Ukraynalı fotoğrafçı Evgeny Maloletka, Mariupol'daki bir doğum hastanesinin Rus askerleri tarafından bombalanmasının fotoğraflarını yayınladığında Mart ayı başıydı. Fotoğrafta, hamileliğinin son günlerini yaşayan bir kadının Rus bombardımanı sonucu yıkıldığı iddia edilen bir binadan kurtarılırken görülüyordu. Tabii aynı kadının başka fotoğrafları da vardı. Büyük bir hızla Dünya medyası tarafından paylaşılan fotoğraf ve videolarda kadın enkaza dönen hastanenin merdivenlerden battaniye sarılmış aşağı inerken görülüyordu. Merdivenden inmiş, sonra sedye ile alandan uzaklaştırılmıştı.
Gazeteciler, bu kadının iki yıl önce Mariupol'daki kocasına taşınan 29 yaşındaki Marianna Vishegirskaya olduğunu hemen tespit etti. Hamile kadın Ukrayna’da ünlüydü. “Influencer”dı, sosyal medya üzerinden pazarlama yapıyordu. Evlenmeden önce sosyal ağlarda “Podgurskaya” ve “Giks” adlarını kullanmıştı.
Rus medyası da kadını tanıyordu, daha önce bu tür işlerde modellik yapmışlığı vardı. Fotoğrafçı Evgeny Maloletka da Batı basının önde gelen temsilcisiydi. Onlara göre bir prodüksiyon ürünüydü fotoğraf, ortalıkta bombalanan bir hastane yoktu.
Bu fotoğrafa dayanarak Ruslar savaş suçu işlemekle suçlanıyordu. Ruslar ise doğum hastanesinin boşaltıldığını ve Ukraynalı faşistler tarafından bir askeri üs olarak kullanıldığını söylüyordu. Bu iddia basın tarafından dillendirilmekle kalmadı, Rusya'nın BM Büyükelçisi ve Rusya'nın Londra Büyükelçiliği, görüntülerin ve yaşananların "sahte haber" olduğunu öne sürdü. Kısa zaman sonra Londra Büyükelçiliğinin bu yöndeki paylaşımı Twitter şirketi tarafından silindi. Twitter Büyükelçiliğin yalan bilgi yaydığı ve savaş suçunun üzerine örtmek istediği kanısındaydı.
Ukrayna tarafı ise bambaşka şeyler anlatıyordu. Rus askerlerin kuşatması altındaki Mariupol kentine bir haftayı aşkın süredir gıda, su ve elektrik sağlanamıyordu. Acil durum jeneratörleri ise sadece ameliyathanelerde kullanılıyordu. Doğum yapmak üzere aynı hastanede bulunan blogcu Mariana Vishegirskaya, hava saldırısından bir gün sonra Veronika adını koydukları bir kız çocuğu dünyaya getirmişti.
Bu olaydan iki gün sonra, 12 Mart’ta, Associated Press bir fotoğraf daha servis etti. Mariana Vishegirskaya, bombalı saldırıdan kurtulduktan sadece iki gün sonra kızını dünyaya getirmiş ve kucağına alabilmişti. Üstelik Mariana’nın üzerinde hâlâ o gün Mariupol’deki hastaneden kaçarken giydiği pijaması vardı. Mariana yatakta uzanırken kızları eşi Yuri’nin kucağındaydı. Mutlu aile fotoğrafının altında şöyle yazıyordu: “Mariana’nın kızı Veronika da savaşın başından beri sığınaklarda, bodrum katlarında, bombalardan korunmaya çalışılan doğum hastanelerinde hayata merhaba diyen savaş bebeklerinden biri oldu…” Mariana Vishegirskaya tek fotoğrafla savaşın sembolü haline gelmişti. Üstelik olay dramatik başlamış mutlu sonla bitmişti.
Hikayedeki boşluklar
Mariana Vishegirskaya, moda ve güzelliğe odaklanan Ukrayna asıllı bir blogcu. Instagram hesabının 100 bin civarında takipçisi vardı. Sosyal medyada “@gixie beauty” kullanıcı adını kullanıyordu. Zaten hesabında hamileliğini gösteren fotoğrafları da vardı. Mariana ve kocası ailecek “blogcu”ydu. Koca, @vyshemirskij adıyla Instagram'da aktifti.
Hikayesinin bilinen kısmına göre 9 Mart’taki saldırıdan sağ kurtulmuş ve 11 Mart 2022 Cuma günü bir kız bebek dünyaya getirmişti.
Hastaneden kaçış fotoğrafına bakanlardan bazıları, Mariana’nın yaralarının aslında makyaj olduğunu iddia etti.
Rusya'nın Londra büyükelçiliğine göre “güzellik blogcusu Marianna”nın fotoğrafı “propagandacı” bir Associated Press muhabiri tarafından çekilmişti. Her şey bir mizansenden ibaretti. 8 Mart Salı günü, doğum hastanesinin çalışanlarından biri bir röportajda “Azov”un personeli ve hastaları binadan dışarı çıkardığını söylemişti. 5 Mart'ta Azak militanlarının doğum hastanesinin bahçesinden ateş açtığını belirten haberler vardı.
