OLAYLAR:
- 455 - Vandallar Roma'ya girdiler ve iki hafta boyunca şehri yağmaladılar.
- 662 - Yunan adalarından 3 tanesi bir depremle yok oldu.
- 1328 - Filipinler'de bir depremle 9 ada ve adacık yok oldu.
- 1475 - Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Türk orduları, Kırım Yarımadası sahillerine çıktı.
- 1793 - Fransa'da Maximillian Robespierre öncülüğünde Jakobenler iktidarı ele geçirdi.
Maximilien-François-Marie-Isidore de Robespierre d. 6 Mayıs 1758, Arras – ö. 28 Temmuz 1794, Paris), Jakoben kökenli Fransız devlet adamı, hukukçu ve Fransız Devrimi'nin önde gelen isimlerinden biri. 1793'ün sonlarında, Terör Dönemi sırasında Devrimci Hükûmet'in ana organı olan Kamu Güvenliği Komitesi'ne (Comité de salut public) hâkim oldu ancak 1794'te başlayan isyanlar (Réaction thermidorienne) sonucunda düşürüldü ve idam edildi. Robespierre ailesinin İrlanda asıllı olduğu söylenir. Robespierre, Arras'da bir süre okula gittikten sonra, Paris'te Louis Le Grand Koleji'nde okudu. 1781'de baba mesleğini seçerek avukat oldu ve Arras'da çalışmaya başladı. 1788'de États généraux Meclisi'nin seçilmesi ve toplanmasıyla ilgili tartışmalara katıldı. Bu meclise girmek için Artois'dan Tiers-État temsilcisi seçildi. Sadık bir Rousseaucu olması sebebiyle aşırı solda sayılıyordu, nitekim hemen Jakoben kulübüne üye oldu. Zengin burjuvazi yerine, Paris halkını tutuyor, onlara dayanıyordu. Bütün söylevlerinde demokrasiyi savundu, ve genel oydan yana çıktı. Halk onu "Incorruptible" (Bozulmaz, satın alınamaz, yıkılmaz) olarak adlandırıyordu. Robespierre, katıksız bir demokrasi adına Jirondenler'le çatışıyordu. Avusturya'yla savaşmak söz konusu olunca buna karşı çıktı. Cumhuriyet ilan edildikten sonra, geri dönülmesini kesinlikle önlemek için Saint-Just, Marat ve Danton'la birlikte 21 Ocak 1793'te kralın idam edilmesini sağladı. Rousseau gibi Robespierre de siyasal yönetimin eskiden beri büyük çoğunluğun bir azınlıkça sömürülmesi ve ona boyun eğdirilmesi için kullanıldığına inanmaktaydı. Ona göre yasa dediğimiz şeyler, bu çabaları sistemleştirmek içindi. Yasamacılar, halkın güçlerini serbest bırakmak ve özgürlük, onur, mutluluk, kendi kendini yönetme özlemlerini doyurmayı düşünmüşlerdir. Oysa bu yapay zorlama bir kez ortadan kalksa, hemen uyumlu bir toplum doğacak ve aralıksız sürüp gidecektir. Robespierre ve öteki Jakobenlerin terörden umdukları, geçici bir diktatörlükten sonra Aydınlanma Çağı felsefecilerinin öngördükleri bu doğal düzene ulaşmaktı. Fakat, Robespierre'in kendisi de bu tutumunun bir kurbanı olarak 28 Temmuz 1794'te giyotinle idam edildi.
- 1851 - Amerika’da içki yasağı, Maine eyaletindeki uygulamayla başladı.
- 1889 - İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin öncüsü olarak kabul edilen İttihâd-ı Osmânî Cemiyeti adlı gizli örgüt kuruldu.
- 1913 - Emin Barın, doğdu. Türk hattat ve cilt sanatçısı (ö. 1987)
- 1920 - Kozan'ın düşman işgalinden kurtuluşu.
- 1924 - Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, ülkede doğmuş bütün Amerikan yerlilerine oy hakkı tanıdı. 1948'e kadar kimi eyaletler yerlilere oy hakkını yaşama geçirmedi.
- 1926 - Genel Nüfus Sayımı hakkında kanun kabul edildi.
- 1934 - Karl-Heinz Feldkamp, doğdu. Alman futbol adamı
- 1935 - Türkiye'de ilk kez Pazar günü resmî tatil uygulamasına başlandı.
- 1937 - Klaus-Michael Kühne, doğdu. Alman iş adamı
- 1941 - Stacy Keach, doğdu. Amerikalı oyuncu ve anlatıcı
- 1941 - Ünal Aysal, doğdu.Türk iş adamı ve eski Galatasaray SK Başkanı
- 1941 - Türk Ceza Kanunu'nun 526'ncı maddesinde yapılan değişiklikle, Arapça ezan ve kamet okuyanlara ceza öngörüldü.
- 1945 - Kastamonu Taşköprü'de Sümerbank'a ait Sulukilise Kendir Fabrikası'nın temeli atıldı.
- 1946 - İtalya’da monarşi kaldırıldı.
- 1948 - Recep Yazıcıoğlu, doğdu. Türk kaymakam ve vali (ö. 2003)
- 1952 - Mehmet Yurdadön, doğdu. Türk atlet
- 1953 - Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth taç giydi.
- 1958 - Ankara’da Spor Salonu çöktü; 5 bin kişilik salonda kimse bulunmadığı için can kaybı olmadı.
- 1959 - Che Guevara dostlar arasında Havana’da yapılan kutlamayla, devrim öncesi Las Villas’ta birlikte savaştığı yoldaşı Aleida March ile hayatını resmen birleştirdi.
- 1960 - MBK Başkanı, 4. Devlet Başkanı (27.05.1960-28.03.1966) ve Başbakan (27. 05.1960-27.10.1961) Cemal Gürsel (d. 10.06.1895, Erzurum; ö. 14.09.1966, Ankara), 28 Nisan olaylarında ve 27 Mayıs'ta ölenlerin Anıtkabir etrafına gömüleceğini açıkladı.
- 1961 - Yurtdışında öğrenim görmek serbest bırakıldı.
- 1964 - Demokratik, laik ve ulusal bir Filistin Devleti kurmayı amaçlayan ve çeşitli ulusal örgütleri bir araya getiren Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu. Yaser Arafat, 3 Şubat 1968'de örgütün başına geçti.
- 1966 - Frank Sinatra'nın seslendirdiği Strangers in the Night şarkısı UK Singles Chart listesinde 1 numara oldu.
- 1966 - Eda Özülkü, doğdu.Türk pop müzik sanatçısı
- 1966 - De Valera, İrlanda Devlet Başkanı oldu.
- 1966 - Kıbrıs'ta Rumlar, Lefkoşa'nın Türk kesimine giriş çıkışı yasakladı.
- 1968 - Kısmi senato seçimleri olaylı geçti. 20 ayrı yerde çıkan kavgalarda 15 kişi öldü, 26'sı ağır olmak üzere 47 kişi de yaralandı.Seçim sonuçları AP 38, CHP 13, GP 1, MP 1 senatörlük. Ayrıca açık bulunan 5 milletvekilliği için yapılan seçimde AP 5 milletvekilliğini de kazandı.
- 1974 - Türkiye’nin petrol ihtiyacının yüzde 17’sini ithalatla karşılayan Mobil ve BP şirketleri fiyat anlaşmazlığı nedeniyle ithalatı durdurdu. Hükümet iki yabancı şirketin öngördüğü fiyatları “Fahiş” buluyor.
- 1976 - Alibeyköy’deki ÇBS fabrikası işçilere hiç bir tebligat yapılmadan kapatıldı. 450 işçi durumu sabah işe geldiklerinde öğrendi.
- 1977 - Başbakan Süleyman Demirel, Genelkurmay Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı'na yazı göndererek, CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'e İstanbul Taksim'de düzenlenen mitingde Sheraton Oteli'nin üst katındaki bir odadan uzun menzilli ve dürbünlü bir silahla ateş edileceğinin haber alındığını bildirdi ve gerekli önlemlerin alınmasını istedi. (3 Haziran'da CHP'nin Taksim'de düzenlediği miting olaysız geçti.)
- 1978 - İspanya Madrid Büyükelçisi (1972-1979) Zeki Kuneralp’ın (d. 1914, İstanbul; ö. 1998) arabasına üç ASALA militanı tarafından açılan ateşle, eşi Necla Kuneralp, bacanağı emekli büyükelçi Beşir Balcıoğlu (d. 1909, İstanbul) şehit oldular, aracın şöförü Antonio Torres’te öldü.
- 1980 - Osmanlı'dan bu yana devam eden buğday ve ekmek fiyatları üzerindeki devlet kontrolü kaldırıldı.
- 1980 - Çorum’da saldırıya uğrayan sol görüşlü Selahattin Ardıç ağır yaralandı. Ardıç için gerekli kan şişeleri taşınırken, ülkücülerin kırması sonucu, kan kaybından öldü.
- 1980 - Yahya Demirel, mobilya davasında Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi’nce dört yıl ağır hapse çarptırıldı.
- 1981 - Devlet Başkanı (12.09.1980-09.11.1982) Ahmet Kenan Evren'in (d. 17.07. 1917, Manisa; ö. 09.05.2015, Ankara) emri ve Türkiye Futbol Federasyonu'nun kararıyla MKE Ankara-gücü (k. 31.08.1910, İstanbul İmalât-ı Harbiye Mektebi + Altınörs İdmanyurdu + Turan Sanatkarangücü) takımı birinci futbol ligine çıkarıldı.
- 1984 - Hindistan ordusu, dini bölge kurmak isteyen Sihlere saldırı başlattı.
- 1988 - Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri tıkandı. Direnişe geçen işçi sayısı 51 bin.
- 1988 - Adana’da meydana gelen depremde 144 kişi öldü.
- 1992 - Danimarka'da referandum yapıldı. Avrupa Birliği'nin esaslarını belirleyen Maastricht Anlaşması reddedildi.
- 1994 - Ankara DGM, Sivas Davası avukatlarının Sivas katliamıyla şeriatçı örgütlerin bağlantısının araştırılması talebini reddetti.
- 1994 - İstanbul Salıpazarı Limanı’nda taşıma-yükleme işlerini yapan Liman-İş üyesi 250 işçi, taşeron işçi çalıştırılmasına karşı iş bıraktı.
- 1995 - Hükümetin güvenlik gerekçesiyle ertelediği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın YHK’ya gönderdiği THY toplu iş sözleşmesi sonuçlandırıldı. YHK’nın aldığı karara göre, THY’deki 7 bin çalışanın ücretlerine 1 Ekim-31 Aralık 1994 döneminde yüzde 71, Ocak’tan geçerli olmak üzere de ilk altı ay için yüzde 16, ikinci altı ay içinde yüzde 20, üçüncü altı ay için yüzde 19 ve dördüncü altı ay için yüzde 20 zam yapılacak.
- 1995 - Eminönü Belediyesi işçilerinin 19 gündür süren direnişine Tüm Bel-Sen üyeleri basın açıklamasıyla destek verdi.
- 1995 - Gözaltında kaybedilip cesedi bulunan Rıdvan Karakoç’un ailesi uluslararası kuruluşlara başvuracaklarını açıkladı.
- 1995 - PTT çalışanları, sendikaları Tüm Haber-Sen’in kapatılmasını İstanbul Gayrettepe’de protesto etti.
- 1995 - Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir, Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup Başkanı Pauline Green, Radikal lider Catherine Lalumière ve Yeşiller sözcüsü Claudia Roth'u 'fahişe' olarak niteledi.
- 1995 - Kilis, Karabük ve Yalova il oldu.
- 1997 - Susurluk Davası, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde başladı. 10’u tutuklu 11 sanığın 5-9 yıl arası hapsi isteniyor.
- 1998 - Merkez üssü Adana’nın Ceyhan ilçesi 6,2 büyüklüğündeki depremde 144 kişi öldü.
- 2001 - Ölüm orucunda hayatını kaybeden 23.mahkum olan Uğur Türkmen için Adalet Bakanı Türk hakkında suç duyurusunda bulunuldu.
- 2001 - Filipinler'de, Ebu Seyyaf militanları Basilan adasında 200 kişiyi rehin aldı.
- 2001 - Nepal Kralı ve Kraliçesi, Prens oğulları tarafından silahla vurularak öldürüldü.
- 2001 - Tel Aviv'de bir diskotekte düzenlenen intihar saldırısında 17 kişi öldü, 80 kişi de yaralandı.
- 2002 - Büyük Birlik Partisi 1. Olağanüstü Büyük Kurultayı’nda Genel Başkanlığa Muhsin Yazıcıoğlu yeniden seçildi.
- 2004 - Grup Yorum üyeleri, tutuklu bulunan iki arkadaşları ile açlık grevi sonrası Wernicke-Korsakoff hastası olan İhsan Cibelik’in serbest bırakılması talebiyle İstanbul AKM önünde toplanarak “Haklıyız Kazanacağız” marşını söyledi.
- 2004 - “Ticaret yapmazsam geçinemem” sözü uzun süre tartışılan Başbakan Erdoğan, CHP Diyarbakır Mv.Mesut Değer’in soru önergesine verdiği cevapta, her birinde % 12 hissesi bulunan Ülker’in 4 şirketinden ücret geliri ve -dağıtılmadığı için- kar payı almadığını açıkladı.
- 2005 - İsrail, 400 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı.
- 2006 - Musul kentinde terörist şebekelerin ölüm tehditlerine maruz kalan çok sayıda Kürt ailesi göç etmeye başladı
- 2008 - İşadamı, Banker Kastelli adıyla bilinen banker Abidin Cevher Özden (d. 1933, Kastel Köyü, Sürmene, Trabzon), İstanbul, Kadıköydeki bürosunda intihar etti.
- 2009 - Deniz Baykal grup toplantısında: “Başbakan 60 Milyon $ verip altına uçak alıyor, 100 Milyon-300 milyon $ ile bu ülke harcama yapıp mayın temizleyemiyor mu?” dedi.
- 2009 - Gölcük’te T.Harb-İş’li işçiler toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşmazlığı protesto için üstleri çıplak ve birbirlerine zincirli yürüdü.
- 2009 - SES Şişli Şubesi üyeleri, KESK’e yönelik operasyonları Şişli Etfal Hastanesi bahçesinde protesto etti.
- 2009 - İstanbul’da ulaşım ücretlerine % 15’lik zammı protesto için Taksim’den İBB’ye yürümek isteyen Halkevleri üyeleri copla dağıtıldı.
- 2010 - Japonya Başbakanı Yukio Hatoyama, seçim kampanyası sırasında halkın tepki gösterdiği Okinava’daki ABD’ye ait askeri üssü kaldırma sözlerini yerine getirmemesi üzerine istifa etti.
- 2011 - Hopa’da Metin Lokumcu’nun ölümüyle sonuçlanan olayları protesto için AKP Şişli İlçe’ye yürümek isteyenleri polis gazla dağıttı.
- 2012 - Mısır’ın eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, protesto gösterilerindeki ölümlere suç ortaklığı etmek suçundan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mübarek’in oğulları hakkındaki suçlamalar düştü.
- 2012 - Kürtaj için “Çocuk niye cezayı çekiyor, anneleri kendini öldürsün” diyen Melih Gökçek’i Üniversiteli Kadın Kolektifi “yumurtaladı”
- 2013 - İstanbul 1 Mayıs Mahallesi’nde gece Gezi protestosu için yol kapama sırasında bir otonun çarpıp kaçtığı Mehmet Ayvalıtaş (19) hayatını kaybetti.
- 2013 - Gezi Direnişi: Eskişehir’de Ali İsmail Korkmaz polislerden kaçtığı bir sokakta pusu kuran polisler ve “sivillerce” öldüresiye dövüldü.
Antalya’daki protestolar sırasında polisten kaçıp bir otoparka sığınan 3 genç 17 polis tarafından dövüldü.
Dolmabahçe’deki çatışmalarda yaralananlara Bezm-i Alem Valide Sultan Camii’nde gönüllü doktorlarca gece ilk müdahaleler yapıldı. Taksim Meydanı’na çıkan yollar gece barikatlarla kapatıldı, nöbet tutuldu. Gönüllüler sabah erken saatlerde Gezi Parkı, Taksim Meydanı ve Cihangir’de “mıntıka temizliği” yaptı.
Zincirlikuyu’da Metrobüs bekleyenler Boğaz Köprüsü yoluna girip Gezi sloganlarıyla Anadolu yakasına yürüdü. İstanbul/ Levent Kanyon AVM’de Gezi sloganları atıldı, “AVM değil, yaşam alanları istiyoruz” dövizleri taşındı. - 2013 - Alevi kuruluşları üyeleri “Yavuz” adı verilen 3.Köprü’nün isminin değiştirilmesi talebiyle Köprü’nün ayağına yürüdü.
- 2015 - Çin’in Hubey eyaletindeki Yangtze Nehri’nde 456 kişiyi taşıyan yolcu gemisi battı. Kazadan 14 kişi kurtulurken, 431 yolcunun cansız bedenine ulaşıldı, 11 kişi ise kayboldu.
- 2016 - Almanya’da Federal Meclis, “1915 Ermeni soykırımı” tasarısını onayladı.
- 2017 - CENTCOM (ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı), IŞİD’le mücadelede Ağustos 2014’ten Nisan 2016’ya kadar Irak ve Suriye’deki operasyonlarda 484 sivilin “yanlışlıkla” ölümüne neden olduğunu açıkladı.
- ÖLÜMLER:
- 1098 - Yağı-Sayan, Türk asıllı asker.Büyük Selçuklu Devleti'ne bağlı Antakya Emiri. Birinci Haçlı seferi sırasında Haçlıların Antakya Kuşatması'nda Antakya kalesi savunma komutanı. Anadolu'dan geçip Torosları iki değişik geçit güzergahından geçen Birinci Haçlı seferi baronlar seferi Haçlı orduları aç perişan Ekim 1097'de Antakya kalesi önüne geldiler. Kale komutanı Büyük Selçuklu Devleti sultanı Melikşah tarafından yaklaşık 1090'de Antakya emiri olarak tayin edilen Yağı-Sayan'dı. Arap kronikçi-tarihçi Ali ibn el-Esir 9 ay süren bu kuşatmayı çok ayrıntılı olarak vermiştir.Haçlılar 2/3 Haziran 1098'de Antakya şehrine girdikten ve geri atılmaları imkansız olduğu anlaşıldıktan sonra Yağı-Sayan maiyetinde bir küçük koruma birliği ile Antakya'dan kaçtı. Oğlu Şems'ül Devle ise savunmaya devem etmek için şehrin iç kalesine çekildi. Bu kaçış sırasında Yağı-Sayan atından düştü ve hem atı hem de kendisi büyük yaralar aldı. Korumalar birliği Yağı-Sayan'ın kendi kaçışlarını geciktireceğini ve aldığı yaralardan iyileşmeyeceğini sandıkları için Yağı-Sayan'ın atı yanında yerde yatar şekilde geride bıraktılar ve kaçmalarına devam ettiler. Ertesi gün bir Ermeni köylü Yağı-Sayan'ı ölüm halinde yatar olarak buldu. Yağı-Sayan'ın kellesini keserek Antakya'da bulunan Haçlı komutnlarından Beomondo'ya onun kesok başını hediye etti ve büyük bir bahşiş aldı.Yağı-Sayan'ın ismini telaffuz edemeyen Haçlılar onu Latince olarak uydurdukları "Acxianus", "Gratianus" ve "Cassianus" olarak anmışlardır. Haçlı komutanı Raymond St Gilles'in şehir Haçlılar eline geçtikten sonra yerleşmiş olduğu Yağı-Sayan'ın emirlik konağı Haçlılar tarafından Palatium Cassiani olarak anılmakta idi.
- 1835 - François Étienne Kellermann Napolyon Savaşları'ndan tanınan bir Fransız general (d. 1770)
- 1881 - Émile Littré, Fransız hekim, filozof, dilbilimci ve siyaset adamı (d. 1801)
- 1882 - Giuseppe Garibaldi, İtalyan devrimci ve devlet adamı (d. 1807)
- 1927 - Avni Lifij, Türk ressam (d. 1886)
- 1947 - Jesse W. Reno, Amerikanlı mücit ve mühendis (d. 1861)
- 1948 - Viktor Brack, Nazi savaş suçlusu (d. 1904)
- 1948 - Karl Brandt, Alman Nazi savaş suçlusu (d. 1904)
- 1948 - Karl Gebhardt, Alman Nazi tıp doktoru (d. 1897)
- 1948 - Wolfram Sievers, Alman Nazi savaş suçlusu (d. 1905)
- 1951 - Alain, Fransız filozof (d. 1868)
Émile-Auguste Chartier (3 Mart 1868 - 2 Haziran 1951), Fransız felsefeci, eğitimci ve yazar. Asıl adı Émile Chartier olan filozof Yüksek Öğretmen Okulu Felsefe Bölümü’nü bitirdi, yükseköğrenim kurumlarında öğretim görevlisi olma hakkını veren agresyon sınavlarını başarıyla verdi. Rouen’de ve Paris’teki IV. Henri Lisesi’nde felsefe öğretmenliği yapmayı yeğledi, işini emeklilik yaşına kadar aksatmadan sürdürdü. Alain’in düşünceleri, somut gerçeklere dayalı Descartesçi bir hümanizma olarak tanıtlanabilir. Modern dünyanın düzeninde gizlenen her çeşit baskıya kuşkuyla bakar; kudretin çekiciliğine karşı bireyin özgürlüğünü, iktidara karşı da yurttaşı savunur.
1961 - Yaşar Nezihi Özsoy, Türk tiyatro sanatçısı
- 1967 - Tiyatro sanatçısı, yönetmen Asaf Çiyiltepe 33 yaşında öldü.
- Asaf Çiyiltepe (d. 1934, İstanbul - ö. 7 Haziran 1967) AST’ın kurucusu, tiyatro sanatçısı, şair. Galatasaray Lisesi mezunudur. Şiir ve yazıları, Yenilik, Mavi, Yeditepe gibi dönemin önemli dergilerinde yayımlandı.[2] 1957’de Yunus Nadi Ödüllerinde En İyi Şiir ödülünü aldı. Daha çok tiyatro çalışmalarıyla tanındı, ilerici tiyatro hareketinin öncülerinden biri oldu. Yurt içinde Cep Tiyatrosu, yurt dışında Fransız Milli Halk Tiyatrosunda çalıştıktan sonra, 1960da İstanbul Şehir Tiyatrosunda çalışmaya başladı. 1962’de Arena Tiyatrosunun kurucuları arasında yer aldı. Dormen Tiyatrosu gibi topluluklarda çalıştı. 1963 yılında ise, Arena Tiyatrosunun devamı niteliğinde olan Ankara Sanat Tiyatrosu’nu kurdu. Burada, Godot’yu Beklerken, Ölü Canlar, Sultan Gelin, Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı gibi oyunlar sahneye koydu, kimi oyunlarda da rol aldı. 1967’de ise, yine Ankara Sanat Tiyatrosunda Orhan Kemal’in 72. Koğuş adlı oyununu sahneledi.[4] Oyun, Sanatsevenler Derneğince yılın en iyi oyunu seçildi. Çiğiltepe’nin oyundaki rejisi de, çeşitli övgüler aldı.[5] Ancak Çiğiltepe, oyunun üç sezon boyunca sahnelenerek 140 bin kişi civarındaki seyirciyle buluştuğunu göremeden, 7 Haziran 1967’de, bir turne seyahati sırasında geçirdiği trafik kazasında öldü.
- 1970 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı Formula 1 pilotu ve McLaren Takımının kurucusu (d. 1937)
- 1970 - Orhan Kemal, Türk yazar (d. 1914)Toplumcu gerçekçi, romancı ve oyun yazarı Orhan Kemal (Mehmet Raşit Öğütçü, d. 15.09.1914, Adana), Bulgar Yazarlar Birliği'nin çağrısı üzerine gittiği Sofya'da, tedavi görmekte olduğu hastanede vefat etti. Şiir yazarken 1940’da girdiği Bursa cezaevinde Nazım Hikmet’in telkiniyle öykü, roman -ve daha sonraları oyun-yazarlığına yönelen Orhan Kemal, yapıtlarıyla toplumcu-gerçekçi edebiyatın önde gelen ismi oldu. Kemal, siyasal görüşleri nedeniyle baskı ve kovuşturmalara uğramış, 30. sanat yılını hapiste karşılamıştı. Adına konulan Orhan Kemal Roman Armağanı her yıl yazarın ölüm gününde veriliyor. İlk ödülü 1972’de Yılmaz Güney Boynu Bükük Öldüler kitabıyla aldı. Orhan Kemal Roman Ödülü’nü kazanan mahkumlar Çetin Altan ve Yılmaz Güney’in ödülleri eşlerine teslim edildi.
- 1970 - Giuseppe Ungaretti, İtalyan modernist şair, gazeteci, deneme yazarı, eleştirmen, akademisyen (d. 1888)
- 1977 - Stephen Boyd, İrlanda asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1931)
- 1987 - Andrés Segovia, İspanyol gitarist (d. 1893)
- 1988 - Raj Kapoor, Hint sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1924)
- 1990 - Rex Harrison, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1908)
- 1991 - Ahmed Arif, Türk şair (d. 1927) Şair ve gazeteci, şiirlerinde hep ezilen insandan yana olan ve ezilenlerin kardeşliğine vurgu yapan, şiirlerinin toplandığı tek kitabı Hasretinden Prangalar Eskittim 1968'de yayımlanan Ahmed Arif (Ahmet Önal; d. 21.04.1927, Diyarbakır), Ankara’da kalp krizi neticesi vefat etti.
- 2001 - Imogene Coca, Amerikalı aktris (d. 1908)
- 2005 - Melita Norwood, Casus (d. 1912)
- Melita Stedman Norwood ( evlenmeden önce Sirnis; 25 Mart 1912 - 2 Haziran 2005), 1937'de İngiliz Demir Dışı Metaller Araştırma Derneği'nde sekreter olarak çalışmaya başladıktan bir süre sonra KGB'ye ( ve onun önceki kurumlarına) bilgi sağlayan, bir bilgi kaynağıdır. Christopher Andrew'un ortak yazarı olduğu "Mithokrin: Avrupa ve Batı'da KGB" araştırmasında "hem KGB tarihindeki en önemli İngiliz kadın ajanı hem de Britanya'daki tüm Sovyet casuslarının en uzun süre hizmet eden ajanı" olarak tanımlanmıştır.Melita Sirnis, Letonyalı baba ile İngiliz bir annenin kızı olarak Bournemouth'un bir banliyösü olan Pokesdown'da dünyaya geldi. Ciltçilik yapan babası Melita 6 yaşındayken öldü. Babası Ekim Rus Devrimi'nden etkilenen Güney İşçi ve Emek ve Sosyalist Gazetesi adlı bir gazete çıkarırdı ve gazetede, Lenin ve Troçki'nin eserlerinin çevirilerini yayınlardı. Annesi İşbirliği Partisi'ne üyeydi.Melita, Itchen Ortaokulu'nda eğitim gördü ve 1928'de okul kaptanı oldu. Kolej eğitimini Southampton'da aldı. Latince ve Mantık eğitimi almaya başladı , bir yıl sonra okulu bırakıp bir iş bulmak için Londra'ya taşındı. Sirnis, 1932'den itibaren İngiliz Demir Dışı Metaller Araştırma Derneği'nde sekreter olarak çalışmaya başladı. 1935'in sonlarına doğru, kimya öğretmeni, öğretmenler sendikası yetkilisi Hilary Norwood ile evlendi. Üyesi olduğu Bağımsız İşçi Partisi'nin (ILP) 1936'da parçalanmasının ardından Melita Norwood , Büyük Britanya Komünist Partisi'ne (CPGB) katıldı. CPGB'nin önde gelen üyelerinden Andrew Rothstein tarafından NKVD'ye (KGB'nin öncüsü) önerildi ve 1937'de tam ajan oldu.Aynı yıl, Norwood ve kocası, o zamanlar Kent'in bir kasabası olan Bexleyheath'te yarı müstakil bir ev satın aldı; orada birlikte sıradan bir hayat sürdüler ve Melita Norwood 90 yaşına kadar orada yaşamaya devam etti. Norwood'un NKVD casusluk kariyeri, 1930'ların ortalarında Londra'daki Woolwich Casus Yüzüğünün bir üyesi olarak başladı. Üyelerinden üçü Ocak 1938'de tutuklandı ve üç ila altı yıl arasında hapis cezasına çarptırıldı ancak Melita Norwood tutuklanmadı. Bu arada, Moskova'daki bir tasfiye dalgası NKVD'nin denizaşırı casusluk faaliyetlerini azaltmasına neden oldu ve Norwood'un yeni Sovyet işverenleri , Sovyetler Birliği'nin Askeri Denizaşırı İstihbarat Servisi olan GRU oldu. Sovyet idarecileri ona art arda farklı kod isimleri verdiler, sonuncusu "Ajan Hola" idi. İngiliz Demir Dışı Metaller Araştırma Derneği departmanının başkanı olan GL Bailey'nin sekreteri olarak çalışırken Zararsız Tüp Alaşımları adıyla bilinen, İngiliz atom silahları projesiyle ilgili materyallerin Sovyet istihbaratına iletmesini sağladı. Bailey, Tüp Alaşımları için bir danışma komitesindeydi. Jeremy Bernstein'a göre Bailey, "Norwood'un siyasi dernekler konusunda uyarıldı ve ona hiçbir şey açıklamamaya dikkat etti." 1958'de Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ile ödüllendirildi. İngiliz güvenlik servisleri sonunda 1965'te Norwood'u bir güvenlik riski olarak tanımladı, ancak yöntemlerini ifşa etmemek için onu sorgulamaktan kaçındı. 1972'de emekli oldu Kocası 1986'da öldü ve Melita Norwood 1999'da kocasının bir ajan olarak faaliyetlerini onaylamadığını söyledi. Bexleyheath'deki komşuları, onun sol görüşlerinin farkında iken, 1999'da bir casus olarak maskesini düşürüldüğünde şaşkınlıkla tepki verdiler.
- 2008 - Mel Ferrer, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (d. 1917)
- 2009 - David Eddings, Amerikalı yazar (d. 1931) epik fantezi türünde yazan Amerikalı yazar. David Eddings'in eşi Leigh Eddings birçok kitabında adı geçmeden yardımcı yazar olarak katkıda bulunmuştur; son kitaplarında her iki yazarın da adı geçmektedir. Doğum yeri Spokane, Washington, ABD'dir. Eddings Puget Sound'da büyüdü. Lisansını (BA) 1954'te Reed College'da ve lisansüstünü (MA) University of Washington'da 1961'de yaptı. Yazar olmadan önce Amerikan Ordusu ve Boeing'de çalıştı. Eddings'in ilk kitapları genel kurgu (roman) türündeydi, sonra çok başarılı olduğu epik fantezi türüne geçti.
- 2012 - Kathryn Joosten, Amerikalı oyuncu (d. 1939)
- 2015 - Besim Üstünel, Türk akademisyen ve siyasetçi (d. 1927) İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ni bitirmiştir. Aynı Fakültede Doktora yapmıştır. Londra Üniversitesi İktisat Fakültesini de bitirmiştir. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde ve Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde Öğretim Üyeliği, DPT İktisadi Planlama Dairesi Başkanlığı, Cumhuriyet Senatosu İstanbul Üyeliği (12 Ekim 1975 - 12 Eylül 1980) ile Maliye Bakanlığı yapmıştır. İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi, Galatasaray Üniversitesi'nde de öğretim görevlisi olarak görev yapmıştır. Evlidir. Ders kitapları dışında, "Kalkınmanın Neresindeyiz?" isimli bir eseri bulunmaktadır. Maliye Eski Bakanı Profesör Doktor Besim Üstünel tedavi gördüğü Florence Nightingale Hastanesi'nde öldü.
- 2015 - Irwin Rose, Amerikalı biyolog (d. 1926)
- 2016 - Tom Kibble, İngiliz bilim insanı (d. 1932)
- 2017 - Peter Sallis, İngiliz oyuncu, seslendirme sanatçısı ve komedyen (d. 1921)
- 2017 - Jeffrey Tate, İngiliz orkestra şefi (d. 1943)
- 2018 - Paul D. Boyer, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1918)
- 2018 - Emil Wolf, Çek asıllı Amerikalı fizikçi (d. 1922)
- 2019 - Walter Lübcke, Alman siyasetçi ve ekonomist (d. 1953)
- 2020 - Mary Pat Gleason, Amerikalı aktris ve televizyon yazarı (d. 1950)
- 2020 - Chris Trousdale, Amerikalı şarkıcı ve aktör (d. 1985)
- 2020 - Ahmet Tekdal, Türk siyasetçi, bürokrat. (d. 1931)
- 2021 - Hasan Saltık, Zaza asıllı, müzik yapımcısı, müzisyen, aktivist, Kalan Müzik kurucusu, Klasik Türk Müziği'nin, Anadolu, Kafkas ve Balkan halk müziklerinin nadide otantik örneklerini derlemiş ve yayınlamış, İstanbul Teknik Üniversitesi Senatosu kararı ile fahri doktora unvanı alan (05.04.2017), 2003 yılında Prens Claus Nişanı'na layık görülen, 2014 yılında Time dergisi tarafından "Türkiye'nin müzik antropologu" olarak tanımlanarak, Avrupa Kahramanları'ndan biri olarak seçilen Hasan Saltık (d. 1964, Hozat, Tunceli), Muğla, Bodrum'da vefat etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder