahkum olup, Anayasa Mahkemesi’nin “ifade özgürlüğünün ihlali” gerekçesiyle 10 Mayıs’ta verdiği maddi tazminat kararının ardından 18 Nisan 2019’dan beri tutuklu bulunduğu cezaevinden tahliye edilen Ayşe Çelik, yeniden görülen duruşmada beraat etti.

DOĞUMLAR-ÖLÜMLER

1452 - Plethon, Bizans'lı Yeni Platoncu bir filozof (d. 1355)
1797 - Şeyh Şamil, doğdu. Kuzey Kafkasya halklarının Avar kökenli politik ve dini önderi (ö. 1871
1810 - Joseph Michel Montgolfier, Fransız havacı ve sıcak hava balonunun kaşifi (d. 1740)
1811 - Juan Aldama, Meksikalı yüzbaşı (d. 1774)
1836 - Claude Joseph Rouget de Lisle, Fransız Devrim subayı (d. 1760)
1841 - Paul Wallot, doğdu. Alman mimar (ö. 1912)
1892 - Pearl S. Buck,doğdu. Amerikalı yazar (ö. 1973)
1898 - Willy Messerschmitt, doğdu. Alman uçak tasarımcısı (ö. 1978)
1904 - Peter Lorre, doğdu. Macar asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 1964)
1908 - Salvador Allende doğdu. Şilili devlet adamı (ö. 1973)
1914 - Şapur Bahtiyar, doğdu. İranlı siyasetçi ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi dönemindeki İran'ın son Başbakanı (ö. 1991)
1927 - Armand Guillaumin, Fransız izlenimci ressam ve taşbaskıcı (d. 1841)
1937 - João Cutileiro, doğdu. Portekizli heykeltıraş (ö. 2021)
1942 - Candan Tarhan, doğdu. Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 1989
1942 - Tsvyatko Radoynov, Bulgaristan komünist direniş hareketinin lideri (d. 1895)
1947 - Richard Bedford Bennett, 1930-1935 yılları arasında Kanada'nın 11. başbakanı olarak görev yapmış Kanadalı siyasetçi (d. 1870)
1956 - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (d. 1930)
1957 - Alfred Döblin, Alman yazar (d. 1878)
1967 - Françoise Dorléac, Fransız aktris (Catherine Deneuve'ün kızkardeşi) (d. 1942)
1968 - Paolo Maldini, doğdu. İtalyan futbolcu
1970 - Chris O'Donnell, doğdu. Amerikalı oyuncu
1974 - Ceylan,doğdu. Türk arabesk müzik sanatçısı
1983 - Felipe Melo, doğdu. Brezilyalı futbolcu
1984 - Fransız post-modernist teorisyen Michel Foucault öldü.
1984 - Deron Williams, doğdu. Amerikalı basketbolcu
1985 - Katrin Heß, doğdu. Alman oyuncu
1985 - Gözde Sonsırma, doğdu. Türk voleybolcu
1988 - Tugay Toksöz, Türk sinema oyuncusu (d. 1937)
1996 - Veronica Guerin, İrlandalı gazeteci (d.1958)
Veronica Guerin (d. 5 Temmuz 1958 – ö. 26 Haziran 1996 Dublin) İrlandalı uyuşturucu mafyası tarafından 1996 yılında öldürülen İrlandalı bir gazetecidir. Veronica Guerin muhasebe ve politik araştırmalar üzerine eğitim gördü ve Sunday Business Post ile Sunday Tribune'de çalışmaya başlamadan önce bir şirketin halkla ilişkiler bölümünde görev aldı. 1994 yılında İrlandalı Sunday Independent gazetesi adına suç olayları ile ilgili yazılar yazmaya başladı. İrlanda’nın "onur kırıcı yayın yapmama" yasasına karşı yer altı dünyası ile ilgili haberler yazarken sürekli rumuz isimler kullanırdı. Sonra dan uyuşturucu tacirleri hakkında da yazılar yazamaya başladı ölüm tehditleri alması da kaçınılmaz olmuştu. 1995 yılı 30 Ocak gününde evinde silahla bacağından yaralandığı zaman bazı yazılarında toplum amaçları doğrultusunda bildiği her şeyi ortaya koyacağını iddia ediyordu. Bu olaydan sonra da hiç umursamaksızın araştırmalarına devam edeceğine yemin etti. Independent Newspapers onu korumak adına bir güvenlik sistemi kurdu. 