Üstelik kadının bombalamadan sonra ufak tefek yaraları olduğu görülüyor ve kalçasında bir ezilme olduğu söyleniyordu. Fakat bu aşamada hikâye bambaşka bir şekle büründü. Ufak tefek yaraları olan kadın bebeğini doğurduktan sonra ölmüş, bebeği de hayatını kaybetmişti. Halbuki doğum fotoğrafında kadın da babasının kucağındaki çocuk da çok sağlıklı görünüyordu.
Asya Dolina işkembesinden bildiriyor!
Ölüm haberini ilk verenlerden biri (@ukrpravda_news) adlı bir Ukrayna merkezli haber portalıydı. Fakat portalın haberinde tuhaflıklar vardı. Haber sitesi haberin kaynağını şöyle bildiriyordu: “Amerika'nın Sesi muhabiri Asya Dolina Facebook'ta yazdı…”
Asya Dolina gerçekten Facebook hesabında böyle bir şey yazmıştı ama orada bir kaynak belirtmiyordu.
Biyografisindeki “VOA” bağlantısını görenlere göre o bir muhabirdi ve böyle bir habere ulaşması doğaldı. Haliyle Asya Dolina’nın Facebook’da yazdıkları inanılmaz bir hızla yeryüzüne yayıldı. O kadın ve bebeği ölmüştü!
Fakat Asya Dolina bir muhabir değildi. VOA adına sosyal medya raporları hazırlıyordu. Ayrıca Instagram'da kozmetik ürünler pazarlıyor ve tabii ABD'de yaşıyordu! Ukraynalıların Ukrayna’da ulaşamadığı habere Amerika’daki bir pazarlamacı ulaşmış, VOA bağlantısı, onun bu uydurma haberini doğru kabul etmek için yeterli görünmüştü. Bu, aslında bir paralı askerin yalanının nasıl habere dönüştürüldüğünün tipik örneğiydi.
Bu haberin kaynağı olan yalanı üreten Asya Dolina adlı Instagram şahsiyeti, haber umulmadık bir biçimde yayılıp haberin kaynağı merak edilmeye başlanınca hesabını gizledi. (https://www.instagram.com/asya.dolina/) Belli ki bir “blogcu” olduğunun öğrenilmesini istemiyordu.
Evgeniy Maloletka'nın hikayesi
Fotoğrafı çeken Evgeniy Maloletka Ukraynalı bir serbest foto muhabiri. Kariyerine 2009 yılında yerel haber ajansları UNIAN ve PHL’de başlamış. Başkent Kiev'deki bir çocuk kanseri merkezinde bir fotoğraf projesinde bir ay çalışmış. Fotoğraflar bir yardım etkinliğinde açık artırmayla satılmış. 2014’teki Maydan olaylarının içinde. Hatta olaylar sırasında yaralanmış. 2015 yılında New York'ta Eddie Adams Workshop'a katılmak üzere seçilmiş, Amerika’ya gitmiş ve orada eğitilmiş. Ardından fotoğraflarının alıcıları çoğalmış; TIME, The New York Times, The Washington Post, Der Spiegel, Newsweek, The Independent, El Pais, The Guardian, The Telegraph’da fotoğrafları yayınlanmış. Son işi The Associated Press'te.
Evgeniy Maloletka “@EMaloletka” rumuzuyla Twitter’dan da yayın yapıyor. Fakat bu çok tartışılan fotoğrafı ile ilgili hiçbir yayın yapmış, hiçbir haber paylaşmamış. İlgili fotoğraf sadece bir paylaşımının içinde diğer pek çok fotoğrafının arasında seçilebiliyor. Bu da aslında 16 Mart tarihli bir AP haberi. Haberde onunla birlikte Mstyslav Chernov ve Lorı Hınnant imzaları var. (https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-mariupol-descends-into-de…) Haberde şöyle deniyor, “Mariana Vishegirskaya, saldırı başladığında doğum hastanesinde doğum yapmayı bekliyordu. Alnı ve yanağı kan içindeydi, eşyalarını plastik bir torbaya koydu ve puantiyeli pijamalarıyla enkaz dolu merdivenlerde ilerledi. Harap hastanenin dışında, iri mavi gözleriyle çatırdayan alevlere hareketsizce baktı.”
Vishegirskaya 16 Marttaki AP haberine göre hayatta. Evgeniy Maloletka da bu kadar önemli hale gelen fotoğraftaki kadının öldüğünü ileri sürmüyor veya söylemiyor.
Salı günü Vishegirskaya’ya ait olduğu iddia edilen bir video daha yayınlandı.
Videoda kahramanımıza benzeyen biri Mariupol'da insani yardım dağıtımında yardım alırken görülüyordu.
O fotoğrafın çekilmesinin üzerinden 12 gün geçti. Hakkında binlerce haber üretildi, milyonlarca paylaşım yapıldı. Rus vahşetinin sembolüydü artık o fotoğraf. Fakat kahramanı öldü mü hayatta mı onu bile bilemiyoruz. Hakkında üretilen haberlerin hiçbirinin sağlam bir dayanağı yok. Zaten buna ihtiyaç duyan da yok. Savaşta haberin tek bir amacı var; gerçeği mümkün olduğunca karartmak!
Orhan Gökdemir / SOL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder