16 Mart 2022 Çarşamba

TARİHTE BUGÜN (16 MART)

  


OLAYLAR: 

  • 1521 - Ferdinand MagellanFilipinler'deki Homonhon adasına vardı.
  • 1848 - Öğretmen Okulları Kuruldu.
  • 1868 - İşsiz güçsüzler ve yoksulların yaşantısını merkezine alan roman, öykü ve oyunlarıyla bilinen sosyalist gerçekçi akımın öncülerinden Rus yazar Maksim Gorki  doğdu.
  • 1909 - Almanya millî futbol takımı, tarihinin en farklı mağlubiyetini İngiltere karşısında aldı: 9-0.
  • 1909 - Nubar Terziyan, yüzlerce film çeviren sinema sanatçısı (ÖY-1994) doğdu.
  • 1914 - Ürgüplü Mustafa Hayri EfendiŞeyhülislam olarak atandı.
  • 1920 - İtilaf Devletleriİstanbul'u işgal etti. "Kurtul Sevgili İstanbul Güzel İstanbul Ya beni şehit et, yahut da kurtul Sen esir oldukça Bana yaşamak dünyada haramdır Haramdır mutlak..." Cevat Kazım'ın dizelerinde anlattığı İstanbul'un işgali gerçekleşti. Şehzadebaşı karakolu ansızın basılmış, içeride bulunan askerler öldürülmüştü. İşgali öğrenen Mustafa Kemal, işgal kuvvetlerinin temsilcilerine çektiği protesto telgrafında, "İstanbul'un işgali olayında doğacak büyük mesuliyete son bir defa olarak dünyanın dikkat nazarını çekeriz" diyordu.
  • 1921 - SSCBAnkara Hükümeti'ni resmen tanıdı; Moskova Antlaşması imzalandı.
  • 1924 - Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun (3 Mart) kabulünden sonra medreseler kapatıldı.
  • 1924 - Roma Antlaşması doğrultusunda İtalyaRijeka'yı topraklarına kattı.
  • 1926 - Robert H. Goddard, ilk sıvı yakıtlı roketi fırlattı.
  • 1932 - Ankara Demirspor kuruldu.
  • 1935 - Adolf HitlerVersay Antlaşması'nı iptal ettiğini açıkladı.
  • 1939 - Hitler, Bohemya ve Morayva'yı Alman himayesine aldığını, Prag Kalesi'nde açıkladı.
  • 1939 - Mısır Prensesi Fevziye Fuad ile İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi evlendi.
  • 1945 - II. Dünya Savaşı: Küçük bir Japon direnişi kaldıysa da Iwo Jima Muharebesi sona erdi.
  • 1956 - Keman sanatçısı Suna Kan İtalya'da ödül aldı Gazeteler, "Paganini sağ olsaydı, Suna Kan'ı alnından öperdi" diye yazdılar.
  • 1964 - TBMM'de gizli yapılan olağanüstü toplantıda, Hükümete gerektiğinde Kıbrıs'a müdahale yetkisi verildi.
  • 1965 - Zeki Müren'in başrolünü oynadığı Çay ve Sempati oyunu, 16 Mart 1965 tarihinde Arena tiyatrosunda sahnelenmeye başladı.
  • 1968 - Amerika Birleşik Devletleri başkanı JohnsonVietnam'a 35.000 ila 50.000 asker daha göndermeye karar verdi.
  • 1968 - Vietnam Savaşı sırasında My Lai katliamı gerçekleştirildi.
  • 1915 - Haldun Taner, yazar (ÖY-1986) doğdu.
  • 1971 - Deniz Gezmiş ve Yusuf AslanSivas'a bağlı Gemerek'te jandarmayla girdikleri çatışma sonunda yakalandı.
  • 1972 - Cumhuriyet SenatosuDeniz GezmişYusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararını onayladı.
  • 1978 - 16 Mart Katliamıİstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi önünde öğrencilere yönelik bombalı saldırıda 7 öğrenci öldü. 16 Mart günü öğle saatlerinde İstanbul Üniversitesi'nden çıkan kalabalık bir solcu öğrenci grubunun üzerine bomba atıldı, 7 öğrenci öldü, 31'i ağır olmak üzere 100'den fazla kişi yaralandı Ölen öğrencilerin adları şöyle: Cemil Sönmez, Baki Ekiz, Hatice Özen, Hamit Akıl, A Turan Ören, Murat Kurt, Abdullah Şimşek.Olay kamuoyunda büyük bir tepkiyle karşılandı Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK, 20 Mart'ta "Faşizme İhtar" adıyla işi bırakma eylemi gerçekleştirdi Polis Memurları Dayanışma Derneği, Pol-Der İstanbul Şubesi Başkanı, bombalı saldırı istihbaratının olaydan 10 gün önce üniversitedeki polis amirliğine bildirildiğini açıkladı Olayın sanıkları olduğu ileri sürülen şimdiki Milliyetçi Hareket Parti milletvekili Mehmet Gül'ün de içinde bulunduğu 5 ülkücü delil yetersizliğinden beraat ettiler Zamanaşımına bırakılan dosya, bir grup avukat tarafından 16 Mart 1988'de yeniden açıldı, yargılama sürüyor..
  • 1978 - Sıkıyönetim Komutanlığı 1981 yılının 16 Mart'ında İstanbul'daki 156 cinayetin sağ eylemciler tarafından işlendiğini açıkladı.
  • 1978 - İtalya'da eski Başbakanlardan Aldo MoroKızıl Tugaylar tarafından kaçırıldı.
  • 1979 - Çin-Vietnam SavaşıÇin Halk Kurtuluş Ordusu ülkesine geri döndü. Savaş sona erdi.
  • 1980 - Van Cezaevi'nden tünel kazılmak suretiyle 33 mahkûm kaçtı.