13 Eylül 1995’te hükümlü John Gilligan ile yaptığı röportaj sırasında John tarafından saldırıya uğradı. Daha sonra da yine Guerin’i arayarak hakkında bir yazı yazması durumunda oğlunu kaçıracağını ve ona tecavüz edeceği tehdidinde bulundu. Tha Garda Siochana (İrlanda Polisi) ona 24-Saat’lik bir koruma teklifinde bulundu ancak Guerin bunu üslubuna engel olacak bahanesiyle reddetti.26 Haziran 1996 tarihinde Dublin’in birkaç mil uzağında Naas Dual Carriageway kavşağı üzerinde Guerin aracın otururken yanına yanaşan üzerinde iki kişinin bulunduğu bir motosikletten üzerine 5 el ateş edilmesiyle öldürüldü. Guerin’in öldürülmesi çok büyük bir tepkiye yol açtı ve Taoiseach (Kabine
Başkanı) John Bruton "bu demokrasiye karşı yapılmış bir saldırıdır." dedi. Sonrasında yapılan soruşturmalar neticesinde 150'den fazla kişi tutuklandı ve İrlanda organize suç örgütlerine karşı çok büyük başarılar elde edildi. Veronica’nın tehlikeli soruşturmalar yapmasını engellemediği için gazetenin de ölümüyle ilgili bir pay sahibi olup olmadığı hakkında basında tartışmalar çıkmıştır.Guerin’in ölümünün ardından İrlanda Parlamentosu suçları önlemek adına daha caydırıcı ve cezalandırmaya yönelik bir yasayı hayata geçirmek için çalışmalara başladı ve toplanan vergilerden de bu yönde bir kaynak ayrılmasına karar verdi. Sonrasında birtakım yasalar çıkarıldı ve bir de maddi destek sağlamak amacıyla büro kuruldu. 1998 yılının kasım ayında Dublin’de uyuşturucu tüccarı Paul Ward, silahları ve motosikleti temin ettiğinden cinayete ortaklık sebebiyle suçlu bulundu ve ömür boyu hapse mahkûm edildi. Daha sonra yapılan itirazlar neticesinde serbest bırakılmasına karar verildi ancak hapishanede olduğu sürede meydana gelen bir ayaklanmada bulunduğu için bir süre daha mahkûmiyeti devam etti. Brian Meehan Guerin’i öldürmek suçundan ömür boyu hapse mahkûm edildi. John Gilligan 3 Şubat 2000 yılında İngiltere’den İrlanda’ya iade edildi. Bu cinayetten beraat etmesi için uğraşıldı ama esrar kaçakçılığı yaptığı gerekçesiyle 28 yıl hapse mahkûm edildi. Daha sonra yapılan itirazlar ile ceza 20 yıla indirildi.
1996 - Zihni Küçümen, Türk tiyatro sanatçısı, çevirmen ve yazar (d.1929)
2000 - Nermin Erdentuğ, Türk antropolog (d. 1917)
2002 - Turgut Özatay, Türk sinema oyuncusu (d. 1927)
2007 - Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)
2010 - Algirdas Brazauskas, Litvanya eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (d. 1932)
2010 - Aldo Giuffrè, İtalyan aktör (d. 1924)
2013 - Bert Stern, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1929)
2015 - Yevgeni Primakov, Rus politikacı ve diplomat (d. 1929)
2017 - Claude Fagedet, Fransız fotoğraf sanatçısı (d. 1928)
2017 - Desh Bandhu Gupta, Hint milyarder sanayici ve iş adamı (d. 1938)
2018 - Andrey Dementyev, Rus romancı ve yazar (d. 1928)
2018 - Daniel Pilon, Kanadalı oyuncu (d. 1940)
2019 - Kemal Bayazıt, Türk hekim ve kalp cerrahı (d. 1930)
2019 - Max Wright, Amerikalı oyuncu (d. 1943)
2020 - Taryn Power, Amerikalı aktris (d. 1953)