  • 1982 - Yüce Divan'da rüşvet suçlamasıyla yargılanan eski Gümrük ve Tekel Bakanı Tuncay Mataracı 16 Mart 1982 günü 36 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
  • 1985 - Yaşar Kemal'in aynı adlı romanından beyazperdeye uyarlanan ve Peter Ustinov'un yönetip oynadığı İnce Memed adlı filmin Türkiye'de gösterilmesi yasaklandı.
  • 1988 - Saddam Hüseyin'in emriyle Halepçe'ye zehirli gaz saldırısı yapıldı.
  • 1994 - TBMM tarafından dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra gözaltına alınan beşi DEP'li altı milletvekili, Türk Ceza Kanunu'nun 125'inci maddesine muhalefet ettikleri gerekçesiyle DGM'ye sevk edildi. Vatana ihanetle suçlanan milletvekilleri, tutuklanarak cezaevine konuldu.
  • 1996 - Profesör İlhan Arsel'in "Biz Profesörler" adlı kitabının davasında Savcı Abdurrahman Yılancı, Hakim Yücel Yurdakul'u taraflılıkla suçlayarak reddetti. Savcının Hakimi reddetmesi Türk adliye tarihinde ilk kez gerçekleşti.
  • 1999 - Kosova'daki Sırp güçlerine karşı, 70 gün sürecek hava harekâtı başlatıldı. Sırplara göre 2.000 Amerikalılara göre ise 5.000 kişinin öldüğü savaşın sonunda Sırp kuvvetleri Kosova'dan çekildi.
  • 2000 - AİHM, Özgür Gündem gazetesinin Türkiye aleyhine açtığı davada Türkiye'nin 'ifade özgürlüğünü' ihlal ettiğine ama etnik ayrımcılık yapılmadığına karar verdi. Türkiye 31 milyar lira tazminat ödeyecek. 1995'teda gazeteye yapılan bombalı saldırıda gazetenin binası ve arşivi yok olmuş, failler bulunamamıştı.
  • 2001 - Çin'in sanayi merkezlerinden Şiziyazuag'da dört patlama meydana geldi. Enkaz altından 108 kişinin cesedi çıkarıldı.
  • 2002 - F tipi cezaevi uygulamalarına karşı yapılan ölüm orucu eyleminde DHKP-C davasından tutuklu Doğan Tokmak eyleminin 290. gününde hayatını kaybetti.Ölüm orucu eyleminde yaşamlarını yitirenlerin sayısı 50'ye ulaştı.
  • 2003 - İsrail'in Gazze operasyonlarını protesto eden Filistinlilere destek veren 'Uluslararası Dayanışma Hareketi'nden Amerikalı Rachel Corrie bir evin yıkılmasını engellemek isterken İsrail buldozeri tarafından ezilerek hayatını kaybetti. 
  • 2003 - ABD, Britanya ve İspanya devlet başkanlarının, Azor adalarında yaptığı zirveden "Sonsuza kadar diplomasi beklenemez. 17 Mart Irak konusunda karar almak için BM'nin son günü" kararı çıktı. Fransa, Almanya ve Rusya ise ortak açıklamayla "Gerekçe yok. Bu koşullarda hiçbir şey güç kullanmayı haklı göstermez"dedi.
    2004 - Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun Karadon maden ocağındaki grizu patlamasında, 8 Çinli işçiden 5'i öldü, 3'ü yaralandı.
  • 2004 - YÖK Başkanı ve Galatasaray Üniversitesi'nin eski rektörü Prof.Dr.Erdoğan Teziç'e,Fransa'da Sorbonne Üniversitesi tarafından 'Docteur Honoris Causa' unvanı verildi. Türkiye'den bu unvanı alan ilk bilim insanı oldu.
  • 2005 - İsrailEriha'yı resmi olarak Filistin yönetimine devretti.
  • 2005 - AB, savaş suçlusu General Ante Gotovina'yı Lahey'e teslim etmeyen Hırvatistan'la başlaması gereken müzakereleri süresiz erteledi. AB tarihinde ilk kez bir aday, beklemeye alındı.
  • 2006 - Fransa'da hükümetin kabul ettiği yeni iş yasasına karşı 500 bin öğrenci protesto yürüyüşü yaptı.
  • 2008 - Harvard Tıp Okulu uzmanlarının yaptığı araştırmada kanserli tümörlerin hızla yayılmasını sağlayan mekanizma çözülerek tümörlerin yayılmasının engellenmesi için yeni bir yöntem bulundu.
  • 2008 - BM Çevre Programı tarafından yayınlanan araştırmaya göre yeryüzündeki buzulların ortalama erime oranı, 2004-2005 dönemiyle 2005-2006 dönemi arasında neredeyse iki kart arttı 
  • 2009 - Lüksemburg’da ötanazi yasayla kabul edildi.
  • 2010 - Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) askeri silah transferleri raporuna göre 2009'da Türkiye dünyada en çok askeri silah satın alan 10. ülke oldu.
  • 2012 - AFGANİSTAN'ın başkenti Kabil'de Türk askerlerini taşıyan Sikorsky tipi bir nakliye helikopteri düştü. Kazada 12 askerimiz şehit oldu.
  • 2014 - Kırım, tartışmalı bir referandumla Ukrayna'dan ayrılıp Rusya'ya geçmeyi kabul etti.
  • 2018 - İngiltere, Ankara Antlaşması gereği, Türk vatandaşlarına verdiği süresiz oturma iznini kaldırdı.
  • 2019 - Yeni Zelanda'nın Christchurch kentinde 2 camiye düzenlenen silahlı saldırıda 50 kişi hayatını kaybetti. Saldırı, saldırgan tarafından sosyal medyadan canlı yayınlandı.
      


ÖLÜMLER:

  • 1736 - Giovanni Battista Pergolesi, İtalyan müzisyen (d. 1710)
  • 1822 - Jeanne Louise Henriette Campan, Fransız eğitimci ve yazar (d. 1752)
  • 1898 - Aubrey Beardsley, İngiliz illüstratör ve yazar (d. 1872)
  • 1913 - Tatyos Efendi, Osmanlı Ermenisi müzisyen (d. 1858)
  • 1919 - Yakov Sverdlov, Yahudi asıllı Rus devrimci (d. 1885)
  • 1929 - Kel Hasan Efendi, Türk tuluatçı (d. 1865)
  • 1935 - John James Richard Macleod, İskoç hekim ve fizyolog (Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi ve İnsülini bulanlardan) (d. 1876)
  • 1938 - Egon Friedell, Avusturyalı filozof, tarihçi, gazeteci, oyuncu, kabare sanatçısı ve tiyatro eleştirmeni (d. 1878)
  • 1940 - Selma Lagerlöf, İsveçli Nobel Edebiyat Ödülü sahibi ilk kadın yazar (d. 1858)
  • 1944 - Mehmed Abdülkadir EfendiII. Abdülhamid'in ve Bidâr Kadınefendi'nin oğlu (d. 1878)
  • 1955 - Nicolas de StaëlFransız ressam (d. 1914)
  • 1957 - Constantin Brâncuși, Rumen heykelci ve çağdaş soyut heykelciliğin öncülerinden (d. 1876)
  • 1966 - Emin Türk Eliçin, Türk yazar (d. 1906)
  • 1998 - Pertev Naili Boratav, Türk halk bilim araştırmacısı (d. 1907)
  • 2000 - Thomas FerebeeAmerikalı pilot (Atom bombası'nı atan Enola Gay uçağının bombacısı) (d. 1918
  • 2002 - Vietnamlı General Van Tien Dung, 85 yaşında öldü. 1975'te başkomutan olan Dung, ABD destekli Güney Vietnam'ın başkenti Saygon'a giren Komünist kuvvetlere liderlik etti. "Ho Şi Minh Zaferi"nin baş mimarıydı.
  • 2015 - Firuz Çilingiroğlu, Türk hukukçu ve Onursal Yargıtay Başsavcısı (d. 1924


  • Kaynaklar:Vikipedi, https://www.tarihtebugun.gen.tr/, https://www.tarihtebugun.org/


  • Hiç yorum yok:

    Yorum Gönder